|
|
|
|
(delwedd F9563) (tudalen 900)
|
9()6 (8'5) V. 2. COMPOSmO BRITAMNIOA PAHTICCI-ABUM.
ego) MJ. 198 A. eguit ma em deteuez dezaff (ad me monstrandiiin ei) Bah. 194,
15. me iiien ma enten (toIo me conTertere) 30, 2. ne golle» muy ma mm di/en
(non poteram amplius me defendere) 42, 24. me m«n dre boas ma im tcroasaf
(ego volo e more cruce me aignare) 142, 19. me yd bed deei/ du mem rf.commant
(oo ad DaTidagium me commendatnm) 196, 13. me ya tidtr dam mem guelhy (eo
statim me laTatum) 106, 26. ham em manaHlaf « graf net (et miror
sincere^"^ MJ. 217 a. 2. pers.: an oll ez em eollez (totam te perdia)
Bah. 72, 2. eaem gu^ aot (te inreniea staltam) 88, 20. nuc ahanen da emten
net (hinc abi sincere) 4, 8. dakem avya (reminiscere), da hcm dihuz (consolare
te), da hem laz (ocoide te) MJ. 62a. 69a. 95b. naz em emai guet, naz em esma
(noli pertarban) 75 a. 220 a. naz em douet quet (noli haesitire) 214b. 3.
pers. : an tett eieprea en eni deteuez (textas ezpresse demonstratur) Bafa.
78, 9. «n em ditcuezua dan mam (se manifestaTit matri) MJ. 173a. an bHa
hemdetaiU^ t. 1. m «m detaHl (mondns dissolTJtur) 148 a. Plnr. 1. pers.: da
deeg hon em eupliomp (DaTidagio commendiibimus nos) Bah. 128, 3. on m qu^omp
entromp trompet (nos inTeniemns inter aos deoeptos) MJ. 17a. mon em cafenf
quet re aeder (non inTeniebamus nos, uon eramns nimis laeti) 219b. non m
douiomp tam (nequaquam dabitamas) 16 Sb. do» em offraff (ad nos offsrendos)
69 b. 2. pers. : hoz em quifit (tos inTenietis, aderitis) Boh. 152, 2. peR
ahaneim hoz em tennet (procul hinc abite) MJ. 42^^. da pinigen houz em tennet
(ad paeni tentium conTertitc tos) 14 b. futuz em haetet (properate) 227 b. ho
hem diteuettt (monsirate tos) 176 a. 3. pers.: tup ho em abandon (qui se
dednnt) MJ. 12b. do em acugtaf (ad se solTendos, fide) 214b.
AR
(ad) in cambricis: anit arber bit (gl. num Tesoitor) Ob. 92. aruordir (terra
ad mare sita) Mab. 3, 204. M^wgd (signum) Mab. fq. y gwr aanced y uaner
(signifer) Mab. 2, 389. arbennie (prinoeps) 2, 241. 253. Cornicus exemplam
Tix Tidetur adT. tuie, arta (rursns) p. 621, oontra matuta vocali: errgre
(animadTertere, obserrare) P. 20, 1. 60, 1. myagrvyr (observo) 0. 1219.
Aremorica: argoes Cintersignom') Cath. s: cruoaz Bah. 156, 1. 3. amar
(maritima terra) Cath. armory, armoric (Aremoiica regio, aremoricas; p. 111).
Hodie quoque arwez (signum), -arvor (terra ad mare sits), orvorek
(aremoricot), aroorad, feim. arvorade» (accola maris), argaden (incorsns
hostilis; ead, pognt).
AT (rarius att-, ad-, hib. vet. aith-, re-) in cambricis: atall (gl. Ticem
referre) gl. Ox. 42*. atep, atteb (responsum) Leg. 2, 6, 8. Mab. 2, 242.
atneuedu (renevare) Leg. 2, 11, 48. atnewydwy» (renevaTit) Biab. 3, 297.
atueiryaie (repellere; hod. adfeiriau}) 1, 2H. atipaenat, adwaeney
(oognosoebat) 1, 28. Scriptio bodiema partioalae Tariat, ad et at-.
Forma Tariata ET (hod. ed-^x etbinam (gl. lanio) gl. Ox. 4*. aeetmet (j^
et...retonde) Cb. 77. «fy»y<; (reterentia, honor) Mab. 1, 259. 284.
eturyd{niA tuere; hod. edfryj) 1, 268.
Cornica huius particalae exempla Tidentar: aewon (cognosoere) p. 603. ••'
atal (iu talionem) O. 427. attamye (redimere) P. 153, 4. eddrek, edre^ (paeoi
tentia, paenitere; hib. vet aithirge) 220, 1. 4.
Aremorica: aznauout (noscere, cognoecere), <u;-«c Coompanctio', paeniten
lia), atcaret ('adamare', denuo amare), atcoezaff (recidere), ateoan
Cobsonium')
|
|
|
|
|
(delwedd F9564) (tudalen 901)
|
V. 2. OOMPOSITIO BBITAltNlCA PARTICULABDM. (873-875) 901
C»th. aH$ (consiliam) Bnli. 64, 10. 66, 17. 176, 7. atfer (dubiam) 152, 7.
164, 17. adarre (itemm) CiUi.
Praepositio britumice CANT (cnm; iniiciens, sicnt ipsa infectione mutatur
ffant, gati) m paucis ccmpositis cambrids inTenitur: kanhadM (peimittere;
kanh'^ kann^ = kant-), kanhadaf, kennhedy (permitto, permittis), kenimt
(permissio) Mab. 1, 21. 2, 7. 45; decomp. kanhymdeith (conaaetudo) 1, 27.
jfniganlifno^ ymiatili/nneueant (pL infra am-eo-). Matat» vocali forsitan hac
pertineat cambr. ▼et. euntullet (gl. collegio), ctmtelletou (gl. collegia) gL
Lxb., cum m quae redit in formis comicis: cunteUet (gl. congregatio,
contio) Voc. V. euntuUjf» (con gregatus) P. 88, 4. 92, 2. me a gunuU
(colligam), ettnten (colligc) Cr. 1091. 1293; sed cambr. rec. kynntMaw
(colligere, afferre) Mab. 1, '236, hod. cynnuH, colligere (<^nA«/^ Dav.
Gramm. p. 147), onde sabst cynnuUiaJ, ci/nmtUeidfa. ESademque forma videtur
sabiacere aremoricis vooibus vetustis comjHtt, kempei pro combot, eember (p.
192).
Denique magis hac quam ad formam eon videntur referenda cambr. eyn-, eynn
inficiens in adiectivonim formis ut kynuonhedteket (aequc nobilis) Mab. 1,
864. kynnytigaualliet (aitque iacundas)2, 35; corn. kentrenek (vicinus) O.
2*2:)]; arem. quen oomparativam, servatum ante quamlibet consonum (hod. ken,
kei\ kei^ eadem formamm differentia qua articulas et pron. poss. 1. pera.
plar. pp. 217. 384): quen huan (tam cito), quenUez guez (quotiescanque) ,
quentiz (confestim, proti&as; hod. kentie, ven. kente^fh) Cath. cam
decompositis sapra (p. 401) alUtis.
Praeterea hoius praepositionis partes suscipiunt formae variae etiam plurcK
quam hibernicae, desinentes aut in vocalem (o vel a, e, y) aat in n, m, f.
CON (can-, cen-, cyn-, amte labiales cam-, cem-, eym-) antc oonsonas medius
et tenoes potissimum. Ezemplum vetustom cambricum: eonyrogu (gl. congelo) gl.
Lzb. In nominibus viromm vetustis multis etsi licet conicere hanc parti
ealam, ut in Vonear L. Land. 180. Conteuit 182. Congnare 133. Congueithen
179, sicot est in priscis gallicis Convictolitavis, Condrusi, Conaoanetes,
certa tamen non est ob congruentiam cum voce cun, eon (p. 92), quae etiam
post' posita invenitur: E^eon,, EUmn, Britcon, Briteun eto. Li
lingna cambrica recen tiore consonae sequentes mataatar infectione nasali,
ouius ezemplis supra enome ratis (pp. 118. 205. 207) addimus hoc
: kynnal (propagnare, snstentare; dat, tenere) Mab. 1, 19. 21. hynhalye/,
cynhely (tnebor, defendis) 3, 35. 2, 17. Assimilatio neoessaria est ante m,
b, p. Sequente m interdum daplez m scripta inTenitur. saepios simplex (p. 1
12): kaimneint (totidem, eadem magnitudo) Leg. 2, 0, 9, in aliis locis
eemeint, in Jfab. kymeint fq. Labialium b, p infectione nasali
post finalem m particolae evanesoentiam ezempla cambrioa supra prolata sant
(p. 207). Ante « semper assimilator n ut in eyanolU (iunotio) Mab. 1, 14.
kyatondeb (con cordantia) 2, 46. eyethon (affinitas) 3, 270, quibus addendum
videtur kyttal (aequi pretii) 1, 9.
Elzempla oornica: kynyuer, kynyver, keneuer (par numerus, tot) 0. 1029. 1215.
P. 228, 8; ante labiales: eolkiiie^ eyinmyne (oommiztio) Voc. 8\
kywyi>ky«_ kemythy, kemythit, kemethis (commiztas) D. 2977. 0. 1058. P.
202, 2; .^8, 4. 2li)! 1. kytnmye, kenmyt, kemyt, kynunet (= cambr. eymeint)
P. 9, 4. 16, '6. 24, ■>. 31, 4. 58,8 etc; 171, 2; 166,4; 120, 1. me a gywmyn,
myagemmyn, mi a gemyn
|
|
|
|
|
(delwedd F9565) (tudalen 902)
|
902 (878 87« V. 2. COHPOSmO BRITAinnCA PARTIOOI^UM.
(commendo; cambr. eymmyn^ eymyn) O. 2363. D. 2986. P. 204, 4. kymery hfmmer,
kemmer, kemer (comprehende, siune) D. 806; 0. 403. 849; 331; 823.
Aremorica: qtienderehelt (continere) Cath. ; ante labiales : quement (tot,
tua tara, i.e. eadem magnitado) fq. quemeaq (miscere), quempret (capere),
quemeret (captns), quemenn (nontiare, mandare) Gath. quemen (mandatnm) BnL
154, 1.
CO (ea-, <?«-, ey-"), qoae videtur inesee in cambr. vet cobrouol (gl.
ver bialia; cf. cambr. hod. breu, vociferari, mngire, et hib. vet deriT.
briathar, Ter bmn) gl. Lxb., inficiens in recentioribus solet praecedere ante
w. kamiertU (pretiom, idem valor ; i.e. kywerthit) Leg. 2, 6, 16. kywevrer,
kyweirwyt (pw» tur, paratoa est) Mab. 1, 253. kyweithas (societas) 1, 23;
tnte ff, A: ]^fret$ (excitavit) 2, 35. yngyhyt (aeque longos ; kyhyi) Mab.
fq. keheda (aequalitat) Leg. 2, 11, 28. kyffelyp, kyffeiyb (similis; =
ky-heuelyp?) Mab. 1, 5. 247. Cornice item: eowyth (sodalis) O. 95. 2061, pl.
eowythe, eowethi, eoue^t (p. 292). coweytt (sooietas) P. 110, 2. kthaoall
(similis) Cr. 2201. Aremo rice: quekU (aeque longus), quekidell
(aequinoctiam), queuaea C*S^'> ^ *• V^ maes) Cath.
Tam haec particalae forma cy quam sapradicta eyn-^ eynn potest praece dere
ante adiectiva cambrica aacta terminatione aequiditatis -et (p. 300), quv
cunque consoua inchoantur, destituta semper in hao conexione: eywymJut,
cynufynnet (aeque albas), cyduet, eynduet (aeque niger) liab. 2, 877. 378.
iygoehel, hyngochet (aeque ruber) 2, 376. 378.
COM (cem, cym-, eaf-, eef-, eyf-) videtor etiam aote tenuem extare ingl Lxb.:
comtoott (gl. stemicamina, i.e. stamina, contexturae; cui conferendum videtur
hantertoetie , gl. semigilatis, in isdem glossis). Ante vocalem em in gi.
Ox.: cemeeid (gL lapidaria) B. 42\ Forma cim servatur in nomine viri
Cimeilliattc L. Land. 225. 227. 246. 253. Cimellittuc 240, Cimoiliaue 252,
pro qoo alibi legitur Ciueilliauc (cf. p. 114). Conferenda snnt nomina
vetosta viroua aremorica Comalton, Comallcar, Comal, Cowal, Cowellie (p.
116). Eadem in vocibus cambricis recentioribus pleromque ante
vocales et liquidas invenitor: kauacoa, kyfago» (propinquitus, vicinitas)
Leg. 1, 32, 6. Mab. 236. kyfallU (ami cus) 1, 11. kyfarch, cyuarch
(salatatio) Mab. fq. eyfyeith (qm est eiusdem lin gnae) Mab. 2, 231. kefuc,
keuuc (eiusdem altitadinis; == kyfu^ Leg. 1, 36, 7. 36, 8. kyflauan (crimen)
Mab. 1, 267. ky/iawn (impletas) 1, 17. kejnaafyet (proximi, cognati; sing.
hod. cyfneeaf, proximus) Leg. 2, 1, 74. kefran (portio) 2, 11, 35. kefreyth
(lex) Leg. fq. kyfryw (qui est eiosdem generis) Mab. 1, 237. His addes
dum est singulare exemplum obduratae f, ff ante r: kyffredin (oommnnis) fq.
cnm decomp. amgyffret (vid. infra).
Congruunt exempla comica et aremorica reeentior». Cornioa; dufali (^ artus; =
eyf-all) Voc. 7*. keudyn, kevelyn (cubitus) O. 955. 957; 2529. 2541. ke
veUyn, keoellen Cr. 2260. 2262. Obdnrata f) ff ante r: kyfrit^ kefryt (simal,
pari ter) p. 618. Assinulata^ sequenti: cotdlenwys, collenujys, colettwy»
(impletos) 0. 655. D. 436. P. 48, 2. collenwel, colenwel (implere) 0. 1267.
1474. eollomeeugh (m plete) O. 1211.
Aremorica: queuer douar (ingenun; eambr. eyfar), qtteffelin (calntas) Gath.
queffrann (pars) Cath. MJ. 52b. qtujffrannec (particeps) 14a. Cath. qtt^ret
(simul) Cath. MJ. 59b. ]99a. Buh. 102, 4. 120, 9. 124, 10. queffridy
(commnnio) 204, 18
|
|
|
|
|
(delwedd F9566) (tudalen 903)
|
V. 2. OOMPOfflTIO BBITAinilOA PARTICCLARUM. (873-876) 903
Ante l Maiioilata: queUnn, gvelm (docere, institaere; cf. gouUn) Cath. Bnb.
12, 10. 18, 1. 5!^, 2. 78, 13. Hodiema aremorioa etsi senraTit « in formis
acceptis: kevreft (portio), Ten. kmer doar (ingemm), treo. ven. kemret (ona),
in novis tamen compositis acUdbet iben ante vocales et oonsonus, qoae
destitunntur: kenober (cooperatio), kettoeva (Tivere nna; beva), kenvrew, pl.
ketmreudeur (confirater), k^nvro, Jbeneroad (popolaris qui est einsdem
terrae, kenrbro; at cambr. Cymro,
p. ^©'O.
CBT (eed', eyt-^ ty^\ g*U> ▼«(. eator, roA potins conferenda est praep. no minalis
hft, p. 695) aate vocales et consonas: kytnnbynn (conprincipes, qui sont oua
pr.) Mab. 2, 889. kytuardtogyon (qui aant vsom equites) 2, 90. kytsynnyaiuyd
(conseoBit) 3, 298. kydleydyr (conlatro), Odtiriauc (confinis) Leg. 2, 4, 11.
11, 36. kyttiroffyon (contermini) Mab. 2, 29. ki^gertlet^xm» ixe) 1, 27.
Scriptio ked in decompositis kedymdeith (comes, sodalis) Mab. 2, 28. 889,
kedymdeithat (consaetodo, fiuniliaritus, hod. eydyndaith, eydymdeUhae; cf.
hib. vet imthecht) 1, 286. 285, inxta kytymborlh Qdem Tiotas)
1, 27. Cornica huins formae exempla Tidentar duina (j^ eonTentos) Yoo. 7*.
oheepar (coniunx) 7*. ke» colon (consentientes) D. 2. 1076. keakeweiyi
(soddes) P. 110, 4. Aremorica: quetbreuzr (confirater), quetaeres (ooberes),
quetamnetee (conTicanas) Cath.
Ab
omnibus his seiongendum Tidetur ooinieam ke immobile in: kepar (pariter; cf.
p. 723) fq. et in decompositis: kdeyfrie, kekyffrya, kekyfrye, kekefry»
(eodem modo, item) P. 29, 2. 124, 2. 188, 3; 169, 4; O. 1673; 1557. D. 927.
kekemye, kekemmy (quotcanque, quantamconque) O. 54. R. 1348. 1554; in quibus
perinde atque in kettoth, kettel (siimil, simnlac; pp. 618. 735) priorem
partera keth stataimus (p. 398).
Denique seinngendam est CINT (ante, primus, hib. eet p. 307), quod etsi
assimilatione mntatar in cynn-, ey$ii destituens consonam, quae soquitur:
cambr. kynweiiat, kynmoeieyot (princeps minLstromm) Mab. 3, 92. kynnhamf,
coro. kyniaf (aatunmos) Mab. 3, 154. Voc. 8^, nanqoam tamen liquidam amittit,
ne hodie quidem.
DI (hib. vet. di-, de, ez) praesertim in Tcrbis at in cambricis: diheurau
(excolpare) Leg. 2, 1, 27. dianghaf (mortem effngio, superstes ero; angheu,
mors) Mab. 2, 12. 16. diiyynnu (descendere) 2, 241. dUysm (dimittere) 1, .34.
diepeilav} (gladiom denodare), diffiamnu (etanesoere) 1, 13. 31. pedvjctr dyn
di tholedie (qoattaor homines ablati) 8, 157. dial (ultio; hib. diyal) 2,
232. dieUist (ohos es) 1, 262.
In comids: dythane (consolari, delectare; cf. hib. didnath) O. 152. R. 2526.
dyal (oltio) O. 1209. 1210. 1233. 1250. R. 1753, dyhai, dyel O. 1227. 947.
dewyttyens, deteellene (remissio) D. 826. 0. 1173. dijekynna, deyekynnas
(descen dere, descendit) P. 4, 3. 5, 2. dijakyn (descende) 14, 4.
In aremoricis: ditquen (descendit) Buh. 94, 13. 116, 19. dHesell (dimittere,
sinere) 82, 6. Cadi. dinach (abnegare), <2i«mc (deviare), diuerraf
(abbrcTiare) Cath. r/t6«ns (diTisns) Buh. 170, 2. efutncro^ (exancorare),
(fu/«u/e^/ Cdeiactare'), c/uiroAeno^^discalceare), dizonaff, dizonet,
dvtonidigaez (ablactare, -atos, -atio), dizantaff, dizantet (edentare,
-atas), diuitquaff, (spoliare, exuere), diuviquet (epoliatos), diyolmaf
(denodare), dibleui^ (depllare), diboellaff (furere, insanire), dizornet
('demanicatW ) Cath. diprisonet (e captiTitate liberatus) Boh. 204, 25.
|
|
|
|
|
(delwedd F9567) (tudalen 904)
|
904 («T4 «76) V. 2. COMPOSITIO BBITAMNICA PABTICULAROM.
Ab
his vix possuat seitmgi composita onm substantiTis snpn prolall (p. 894), cam
similis nsas sit pnep. oon in pluribus at enfyeith^ cymn (hoao qui est
eiasdem lingoae, eiasdem tenrae) etc.
DO (jJy-, di-, hib. do-, ad) in gl. Lxb.: dodoeetie (g\. inlatam, i.e.
addnetam; ▼erb. due, p. 591), dodipre. . (gL grasatar, pro
crasaatur? cE. com. dibbry, p. 160, diprim, esus, in isdem glossis)^ EMab.:
dyneatem (appropinquare) 1,3.261, dynevm 2, 29. tra yndygyreher (quamdin
adimor) 2, 203. dygteydmB (caderc; cwyd.') fq. dyro (da) 1, 265. dyret
(accede, veni) p. 586. D ante TOC«le«: diolchaf (gratius agam; do-iolohj)
tiah. 1, 266. y danuonnet (misBOB est; d. aanuones, misit, 1, 280) 3, 191;
of. dei, daw etc. inter rerba unomala, dam dar etc. inter deoompoaita.
Oom. huopertinere Tidentar: tioroy dro (affer) p. 581 sqq. dogoih, dogotUk,
degoth, deguth, degouth (oonTenit, decet) D. 19bl. K. 872. O. 641. 1925. D.
215. dethywy» (promisBus, promisit) O. 704. K. 796, dythyityt (promissus,
promisit) O. 842. R. 623, dythetoadow (promissio) O. 1871. me ae deghes
(proieio id, u gentom) D. 1515. danton, dan/M (mitte) D. 581. 1936.
Arem. di e d<h conici potest iu Terb. digaee (mittere ; simpl. eaee, p.
204) Bah. fq. digoezaff (acoidere), dizoert (deferre) Oath. Est enim etiam in
decom positis diou' e doguo-.
ES, YS (ez) in paucis compositis cambricis, partim transumptis: yitynmi,
eetynnu (porrigere, extendere; hod. eatynu) Mab. 1, 279. 2, 224. eekemun,
ytgjf inunn (excommunicatns; hod. eegymmun) Leg. 2, 1, 13. Mab. 1, 248. EH, E
ante vocales et medias: ehetuan (etolatus)* 3, 211. exceryt (terra esecta,
cae spes; simpl. hod. gweryd) 3, 271. An etiam A: agori
(aperire) 1, 7. 15?
Oom. yityn (porrige, extende) 0. 205. D. 2753. ydtyn (ascende) D. 222,
yskytnie (aacendere) O. 156. R. 2640; egery, egyry, ygery (aperire) 0. 382.
D. 2999; R. 1325; 317. vgor, ygor (aperi) D. 1871. 1985.
Arem. etteuziff (extingaere), eeuezaff (abesse), aetenn (dilatare,
propendeteX aetennet (expansus); ehoazaff (meridiari); igueriff (aperire)
Oath.
GUO (^o-, gu-, 100-, gour, pp. 130. 131. 133. 184, sub) in cambricis coat
positis vetnstioribus : guobri, guobriaeh (gl. gravis, gL sapientior),
gtutdeiMiiaidi (suetulistis), gubennid (cerrioal), fortasse gttogttith (gl.
Tictus) gL Oz. E Msb.: prenn gooer (arbor subfirigida, ombrosa) 2, 53. gohen
(Tetulus) 2, 13. 24. dim gohir (spatium longios) 2, 12. godlawt (cl. amdlauO,
p. 897) 2, 24. yogled (sept«i trio; cled, sinister) 1, 235. goicenu
(anbridere) 1, 5. yggouot y vlteydyn (=> }/• gouot, yo-bot, subsistente,
manente anno) 1, 241. goetwng (saceumbere) 1, 239. gottwng penneu (submittere
capita; hod. yetwng, demittere, » etteng) 1, 240.
In
comicis: gcf^aff, go-^evell (tolerare), gef^evy (tolerabat; cambr. TOt.
^iukMr.) P. fq. govyn, a tcovynnyt, a woeynyt (quaerere, interrogaTit) P.
124, 4. 67, 1. 69, 1. golok, goloc (oonspectns) O. 1530. D. 964. war an wolok
(trans &ciem) D. 2100. gober, gobyr, gobar (merces, praemium; cf. p.
812.) P. 44, 4. 0. 2584. 2.'>87. K. 376. 672. gotteyth, goateth, gotlyth
(submissus, snbiectus; cf. csmbr. ymtwng) 0. 53. 1217. Cr. 894.
In aremor. vetueto odj. icobri (gravis, sapiens), frequentiore in nominibu
Tirnrum enumeratis «tapra (p. 98). In recentioribus: (/o«2rtfu (ooulorum
morbiu; vi.ezreueU, narrare?), gollo (vacuus), golloet (Tacuatus, ezhaustus;
9L hib. TSt
|
|
|
|
|
(delwedd F9568) (tudalen 905)
|
V. "2. OOMPOSmO BBITAMinOA PARnCULARUM. («7« ^"'T)
906
fullvffam, gl. abdo), ffozro (mulgere), gouirmequet Cbnlneare*, ct kib. vet
fothrueud) Cath. goulenn, goulen (petere, poscere) Cath. Bnh. 20, 16.
gotenntt (petitus) 84, 2. gouzaf, gouzaf (pati; com. gcr^af) fq. gopr, gobr
(mercea), gopra (oonducere) Cath.
GUOR (jfor-1 hib. vet for-, super) indnens eandem formam quam parti cula
intensiTa. Praepositionis significado in cambricis: goresgynnu (snperscan
dere fines, invadere regionem, vastare) Mab. 1, 252. gwuot (aoperare) 1, 25.
Aspirationem demonstraut etiam hodiema: gordtadvi (enperinspicere), gorphen
(fiidfl, hib. foireenn% gorphenhaf (finis aestatis, nomen mensis lulii
cambricnm); sed oonferas exempla iam prolata etiam infeotionis destitnentis
(p. 194). In cornicis: wrcheniat (inoantator; cambr. gorcheiniad) Voc 8*.
gorfen (finis) O 227 etc. gorhery (operire; cf. egery, aperire) D. 2655.
gorre (ponere) P. 50, 2. 162, 8. 178, 4. Acoedit growethe (iacftre, cnbare) O
624. 888, dissimulata forma, quam prodit quodammodo: Je wnmotr^ P. 179, 1.
288, 4. In aremori ois: gouruez (cnbare, procnbare), gouruezet (cubitus),
gourffenn (finis), gourdroue (minari), gourren (levare, attollere, exaltare),
gourre (superficies, pinnaculnm), gourcher (coopertoriom; hod. gouWher) Cath.
gorreif, gorreomp (tollam, tollamns; cf. dizife^, referre, redire) Buh. 42,
17. 54, 22.
GURTH (contra, re-) in cambricis compositis: gurtheb (respondere; «■ofep, allb^ Leg.
2, 11, 24. guirtheb (awna^ respondit; sequitur moz atteb') Mab. 2, 241.
gvrthtvng (in codem loco gurthue, gurhtug, pro gurtiitug, iusiurandum op
positom; hod. twng, insiurandum) Leg. 2, 6, 2. Li cornicis: gurthuher,
gorthuer (Tospera) Voc. 8^. R. 1804. gorthyp (responsum) D. 512. 1889, pl.
gortheboui
0. 2155. a wortheby» (respondit) P. 11, 4. B6, 4. 48, 1. auxn^bye 67, 8. 4. y
wor^eby (respondere ei) 92, 4. gortot (»peotare, ^ gorth-do»7) fq.
Aremorionm exemplnm non inTenitur nisi gourtoet (expectate) Bnh. 22, J.
gourtos, gortoa (expectare) 26, 11. Cath. gorteomp (expectemns) MJ. 6*, re
spondens com. gortoe.
IN rara in compositis: cambr. emennyd (cerebrum; hod. ymenydd) Mab.
1, 13. Acoedit hodiemum snbst ynfer (inlatio, i.e. inflnxns, ostium; = gael.
inbhir, in nomine Inbhimeis, angl. Invemeae, oppidi principis Gaelomm ad
ostium Nessae) significane idem quod cnm aliis praepositionibus eomposita
aper (=aiber),^ kemper (= cember) iam memorata.
Com. impinion (cerebram) Voo. = entpynyon, empynnyon, ympynnyon (p. 290).
enelethyea, anclethiyeg, anclethyus, unclythyua (sepultura, sepelire) D.
3108. 8161. & 439. 0. 869. D. 548.
Arem. enclasq (discutere, inquirere), englenaff (haerere, adfaaerere),
engoeet' Uff CTadiare'), enguehentaf (ooire), emellaff (intermittere) Cath.
RAC (prae) in snbst cambr. raetal (frontale; ied, frons) Mab. 1, 8. 239.
raeynya (insula praeiacens) 2, t^40. rackuy» (praecedentia) Leg. 2, 2, 1.
Corn. exemplnm onicnm videtor: rcy leuerie (antedictns) P. 224, 1. Hod. rhag
fre qoentissima in compositione.
TRA (trans) separatim non extans nisi in adv. cambr. trache/n (retro, ite
nim), trannoeth (post noctem) fq. (p. 616), est intensiTae significationis in
adi. hod. tragwiw (admodum dignns, excellens), trothyn (admodum tenuis,
nitidas).
|
|
|
|
|
(delwedd F9569) (tudalen 906)
|
906 (S77. (7S) V. 2. DRC0MP081TA BBITAmnGA.
TRE (per), forma praep. troi, ttiey in comp. cambr. treorgtim Q^. pcr foro)
gl. Lzb. In hodiemis compositis try-.
Corn. tremme (iransire, perire) O. 1648. 2695. trentfge (tnuuYolare) 0. 1142.
Arem. tremen (transire) Cath. Buh. 90, 19. 92, 4. 5. irtmemfdy, trem»mdg
(Tiatores) MJ. 200 b.
D. Decomposita.
Nominom trium vel qoattuor compositomm exempla rix Inveniontar praeter
adiectiva illa onmalata (p. 892), ut catuarch ffroeHHolldmcty catueireh
ffroemeolldrut Mab. 2, 65. 40. yn Uidiawcdrut gyflynuoyehyr greulaumffyryf 2,
51. Frequen tior» et memoria digniora quam einsroodi sont, ut hibernica, ita
britannica, praesertim cambrica, composita, in quibus ante nomen rel rerbom
praecedont duae rel plnres particulae.
1. Decomposita cum duabus particalis.
.\M, YM. CON-YM (cyt-ym-, eed-ym-, cattn-ym-) in ntmiinibus sapra allatis
kylymborth, kedymdekhaey kanhymdeith. DO-AM, transiens in DAM (=hib. vet
do-mmi-, <fnim-): ae damgyl^ymeys (circamdedit eam) Mab. 3, 297. dumweineu
(casos, perioala) 2, 45. damunet (desiderinm) 2, 35. €K)-AM: pom moeth (leg.
goomnokh, undique undas) Mab. 2, 42. 6U0R-YM: yorymdeiA (processio, ambolatio)
Mab. 1, 21. 27. In lexlois inTeniontor formulae dam-, dym (= dy-am, dy-ym-)
significantes idem quod simplices amr, ym-, ooBr trarium tamen di-am, di-ym
{edi-, de). Praeterea ad-ym', gwrth-ym-: adytnHd (iterum persequi), adymweled
(retisitare, iterum videre inter se), gwrUtymlodd (oppugnatio).
Arem. dam (demr), actionem inchoatam significans in hodiemis: damrzigar
(semiapertos), dani-zigeri (snbaperire), dam-gietet (snbaadire) etc.
AB. COM-AR: kyfarteyd (dox, historioas) Mab.^ 2, 47. 214. 392. kauar tcydyt
(historia) 3, 297. cyuarwyneb (oppositus, p. 694). kyuaruot (convenire, p.
573 sq.). Corn. kevarwouth D. 1043. DO-AR, DAR (= hib. vet dnitr-, tair-):
termieceticion (gl. sollicitos; hod. terjytgu, torbare, sollioitare) Ox. 38*.
darmerth (praeparatio alimenti, commeatus) Mab. 8, 299. darparu (praeparare)
1, 25. darpar (praeparatio) 2, 62. 3, 85. dareetumg
(proicere, devincere) 1, 37. <&xru0« (perfici, E^ri, p. 573). Corn.
<iariar (praepara) O. 2.317. Arem. dar empret („festinare''), daremprediff
(firequentare) Cath. Soparanda est fomoll DYR, orta e do-er-, dy-er-, de qua
supra dictum est (p. 895).
AT.
DO-AT, DAT (hib. vet. do-aith-, taith-): datrithaw (refonnare, rem tare, i.e.
in formam pristinam restitaere) Mab. 2, 285. da^thwye (restitait) 3, 161.
dathanu (recitare, revelare) 1, 35. 2, 19. 391. DI-AT, DIT: didammd (gl.
elicio) Ox. 4*. Sed transit haec in eandem formam in quam praecedeus, ut in
hodieroa lingna, iam in Leg. 2, 1, 31 : dadanhuder (detegitor, rerelatur et
in Mab. I, 238: datlewygu (ex animi deliquio restitui); pro
di-tU cam Terb. iewygu, linqui animo). Hodiema eiusmodi: dadblanu
(transplantare, planOus), dadgarcharu (e carcere liberare).
|
|
|
|
|
(delwedd F9570) (tudalen 907)
|
V. 2. DBCOBiPOSrrA BRITANKICA. (»78. 879) 907
Ut et pro at itA pro kac iiiTeiiitar formala eambrica DET: detwyd (— do
at-v)., eapiens) Mab. 3, 299.
Cornica exempln atriusque formulae, dat: dascor (dimittere, reddere) D. 1508.
P. 204, 2. dataerghy (resargeret, resnrgere) R. 375. 1028.
dasueioe (retiviscere) R. 399; dyt: dysprenne (redimere) R. 216. dyscvthe,
dytquethtu, dyaquethM (de> tegere, manifestare) 0. 1146. 1439.
1746.
Aremoricam vetaBtom adi. detwid in oominibus Tirorum oompositis in ehait.
Rhedon.: Detwidhael 1, 19. naeldetwid 1, 14. 2, 17. lamdetwid 1, 41. Recen
tiora: dazfrenaff^ datprenei, dazprener (redimere, redemptus, redemptor),
daezoreh (recnrgere), dazquUyat; dazffuyliat (mminare), dateompret Ccemere*,
circnire), daatum (aggregare, colUgere), dae:on (ecfao) Cath. datct^out
(reletare) Bah. 78, 26. daseor<Aus, dateoreh (resascitaTit, resascita) 12,
25. 128, 20. deteuez (manifestat, manifestare) 78, 9. 194, 15. dieeuezet
(manifestatns) MJ. 195 b. 209 a. 21 1 b. dietreiff (reddere) Cath. dizreiff
(Tertor, revortor?) Buh. 102, 20. Hodiema •criptio das-y daz-.
CON. AM-CO: anteibret trmoMtCcomprehensio pollicis) gl. Ox. 23*. amgyffret
milter (comprehensio militis, quantam comprehendit m.) Mab. 1, 247. hyt yd
amgyffret mor (quoasque mare circamflait) 2, 204. ymgyweiraw, ymgyweiryam
(parare se) Mab. fq. ymkanlyno, ymganlynnaatant (consoetudinem habeat, socie
tatem habaenmt, aua iTemnt) Mab. 1, 274. 275. AR^CO: argywedu (Tincere) Mab.
1, 265. arganfot (animadTertere, pp. 574. 575). DO-COM: dygyforant (sar gent)
Mab. 1, 264. GUOR-CO: gorchymynnwy» (iassit) Mab. 3, 297. Item corn.
gurhemin, arem. gowrchemen supra memorata (p. 896).
DO. GUOR-DO: gordyfynatsei (consaeterat) Mab. 3, 14.
ES. AH-ES: corn. enucumuny» (ezcommanicatus) p. 898. D0-E8: cambr. dy»:
di»grech, disgyryein (clamor, vociferatio; hod. dyegri, dysgr~to) Mab. 1, 30.
2, 388. Corn. dy»mygy^ dysmegy, deemygy (enontiare; cambr. dy» megu) D. 1378.
1387. 2542. Magis cum particola priTatiTa, cains
exempla snpra (p. 895) attalimus, congraere Tidentar com. dyvwuL, arem.
ditober (delere) etc., de qolbus cf. Terba unomala.
GUO.
AM-GUO, AMO (hib. vet. imm-fo-, immo-'): Amguoloyt (nom. propr. Tiri; adi.
loyt, hod. Uwyd, fuscus) Chron. cambr. in praef. edit. Leg.
amo/yn (quaerere) Mab. fq. Hodie quoque ymofyn (inquirere), ymogwyddo (la
barc; ewyddo) etc. DO-GUO, DOUO (hib. vet. do-fo-, td-) formnla serrata in gL
Ox.: dogtumieuram (mensnro) 3*. doguohintHiat (gl. incednns; i.e. am bolator)
5^ at in Lxb.: doguorennam (gl. profimdo), douohinnom (gl. hanstns; cf. hod.
gwehyn, exhaastio ?), douolouse (gl. depromJs), scd transiens in DI-GUO iun
in gl. Ox. in voce diguolouicheiic (gl. proditns, i.e. ad Incem
datus) 41\ in L. Land. p. 113 in dygnadef (bratU, sufferre, accipere
iadiciam; = doguodem). DTO (= dy-go-) sicot in hodierua lingna, iam in Mab. :
diodevueint, diodeiiieint (tolerantia; rectius dyo-) 1, 271. 272, hod.
dyoddef (tolerare, sastinere). Aremorice diou in Terbo bodie quoque usitato
diougan (pplliceri, promissum, pollicitatio) Cath. diouganet (praedictus; cf.
adL diouguel, snpra p. 894, e gou gtiel, cambr. gogel, celatos, et priT. di-)
Boh. 62, 3.
GUOR DO-GUOR: diguormech!» (testatus est) gl. Ox. 22^ ut aapndigtto-. YM-OR:
ymordiwedatod (confecit ievicem, ad finem perduxit, dcTicit) Mab. 2,
|
|
|
|
|
(delwedd F9571) (tudalen 908)
|
908 («79) V. 2. I>EOOMPO«lITA BRITAKNICA.
23. 24. 239. 243. 244. ymordiwtt (deyictio) 3, 8. Item in lezici*: amtrthM
(tegmen circom aliquid), dyorengynu (•abiogare), dyoriwydd (proepflnri;
eM-gtr-, dy-gor-) etc.
2. DecompoBita cam plnribus partioalis.
Triam particalaram compositione conionctaram esempla eambrica: jp gyuaruot
(congredi inter se, pagnare) Mab. 1, 265. ymyedyfndeithamt (p. 898).
gouymdeith (saatentatio; yuo-et-ym) 2, 21. daroganwys, darogan (praedixit, n
ticiniam; do-ar-guo-) 1, 262. 295. Nec rarae sant eiaemodi ionctiones in h(h
dierua lingaa, sive ante dnplices, at dam-, dym-, dar-, dad-, anteceduit liis
plices particulae gire seoontar post eas: darymrithio (se praeaentare, ridai;
dy-ar-ym-), yinddadleuiych (reflexio matua lacis, eoi ipsius reflezio
laminit; j/m dy-at-), ymddadureiddio (eradicari; ym-di-at-), Eodem pertinere
Tidetur aren. dizremen (remeare; do-at-trenien) Cath.
Qaattaor particolae, at ia cambr. diotymdeith (non sastentatos; gmi/mdM cam
di prir.) Mab. 1, 283, compositione iangantar hodie quoque: dadymoddtj
(desinere tolerare simai), dadymofidio (desinere irasci, agitari aliqua re;
di at-ym-go-), dadymorchuddio (se rerelare, tegmine celante se liberare;
di-at ym-gor-).
|
|
|
|
|
(delwedd F9572) (tudalen 909)
|
LIBER SEXTUS. DE CONSTRUCTIONE.
QoM difTerentia onttionis inTenitar apnd onmes popnlos, quicnnque monu menta
scripta . reliquemnt, ut aut ad imaginem cotidiaDi •ermonis sit compo sita,
soluta quam dicunt, sire prota oratio, aat poStica vel aetricta nameris,
eadem differentia foit celticae orationis, ex quo litteris mandari coepta
est, ot vetostifl illie temporibaa, cum gallicae gentis adolescentes
disciplinae Draidam tradiU, ut ait Gaesar, magnum nameram versaam ediscebant,
quos fua esse non existimabant litteris mandare. Utriasque orationis
proprietas et forma, tam prosae orationis quam poEticae constractio apud
celtioos popalos, daobas hnius libri capitibus exponetur. CAPUT PRIUS.
De congtructione prosae orationis.
In constractione prosae orationis vel ordinatione vocam siTO partiam ora
tionis per sententius simplices, daplices, moltiplices facta secundam
commanem sermonis consaetndinem, solnta numeris et modis orationis poSticae,
celticanim prae ceterie omnibns lingnaram percipitur proprietas illa, qua
certis sententiae locis poni solent principales partes orationis. Accedunt
proprietates ipsaram partiam orationis principaiium, nomiais vel pronominis
et verbi, tam leges con strnctionis, ant congraentiae aut rectioDis, quam
proprietas consuetadinis. Quae de particalanim, adverbiorum toI
praepobitionam et conianctionam, ac nume ndium constractione minas singnlarin
boc demam loco exponi solent, sapra in capitibus de illis orationis partibus
tradita sant, ut esset in isdem locis et formarura et exemplorum conspectus.
Quae vero in libris grammaticis ho diemae lingaae in parte de syntaxi
proierantar de infectione consonaram prin cipalium, eclipsi, articali fonnis
etc., ea pertinent ad doctrinam de sonis vel
|
|
|
|
|
(delwedd F9573) (tudalen 910)
|
910 (Ml— «M) "VI. 1. ORDO CON8TRCCTIONIS
HIBBRNICAB.
formis. Hoc ergo loco tractanda et exemplis e codicibus comprobsnda nus sant
nisi haec: 1. ordo constructionis, 2. nominis et pronominis conttructio, 3.
rerbi constructio. I. Constructiu prosae hibernica.
1. Ordo constructiouis.
Sententia asseritur aliquid de persoua vel re aliqua; quod asseritd^, prae
dieatnm, id de quo asseritur, sobieetnm dicere ooasaetimus. Primi
igitar mo menti snnt in sententia eae voces quae asserunt vel praedicaat;
tacet qui asserere nescit. Sententia hibernice constructa voces
praedicantes primo loco ponit.
a. Vox praeter ceteras praedicans est yerbam. Qoare primnm locam in
sententia hibernica obtinet Terbom: demnigid apoHoniu» (aEBnnat Apoll.) Sg.
158\ berid edch briih forarele (fert quiTis iadicium de altero) Wb. 29\
doberat ktiili aeoibeeHa itituUaotin (gL onmis Ungna confitebitar deo),
taiec^a edeh dardda fe$ein (gL nnos quisque nosknm pro se rationem reddet
deo) 6\ beoigid» intpinU ineorp (spiritns TiTificat corpos) 13'. taibred
edcft airmitiH diakiHit (quiTis honorem alteri dato) 5'. Item frequentissime
in narratione: duUMd pdtriee o Aemuir h* erieh Udgen. . . 9/tM pdtricc
dubthaeh.. . friitgaH dubthaek... aabert dubthaeh fri pdtriee . . . dubbert
grdd .«. epacoip foir ... 7 dubbert pdlriee eumtach du fiaee (Patricius
Temora Tersus est in fiines Lageniomm. . . rogarit P. Dubthachum. . . D.
respondit. . . D. dixit ad P. . . contnlit gradum episoopi in enm. . . et
capsam dedit P. Fiacco) Tir. 1 1 . eubert side ... 7 dogni atJdrp 7 luid
ingrian foracvlu (dixit hic, . . . et &cit paenitentium, et cessit aol
revro; cf. p. 305) ML 16'.
Nec aliter in sententia negatiTa, tcI interrogatiTa, nisi quod praecedont
particulae vel pronomen interrogatiTnm : nidenat fi.rtu uili (non omnes
operan tur Tirtates), nilabrtUar uiU 6 ilbdlrib (non omnes locuntur Tariis
linguis) YH). 12*. ni dertoigem nech dialaiUu (non diflerimus anas ab altero)
2*. ni comeiemgedar ua dliged irum (gL nuUa ratioae cogente; i.e. nuUa lex
cogit hoc) Sg. 61*. incotcramni (num nos destruimas?) Wb.
2\ cia connte/ea tuiceiu de (quiseon demnabit electos dei?) Wb. 4'.
De flexionis diTersitate in his animadvertenda, qua post negationem vel
particolam interrogantem eadem Terbi forma subiuncta adhibetor quae in Terlm
compoflitis, siipr» (p. 425) expositom est.
b. Btiam* verbum substantiTxun , quod cam nomine praedicato conianctus
significatiohem habet Terbi praedioantis, in sententia affirmativa bibernioa
sicot omaia verba praecedit (etsi idem in britannicis dialectis nomini
praedicato pri mnm locam concedit) ; post Terbnm sequitar nomen praedicatum
toI quod sob stitntum est praedicati loco: istiniu in/er (gL Adam piimus
formatas est; i.e. Tir senior est, muliere) Wb. 28\ itbeiec limsa abrig (gL
mihi pro minimo e»t) 8'. iteota side (ipse est aapiens, deus) I*. itdered
fhbetho into (est finis mundi hic) lO^ imaib feain achenil (gL Epaphras est
ex vobis) 27'. itddtsactig m
|
|
|
|
|
(delwedd F9574) (tudalen 911)
|
VL 1. OBDO OONSTRUOnOinS HIBERNICAE. («««• 888) 911
dSmi hitiu (insani sunt hi homines) 12*. itmaina aat-Uti fnb (boua sont eius
merita de vobis) 16'. itmira ua bretha (snnt grayia iadicia) 17^ bitgoacha
uih (omnia, prodigia, erunt &l8a) 26*.
In sententia negativa vel interrogaiaTa idem ordo est post particalam prae
cedentem, si forma sabstantiTi extat, at to', ba, fil, etiamsi solam consonam
radicalem servavit inclinatam: nitat foirbthi forngnimai hicr. (non sunt
perfecta facta ▼«stra in Chr.) Wb. 8*. nUat aeeni huili (non omnes snnt
sapientes) 8*. nitat apgtil huUi luct inua cecoha (non sant apostoli
onmeB homines ecclesiae), nitat forcitlidi vili (non omnes sont
praeceptores), nitat soir huili oc tintuuth abilru innalaill (non omnes aunt
periti convertendi ex uua Ibgna in aliam) 12^. Tt^ fiaX (non est velamen)
15*. mbaJt ehutrummi huili (non omnes eront aequa lea) 9*. nipsa tr6m fomech
(gL nulli onerosus fai) 17'. nip$a iudide 6 biataib (uoa ludaeus Aii moribus)
1O’.
Contra quod nomen praedicatum proprie dicitur, adiectivum vel substanti vum,
boc, cum abest verbum subBtantivum, ut in interrogatione vel negatione,
primom post vocabulum interrogandi vel negandi obtinet locum: inmaith andubtb
(num hoc atramentum bonum est?) Ml. 13*. ind ameit friscomartatar (num tan
tum offenderuntP ad verbum: nom haec est eius meguitudo quod offenderunt?)
Wb. &*. ni eoimtig duine een ehomroreain (non frequens homo sine errore)
Sg. 90*. ni ciir ir^otha utmall (congruum non est fundamentum mobile) 4^ ntWr
atrab act ii cuit fresligi (gl. voluntas beneEaciendi adiacet mihi, Rom. 7,
18; i.e. non longa habitatio, sed est pars adiacendi) Wb. 8*. ntuecu aet
ii/ditsine (non optio, sed est vaticinium) 80*. ni fiu aterc ade (gl.
temporalia snnt; i.e. non est iastus amor horum) Wb. 15*. ni eorp intSin bdll
(gl. corpas non est unum membram)Y^. 12*. Item, si compositumest
adiectivumcumsubstantivo: ni gndth ekeme. in ainmnidib (non consueta est
compositio in nominativis) Sg. 201*.
e. Ut in sententia simplici absoluta, ita et in snbiuncta et p sententiae
duplicis vel multiplicis partibus singulis idem est ordo verbi et nominis
prae dicali, quibus non praecednnt nisi coniunctiones vel aliae particulae in
parte negativa, condicionali , relativa etc. Exempla: eombi diasa mor
indoengrdnne (ut calamus magnus fiat nnum iUad grannlum) Wb. 18*. nonanich
dia di caefiiimiud. nonanich dia c<M4ic ({^. ecce vivimns ut temptati et
non mortifi cati) 16*. dogentar aidchtmtach tempuil let» et predohibid emactu
rechto fetarUcce (Get reaedificatio templi per eam, et praedicabit ritus
legis vetustatis, Anti christus) 26*. ro/ailUig tra aingel ua eoemtechta do
anmain adamnain ua fiaieea . . . ruc lais iartin (postquam angelas tatelaris
monstravit animae AdamniQii visiones hus, . . perrexit cum eo postea) Vis.
Adamn. ap. O’Don. p. 440. ciatbela indalandi ni epil alaill (quamvie intereat
unum, non interit alterum) Sg. 30*. nitairmthecht rechto mani airgara recht
(non est transgressio legis, si non vctat lex) Wb. 2°. bid maith motnenmese
act rocloor forcdinsciilti (gl. ego bono animo sum cognitis his, bonis
nuntdis de vobis) 23*. ieolc indindetrice isniaid indilgud (mala est
vindicta, boua remissio) 25'. itcorp inboilUin cit ili (corpus suut haec membra,
quamvis sint multa) 12'. rqfitemmami bes sonirt forniressi imaib foehi dib
(scimus fore firmam constantiam vestram in tribulationibus) 14\ isfollvs
nandat foirbtlti uili (maaifestam est, non omnes esse perfectos) 26*. issi
analUom ala coifmtidigthi (haec est illins opinio, ea esse composita),
is/ollus isnaib do
|
|
|
|
|
(delwedd F9575) (tudalen 912)
|
912 (M* »»6) 71. 1. OBDO OOHSTBCOnONIS HIBKRKIOAK.
briath. 80 ata eome. (g]. ostendimt adTerbiit abhinc, adhac etc.; i.e.
apparrt in his adverbiia, ea esfle composita) Sg. 20 P. arnamtomnad ndmmmduiM
$. d$. (ne me existimet non esse hominem, sed deum) Wb. 17^
cietsu turepdu infer etrachuitnidi nirubi nechtar de eencJttil (gl.
rerontamen neque vir sine moliere ete., 1. Cor. 11, II; i.e. quamTis
praestantior sit yir ratione haius, divini, noneiit aher eorum sine altero)
11'. mad tladn inball iamagalar itdidnad donaib ballmb allib (si sannro est
membmm post morbum sanm, refeotio est ceteris membrit) 12*. roeuidigexar dia
&in chorp diilballaib eonderua cech hall anattoigc dialailiu (poanit deas
nnam corpns e mnltis membris, ut fnoiat quodvis membrum, quod neces sarium
eat alteri) 1*2'. am. doteit side dogabdil bdigiiil intan nddnacaatar et nddr
forehluinter igainlid doi-riga dia dobrdth intain nddtomnibther athiehtu (gl.
dies domini aicnt fur in nocte ita Teniet) 25\ ma eterrotcra friafer ni teit
eofer iiaiU act bed ingenas. mad cotecht di cofer badhi afer incAne (gl.
praedpio: quod si discesserit mulier, manere innuptam aut Tiro sao
reconciliari, 1. Gor. 7, 11; i.e. si seoesserit a viro suo, ne eat ad aliom
Tirum, sed sit in caelibata; si erit aditas ei ad Tirum, esto hic vir eins
prior; obi prima pars inciperet: ma eterroecra inben friafer etc., si
appositnm esset subiectum) 9*. gaxbit ima jrronoa. aittrebthaeha engraie
anmai dilii indaitrebthado arintan atMnuua uuu* engraicigidir mmm mo aium
dile» 7 nomrila et. nometargnigedar. v.onaieh tHeen mo Ho. dilet do eipett
(pronomina possessiva tenent locnm nominis proprii possessoris, nam si dico
meus, hoc loco est nominis mei proprii et me mani festat et notificat, ut
nomen menm propriom non sit necesse dicere) Sg. 200^,
d. Si in sententia simplici vox vel pars quaedam cum emphasi proferenda est,
constrnctio hibernica hanc partem, quae praemittitur in aliis lingois, cum
rerbo sabstantivo praemittere solet, ut oriatur nova sententia: itdotliabirt
diglat berid inclaidebtin (gL nou sbe causa gladiam portat, potestas; i.e. ad
dandam vindictam portat gladium hunc, ad verbum: est ad dandam vindictam,
portat gladium hnnc) Wb. 6*. itdia rodordigettar (gl. a deo ordinatae sunt,
potestates; i.e. est deus qui eas ordinavit) 6*, caius sententiae simplcx
ordo esset aine emphasi: rodordigettar dia (eas ordinfivit deus).
Frequens
est eiusmodi solntio sententiae tam absolutae quam subionctae ad praeferendam
vocem aliquam vei partem sententiae. Ut cum verbo prae. dicante in posteriore
parte: itmeite rophroidech doib (ego praedicavi eis) Wb. lO*. ithi rofitir
aurlatu et hiriat cdich (ipse, dens, soit oboedientiam et fidem ca>
iasvis) T. itboill intmefol/iget corp (gl. corpus non est unum membrum, sed
multa; i.e. membra efficiunt corpos) 12*. ithe rogabtai airegat (gl. priman
apostolos posuit deus) \i*. Itore itdiiib predchim (gl. vobis enjm dico
gentibos, Rom. 11, 18) 5^ ftore iicoburjti atbiram nuaiJl dvwngniinaib (quia
nsque ad stnltitiam dicemus aliud quid de EEUStis nostris) 17'. dobersom aium
bendachtam dondalmtin hore is labendachtin doindmigar (dat nomen
benedictionis eleemosynae quia cum benedictione tribuitur) 16'. am. bul
fiauifi noa-oehthe (acsi corua Tobis crucifigeretur, descripta eet passio
Christi; ad vcrbum: acsi esset corua vobis, quod crucitigeretur) 19*. bid
dttib doecmoited (a«ci vobis accidisset) .V. Cum verbo substantivo tam in
parte posteriore quam in praemissa: hiret foirbthe 7 gnimai saineiiUw. .i.
ithires attoisech ishisuidih (gl. aiterum altero suppletor; i.e. tides
perfecta et fitcta praeciara, id est, fides est praeuifiens in fais) Ml. 14*.
|
|
|
|
|
(delwedd F9576) (tudalen 913)
|
VI. 1. ORDO OOHSTRnCnONIS HIBBBmCAE. (ts5) 918
iiduch-iat amnmaircide inttdnuo (ad Christam pertmens est hic psalmos) 16\
ised trede insin aitoitechem da dutniu .i. ba*rffen rl. (gl. liaec tria
prinram obti» nent locoin) ML 20*. iemd asapgtal geinte (gl. ego sam gentiom
apoatoliiB) Wb. 5\ fil ni de asfir (gl. ex parte credo; i.e. aliquid ex eo
verom est) 11'. bith ituil die biet kutH (in volnntate dei emnt omnes) 9*.
bid dAamdgsi ronbiani indoc bdl (a Testro timore erit nobis gloria) 25*. bOt
sualchi and if/oilsi (gl. &cta boua manifesta simt, non,alia; i.e. sont bene
&cta, quae sunt manifesta) 29*. diambed dim neu. faredtnu ditdl ropad
famdendeilb nobbiad aainmnid huath. 7 kil. (b\ esset ergo neatmin flecnndam
primam declinationem, aecundam unum paradigma esset eios nom. sing. et plnr).
Sg. 9O’. robo duibsi cinirbo etruib robammami (gl. fidaciam haboimus ad tos
loqui evangeliam; i.e. fuit ad T08, etiamsi nos non foimus inter tos) Wb.
24'. combad air nobeth cum indiad (ut ideo sit eum in fine) .Sg. 203*. combad
sechmadachtae nobeth and (at esset ibi praeteritam) Ml. 27'. insi caneit
friscomartatar condositie kuili.eombad totMm eeniirge nobed and. nitha
diamiit (num tantum offenderunt ot caderent omnes, ut esset ibi casos sine
surrectione? non est tantum) Wb. 5V combadhd dkcriehdatutin nobed and (gl.
quidam nomen verbi hoc esse dicebant, verbum infinitom, Pr. 8, 8, 48) Sg.
14e8'. combed hed nobed and (ita at hoc sit) Wb. 3\ ar^tbad hi frono. tm.
nobed foilsigud (ut in pronomine tantom sit demonstratio) Sg. 21 1\ nabad
doriir/ar colno beithe (gl. camis cnram ne feceritis in desideriis) Wb. 6\
am. bid emeUdea nobed and (gl. Aemilianas Aemilii filias; i.e. acsi
Aeinilides esset) Sg. 32^. ni arindi bed leth ngotho nobed indibsem ^L
semiTocales; i.e. non quod dimidiom vocis esset in eis) Sg. 5'. ni arindi bed
hitui L innaehamthuisKb nobed ingnim l. ineisad (non quod in soi vel in eios
casibus obliquis esset actio aat passio) Sg. 209*. nibad samlaid mad 6nchet
nidiu nobed (non esset ita, si a primitivo esset) Sg. 207^ acht rop
rdforciunn robbe da (si ante finem faevit da, in dare, datus) Sg. 169'. ithd
ata mundus tuua (gL divitiae mnndi, divitiae gentium; i.e. sunt hae, gentes,
to mandas sapra, quod est mondus supra) Wb. 5*. iisib ata chomarpi (tob estis
coheredes) 19'. isdsibatá (gL iostitia dei in omnes etsnper omnes; i.e. saper
eos est) 2*
Fit eadem constructio post negationem atque interrogationem , siTe abest
Terbum substantivom: taccu nimS asbio (gl. vivo autem iam non ego, GaL 2, 20)
Wb. 19*. m udinn feeine atcum forteetiri (non a nobis ipsis somus veslri
legati) 15*. m soehude dub ataat and (gL non multi nobiles) 8*. ee hi ro
eerib (quis scripsit?) Sg. 197*, in quibus esset offirmatiTe iimi, isudinn,
itaoehude, ishi', siTe additur: nitat huili itmaicc taimgiri (non omnes sant
filii promissionis; constractione simplici nitat maioe taimgiri uili) Wb. 4*.
nitat huili robtar iuieei. . . nitat kuUi robtar uilee (non omnes fderunt
electi, non omnes faerant mali) 1 1*. ni pathd indii beta ^iesi (non hi erant
electi) 4'. n^l ainmnid nobed acht inti t/ieste inoen inua litersa (gl. et
hae quidem generales sunt nomi> natiTi terminationes, Pr. 7, 1, 2; i.e.
non est nominatiTUS nisi qui ezeat in unam barom titteranun) Sg. 114\
Sententiae dupiicis dapliciter solotae, binaram ergo partium in quatemus
sohitamm ezempla sont: nifil folad naiil forasemte in sosc. issin act cr.
arishi side rqfiugrad «rrecht et adfiadar iaosecht (non est alia snbstantia,
de qua ce lebretur etangeliom hoc nisi Christus, nam ille figoratus est in
lege et enuu
Zmh, •■amm. oslt. Bd. IL 6)t
|
|
|
|
|
(delwedd F9577) (tudalen 914)
|
914 (886. 887) YL I. ORDO COKSTBCOTIONIB HIBBRiaOAK.
tifttor ia evangelio) Wb. 18*. ntihi ttodnai:: acht inhi notall (gl. non ta
ra dicem portus, sed radix te, Rom. 11, 18) 5^ eiam ieollnn am bioua iiirm cr
nombeoiffedar (si in came som vivus, fides Ghristi me rivificat; ad rerbom:
li est in came, quod sum Tirus, est fides Christi, quae me vivificat; ubi n*
in prima parte est loco verbi sobstantivi) 19*. Item, ei posterior pan
senteotiM aecondam priorem compleatur: isdo iscoir indocbdal arishvad cach
necne (gl. soli sapienti deo gloria, Rom. 16, 27; i.e. ei est iusta gloria,
nam ex eo eat omnis sapientia) Wb. 7% existat: arishuad aecaeh necne.
e. Est antem alia quoque emphaseos ratio, ut substantivi nominstivam tanquam
absolatum praemissom sequatur aut simplex sententia cum pronomine infixo:
farMi dotmb^rthe dum (oculi vestri, daretis eos mihi, i.e. ocolos re stroa
daretis mihi) Wb. 19*. nahuli dorigniueea fiadibsi dosfigniifhri (quaeconque
ego feci corum vobis, &cite vos) 24''; aut illa ipsa, quam supra diximus,
con stractio emphatica, ut fiat solatio sententiae simplicie in tres partes:
inspirul noib isheride aseola (spiritas sanctas sapiens est; constructione
simplici x*eelA inepwrut ndib") Wb. 4*. torad aldam ished dodtoiaged
(gl. operantes manibus nostris; i.e. firnctus manuum eius eam alebat, Paalum)
9*. naeh guim vmal badhi dongneith (gL non alta sapientes, sed humilibus
consentientes, Rom. 12, 16), nd maith robi badhed dogneid (gl. providentes
bona) 5'. inrect rotdriehtet ietriit atbilat (per legem, quam violaverunt,
peiibunt) 1'. ua eumaette itdia rodordigailar (gl. quae sont, potestates, a
deo ordinatae sunt) 6*. inchiringnfmai aiii iriarcHn rojinnatar (gl. quae
aliter se habent abscondi non possant, 1. Tim. 5, 25; i.e. cetera
bene&cta multo post scinntor) 29*. inua teoir rcmnaMa i»ii» rann fardingrat
(gl. proprium est nominis substantiam et qualitatem significare, hoc habet
etiam appeUatio et vocabulam, ergo haec tria uua pars est orationis, Pr. 2,
4, 18; ad verbam: hae tres partes, est aua pars quam significant) Sg. 26\
Item immixta parte relativa: lann segar and isri ede duldtinne inmtti (gl.
unas accipit braveum; i.e. palma quae accipitur ibi est remuneratio militiBe;
ubi perfectius esset iasi ede atdulchinne, eimpliciter constractom
iedulckimte m miUi lann segar and) Wb. 11*. innahi tiagta hi tter, iedanmanaib
dogri* bOttidi (quao desinnnt in tter, e nominibus semper sunt haec) Sg. 54\
indaiccend hiat forrindainmnid iee bius forenaib camthuia. (gl. obliqui casus
generalem accentamu regnlam servant, Pr. 13, 3, 14; ad verbom: acoentas qui
erit in nominatiTO, is est qui erit in casibus obliquis; leg. intaiocend ob
pron. masc. sequens i) 207*.
Hae snut leges ordinis, quem praecipuae partes sententiae bibernicae sequi
solent. Nec tamen mirum, si interdnm legitur exemplam minua accurate eu
sequens, nt: buith oen CBcene fofera anfirinni (esse sine cognitione profeit
in iustitiam) Wb. 2*. fdHte cdieh bad fdHte duibri. brdn edieh bcui bron
dHhti (gandium caiusvis sit gaadiam vobis, cara cuiasvis sit cura vobis) 5',
quae esseot seoundnm regulam: buith cen ceone ited fofera an/irinni. bad fd3u
duibri fdHte cdich etc.
/. Jn principio sententiae poni verbum, deinde
praedicatnm, ex iia qoae supra dispntuta sunt satis patet. Post illa
pleraraque sequitur sabiectam eom vocibus, si quae pendent ex ipso, post quod
sequi solent, quae pendent ex verbo^ et vooes snbiunctis denuo snbiunctae, ut
in Wb.: uviate Ug aeaithvr dechdck (gi. dignus est operarins mercede sna;
i.e. est iusta raeroes laboni
VI. 1. oovsronorro voiiDnB hibkknici. (M7. sis) 915
soi oaique) 29*. dorigeni dia oorp nduini 6 ilballaib (fecit dens ooipns
hominis e moltis membris) 12*. amaroib naiicmallt inellug inua a-ettHhe (ne
quid in quietom sit in oommnnione ecclesifte) 22°, et in exemplo «npra allato
e Sg.: gttibit inua pronoa. aittrtbthacha engraie anmo! dilia indaitrebthado.
Neque
ta men tam constans est ordo hamm partium posteriomm. Ut snbiectnm, quod
antecedit ante obiectnm verbi in exemplis modo piolatis, idem sequitur iu
his: Huindith folad indepert (siginifioat substantiam tox) Sg. 25\ ni diwU
firtv uHi. ni tectat rath dinma ferte uili (non omnes faciont virtutes, non
omnes habent gratiam faciendi yirtates) Wb. 12\
g. Extra ordinem sermonis communis procedere posse sermonem pofiticum, ut in
omnibus lingnis, ita in hibernica, vix est quod memoretur. Ut rel gene tivi
antecedentis exempla, quamyis rara, inTeniuntor in earminibus: dorodba MMMM
areolla eim (destraat in nobis nostrae camis ceDSus ; secundnm glossato rem
eita Hrctdla .«'. peceata) Ult. h. 5. nicair indomuin cathim (non amavit mnndi
esum, i.e. comedere mnndnm) Br. h. 8.
2. Nomen et pronomen constructum.
a. Articulus hibernicus cum snbstantiTO codem modo construitur, quo la
ceteris linguis, quae eo utontur, ut in graeca. E. c: fobieead fir tMe
doehath argaibid eide eiil forbdua intan tite donchalli (gl. tanquam morti
destinatns; i.e. more yiri euntis ad pugnam, nam capit ille opinionem de
morte, cnm it ad pugnam) Wb. 9*. Propria, quibus diEfert hibernica,
animadTertuntur haeo.
Si e snbstantiTo pendet substuitiTi genetiTus articolo finiti vel nominis
proprii, articulum pariter atque in lingna hodiema abesso solere ante prius,
e pluribus exemplis patet, allatis in capite de articulo. Quamquam
inTeniuntur panca, in quibus articulus adinngitur utrique snbstantiTo Neque
Toro pertinet haec lex ad ea, quae sequitui subBtantiTum appellativuin carens
articulo, ut dcenele ndoine (genus humanum, germ. das menscheDgeuchlecht) Wb.
5*. <lo hicc in chenili ddine (ad salutem generis humani) 7'; vel cum
pronomine de monstratiTO (de quo Tid. infra): acenelce fothairctheain (hoc
genus baluearum) Sg. 217*. foraaeenilce metirein (de hoc genere metri, germ.
fiber diese Tersart) 8*. alua Mirithmnacteein (haec dies iudicii) Wb. 6\
Ante nomina propria articulns fere abest: romuil dofornat ineathraig 6 etieas
rocintteet indromain (Romnlus condidit ciyitatem, ab Aenea orti sunt Romani)
Sg. 31 ^ arindi atreba bisu aristotil (gl. Aristotelicus), atreba beew
aoerdit (gl. SocraticuB) 38*. iehi apoill inein (gL Latonae filius), iahi
romuU (gl. Iliae filins) 31*. ittiamthe immeruidbed et ni roimdibed tit
(Timothens circumcisus erat et non eircumcisns Titus) Wb. 18'. aliab hoaua
(mons OsBa) Sg. 63*. Quamquam interdnm ievenitur isdem praemissus: imfcip
emelendae (gl Aemiiianus Scipio), ineoeaar oetaxnenda (gl. OctaTianus
Caesar) Sg. 31*. indr6m fil hi eonatan. (gl. nrbs Roma constantinopolitana),
airechan inua rdmce (principatus Komae) 174*.
Oentilia quoque et patronymica modo cam articulo posita inTeniuntur, modu
sine eo: arruceataigaer friasinnebride (gl. cum Ebraeo disputans) MI. 2'.
indro main (Romani) Sg. 31'. intiabindai (Sabini) 28*. inmarcelldai (gl.
Marcelli), inchomaldai (gl. Comelii) 3O’. indaeneedai (gl. Aeneadae),
romoldai (gl. Romn lidae) 31'. arindi atrebat romdin and. alrebat lait.
und (habitant Romaui, La
fi»»
914 (886.887) VI, 1. ORDO COHSTBUOnONIS HIBBRNIOAB.
tiator in etangelio) Wb. 18*. nitu tuxinai:: aeht inhd rwtall (gl. noii ta ra
dicem portus, sed radix te, Rom. 11, 18) 5\ eiasu icolltm am bioia itirm er
nombeoigedar (si in came aum Tivus, fides Christi me Tivificat; ad rerbmii:
li est in came, quod snm virus, est fides Christi, quae me vivificat; ubi ut
in prima parte est loco verbi substantivi) 19*. Item, si posterior pan
senteLbae secnndnm priorem compleatur: iedo iscoir indocbdal arishvad caeh
necnt (^. soli sapienti deo gloria, Rom. 16, 27; i.e. ei est iusta gloria,
nam ex eo e«t omnis sapientia) Wb. 7% existat: ariehuad atcaek necne.
e. Est antem alia quoque emphaseos ratio, ut substantivi nominatiTiim tanquam
absolatnm praemissum sequatur aut simplex sententia com pronomine infizo:
fareili doemb^rthe dum (oculi vestri, daretis eos mihi, i.e. ocak» re stros
daretis mihi) Wb. 19*. nahuli dorigniuaea fiadibti dosngniithti (quaeconque
ego feci corum vobis, facite vos) ^i^; aut illa ipsa, quam supra dizimns, con
stmctio emphatica, ut fiat solatio sententiae simplicis in tres partes:
inspint noib isheside cueola (spiritus sanctue sapiens est; constructione
simplici isetia intpirut ndib) Wb. 4*. torad aldam ished dodtoitged (gl.
operantes maniba* nostris; i.e. firnctus manunm eius eam alebat, Panlum) 9*.
naeh gnim umal badhd dongneUh (gl. non alta sapientes, sed humilibns
consentienteB, Rom. 12, 16), nd maith robi badhed dogneid (gL providentes
bona) 5*. inrect rosdriehtet istriit atbilat (per legem, quam violavemnt,
peiibunt) 1'. ua eumaette isdia rodordigestar (gl. quae sunt, potestates, a
deo ordinatae sunt) 6*. inehaingttimai aili isiarciin rojinnatar (gl. quae
aliter se habent abscondi non possont, 1. Tim. 5, 25; i.e. cetera bene&cta
multo post seiantor) 29*. tnua iwir rannaia vOit rann fardingrat (gl.
propriam est nominis substantiam et qualitatem significare, hoc habet etiam
appellatio et vocabulam, ei^ haec tria aua pars est orationis, Pr. 2, 4, 18;
ad verbum: hae tres partes, est uua pars quam significant) Sg. 26\ Item
immixta parte relativa: lann segar and issi ede dulehinne vmSti (gl. anns
accipit braveum; i.e. palma quae accipitur ibi est remuneratio militiite; ubi
perfectius esset iss^i ede asdulchinne, simpliciter constractum isdulcUiwe
«•• milti lann segar attd) Wb. 11*. innahi tiagta hi ster itdattmanaii dogris
bHtsidi (quao desinnnt in ster, e nominibns semper sunt haec) Sg. 54''.
indaiecend hiai forsindttinmnid isi bius forsnaib camthuis. (gl. obliqui
casus generalem accentnum regnlam servant, Pr. 13, 3, 14; ad verbnm: aooentos
qui erit in nominatiTo, is est qui erit in casibns obliquis; leg. intaieeend
ob pron. masc. sequens f) 207*.
Hae snut leges ordinis, quem praecipuae partes sententiae hibernicae sequi
solent. Nec tamen mirum, si interdum legitur exemplnm minas accorate eu
sequens, nt: buith oen ceccne fofera anfirintii (esse sine cognitione profert
in iustitiam) Wb. 2*. fallte cdieh bad fdilte duibsi. brdn cdieh bad bron
duAii (gandium cuiusvis sit gaadium vobis, cora cuinsvis sit cura vobis) 5',
quae esseot seoundnm regulam: buith cen aone ised fofera anjitinni. bad fdHte
duibn fdilte cdich etc.
/. In principio sententiae poni verbum, deinde
praedicatom, ex iis quae sapra dispntuta sunt satis patet. Post illa plerumque
sequitur subiectam com vocibns, si quae pendent ex ipso, post quod sequi
solent, quae pendent ez verbo^ et vooes snbiunctis denuo snbiunctae, ut in
Wb.: wtcwM I6g aaaithir dochdch (g^. dignus est operarius mercede sna; i.e.
est iusta merces labodl
|
|
|
|
|
(delwedd F9578) (tudalen 915)
|
Vt. 1. 00N9TBD0TI0 NOlIOnS EOBKSNIOl. (M7. StS) 915
Bui onique) 29*. dorigmi dia oorp nduini 6 ilhallaib (fecit dens oorpiu
hoininis e maltis membria) 12*. amaroib naiiemaiU inellug inua a^eaiillte (ne
quid in quietam sit in oommonione eccledae) 22°, et in exemplo «upra allato e
Sg.: gailnt inua pronoa. aittrebthacha engraic anmai dUia indaitrebthado.
Neque ta men tam constans est ordo haram partium posteriomm. Ut sabiectom,
quod antecedit ante obiectom verbi in exemplis modo prolatb, idem sequitur iu
his: eluindith folad indepert (siginificat substantiam vox) Sg. 25^ ut
dinatfirtu viU. ni tectat rath dinma ferte uili (non omnes facinnt virtutes,
non omnes habent gratiam &ciendi Tirtates) Wb. 12^
p. Extra ordinem sermonis communis procedere posse sermonem poSticam, ut in
omnibus lingnis, ita in hibernica, vix est quod memoretur. Ut yel gene tivi
aotecedentis exempla, quamyis rara, inyeniuntur in earminibus: dorodha mnwnn
areolla eim (destruat in nobis nostrae camis censas; secondum glossato rem
eina ttrcolla .«'. peccata) Ult. h. 5. nicair indomuin cathim (non amavit
mnndi esom, i.e. comedere mandum) Br. h. 8.
2. Nomen et pronomen constractum.
a. Articalus hibernicus com substantiTO codem modo constroitur, quo la
ceteris lingais, qoae eo atontor, ut in graeca. E. c: fobietad fir tite
doehaih argaibid eide cHl forbdua intan tite donchath (gl. tanquam morti
destinatns; i.e. more viri enntis ad pngnam, nam capit ille opinionem de
morte, cum it ad pngnam) Wb. 9*. Propria, quibus differt hibernica,
animadvertuntur haec.
Si e snbstantiTO pendet substantiTi genetiTus articulo finiti toI nominis
proprii, articulom pariter atque in lingna hodiema abesso solere ante prius,
e ploribus exemplis patet, allatis in capite de articalo. Quamquam
inTeniuntar paaca, in quibus articulus adiangitur utrique snbstantiTo Neque
toto pertinet haec lex ad ea, quae sequitui substantiTam appellativum carens
articulo, ut dcenele ndoine (genus humanom, germ. das menscheDgeschlecht) Wb.
5'. do hicc in ehenili d6ine (ad salutem generis humani) 7'; vel cum
pronomine de monstratiTO (de quo vid. infi-a): acenelce fothairctheein (hoc
geous baluearum) Sg. 217*. forsacenilce metirein (de hoc genere metri, germ.
fiber diese Tersart) 8*. alua ^Utrithemnacteain (haec dies iadicii) Wb. 6*.
Ante nomina propria articulus fere abest: romuil do/ortiat ineathraig 6 eveas
rocintuet indromain (Romulas condidit ciTitatem, ab Aenea orti snnt Romani)
Sg. 31*. arindi atreba bisu arietotil (gl. Aristotelicas),
atreha heeu nocrdit (gl. Socraticas) 33*. iehi apoill insin (gl. Latonae
filias), iahi romuU (gl. Iliae filias) 31*. ietiamthe immeruidbed et ni
roimdibed Ot (Timotheas circumcisus erat et non circumoisus Titus) Wb. 18'.
eKab uoaea (mons Ossa) Sg. 63'. Quamquam interdum iaTenitur isdem praemissns:
inncip emelendae (gl Aemilianus Scipio), incaeear oetauienda (gl. OctaTianus
Caesar) Sg. 31*. indrdnt fil hi eonetan. (gl. nrbs Roma constantinopolitana),
airecluw inua rimoe (principatus Homae) 174*.
Oentilia quoque et patronymica modo oom arliculo posita inTeBixmtur, modo
sine eo: arrucestaigeer frieainnebride (gl. cum Ebraeo disputans) Ml.
2". indro main (Romani) Sg. 31'. intiabindai (Sabini) 28*. inmarcelldai
(gl. Marcelli), inehcmaldai (gl. Comelii) 3O’. indcetieedai (gl. Aeneadae),
romoldai (gl. Romn lidae) 31'. arindi atrebat romdin und. alrebat luit.
und (habitant Romaui, Ln
6S*
|
|
|
|
|
(delwedd F9579) (tudalen 916)
|
916 (888. 88$) VI. ]. OOHSTBVOTiO ROlflinB HIBKRmOI.
tini ibi) 33*. doeaeh cathrur tU nmcmaib (oaiTia ciri e RomaiuB) 83*. irchre
Aatho. romdm (iBteritas imperii Romanoram) , tfHniud fialho 6 rdmanib
(secessio imperii a Romanis) Wb. 26*. fa Itatnori (apad Latinos), la grecu
(apad Grae 008), la ataeu (apad Attioos) Sg. ^. 26\ 147*. la
iudeu (apud ladaeos) Wb. 5*.
Additar articalos interdnm oontra commanem asam. Ut ante sabstantivam: ighe
inteettaire maith oondaig vuiaebdil diathiffemi (is est bonos legatus, qui
quaevit gloriam domino sao) Wb. 8*, ubi secandam asitatam oonstractionein
esset: wA^ attectire maith. Aute adiectiTum numerale eStne, e loco, quem
alius obtinet amte sabstantiTam (p. 308), depnlsom pronomine possessivo: mad
eotecht di cofer badM afer inedtne (si aditas ei, molieri separatae, ad
Tirom, sit is eiae vir prior) Wb. 9*.
b, Casus sab'stantiTi nominataTos et accusatiTas pariter atque inaliis
linguis constructi iQTeniantur, ut aocusatiTas post Terbum actiTam et prae
positiones.
Paucis exemplis comprobatur accosatiTas temporis hibernicus : ttfromtriu»ta
buith and angaimredua (gl. ad me Nicopolim, ibi enim constitui hiemare, TiL
3, 12; i.e. esse hanc hiemem) Wb. 31'. cech naidchi (qoaTis noote) F. h. 30.
GenetiTas substantiTi ex sabstantiTO pendens ezemplis satit frequentibat in
declinatione illustratus est Inprimis memoranda sunt haec: muimee m. nungae
(torques triam unoiaram) Tir. 6. fer ditma bairgiM (Tir iaciens panem) Sg.
184\ bde etarteartha eoirp et anme (mors separans corpos et aDimam) Wb. 13*.
anman iHehoiso eeneuU (nomina signifioantia gentem) Sg. 82^. tMach Im feich
ocu» eellach leith feich oeut tellaeh eethrcmUhan feieh oeut teUaoh tUm
(speetator, sceleris, plenam mnitam debens et sp. dimidiam debens et sp.
quartam partem de bens et sp. integer) SM. 240. Barior genetaTi cansa est
adiectivam, utinhis: am tualang anetareerta (som gnaras interprataodi eus,
lingnas) Wb. 12*. aimm' tuailnge armbrethre (sumus gnari Terbi nostri) 17*.
be »6ir mo brethre (gl. miserebor cui misereor) 4*. ba coir ceneuhomalnithe
ropredehad m6r namri dmb (iastnm erat ut id impleretis, praedicatam est
multam miracali Tohis) 13*. imfortingtd mdr namri de (foctum inde mnltam
nuraculi; amre) 15'. dorrigeni m6r mtile frimea (fecit maltam mali in me)
80*. Saepios enim adiectiTa, quae in ahis linguis cum genetiTO tcI alio casu
construnntar, hibernice praepositioDea postulant: Idn di uitciu (plenns
aquae) Inc. Sg. inricei du bdat (digni moite) Wb. 5°. loor frieaeh reit
(contentos qualibet re) 24*; atque codem modo poit neutrum adiectiTi ac
pronomina genetivus signifioatar praepodtione di: mir dimaid, mAr dimaith
(multum boni) Wb. 4*. 1 1*. iimd afina deittiu andori geni dimaith frimta
(nmior eius notitia est tibi, quod boni fecit mihi) 30^. e^ duronath ni
dimaith frimacou itrl. (quamquam factum est aliquid booi in fitiot
Tsr.) 33*. nephdenum veieh dwdc (nihil mali ^acere) Ml. 23*. Contra etiam
post vcrbum substantiTum invenitar genetiTus possessiTus, qualitatis, pretii:
ii da intiollse am. atndce inua dorche (dei est laz, ut dei sont tenebrae) ML
26 r. nrrbn Idnfolid (non fdit pleni sensus, tox) Sg. 42*. iabeie Km, itbeiee
hmia (parri mibi eat) Wb. 8'. ba meite Kmm (magni mihi esset) 29*. AdTerbii
loco genctivus temporis: itarcud indocbcUee domta dia brdthu (gl. ad gloriam
meam in Jie Ohrieti) Wb. 23^ irlaim do dut bdis cacltdia (parati ad subeondam
Bar tem cotidie) 16*; cf. p. 610.
|
|
|
|
|
(delwedd F9580) (tudalen 917)
|
VI. 1. OOKBTRCCnO MOimnS HIBERinCI. (889.890) 917
Ante datiToin rel «blativom prsemittere praepositioneiD do lingna hiber nica
iapi vetosta consoetit. A panois his posjtionibaH abest illa praepositio.
1. A forma adverbiali numeri singalaris tam substantivorum numeraliom,
praemisao pronomine possessiTO (p. 811 sq.), quam adieeUTorum et substanti
Torom, praemisso solo axticalo; item a fonua adTorbiali snbstantJTorum plu
ralis numeri etiam omisso artioalo, quorum ezempla sapra enumerata sunt (p.
608 sq.).
2. Post comparatiTam, com omittnntar partioalae comparationis oldaus, oldate,
iitdaus, indate (p. 716), codem modo quo in lingna latina adhibetur abla
tiTQS pro construotione com particola quam. Ezempla: iiudialiu eaeh cditbuid
e6re (gl. pax superat omnem seneom; i.e. est nobiUor omni sensu pax) Wb. 24\
w angu cech todcernam an guin eoeind loacud .«'. anguin coaindgdigit din (gL
pro snplicio dolentis cmoiatam adustionibns ezcedente familiare est; i.e. ^t
graTios omni cruciatu Tulnas oam adastione, id est Tubiae Eactam sagitta
igaea) ML 55 r. uAtMiw^Mf oech dvU andoratad dondoinaeht (gL onollem
creaturam longe transgreditor) MI. 25'. is/err eat^ rSit lin (melior omni Jre
haec, caritas) Wb. 27'. huiUiu din $yU. (j^. supra syllabam) Sg. 70*. nabad
lia diis no thriur dam (ne sint. piores quam duo vel tres quoque) Wb. 13*.
nidad femiinehitnu (non estis meliores quam primam; cf. p. 806) 8** tiMmai6
grddib nemdib. et ni bo decming rombed imthanad himidib eombad udiiUu eaeh
grdd alaHiu (gL con stitaens ad dezteram suun in caelestibus supra omnem
principatum et Tirtu tem, Eph. 1, 20; i e. est sapra gradus caelestes, et non
fait impossibile ut esset alteniatio in his, ut esset nobilior quisque grados
altero) 21*. ni diliu nech lium alaHut (non oarior mihi quisquam altero) 28*.
ni/err nech alaiUu and (non melior quisqoam altero) 2*. ni mdbrig eaehhe
alailiu (non maioiis auctori tatis quisque quam alter) 19*. nand mdaain
abrig, ni maaiin abrig (non mmor quAm hoc, panotnin, eins Talor) Sg. 150*.
Yestigium proprii casus, ablatiTi diTersi tenninatione a datiTO, inest in hoc
ezemplo: ereitmech «tn ommsm unoreitmech (gL infid^ det^or, Tidua) Wb. 28'.
Ante pronomiiMi tamen personalia hic quoque adhibetur praepositio do fodaimid
nedh aimeiid du^ (snstinete aliquem qui est deterior Tobis) Wb. 17*.
Contra pro Latinorum ablatiTO mensorae hibernice substitnitur praepositio «n
cum datiTO: eorop mda indeniill. ineomparit iu. aiehdir (ut sit mmor oua
syllaba comparatiTus, quam positiTus, hoo est congruum) Sg. 40^. mad in dib
nuarib doac nammd bua laigu eaeh mi aeieai oidaas triehtaige (si dnodenis tan
tam horis minor est mensis lunaris quam trioeni dies) Cr. 3*. teora
oethramdin huare aegiuinoeht indid maiUiu atuHe areaehden laithiu (dodrans
horae aequi noctia^s, eo tardior aestus maris singulis diebns) 25*. acoie
indid oa q. xxx (quinque, eo minus quam triginta) 38*.
3. Idem casus inesse Tidetur in loontionibus quibnsdam, nlide eadem forma,
quae sequitor Terbum, transit in constmctionem substantiTi et deriTa torum.
Cuiusmodi tria nuudme snnt ezempla: frecuirih» eeiU (g\. recole) Cr. 33*;
subst. frecor ceiU (gl. i) yvpvaaia, ezerdtns) Sg. 106*. freceor eHl idol et
aeeo bor atiare (onltns idolomm et appetitus dbi eorum) Wb. 1 1*. bad neibae
dam du freeur ceiUiiu (quod esset.inntUis mihi cultus tuns) MI. 58 r., gen.
recht freeovr ehall eruithnechtae (gL frumentaria lez) Sg. 85*, d«t.
ieoe/recur cHU doe atda
|
|
|
|
|
(delwedd F9581) (tudalen 918)
|
918 (MO) "VL 1. OO H WWT O T I O ROinuis BIBBBjnOI.
(in colta dei est) Wb. 29'. Itom e verbo: arab«r biuth (gl. degeatis) Ifl.
98. ma arberamu biuth (gl. si tu faevis . . . perfnnota) Ml. 52 r. arambere
bitA (frai, quomodo oporteat te) Wb. 28'. amdch airbirid biuth (gl. aolit*
maadn oare) IP. airbir biutli (gl. atere) 29*. huan«rbirmi$ biuth (ez quo
degebamu) MI. 135'. am. ni airbertii biuth (gl. tanquam non atantar) Wb. 10*.
OMamihttr tatar butth (gl. freti) ML 75, non solam in sabetantiTam
(infinitiTom) airbert biuth (Tesd, firai, ati, degere): gen. erbertae biuth
(gl. aescendi) MI. 209, dat do airbiri biuth inua tuaresin (ad Tescendam
illis cibis) Wb. 1O’. oeairbirt bivth coirp cr. (haentes corpore Ghristi)
11'; sed etiam in oomposita et deriTata: eohtar comairbirt ihbiuth pecthas
(extra consaetadinem peccatoron) Tr. 4*. a eo mairberte biuth .i.eumteujfud a
eomairbertae biuth fri eech foirbtaid (gl. atque omne stadiom saom
depellendis aitiis admoaerent; i.e. eorum oonsaetadinii, id eet, commatatio
eorum consaetadinis oam omni perfeodone, leg. foirbthelaidT) ML 77.
itidhuadairberthaeh bith (gl. aboaiTe) Sg. 8^. Taodem e locatioiiibu
Terbalibus: coarmentar fHd (gl. ot . . . revereatur) Wb. 31*. arammwnfetur
fni hwUi doim talman trietanadamraetiu (gl. ab his qui in terra sant eam
freiet honontri; i.e. reverebantur eom omnes homines terrae per mimm hoc) Ml.
128. Mi adbartaigedar acht cotautaing 7 arasmuinethar feid (gl. non
paapertatem eonm aaersatar; i.e. sed protegit et honestat eam) 36*, in sabst.
aratartar atrnitttit fM donaib preceptorib (at detur honor praeceptoribus)
Wb. 15*. airmilim fM inehinn (honor capitis) 7*. dobeir airmitin fSith
tlot^ur (dat honorem riro) 11', ac deriTatam: otdaas nermitnigthi feid (gl.
quam consecratione) MI. 36 r.
c. AdiectiTa oongraentia cam sabstantiTis genere, namero, casn hiber> nice
sicat in aliis lingais, locam in commoni constrnctione obtinent poet sob
stantiTa. Sant tamen quaedam propria hibernicae lingoae in hac sobstantiri
°et adiectiTi conionctione.
1. AdiectiTom omnis flezionis expws saepius praemissnm inTeaitor sab
stantiTO. Est aatem haeo constractio nihil aliad nisi compositio adieetiTi
oua substantiTo, quam in lingnis celticis magis nsitatua quam in aliis (of.
pp. 857. 891) comprobat infecta consoua snbstaatiTi principalis in plnribus
ezmplis (p. 183). Compositio igitar stataenda est, etiamsi separatae soat hae
tooss in codicibus, at: ni artu ni nim . . ar ndib briathraib rdabraetur cr.
(non altiai quidquam in caelo quam sacra Terba quae locatas est Christas)
lac. Sg., pio <»■ notbbriatJtraib.
A commani lege, e qua postponuntur adiectiTa, ezeipiantar adieotiTa pro*
nominalia: atuile inxta postpositum aile, uite significaas lafe. ommi, quimi
ioxtt ttile signifioans totvh, quod postponitur tanquam mere adieotiTam, item
weA, eaeh oen (quiTis), nach (aliquis); quorum oniniam ezempla prolata sont
inter pronomina (p. 358 sq.). Excipinntur praeterea numeralia, et eardinalia
lis plicia et ordinalia aEBnia magis adiectiTis, etsi cnm his prorsas
concordare tdme (seonndas), distingai c^ne (primas) et cAne (idem) probator examplis
saprs allatis (pp. 308. 309).
AdiectiTi Teri sabstantiTo praepositi oum flezione paaca ezempla siibi
occanrant haec: inua dverece friich (gl. Taccinia; i.e. rubrae erioae) Sg.
49*. tffKi drocho doini (gl. malos) Ml. 24' «as»t lua eaini aimiera' requiem
fiaurom aetemaim (proprios dies propria tempora) Wb. 38*.
|
|
|
|
|
(delwedd F9582) (tudalen 919)
|
TL 1. OOMSTRUOHO PBONOMIMIS HXBBBMIOI. (S90.891) 919
2. AdieotiT» post tabstaotiTa numeri dualis indnniiit formam pluralis ua
meri, tam hibeinioa quam cambrioa. Ut in exemplis vetustis hibernicis : etir
da liotnA conmxiU (inter dno nomina similia) Sg. da drmth ageptacdi (dao
draidae a^^yptiaoi) Wb. aapra memoratis (pp. 279. 259).
3. AdiectiTom generis neatri sine sabstantiTO solam solo sabstantiTi poni
potest: dvthrtuxarua amaithnn (optari bonam hoo) Wb. 14. andubao (nigram hoc,
i.e. atramentam) ML 13'. AdTerbialis adiectiTorum ablatiTas codem Tide tor
pertinere (p. 608).
Frequentins per se sola inTenitar forma neatri plondis, codem plane modo, quo
latina: n^tir idal innainehlidi (gL nescit idolam occulta) Ml. 26 r. fudummt
(gL profdnda, dei spiritas scratatar) Wb. 8\ ua eotaranai (gL adTeraa, Tobis)
ML 20*. eomrama el baga poil frienadedencha (pl. coraam oonsammaTi, 2. Tim.
4, 8) Wb. 30*. inua eamgnetM (gL bene acta) ML 22^. Eandemque formam ndait
pron. dem. iiaii intuMi irrufollnaatar aiu (ea in quibus regnavit bic) Wb.
13*. maduffneu innahii remimrburt. madudrigmus ni dinaib remeperthib.
madugneu inua remeperthi (si EM;io ea quae ante dizi, si quid feci de
antedictis, si facio antedicta) Ml. 23°. 28*. innaM atá choemailiu (gL
Terisimiliora, dioant) 16*. ittaahi batar buthi arthuma (ea quae debebant
esse prindpio; sing. 29*: ani babuthi arthuua") 23*.
d. Nameralium quae sont propria in construotione et oongraentia, ut onas
easet oonspeotus, iam traotuta snnt in enarratione formaram.
e. Pronominam haec sant propria de oongraentia et asa.
1. Pronomen interrogatiTam congroit genere cnm sabstantivo, ad quod refertor,
masc. cia, fem. CM^, eiti, addito generis disertios distingaendi causa pron.
personali fem. «t, nentr. eed, oid (p. 856). Etiam pronomen personale tertiae
personae transiens in significationem demonstratiTi, sing. masc. e, he, fem.
ai, neatr. «d, hed, plor. «, hi trium genenun, sequitar tam genas
quara nu menun sequentis sabstantiTi.
Sing. maso. : iahe beaad fehub (hie est mos philosophoram) Wb. 27*. iahi
ingloindthe earacter inua liter Sg. 3\ dat. dongloanaithiu (gji. ad normam)
ML 35*. iah^ in/ogur eitua (hic est idem sonus) Sg. 203*. bahe angnimaom
molad dce (hoc erat illorum officium, landare deom) ML 24*. iaee amdHtuth
dunri faniaain (est haec abnegatio nostra ipsoram) Cam. iahi inao inndibad
(gL haec est sancti ficatio Testra, ut abstineatia etc.) Wb. 25*.
iahi inao tuaeolcud tndimchomairc aarubart riam (haec est solatio quaestionis
quam protalit antea) 8g. 157*. iahce wtao infognam donchoimdid nemdu (hoc est
serrire domino caelesti) Wb. 27*, ithe ae incomdithnad (gL solaoio mihi ipse
esse posenm, . . si quid etc., Pr. 6. 1, 1 ; i.e. hoc est soladnm) Sg. 90*. .
Fem.: ian run ind/oreiHain (est hoc mysterium haius testimonii) Wb. 28*) iaai
tieadl archruche duun (est haec nostra sumptio cracis nostrae) C3am. iaai
intaitlab diuit (haec est sjUaba sincera) Sg. 25*. iaai introeaire. iaai
indoehra: de (haec est misericordia, haec est deformitas) Ml. 23''. iati
indaium aalam dooho malliad reeto di ni incorpp (gL condelector legi dei
seeandum interiorem hominem. Wb. 3*. iui ind/oditingeae aarubart riam (haec
est ea patientia quam dixit antea) 25*. «»92 inbriathar inain (hoc est iUud
Terbum) 31*. iasi indetareeirt inaon grecde (haec est interpretfttio, toz
graeca) Sg. 207*. int adine (est haec eius celeritas)
|
|
|
|
|
(delwedd F9583) (tudalen 920)
|
920 (B93) VI. 1. CON8T1I0TIO PBONOMJins HIBKRNZa.
Cr. 18\ isti apennit di (,haec est etas paenitentia) Wb. 26*. un' aimikHgt
(gL indoite nevnm hominem in iustitia) 22*. bidai afochrice (gl. qui aeminat
in spirito, de spiritn metet vitam aeternam) 20*. itn aciall aom (haec est
eios opinio) Sg. 201\ im inao fedb (baecce est vidua) Wb. 28'. in mwo indrun
into Qioeco est mysteriam) 13*.
Neatr. : ised aneride indermait buith cen chUdn (gi. inioria obliTionis; i.e.
haec est i. o., ease sine prole) ML 23*. ished unonette insin. ithed didiu
anhont ttum (hoc est iUad honeste, hoc igitor est honestom) Wb. 25\ 10*.
ithed mw anai thetec (haec est admonitio) 9^.
Plar.: ithe riaglori inain (hi snnt regniares) Cr. 32*. At< he dodnuoMelar
intin indi (hi patant illad qui etc.) Sg. 5'. itd inua noi (haec snnt ea
nevem, pronomina) 197*. iiM ee inua briafAra (haec sont Terba) 4*. kithe «m
imu ranua aili atrubart tueu (hae sunt ceterae partes, quas dixit supra) 23*.
ithe into inua briath. (haec sont verba) 208*. ithd inao beti (hi snnt
mores), itha into beate inua fedb (hi snnt mores Tidaaram) Wb. 28*. 29*.
2. Saepe praesertim in fine sententiae pronominis personalis toI possesgJTi
loco adhibetur praepositio do cnm eiosdem personae pronomine sufiExo.
Pronomina personalia hoc modo significata: nibad adenur do (gL rogaTi eum
Teniret ad vos cum fratribus; i.e. nou esset solus ipse) Wb. 14*. imba
immalei do (gL quis est qui condemnet? simnl antem lesas ? Rom. 8, 34 ; i.e.
nam erit simol ipse?) 4*. do init maddoe dvn .t. meiite 7 ckoirbbre (ad
insalan Matoci nos, ego et Coirpre) Sg. 194*. dicklaind thetaei diib. di
grecaib dmb kuili (gL Thesidae, Cecropidae id eet Athenienses; i.e. de genere
Thesei ii, de Graecis ii omnes) 31*. kuare ni in 6en diaithir doib. (gL ab
alio cuique centro absides snae exsurgont ideoque diTersos habent orbes
motoaque dissimi les, planetae, Beda de nat rer. c. 14; i.e. quia non in nno
centro ipsi) Cr. 18'>
Pronomina possessiTa codem modo circumscripta, substantiTo antecedente:
condU> didnad donvta fairbthetu kiritie diiibti (gl. desidero consolari
per fidem vestram; i.e. ut sit solaciom mihi perfectio fidei Testrae) Wb. 1*.
itearit donua... iteland tuieae do dia (sunt amici mei, eat proles electa
deo) 5'. oam^ntm doA (gl. ut Tideant opera Testra) 5*. eter bauUu eoirp dunn
(inter membra corporii nostri) 12*. arachuUiidi w de eorpore diati (hac
ratione est de corpore eins) 12*. bid icc diti tuistiu elainde (gL salTabitor
per filiorom generationem ; i.e. eiit salus ejus, mulieris) 28*. Inprimis pro
genetiTo subiecti haec formala additor infinitiTO tcI snbstantivo Terbali:
rof^tirni eack treekretim duibei (gi.epistul» nostra tos estis quae scitur et
legitar ab omnibns hominibus manifesta; i.e. nevit nos quiTis per fidem
Testram) Wb. 15*. iafeidligud diai (gL 1 naaet pa se) Sg. 165*. feicUiffthe
diti inogi (permansionia eins, ut permaneat illa in integritate) 16*. batocku
doibaom buid and (gL qoanto magis hi, Boai. 11, 24; i.e. erat Terisimilius
hos esse ibi), ramuinaet doib buid and (gL hi qui secan dum natoium, i.e.
didicerunt esse ibi) Wb. 5*. rommunua imbed dum (g^. soio abnndare) 24*.
ropad maith limia labrad ilbelre dudbti (esset aoceptom niihi TO0 loqui
moltas lingnus, locntio Testra) 12*. combad dt leu buid dom$a imrim (ut sit
aemulatio eis esse me in fide) 5*. buith dunni iumiodockidiu (gL cttm Tenerit
quod perfectum est; i.e. esse nos in futuro) 12*. ha ferr Kmm tA bwth di
indgi (gL beatior satem eiit si sic permanserit, molier, secandam menm
|
|
|
|
|
(delwedd F9584) (tudalen 921)
|
VI. 1. CONSTRnCTIO VBBBI HIBBRMICI. «93. «94) 921
ConBiliuni, 1 Cor. 7, 40), buith duibsi uttigi (gl. Itaque
dico iratreB, v. 29; i e. f ease eam, esse vos in caelibatu, malo) 10".
Distinguitur ab liuc dativo praecedens pronoisen posscssivnm in exemplls
sapra ailatis e Cam.: iaee arndiltuth duHn fcMimn. iiui tieadl arcruckc duu».
3. Fonnnlae pronominis demonstrativi in-w^ in-itin includentis non solum
substantiTam, sed etium, si uua com eo extant, adiectiva vel numeralia, exempla
Hupra prolata sunt (p. 348). Fit Idem, si adduntur aliae voces, ut genetivus
e substantlTO pendens: Joi-Bacenilae metirsin (gl. inter bendecasyllabos
pbalecios; i.e. hoc genus metri) Sg. 8'. araarie aeenelue fothairethesin (gl.
ad balneas pallacinus, Pr. 14, 3, 24; i.e. nam eius inyentum boc genus
balnearum; praemittlt glossator latine: de nomine phHoeopht) Sg. 217*.
rongaibetur inua trechenel martire «o (continentur haec tria genera martjrii)
Cam.
4. Pronomina interrogativa semper praecedere, plerumque cum solutione
•ententiae (1. <0) praepositionem autem sequi cum relativo, comprobatur
exem plis supra enumeratis (p. 355 — 357).
5. Relationem hibernice significari non solum pronominis relativl formis
absolutis vel infixis, sed etlam propriis in activo saltem formis verborum
sim plicium, patet ex iis quae supra dispututa suut (pp. 340 sqq. 426 eto.).
Con suetadini cambricae, qua pro casibus obUquis relatlvi pronominis ponitor
in fine sententiae pronomen personale suffixum praepositiuui vel possessivum ante
substantivum (p. 392), conferri possunt pauca exempla hibernica, ut quae
supra (p. 340) attulimus. Contra praemisso nomine vel prouomine fitciUIme
omittitur nota relationis, tam ubi subiecto vel obiecto locos erat, tum in
sen tentiae solutlone emphatica (1. d^\ legitime in quacnnque sententia
negatio naek (p. 742) adhibetur vel quae propria esse solent sententiae
absolutae, verbi subBtantivi forma is et negatio ni.
6. Pronomina personalia Infixa 3. pers., praeterquam quod relativi locum
occupant, interdum plus minusve supervacanea yidentor. Tum enim ad empha
ticam constructionem efficiendam (1. e) adhibentur, tom forma d adiungltur
coninnctionibus nta et ce modo ipsis verbi substantivi loco, modo per pleonas
mum poBt particulaB n*, nu^ ru\ exempla vid. sapra (pp. 705. 710 sq.).
3. Yerbum constructum.
a. Praecipua verbi tam hibernici quam britannici proprietas est eius con
stmctio impersonalis, per quam sola tertiae personae numeri singolaris forma
ponitur, ad quamcanque perspnam numeri singalaris vel pluralis pertinet Con
strunntur hoc modo yerbi Bubstautivi formae is, us, bid etc., praesertim cum
ob emphaain simplex sententia reeolvitar in duplicem (p. 912), idque cum
pronomi nibus absolutis, cum alia verba adhibita hac conBtractione postalent
infixa. Ut in his exemplis: ismi aaajutal geinte (gl. ego sum gentium
apostolne) Wb. 5\ atil^ moinur aridrochell (gl. egomet rapoi, inteUegimus ego
et non allus; i.e. quod ego solus id rapui) Sg. 202*. taccu ninU anbeo .i.
itairi am beoua ieolinn am biosa (nego, non ego vivo, Id eet propterea yivo,
in caroe vivo ego) Wb. 19*. itanitni ata (nos sumus . .; cf. p. 325) 10*. am.
bid me fdin notheieed oucut (gl. suscipe iUum siout me; i.e. acsi ego ipse
venerim ad.te) 32*. conibad eiatii doberad teist dimta (ut vos daretis
testimonium de me) 18'. Yerum etiam in
|
|
|
|
|
(delwedd F9585) (tudalen 922)
|
922 (SM. 895', Vl. 1. ooKSTBnono tbbbi HiBBBiaa.
flimplici aententia tam absoluta quam subioncta : is»im intempuUiH (tob estis
iUad templum) Wb. 8'. combad «nini formoidemn (gl. ocoasionem damus ^otiaadi
pro nobis) 15'. Verbi substantiTi tertia persoua ploralie in ono exemplo:
«Cni ata chomarpi (vob cstis c^heredes) Wb. 19', errore gcriptoris posita
esse Tidetur pro iaeib. In his exemplis pronomen personale m^ vel mimi etc
Tidetor po tius obiectum actionis rec^onditae in Terbo snbstantiTO quam
snbiectom.
Eiasmodi certe constructio cam obiecto Terbi impersonalis (cf. germ. es gibt
mSnuer, menscben) adiungitar TOrbi sabstantiTi fonnae fily feiU quae nan
«juam flexionem personalem induit et sequentem accasatiTam postnlst. Exempls:
ni feit titlu remib ciatidciamni titlu re cechoin lalm (gl. non sunt
saprascripti psalmi quidam; i.e. non sunt titoli ante eos, quamquam Tidemos
tatolos ute singulos psalmos) MI. 2\ niiil ainmr nadmbed (gl. rex conBtttatns
ex tea pore quod atique non coepit aliquando; i.e. non est tempus, quo non
sH; nom. aimter) 17'. ni/U eJtumiubairt ata nanHUin sidi (non est dubium,
quia liat nomina baec; nom. cumtubarf) Sg. 154\ m confU nach raiitn ndd
tedUad cttei' detaid (non est pars, orationis, quae non habeat originem
primitiTam; nom. rann) 188*. Conferantur pronomina trium
personarum infixa inter partiealM et Terbum, quomm exempla sapra enumerata
sont (p. 491). AccosatiTus praet«r pron. bf. 3. pers. (2. «.6): eenodfil
chotarsnataith etarru (gl. quamTis hsbsat aliquid contrarium; nom.
eotarmatti) Sg. 29\ cinidfil chairi Unn (g^. nos alieBos a calpa; i.e.
quamquam non est culpa in nobis; MI. 28*: incairi, gL notam, nom. «atV«) Ml.
30*.
Yerbi substantiTi forma td quamTis servaTerit flexionem personalem ia vetusta
lingna (p. 488—490), tamen ipsa quoque non solnm impersonallter «a stmcta
inTenitor, sed etiam cnm accusatiTo ad inetur fbrmae fU, id quod com probant
haec exempla: nimtha ladm (non sum manus) Wb. 12*. ntn^tha firim aradutitndi
(gL non in hoc iasdficatas sum) 8'. nintd airli armban (noa est nobis
oboedientia maliemm nostraram) 31*.
Ceterum lingna Totasta bibernica Terbum sabstantivam , ad quod plines radices
perdnent, tamen etiam aliis quibnsdam Torbis significat. Ut Tsrbi gaHnm
(capio) forma praeteriti: am. bid deet Umua moort dogabdi darmdunn «Hn
ronffobu» icarcair (gl. quidam ex contentione Ghristam adnuntiant, non
sincare, PhiL 1, 17; i.e. quasi sit contentio secondam me missionem meam
somendi pro me, quamdia som in carcere) Wb. 23\ am. rongabuua (at ego 80^)9*.
bOd am. rongcAuua ingnim et h^sib (este ut sum ego facto et moribos) 23*. om.
rongab indota indrong bria^utrde pers. ta. in .as (gl. coningatio nominator
qood nua eademque ratione dedinationis plnrima ooniagantar Terba, Pr. 8, 17,
93; i.e. at est haec o Tincolaffi Terbale, persoua seconda in as; sequitor
enim mox ap. Prisc. : cnm enim Terba omnia, quae aequali regala deolinantur,
ino Tol in or desinant, in o quidem terminantia, si primae sint
coniugationis, in as efferunt Recundam personam) Sg. 159\ n^tetur am. rongab
(nesciont qoalis sit), am. roitgab comadnaeul duun atá comeitseirge (sicut
est consepultura nobis, est conresurrectio) Wb. 27*. am. rondgobsat in optil
(gl. tam participia quam iafinitaTerba ad similitudinem optativomm, Pr. 11,
4, 15; i.e. ut snnt in optar tiTo) Sg. 19O’. Ob infixom hic
pronomen d 3. pers. sg. generis nentri (« prae cedens sicnt in ceteris
exemplis est relatiTnm infixom, quod postnlat eoninnetio
|
|
|
|
|
(delwedd F9586) (tudalen 923)
|
71. 1. OONSTBOOnO VSKBI HIBBRinai. (896— 8»T) 923
nornnukUs) licet sospioari in his ioqoeiuli moduin per ellipsin bunc: incepi
id, oinurum e»fe, i.e. anm. Verbi derivati (Uxnigur tranaeuntis ad eandem
signi ficationem exempia Hnpra prolata aitnt (p. 813, not.).
b. Activam verbi hibernici vetusti plensm flexionem personamm servavit,
alienam ab impersonali constmctione, quae in recentiore lingna etiam in hoc
genus ievasit, praesertim in gaelica, e qoa e. c. aJFero praet. aing. 1. do
bhuail «m (ceetdi), 2. do hhuati thu, 3. do bhuail e etc.; fnt. sing.
buailidh tni, tu, te, plor. buailidh ninn, aibh, siad (caedam, -es etc. ;
•idh). Hibernice quoque hodie inxta penonalem magis servatam adbibetor
impersonalis, at praes. sing. ceilidh md (celo), tv, ««', plur. cetlidh nnn,
»ibh, nad. Tn vetusta lingna constractio impersonalis eiuemodi rara est,
praeterquam in verbis ianctis impersonali oons^ctioni verbi snbstantivi, ut
supra in atidroihell, notheieed.
Passivi tamen flexio persoualis defecit iam in vetasta lingna, quae iiti non
solet nisi tertia persoua ntriusque numeri: intain urallexhar aatpi». (cam
reci tatur eios epistnla) Wb. 18*. late arallgatar (com legontor, voces) Sg.
'213*. Ceteras personas et singalaris numeri et pluralis modo impersonali
significari infizis formis pronominum personalium inter verbi tertiam
personam singnlaris et particulas verbales no, ro vel praepositiones in
verbis compositis, ut tradi tnm e«t iam in eystenMte verbi (p. 411), patet ex
exemplis ipsis supraenume ratis (p. 482).
Aetio refiexiva in lingnis oelticis propria verbi forma non designator.
Hibernioe significatae eiosdem particula pra^za tm-, ot valgo signifieator
bri taniiice, vix anam vel alteram exemplum extat (p. 876). Solet infigi
prono men eins personae, quae in se agit: nommdiditn (glorior, i.e. laado me)
Wb. 14°. nomniidemni (gl. gloriamor) 2*. act ranglaua (gl. si emundaverit se)
30^.
c. Temporum et modorum usas et conetractio, simplex in omnibus lingois
celticiB, ipso e systemate verbi et exemplis ad demonstrandas verborum formus
prolatis affatim apparet
Promiscans usus temporom secttndariorum , praesentis vel futuri et prae
teriti, fireqoentior in cambrica constractione, iam animadvertitDr interdnm
in vetosta hibernioa: atbilmia (gl. sioat Sodoma facti essemus; i.e.
interisse mos) Wb. 4', qood idem significat iHtmremu». Omissis enim
particolis no et ro tollitar distinetio inter atramqoe tempos, ot in pass.:
noberrthe (calva revor), roberrthe (oalvatas esset; cf. pp. 447. 481).
d. InfinitiTam hibernicom nihil esse nisi substantivom , com ex forma tioua
varia (p. 488 sq.) patet, tom ex eiusconstractione cam pronomine possessivo
vel aabstsntiri genetiTo, cnios sunt exempla quaedam luculentiora: tre Julany
Mua fochidt (tolerandis tribolationibus) Wb. 14V imradttd inua rMe domvnde
(cogitare res mundanas), een imradud nanfmde (sine cogitatione caelestium,
est sapientia camis) 3*. ni dil din tabart tettami (f^ non nobis necesse
quicqoam loqui, i.e. dare testimoniom) 24'. oetabairt ruun, oetabirt coibten
(in proferen dis mysteriis, confessionibos) 12\ 15'. iftJtdl detimireekte
(jmmvrt exemplum) fq. Invenitar tamen aliter quoqoe oonstractos infinitivus,
ratioue doplici. Freqoen tissime enim sobBtwitivam positom in nominativo
praemittitur intinitivo vwbi, unde pendet, sobioncto eum praep. do:
ietafda/de ihnne die dochomahtad (neces se est mandatnm dei impleri) Wb. 10*.
imaith itUdig Mila do acoaldam (est
|
|
|
|
|
(delwedd F9587) (tudalen 924)
|
924 (897.898) VI. 1. ORDO CONSTRCCTIOHIS BRITAKMICAB.
bonum cam sapientibus colloqui) 3*. augtortdn apatalaehte into tra aoMm fuim
donuidigvd iUmoch ua ej/intle (gl. Paolas apoatolos; i.e. auctoritae
apostolltas haec ergo saam ipsios aomen ponere in initio epistolae) 14\ Quae
si couTer tae in constructionem priorem, sint cam genetiTo: wtatehide
comulnad (tmm dde. itmaith accaldatn indAasa hUach. itaugtortd» ajutalaehte
smdigud attnaui ftUM itotnoch. Rarior est similis coustructio nominis
snbiecd, tanqoam reapondeiu Latinorum acc, cum inf., at in his ezemplis:
aritbia leotom indaim do thiarcui» (nam est mos apud illos, boves tritorare)
Wb. 10*. ar do/dr maith fo€Mee dotom tochude docreittim diaprecept (gl. saepe
proposoi venire ad vo«, ut ali quem fractom habeam; i.e. . . multos credere
eina praecepto) V. G<»tra sabiecti nominis dativas saepius sequitur
infinitiTom: iidiniu duibti anatbiuria rq^tir ad itrahel cretim do geintib
(gl. sed dico: namquid Israel non cognovit? Rom. 10, 19; i.e. est nbbilins,
lectios vobis id quod dico ego, nevit id etiam Israel, credere gentes) Wb.
5*. atroehoiii innaehridiu buid dondingin indgi (gL iudicarit ia corde sao
senrare virginem suam, 1. Cor. 7,37; moz: buith di indgt) 10*. Itm in
carmine: ni dgor reirA mora minn dondlaechraid lainn oalochUnd (non timeo ne
perourrat mare limpidum militia acris e Soandintfvia) Sg. 203. Plura exempU
pronominum sic constructorum vid. supra (p. 920).
Infinitivas oui praecedit praep. oc, praesertim cum verbo substaotivo constno
tus saepius respondet participio praesentis: biu ocirbdig, biuuta oeirbdig
{stm glorians) Wb. 16*. 20*. robiHtom octathdir (fait vituperans) 23*. robd
odegmtd (fni legens) Sg. 148*. Eodem modo hodie partioipium praes. gaelice
sigmfict tur, praepositione ag cum infinitiTO. In vetusta tamen lingoa
hibernifia Boa tam commoius usus est ea oonstructio. II. Constructio prosae
brltannica.
Yetustiores codices cambrici com non sententiaram pleniorem c<mexaa, sed
singularum vel paucarum vocum glossas ezhibeant, comici aotem et ar» morici
libri ampliores oratione poStica eoripti sint, regulam britannicam prome
orationis solae fere narrationes codicis rubri Hergestensis cambrioae iUastrant,
recentiores illae quidem, quae tamen ostendunt constructionem iBriverse oon
gruentem cum vetusta hibernica, pauca proprietate differentem. Haec igitar
monumenta esse pro oeteris et debent et possunt, quoniam cambrica dialedu
ceterarum britannicarum, comicae et aremoricae, doz est et princeps.
1. Ordo constrnctionis.
a. Voces praedicantes sententiae cambricae principium sibi vindicant, sicot
hibernicae. Yerbam ergo ante omnes praedioans primum etiam occnpat loeom
sententiae, si rationem non habeas particalae verbalis, quae in aententia
affir mativa absoluta semper est yd, y (p. 420), vel copalantis : y
dymedattamt wj/tOtit dizernnt illae, feminae) Mab. I, 36. ac y dywawt arAur
(ei dizit A.) fi). a«y paeth peredur yr lle (et ivit P. ad locum) 1, 266. ac
y bu ynkerdet ynyahoek fort ityd (et est profectus per solitudinem silvarom)
1, 238. Idem ordo, etai in aea
|
|
|
|
|
(delwedd F9588) (tudalen 925)
|
VI. 1. ORDO OOMSTRUCmoinB BMTAKlflCAB. (89« 899) 925
Mntia affirmativft rimplioi aliquantam ei detrahitor modis ordinis daobos, de
quibus infira dicetur (sab c. et «.), servator tamen non solam in sententiae
maltiplicis partibus affirmatiris, sed etiam in simplici sententia negativa vel
interrogatiTa: ny» attebawd yr uirUes (comitissa ei non respondit) 1, 18. t^t
yapeUteys ynteu vi (ille non spoliavit me) 1, 10. nyt adwaeney neb or teuiu
euo (nemo ex agmine illom norat) 1, 267. adoy diy dango» ymi (tone venies mon
stratam mihi?) 1, 293.
b. Looam verbi praedicautis obtinet nomen praedicatom, adiectivam vel
sabstantivum (aut per se aut cum adiectivo) coniunctum cum verbo substantivo.
Haec autem pars praedicati verbalis, quam dicant copalam, nomini praedicato
at significantia ita loco eedit in construotione cambrica simplicis
sententiae affirmantus, ae mediam locam sibi somit sine ulla particula
verbali inter prae dicatom, quod primam sibi vindicat, atque snbiectum
sequens: llatoen uu y iarUet Qaeta fait comitissa) Mab. 1, 20. Uawen uu y
uorwyn (laeta fait puella)
1, 239. Atr uu geayd y noe honno (\ong& mihi visa est illa nox) 1 , 6.
garw uu ynteu. llawen uu ynteu (radis, laetos fuit ipse) 1, 7. 28. yspeilwr
uum iyma (fai ego latro hic) 1 , 37. marw uydaf i or eleuyt hwnn (moriar hoc
morbo)
2, 198. aihewythyr wyf inneu (et avunculas taus sum ego) 1 , 247. gunr yw
lofnmy (verum est istud) 1, 260. truan yw hypny (miseram est istod) 1, 34.
gwr hagr yw ynieu (vir deformis est ille) 1, 6. eennadeu ym ni (somus legati)
2, 28. eetori ynt oll (omnes sunt gigantes) 1, 264. vn mab mam athat oedwn i
(uni cus filins matris et patris eram) 1, 2. Est idem ordo, si snbiectnm non
addi tor: gwr prud adoeth oed (erat vir prudens et sapiens) 3, 298 gwr idaw
vy da/ (ero ei vasallus) 1, 243.
Item oornice: gan off awoe an dremas (purus snm sangnine viri optimi) P. 149,
2. mygtem oma (rex snm) 102, 4. dall en (caecus eram) 220, 2; et aremorice:
gueU ue gueneff (mallem), rev eu (oportet) Cath. rev eo pep tu ea eonduhet
(in qualicauque parte eum, paerum, institui necesse est) Bnh. 108, 14. lamet
eo an mez (dempta est ignomina) 80, 14. carguet eo a ioa ma ealon (cor meam
repletam est gaadio) 76, 19. Idem ordo hodie solet servari: iaouank eo ar
vaouez ze (mulier ista iuvenis est), re uc^hel eo ann dud xe em doun (nimis
ampli isti homines sunt mihi).
Est eadem collocatio piaedioati, si loco verbi sabstantivi sont verba nomi
nari, eligi eta, quibus praemittitor particula y: peredur uab ejrawc ym
gelwir i (vocor P. filius E.), gwalchmei ym gelwir i (G. vocor) Mab. 1, 261.
iarUea y ffynnawn y gehoir (comitissa fontanae vocator) 1, 17. Post
particulas tantam negativus, interrogativas aliasque, excepta copulativa,
verbum substantivum praecedit ante nomen praedicatum (sicnt in omnibus
sententiis hibernice): ny bu hir yr ymwan kei (non diu pngnavit C.) 1, 23.
trauu vyw hi (quamdia ipsa fuit viva) 1, 36. yny oed gyflawn (donec erat
impletus) 1, 17. Item post adverbia praemissa (cf. p. 928).
e. Tantnm tamen abest, at semper primam locam sententiae, quomodo hac tenos
demonstratnm est, verbo vel praedicato concedant narrationes codicis mbri, ut
saepissime in principio sententiae inveniatur nomen ant sabiectam aat
obiectum, post quod sequitar verbam praemissa particula a, at: peredur a
gyehwynnwys taedaw. peredur a gyfodes. peredur a chymryt. y varoh (P.
perrexit.
|
|
|
|
|
(delwedd F9589) (tudalen 926)
|
926 (sw-soo) yL 1. ORDo ooiretBncnoins britaknioab.
P. surrexit, P. anmere equam saam) 1, 244. 245. 246. aeithmeib aioed idmt
(septera filii erant ei) 1, 235. Est autem haec constraciJo sine dabio eadea
aolutio sententiae, per quam in revnsta lingna bibernica tox aliqo» com
em^usi proferenda e regalari ordine vocam ad initiam traasfertar Terbo
sabstantiTO praemisso vel sine eo posita absolate (pp. 912. 914). InTalnit is
ordo can brice adeo, ut saepios adhibeatur, etiamsi minor est empbaeis vel
nalla. A kge commani praemittendae a in hac constrnctione excipitar Terbam
sabstantiTaB cum compositis snis, ante quod modo adest particola, modo deest:
ariknr aoed i/gkaerUion arteytc 1, 282, sed 1, 1: yr amlierawdyr wrthur oed
ygkairUio» ai-wjf»e. Item: druuiy pebyll aoed yn agoret. adiadeir eureit oed
yn agoi yr dm (porta tentorii erat apertas et sella aarea erat prope portam)
1 , 239. »frasK iarll bioed iarllaeth y gogled (E. comes possidebat comitatam
septentrioniB) 1, 285.
Cum eadem paiticula a ante sequens Terbnm (quae contra yd, y par ticulam
afiBrmatiTam absolntam dicenda est relatiTa, p. 420) praemittitar noaen
obiectum: karw a welei» yny foreet (cerram Tidi in silTa) 2, 7. ae vardi e
gymerth y marchawe ar toeirglod a gyrehwy» (et equam suum somait eqoes et
pratum peti'*.^ 1, 240. Eiusdem generis est frequentissima nairstionis
feranlk illa, at post mfinitiTam sequantor Terba auxiliaria actiTa gorugum,
gumeuduM (feci, perfeci): aehyacu aorue yr amherawdyr. agofyn aorue iqfnon
(et domire coepit imperator, et quaerere coepit C.) I, 2. adnabot awnaeth y
gwr (aniauid Tertere coepit Tir) 1, 6; quae essent secundum commnnem
sententiae ordinem: y kysewy» yr amherawdyr, y gofynwy» kynon.
Ne alteram quidem iilam constructionem emphaticam, ut praemiBsnin iii
prindpio sententiae substantiTum positum absolnte postea excipiatur prono
mine personali, alienam esse a diaiectis britannicie comprobant haeo exempU:
madawc uab maredud aoed idaw powy» yny theruyneu (Matoco filio M. ent Powisia
intra fines suos; ad Terbam: Matocos filius M.. erat ei Powisia) 2, 371. yr
ymdidan goreu a wypom ninnett ni ae dywedicn itti (ad Terbnm: nsiTatio optima
quam sciemus nos, nos eam narrabimus tibi) I, 2; tcI cnm negatione: ajlea nya
gwnaf inneu (incommodum , non faciam id equidem) 1 , 256. dim ot awch da ny»
mynnaf (quidquam e vestris bonis, nolo id) 1, 272; item aren. ofi re man litt
y da dianc (hi homines, sinite eos abire incolumes) MJ. 73 s.
d. In sententia duplici toI multiplici singularum partium principia, si pu^
ticalamm rationem non habeus, codem modo occupantur, quo snpra traditoa est:
val y gwelei» (leg. gwelas) y gwr gwynUwyt peredur yn dyuot kyuodi aamt iu ar
gaer (simnlac rir canus Tidit P. Tenientem, sai^ere coepit ad castnn Tersus)
1, 245. adrythyll oedwn a mawr oed vy ryvic (alacer erum, etsnperbia mea erat
magna) 1, 2. agtcedy y beym uedw y deuei y kythreul bim ytty» hotm. ac y
Uadei an gwyr oll. ac y dygei an meirch ninneu ac an dUlat (et cnm essenu
mente captae, Tenit daemon poseidens castrum hoc, et omnes Tiros nostroi
occidit, et equos nostros et Testes abstulit) 1 , 36. ahyepy» oed gan oweut
ua weleei ef eiryoet gutreic kymryt ahi . . . aphann welas ef ywreic ennynu
awMdh oe charyai yny oed gy/laton pob lle yndaw (et persaasum erat Owejio
nunqusn te vidisse mulierem aeque Tenustara atque eam. et com Tidisset
molierem, sccen sns est eins amore, donec esset plenns eiut» ouni loco) 1,
17. QiubaKsn
|
|
|
|
|
(delwedd F9590) (tudalen 927)
|
Tl. I. ORDO OOKBTBDOnOinS BBITAinnCAB. (Ml. 809} 927
eonferendmn est sremoriciini exemplam sententiae relativae: an bUut nuu rer
an bara ean (&rina, onde fit panis albns) Cath.
Dnae vel plures sententiae si sont constanictione iunctae, verbis singula nun
partiam affirmantium praegredientibus secundum regalarem structorum additur
partieala y, ,v<2, nisi praemittantor conianctionee primitivae pei, ci/n,
eyt, can etc, ut in multiplici sententia modo prolata: y deu«i . . . y Uadei
. . .y dygei . . .; vel in aitera parte duplicis huius: pei gwyppei ymarchavK
hynny ydeuei yth amdiffyn (si sciret eques istud, veniret te protectnm) 1,
32. Ac saepe eadem particula sententiae absolutae invenitur, ubi ezpectaveris
relati vam : hyepy» yw gennyfi y deuy di ac e/ (persaasum est milii, te
ventarum 6um eo, ad veri>aB: venies tn cam eo) 1 , 259. tebic yw genmyf i
hagen y dygafi, y marehauK gyd ami (veri simile est mihi tamen, me abdactorom
equitem me oub; ad verbom: abducam equitem) 1, 209. brodoryon ym ni ar gwr y
buoet neithwyr yny ty (cognati samus nus viro, in ouius domo fdisti nocte
praete rita; ad verbnm: cognati sumus nos viro, fuisti praeterita noote in
eins domo) 1, 247. Item in L^.: llety er egnat eu eetavell ebrenyn er hon ebo
en keaeu endy (domioilium indicis est cnbicalnm regis iUod in quo dormit) 1,
11, 4. e/eyryat «urenynea adely dyllat eurenynee er hun ypenytyo endav
(presbyter reginae debet habere vestem reginae illam in qua fecerit
paenitentiam) 1, 24, 6.
At cnm a alia ezempia relativa in Mab.: minneu avynna/ yr ymdidan da aedemt y
minneu heb y kei (ego volo narrationem pulchram quae concessa est mihi,
inquit C), go/yn aoruc kynon yr hynn uudawstei arthur udunt (petere coepit G.
id quod concesserat A. eis) 1, 2. tegach yic yr hacra/ onadunt hwy nor voneyH
deeka/ auoeleitt ti eiryoet yn ynys prydein (formosior est mazime deformis ex
eis, quam paella formosissima, quam vidisti tu nnquam in insnla Britannia)
1,4. Solam enim a in parte relativa vel immissa vel sabinncta
sententiae ampliori atque in constructione praemisei nominis subiecti vel ob
iecti exempla ostendant plarima, tam modo allata, quam sapra in capite de pro
nomine vel de particalis verbalibus (pp. 392. A20. 4'il). In quibus cum a sen
tentiam relativam immissam vel sabiunctam inohoans obtineat locum snbiecti
vel obieoti, partionlam y, quae partem cui praeest, addito pronomine
personali vel possessivo et abolito sensa relativo, paene solvit a relicua
sententia, tum tantnm adhiberi patet, cam in aliis linguis eztat aat relativi
casos obliquas e praepo sitioBe pendens vel genetiTas aut coniunctio relativa
quod.
Qaare oonicio, si absit praepositio, pro genetivo relativi (dativus enim
pendet e praep. y <= <^«, do), cuiusmodi ezemplnm non legi, ut in sententia
latina: mortmu eit vir, euiue domum aed^caoi, eandem esse oonstractionem
cambricam: marw yuj y gwr yd adeilieis y dy, cum particula absoluta yd et
pronomine possessivo y. ,
Etiam post coniunctiones nominales vel similes formulas loquendi ponitur particula
absolota: ual y mae, ual yd oed (ut est, ut erat; cE Mab. 1, 259: mal daeth
aphwylUe y dywedy di, instar viri docti et prudentis dicis tu, et bib. amal
cum acc., p. ((57) Mab. fq. Ue y gwelych egltoyg kan dy pader wrtJii (quo
loco videris ecclesium, canas pater tuom ad eam) 1, 238. go/yn aoruo e/ ymi
pale y mynnwn vynit (quaerera coepit e me, quo ire vellem) 1, 7. ny wytpa tu
y mae (inoognitum, qua sit) 2, 225. 226. yr awr y kenyeh, yr awr y rodet
|
|
|
|
|
(delwedd F9591) (tudalen 928)
|
928 (908—904) VI. 1. CONSTftnOTIO NOlftNiS BRiTANNIOI.
unlle/ amaw (ex quo cecineris, ex quo dedit anam gonitam eoy conra) 2, 65.
66. Item post quasdam coniunctiones praepositionales, at ffwedy, si uon con
straitur cnm infinitivo : fftoedy y beym uedw (cam essemus mente captae) 1,
36. Ibi snppleudam esse gwedy hynn y beym (p. 394), patet e constroctione
nega tiva facta cam particula no, qoae Ticissim occupare solet locam
particulae y sen tentiae relativae affirmativae : ywedy ua welont hwy dydi
drtoe vyd yantunt (cnm non viderint illi te, aegram erit eis) 1 , 14, sicut
post alina eiusmodi cob iuuctiones: am nat teyt (quia non es), am ua vm (quia
nesoio) 2, 10. 13. wth nat atwaenat (quia non norat), yr nas gweUei (quamquam
non viderat eam) 2, 12. 199. Eiusdem tamen originis conianctiones o (or^ os)
et tra constmim tur tanquam primitivae sine olla particula verbali vel cam
paiticala nega tiva absointa: ot clywy, or gwely (cum audies, videbis) 1,
238. o» gaOa^ (n possum) 1, 256. offoy di (si ta fagis), ony cheffy di ofut
(si non ceperis an gorem) 1, 8. o dianghaf, or dianghe^, oni diangha/ inheu
(si evasero, si non evasero) 2, 12. 16. tra gudyych ti (quamdiu tu celaveris)
1, 14. Cum iis cod cordant yny (donec), pan (quando). Contra etiam post pei
condicionalon te quitur forma particulae negativae relativa na: pei ua bei,
pei nam gogoMnxk (p. 725), et post primitivas a, ac (et), no, noc (qoam)
conceditur locus parti culae y, yd, pariter acsi non sint additae.
e. \n partibus posterioribns sententiae cambricae non magis certus est onk,
quam hibernicae. Solet tamen sabiectum cnm vocibus subionctis praecedere ante
obiectam cum ceteris: pan dywettei arthur yr ytnadrawd teekaf wrthyf or
aallei. y dywedwn ynneu yr ymadrawt hwnnw ynhaetre^ (leg. yn haeeraf) aallum
(eam dioebat A. nuntium quam optimnm mihi poterat, dicebam ego illnm nnntium
quam pessime poteram) 2, 375.
Descriptiones temporis et loci vel idiae adverbiales in cambrioa sententia,
in qua collocationia mmor est licentia, interdum sabiangantor prinoipio: ac y
bu deudyd a dwynoe yn kerdet ynyalwch fforettyd (et erat duos dies et doat
noctes proficiscens per solitndinem silvarum) 1, 238. Immo saepios in ipso principio
collocantur: ar bore drannoeih y bu barawt march owein (et mane post noctem
paratus erat equus O.) 1, 12. ac ygyt ar dyd peredur aglywei diaxptA (et uua
cum die P. audiebat tnmultum) 1, 256. pan hambwyllont hwy or lUon y deuant
vty yth gyrchud» (com consnlaevint, e oastro Legionum venient ipn ad te
quaerendum) 1 , 14. ae yr fforest yd aei y mab beunyd (et ad sihua ibat puer
cotidie) 1, 236, ac ar ol y Uu hwnnw y gtoelei e/ gwreie ««tas (et post hanc
turbam ipse vidit mulierem flavam) 1, 17. Adverbia igitar tam snn plicia quam
composita frequentissime occapant principiam sententiae: ae y»a ydeuth e/
fford y lys . . . ac yno y gweUis e/ gwraged (et tanc perrexit ille ad anlam,
et ibl vidit mnlieres) 1, S6. ac yno y elywei . . . ae uelly y bu ^ yn hir yn
yr agherdet hwnnw . . . odyua y cerdawd raedaw (ibi aodiebat . . . el ita
fait dia in regione illa invia . . . inde perrexit) 1, 266. 267. ar hynny y
dy wawt arthur (deinde dixit A.) 1, 2. ao ar hynny wynt a welynt yn dyuotymym
morwyn (et tunc videbant illi venientem intro paellam) 1, 282.
Contm participium praesentis activi circumscriptum, quomodo circamscTi buntur
adverbia, in postremis senteutiae locis reperitur: ae ympemed Uawr yr
ystauetl ydoed yr amherawdyr arthur yn nsted (et in medio solo eabicoli ent
|
|
|
|
|
(delwedd F9592) (tudalen 929)
|
YI. 1. 00H8TBU0TIO NOMIMIB BRITAinna. (904.906) 929
imp«r«tor A. sedens) 1, 2. ae yghenauil Uawr y neuad ydoed pedwar gwyr y»
«uted ar Unn (et in medio solo aolae emt quattaor viri Bedeates in pulvi
nari) 1 , 282. ac ual ydoed owein diwamatot yn bwyta ar y bwrd ygkaerUion ar
wyee naekaf uorwyn yn.dyuot (et cum esset O. aliqoando cenaas ad mensam iu
castro Legioniun ad Iscam, eoce paella Teniens) 1, 26. 2. Nomen et pronomen
conatractam.
a. Articulus abest, sicat in hibernica constraotione, ante substantiTam quod
distbgoitar et iinitar addito genetiTo: iarlle» y ffynnawn (comitissa fon
tanae) 1, 1. preeseb y march (praeaepe equi) 1, 83. iarUaeth y gogled (comi
tatus septentrionis) 1, 235.
Nomina propria solent carere articulo, at: y dywatni arthur, y dywawt kei
(dixit A., C) fq. Additas tamen inTenitar casibus obliquis: yr beli mawr uab
manogan y bu iri meib (Belino Magno filio Manogani fueront tres iiUi) B, 297.
mwyha/ oe vrodyr y karei lud y Ueuly» (mazime inter fratres saos amabat
Ladius Leulisam) 8, 298, abi necessarius Tidetur inter duo nomina propria
ioxta se posita. Idem casoi recto additar post Terbum defectiTum Iwb (in
quit): fteb yr arthur, heb y gereint (inquit A., G.) 2, 27. 29. 30, post quod
articalus praecedit etiam ante pronomen personale : heb yr wynt (dixeront
ipsi) .3, 269.
AdiectiTO quoque praecedit articulas cambricas. perinde atque hibernicus (p.
916), si ante BabstantiTum, cui appositum est, praecedit pronomen posAes^i
Tam: gwedy marw beli adygwydmo teyrnas yny» prydnin ynUaw lud ifu<tb yr
hyrtaf (mortuo Belino cecidit imperium insulae Britanniae in manus liudi
tilii eius natu mazimi) 3, 297; item si caret substantiTO: tegaek yw yr
Itacraf oua dttnt (formosior est maxime deformis ez eis) 1, 4. Pronomini
demonstratiTo idem additas inTenitur, significanti hib. inti^ indi^ ani:
masc. fem. er hun, er hon in Leg., neatr. yr hynn in Mab. (p. 395).
Articulum infinitam un, transumptam e numeralibus comice et aremorice (p.
219), nondam recepit cambrica. Propius tamen ad hunc usum acoedentis
numeralis, instar pronominis positi, ezempla inTcniuntur in Mab. : pedweryt
mab idaw un Ueuelye (quartus filius ei crat aliquis L.) 3, 297. kynier dy
uarch un (sume tuum equum aliquem, unam ez equis tuis) 2, 53.
b. SubstantiTi casus nominatiTaB et accasatiTos pariter atque in aliis
lingais construuntar. Stataendus Tidetur etiam accusatiTus temporis, quam
quam ob defectum flexionis discemi non potest: deudyd a dtoynoa (per duos
dies et dnae noctes) 1, 238.
GenetdTus non inTcnitur nisi constractas cam substantiTo praecedente sine
alla casus terminatione (praeter plaralem, p. 281). Geterum idem, sicat in
hibeiliica lingna vetaeta (p. 916), ita in cambrica interdi^n praep. di (de)
si gnificatur, at inter gl. Ox. : hin niap di iob (g\. leve dignus; i.e. ut
filius levis), Tcl in Mab.: yn gyuagos yr gaer, ar dryU arall yr march (cf.
p. 217).
DatiTus cambricus at comicus et aremoricus semper postolat praepositio * nem
di (== hib. do, cora. 5«, arem. da"), quae in recentiore lingna fit y.
Ezempla vetusta ia gl. Ox.: di 2t>au (gi. Latio, addere), dir arpetetieion
cetntirv (gl. ZpoM, a«Aiiii. OH*. Eo. IL 69
|
|
|
|
|
(delwedd F9593) (tudalen 930)
|
930 (906-907) VI. 1. oovfmiuevio Hounns BRiTAinnci.
miaevis patraelibus). Significantar igitar bis praepositioiubas
iubemieis et britannicis genetivas et datirus codem modo, quo in lingais
romanicis praepo sitionibus de et a.
OenetiTum vel ablativam latinac rel aliaram lingaaram tam post subgtan tiva
et adiectiva, praesertim materiam vel plenitadinem rei indicantia, quam post
verba lingna cambrica praepositione o circumscribere mavalt quam aiia.
Exempla: y rann cwyhaf or vlutydyn (mazima pars anni) 3, 298. y «UMf mwyhaf
odnoc (magnitudo mazima, plurimum mali) 2, 242. kfrwynet o djtfyr oer (capa
aquae frigidae), leeneyneit or med goreu (capa malsi optimi) 3, 302. carreyt
or hyt goreu (carrata fromenti optimi) Leg. 2, 1, 34. arffedeit or u
(manipalos paleae) Mab. 2, 373. peis o oliant teneu (tanica lini tenais) 1,
259. dvsy dorth o vara cann (duo pista panip albi) 1 , 239. talym o ttara
guynn (firastam panis albi) 2, 14. dwy goetrel yn llawn o win (daae lagoenae
plenae vini) 1, 239. gwein yn llawn or dw/yr (vagina pleua aquae) 2, 246.
digaKn drwc (satis mali) 2, 242. eymedrolder o eamioythdra , hjflawnder o
leicetiifd (abandantia hilaritatis, gaudii) 2, 32. 33. amylder o amryuael
anregyon, di wallualch o amrijuael anregyon (oopia variorum donorum) 2, 20.
31. diufallnpj/d bob peth (sofiicientia omnis rei) 2, 29. diwallu y march o welU
ac yt (provi dere equo stramen et frumentam) 2, 13. kynnaly kyfoeth o
vilwryaeth ae arueu. kynnal o uarch ao arueu amilwryaeth (taevi imperiam
militia et armis, tueri equo et armis et virtute) 1, 19. 21. Eadem
constructio post nameralia, at deunawweis o weisson, iam memorata est (p.
314).
Cornica quoque et aremorioa esthaec constractio cam
praep. a (■■ cambr. o). Comica: mub du
a vur bryt (filius dei magni pretii) P. 14, 4. box Uun a yly (capsa pleua
augaenti) 35, 1. han ipery eam leun a ras (et spiritu sanctas plenas gratiae)
3, 3. mmr a beyn a woyevy (maltam doloris tolerabat) 64, 1. gtan off awoe
(poras sam a sanguine) 149, 2. glan a bub fylle (parun omni immnnditia) 47,
2.
Aremorioa: den a laea (vir exercens legem) Bab. 150, 1. den brai den a ehoas
hae a stat (vir amplus, vir lectas et nobilis) 28, 23. petra a mat a gra
(quid boni EBcit?) 18, 20. Un a detin finaff (linam fili tenaissimi) 168, 18.
Uun a aquient, leun a graee (plenas scientiae, gratiae) 4, 7. 48|, 4. calt a
hir der, eal» a poanyou (maltum desiderii, doloram) 12, 17. 20, 7. oll mar
beek huy a vn opinion (si sitis omnes vos unios opinionis) 22, 9.
e. Adiectiva com sabstantivis, post quae sequi solent, congruunt sicat in
aliis lingnis: morwyn benngrech uelen (paella crispa flava; maso. penngryck
melyn, p. 280) Mab. l, 14. yn witcedtc o arueu trymyon (indatas armis gra
vibus) 3, 304. danned hiryon melynyon (dentes longi flavi) 1, 283. Habetta
men ut hibernica ita britaunica constractio adiectivonun oum substantivis pro
pria quaedam.
Praecedere quoque possunt adieotiva, sed codem modo quo in lingna hibernica,
carentia flexione, composita igitar cum sabstantivis, id quod ezempla snpra
prolata (p. 891) demonstrant. Itaque compositio est stataenda, etiaasi
separata stint scriptione, at in gl. Oz. : a mein funiou (gl. vittae tenues ;
adi. hod. main, plur. nteinion), a hir etem (gl. instita longa). luterdnm
tamen etiam separatam antecedere adiectivum patet et ex isdem glossis:
creatieaul plant (gL
|
|
|
|
|
(delwedd F9594) (tudalen 931)
|
VI. 1. OOMSTROOnO NOUINIB BRITANHICI. (»07.90s) 9S1
geaialis praedft paellae), dir arpetetidoH cetn/trtr (gl. miBMris
patraelibus), nisi fbtte niiniam ordini latiQorum vocuni adhaesit glossator,
et e Mab. 2, 31. 8, 804: amrjfuaelon gerdeu, amryuaelyon
gei'dm (Tarii cantas), inxta 2, 31: am ryuael anregyon (varia dona).
Praecedont sabstantivis adiectiva pronomiflalia neiU (com. y/Q, cais for
aitan compositio statuenda sit (p. 402), paup (quivis), nep (aliquis). At
cont commani adiectivorum regala concordant ara/^ (alins), oll (omnis), quae
poefe ponantar,
*2. Sabetantivis, quae post numerale II vel alia nameralia (p. 314) prae se
feront formam numeri singolaris, adiectivorum forma plaralis additur: d«K
vaen rudgoekyon (doo lapides rabri) 2, 386. deu vackwy unneuon ieuetnc (dao
poeri fdsci iavenes) 3, 265. pedeir meillonen gwynnyon (quattoor trifolia
alba), pedeir yttondard melynyon (quattnor vezilla flava) 1, 30. 2, 218;
3i At adieotiva quaedam post sabstaativi pluralem fonnam plaralis omnino non
indaant, in his praeter simplicia quaedam, ut mator (magnus), teo (for
mosus), et composita, potissimum derivata in -%c, 'owe, -awl (quae pl.
formarent, si adderetur flexio, •'igion, -ogyon, -olyon), -eid, ac
terminationes gradationis. Exempla: dynyon tec awelaam ni (viri formosi quos
vidimos) 2, 203. llygeit mawr hebogeid (oculi magni accipitrini) 2, 385.
arueu trymyon eslronawl (arma gravia peregrina) 2, 386. Uygeit rudgochyon
gwennwynic (oculi rubri viralenti) 2, 388. diagyryein gwyr aruaufo (elamor
virorum armatorum) 2, 388. deudec btenkin arkugeint ovrenhined eoronawe
(triginta dno reges coronati) 3, 263. mein Hywyckedk gwyrthucacr, mein
matonierthawe llywyehedic (lapides pellucidi magni pretii) 3, 265. gweieaon
doeOutf (pueri prudentissimi) 3, 274. ffuon cockaf (rosae mberrimae) 2, 218.
gwUxdoed teeca/ a gwastattaf (regiones pulcherrimae et pla ntssimae) 8, 264.
Adiectivi^ composita quae eandem formam servant post idem sabstantivam , sive
est singalaris nameri sive pluralis, videas inter adiectiva oanralata post
substantiva supra meoKNrata (p. 892).
4. De comparationis gradibus haec fere sunt memorabiliora. Aequabiiis
amplificatio cambrice significatur superlativis: apliei vwyhaf veiy vrya ef.
pellaf vydei hitheu ywrthaw ef (et quo mmor erat ipsius contentio, eo
reraotior fiebat illa ab ipso) Mab. 3, 17. a phei vwykaf y lladei ef ymarch
(i/ varch). pella/ vydei hitheu ywrthaw ef (et quo magis ipse exanimabat
equam suum , etc.) 3, 17. 18. goreu yw gennyfi heb y pwyll bo kyntaf (eo
melius mihi videtur, in quit P., quo prios fit) 3, 20. Cornice item: moygha "^o^^o
drok a wre henua veja an gueUa gwua (quo magis eum vexabat, eo melior puer
existimabatur) P. 112, 4. Contra aremorice eomparativis praecedente aeul:
aevlmuy^oarae ao a peeket aeul muy -poan racae ao dUet (quo plus igitur est
peccati, eo mmor poeua ideo debetur) MJ. 68\
Propria cambricae dialecti forma aequalitatis aut componitor cum praepo
sitione cyn-, cy (p. 300. 902), quam formam compositam sequitur ae, aut sim
plex adhibetur plane codem modo quo in ceteris linguis substantiva. Ut non
modo coifstructa cum verbo: awelydi dryc/cet y gyflauann (videsne ta malitiam
ininriae, quam mala sit iniuria?) Mab. 1, 267. ac mal y Uathrei wynnet y cwn
y Uathrei cocket y oluateu (et sicut candebat albor canum, falgebat rubor
aurium) 3,8. ac yua yTneaauraaaant wynteu hyt nos xichet y gaer (et tum mensi
sunt
59*
|
|
|
|
|
(delwedd F9595) (tudalen 932)
|
982 (908) VI. 1. CONSTBCOnO PRONOiaiaS BRITANNiaL
illi per noctem altitadineis orbis) 3, 278, vel oum.praepositioiubas: rae
dalut y gwybod ^ (propter arbanitatem illios) 1 , 4. rae daet y gwyr . . .
aehadaua y ty (propter virtatem yirorum et firmitatem domas) 1, 252. rac
tywylUt y not (propter obscuritatem noctis) 8, 81. n<U oid ymadrawd droa
toyneb yr ynyn yr itaet ydywetUt (at non easet colloquiam per &ciem
insolae , quamvis sammisM diceretar) 3, 299; sed etiam intermixta
sabstantiTie: «e/ aorue pered' ieuyll a ehyfelybu duet y vran. agwynder yr
eiry. a choehet y gumet (tam stare coepit P. et oomparare nigredinem corri et
dborem nivis et raborem sangainis . . .) 1, 257, Yel antecedentibus
pronominibus : rae vychwannoeket y vrwydyr (proptor aviditatem meam, quia tam
avidas eram certaminis) 2, 375. rac y deeket (prop ter pulcbritadinem eias),
rae y fuxeeret (propter deformitatem eias), rac y yt gamnet (propter
levitatem eias) 2, 207.
d. Nameralium constractio et proprietas aot formaram ezpositioDi ipti supra
praemissa est (p. 314), aat tradita in capite de compositione, coius for^ mam
indaere solent (p. 893).
e. E pronominam quoque constractione propria quaedam cambricae lis gaae
alieua ab aliis sapra proposita sunt, at relatio significata (p. 391),
possesti rum absolutam signifioatum vociboa eid et ein (p. 387 sq.)
Pronominis demonetratiTi genera diBtingantar tria, maec. hwn, hunmK com
mascalinis, fem. Aos, Iwnno cam femininis substantiTis constractum, kyH^
hynng (forma pluralis) sine sabstantivo loco neutri abstracti: gvnr yw hynny
(Teram est istud) Mab. 1 , 260. Haius loco hodie inTenitor At (SpurrelL
gramn. p. 62): y mae f<t yn bwrw gwlaw (plait; ad Terbam: est id iaciens
pluTiam), ma^ hi yn dywyll (est obscaram); an corraptam ez A^?
Etiam separatum a sabstantiTO suo demonstratiTum serrat congrnentiaiD
generis, sicut in hibernica lingoa: ;^ gynmoryf yw hwnn (qui tumultus est
hic?) ], 290. py ryw ormee yw hwnmo (quod genus calaoiitatis est hoc? rym
masc, gormea fem.) 1, 293. niuer kyhardet a hwnnw (copia aeque comis «tque
haec) 1, 16. 17. kerd kyttal a honno (cantas aeque dulcis atque hic) 1, 9. bei
dywetut ti ymi y peth a ovynnaf ytti. minneu a dywedwn y titheu yr hmH
aoryrmy ditheu (si dicas ta mihi rem quam quaero ex te, ego quoque dicam tibi
eam quam quaevis ex me), beth yw hwnn heb y peredur (quae res est iiaec?
inquit P.; petJi masc.) 1, 237.
3. Yerbam constractam.
Constractionem verbi impersonalem rel tertiam personae singolaris positua pro
ceteris in activo genere nondum adoptavit lingna cambrica. In quibusdaD tamen
haec verbi celtici proprietas etiam in activo cambrioo negari viz potest:
gouyn idaw ae ef gyntaf bioed y Uys yd oed yndi. mi yagwir heb ef ae
hadeiUaed a mi bieiuu y dinas ar castell a weleiat ti (quaerere coepit ez eo,
an ipse pn mus possedisset aalam ia qua esset. Ego revera, inquit, eam
constrazi, et ego possedi oppidum et castellum quod vidisti) 2, 14. In his mi
ae hadeilawd, m bieivH (mi a bieiuu) codem modo construuntur, quo est
hibernice in Sg.: iame aridroehell (ego id rapui). His adauincrari possunt
ea, in quibus verbi singularis numerus constructus est cum substauliTo
plnrali: gweiseon doetha/
|
|
|
|
|
(delwedd F9596) (tudalen 933)
|
VI. 1. OONSTBUOnO VBRBI BRITANMICI. (909. »10) 933
or byt yw vymbrodyr i (paevi sagacissimi in mando Bont fratres mei) 3, 274.
(tr geireu hynny aaeth hift att erbin (et rerba illa ierant asque ad E.) 2,
34. flyuot trimeib cledyf dioteleh. gwyr agauua clot tnawr (reiiire tres
filii CL D., qui viri ceperant gloriam magnam) 2, 248; altemaas cum plarali:
y gwyr hynny ue gordivedaiwd ae aovynatsant idaw (illi viri eam conBecuti
sont et quae siveront ex eo) 3, 85. In principio sententiae ita solet verbi
tertia persoua sin galaris praecedere sabstantivi plarali numero: arodeg
breenhined hinn ha thouyaso' gwn cymry (et dederunt haec, privilegia, reges
et principes Cambrorum) Land. priv. p. 113. y pollaei y gwyr y wrtham
(removebantor viri ab eo; at mox; y neteeynt wynteu attaw, ilU
appropinqoabant ei) Mab. 2, 375. yua y kerdwys y ktnnadeu (tunc profeoti sont
legati) 3, 268. ae ual y diffykyei «u meirch (et ut defidebant equi eorum) 8,
270. yny dygwydawd y meiroh ar \eu glinyeu (donec decidernnt equi in genua
aaa) 2, 51. yny golUe y taryaneu eu hott liw (donec perdiderunt scuta omnem
eolorem saom) 2, 51 • mal y barno goreu gwyr y Uyt (ut indicaverint optimi
viri aulae) 2, 25. »e/ awnaeth y weiseon (id fecemnt paevi) 3, 264. Conto
inveninntar etiam exempla, in quibus verbi tertia persoua plnralis additur
oollectivo substantivo singularia numeri vel pro nomini: ae y kychwynyMont y
Uu mawr hwnnw bop bydin yny chyweir (et pro greseus est exeroitas magnos
ille, in sno quodque agmen ordiae) 2, 379. pawb a dybygynt (quivis, omnes
cogitabant) 2, 207.
De praevalente per dialectoa comicam et aremoricam conatruotione imper sonali
etiam activi sapra actum eat in capite de verbi flexione (p. 540).
Praecipue conBtrnctio cambrioa impersonalis amplexa est
passivom, cuios uua tertia persoua singularia per varia tempora extat, qua
ceterae personae significantur quomodo expositam est Exempla praebet flexio
verbi passivi.
Differunt dialeoti britannicae a oeteris linguis plerisque et ipsam hiberni
cam superant formis passivis verbi snbstantivi et auxiliarium quorundam, quae
com constructione et osa ipsae quoque sapra traditae sont (p. 539).
Actio verbi reflexiva vel reciproca, qua aut unos in se aat plnres inter se
agunt, in dialeotis britannicis sola particula tm-, ym verbo praefixa
significa tur, de qoa aberios disputatum est in capite de compositione (p.
898 sq.)
In temporum nsu non semper primitivam et certam distinctionem serva tam esse
comprobat confaaio praesentis et faturi primarii britannioi. Eiusdem modi
altematio animadvertttor in temporibus secnndariis, at praesentis seoon darii
pro praaterito osus condicionalis (quemadmodnm in hibernica lingna inter dnm,
p. 928): pei ua bei drech noc ef nye dygei ynteu y eneit e/ (si non fuisset
fertior illo, non abstulisset ipse aaimam eios; de actione perfecta, ad
verbum: si non esset, nbn anferret) Mab. 1, 20. aphei gwneUtt ti vyghygor ny
chyhyrdei agyhgrdawd o galedi athi (si fecisses tn consilium menm, non
accidisset quod accidit difficultatis tibi) 2 , 61. ot arehei ereint idaw
peidaw ar gware kumnw. ef aheidei vyth ynnllawen ac e/ (n oravisset G. eom,
ot desieteret a Indo illo, ipse destitisset certe libenter ab eo) 2, 63.
aphany bei ueiehawc hi nyegordiwedut ti (et nisi illa esset praegnans , tu
^eam non esses consecntos) 3, 160. pei ysgwypicn nydown yma (si sciviseem id,
non venissem hoc) 3, 85. oed llessach yr maich. pei aasarehut yr meittyn
(erat eommodius equo, si dudnm id petivisses) 3, 19. pei aerodei y neb y
rodei wrth eir odgar brenhin iwerdon (si daret id
|
|
|
|
|
(delwedd F9597) (tudalen 934)
|
934 (910.911) YL 1. OONSTROCnO VBBBI BBITiLinnCI.
caiquam, dedisset sd Terbuin 0. regis Hiberniae) 2, 240. ae nawHoei toyr
ifm/t prydein ylluydeu maicr hynny yneb namyn idi hi (nec fecissent Tiri
inmihe Britanniae 'vius magnas illas coiqiiam nisi illi, malieri) 3, 272. Yel
po miscnae inveniuntor dnorum temporum formae: pei aegorchymmynmoMiU nyt
gadum (si id mandasses, non dimisissem enm) 2, 48. Contra
comioe et sre norice formus praeteriti secondarii usnrpari com significatione
praeaentis (rel &tari) secundarii, exempla plnra supra proposita
ostendont (jt. 526 sqq.).
Infinitims britannici verbi, sicnt hibernici, nataram serratam sabstaatiTi
prae se fert praemissis firequenter praepositionibus, at gtoedyj heb, rae
etc. (cf. pp. 678. 679. 688). Cnm certis quibusdam praepositionibus, ut
cambr.' j^ com. ou>, arem. ouz, infinitiTus sabstitoitar pro participio
praesentis (cf. hib. oe, p. 924). Caios usas commanis dialectorom
britannicamm exempla sapra inter formus verbi allata snnt (p. 538).
Inprimis aatem propria britannicamm dialectorum est illa consfaractio, qot
infinitiTais Terbi finiti Tice fongitur, non modo sicat Latinorum
infinitiTaB. hi storicoa p«r se positas omissis, qoae saepe addontur, Terbis
aorw rel aw nae^ (fecit), sed etiam at verbum finitam sequatur infinitivus
cnm ooninBO tione copulativa: ac toyrUeu ae yomedaaeant adywedut (et illi id
recusavemnt et dixeront) Mab. 1, 273. Qaae constractio comice in legem fere
abiit: may jeth war ben y Jewleyn ha pesy yn ketelma (at procamberet in genua
soa, et oraret hoc modo) P. 54, 4< Contra inverso ordine in oratione
obliqoa: amenegi udunt uot y hiarllaeth yn wedu. ae ua ellit y ehynnal onyt o
marth at arueu amiUoryaeth (et monstrare iis, esse comitatum saum indefeneam
nec posse servari nisi equo et armis et virtute beUica) Mab. 1, 20. 21. CAPUT
ALTERUM.
De constructione orationis poSticae.
Proprins habitus atque omatus orationis poSticae, quo distincta rece<Ut a
similitadine sermonis cotidiani, admodam Tarians apud Tarios popalos, modo
tempomm ratione efficitur, modo congraentia sononim, cnm alii nec hoc nec iUo
modo usi satis habeant parem syllabarum numerum versibus triboisse at Indi,
aat sententiarum quaadam aequabilitatem, pandlelismam quem dicant, eon
strozisse ut Hebraei. A Graecis et Latinis , quomm carmina metro, quod di
cunt, continentur vel certa ratione et ordine syllabarum longanun vel bre
Tium, difierunt nationes septentrionales Earopae, qoae pertinent ad fiunili—
indearopaeam*, ut gentes et Germanorum et Celticae, qoanun omniom oratio
po€tica secundum id quod exploratam est tam de SoandinaTis , Sazonibus,
Anglis, Baievariis quam de Hibernis et Cambris vetoatia, sononun congnientia
constitoitur, tam principaliom, tam finaliam.
* ISescio an idem mos sit alionim popolorum diTersae orffinis, ut Tongnaorum
secoiiliia ea, qoae profert Gabelentius in grainmatica dialeoti eins nanonis
(Eltoens de la graoiiBain Baadeliotte, p. 148).
|
|
|
|
|
(delwedd F9598) (tudalen 935)
|
YI. 2. OOKSTBDOnO POBnOA OBLTIOA. (911.1138) 985
Inter horiim aatem popalornin ipsonim cannina ad sonorum congraentiam aptuta
intercedit altera quaedam differentia. Alii enim sola principalium sono ram
congraentia (quam vocant allitterationem) obsenrata, at Germani, in sen
tentiis po€ti'"'s vel versiculis binas tcI temus voces constitnerant
eadem oon soua inchoatas vel vocalibus (quae omnes inter se concordant). Alii
con gruentiam sonorum non soiam in principio rocom, sed etiam in extremis to
cibus sectati snnt atque in mediis ipsis, qoem oraatam iam vetosta habent et
Hibernomm et Cambromm carmina. Qoamquam minor in mediis vocibus esse poteat
sonorum oongraentia quam in extremis, ubi poStae Hiberni et Cambri binas vel
plores voces non eadem tantum consona, sed eadem syllaba termi nare solent.
Pleniore hac consonantia, eadem yocali eademque conaoua ter minali binamm vel
plurium vocam in codem Tersa yel in comploribus posi tturum, iam Cambri
veteres atuntur, eademque ati solent EUberni, etsi voca lium varietatem
concedont, ot concordent inter se -tw, -is, -es, tcI -tm, -am, "em
finales codem modo, quo concordant prinoipales vocales diyersae. Quae
congroentia conaonaram solarum mmorem vetustatem redolet et habenda est pri
mitiya forma, postea demom ad plenam consonantiam finalem proyecta, quam
caltam potissimam a gentibus recentioribus Eoropae dioont rttMm*.
* E er. ^u»tt6t, ihfikmu» nom«n ducunt Quae toz quunquam longe «lium
pri&dpio rem sigiii&cavit, pottea tamen in illnm usum abeirant, qui
per medmm aetum viffuit, ut rhyth micae compodtioni, qua nomine notabantor
Tersns celtioae atrueturae, certi ByliMionm numeri cum consonantia,
opponeretur metrica, qua antiquorum m«tra imitabantor. Cuius conBuetndinis
exemplnm praebet diaconi Lul epistnla, quarta mter BmiifMia&as ed.
Serar.: .Ubaecro, ut mihi AMhelmi epiacopi aliqua opnseuia seu prosamm aeu
metrorum aut rb7thmic|orum dirigere digneris ad coosolationem peregrinationis
meae et ob memoriam ipsius l>eati antistitis.* Nec dia desunt testimonia:
.Versnm scoticum nolnemnt vel rhythmice seu metrice in Latinum verti.* VitaS.
Declani ap. Boll. (cf. 96i notj «Apostolicaesedis pontifex non sohun ea, quae
beatns vir Nothems djctaverat, Terum etiam ea, quae socii et firatres eius in
codem monasterio S. Qaiii com posuerant, omnia canonizavit, videlicet hymnos,
sequentius, tropoe, letanius, omnesque cantUenus, rithmice, metrice vel
proaaice, onas fecerant.* Rkkehardi Vita B. Notheri ap. Goldasi I, 236.
.ParvnH latine pro noase, medii ritnmice, ceteri vero metrice quasi pro
rostris revorice etiam episcopum aiantur.' Ekkehardi Casus S. Oalli ttp.
Pertz. S, 91. Quibuscnm baec comparanda snnt ez ODav. glossario: Metuir .i.
comardugh m demo. ut ett: amail rongab rithtm arradh meluir .t. amail roj/ab
rithkn, i JU bintiit eem ceriui, arradh metuir .i. biimi* 7 certus, vair bid
binnit eo eertut itin metur 7 binnit een eertut iiin rtMtm (metrum i.e.
artificium earminis. ut est: am. r. r. a.-m. i.e. ut eet rhythmus, in quo est
sonoritas sine numero, comparatns metro i.e. soDoritati et numero, quia est
sonoritas cum numero in metro et sonoritas sme numefo in rhythmo). Unde
emendandum est alterum exemplum: Arrath .i. afarradh. ut ett: amail rogabh
riA imarrath inechuir [leg. rithim arrath mcfutrj .i. itamhiaid atait ua
baird drrath ua fited .i, itamiaid atait ua baird dntomut aeu ifarrad ua
filed (arrath i.e. in comparatione. ut est: sicut est rhythmus comparatns
metro, i.e. sic sunt bardi comparati poetis dctis i.e. sic sunt bardi sine
mensura apud se (qui non didicerunt compositionem metricam) comparati poetis
doctis), quocnm conferenda sunt, quae ibidem prodnntur a. w. «oIim et egis, '
At nnnquam in vetostiii nbris aut hibernicis aut britannicis computationem
poSticam indicat vox rim, quamvls firequentis aHas.usns. Simplez Ub. snbsL in
8g. 181*: dligea rim<e ocairK kal. (gl. de ratione: cum ei qui noa
piUNigit talionem, id est, vicem a notns redditam oitendimus , repupugi
dicimus, quando vero de ratione vel kalendiuio loquimnr, repnnzi [gl.
adrothou^uiiut'] dicimus, Pr. 10, b, 33). Inde deriv. rimire (computator): it
attu latua rimairu (est bdlius computatoribus; cL p. 304) Cr. 3>. Frequens
est verb. comp. cum ad (eomputare, inputare, pntare, aestimaire, saepius idem
indi cans quod dirmim, numero, et cum eo altemans) : mad iamaieniud adrimther
(sf aecundum ua turamcomputatur) Cr. 3". adciam atoenei cruche adrvnther
incoictttth. filut trecheneloe martre adrimiter arcntich (videmus genus cmcis
imputari, axistimari, compaasionem; snnt tria ge nera martyrii quae
com|ratantur pro cmce) Cam. Hehtin inua epittle aarimitom arathichtin fetttn
(adventum epistulae aestimat pro suo ipsius adventu) Wb. 14'. donaib
peclhachaib m dirmitom in ar<Aumtcugud aritabdt imbdt dotuidib eomtcagud
im. iuttor. abdt imbethith tdn adindrimitom (gi. omnes quidem resurgemns sed
non omnes immutabimTur; i.e. peccatoribns non numerat id, nsurgere, pro
immutatione, nam est e morte in mortem illis, immntatio autem instorum e
morte in vitam, haec est, quara numerat) Wb. 13'. adria^ter, adria^eter (gL
sed haec poate»
|
|
|
|
|
(delwedd F9599) (tudalen 936)
|
986 (919.918) VI. 2. OONSTRnOTIO POKTICA HXBBBNICA.
Dispntandnm igitor est accaratius de proprietate, siqua est, congonantiae, at
finaiis, de quaiisciinque consonantiae loco quem obtinet in versibus, de Teni
calorum constractione in carminibus', tam apud Hibernos quam apud Britannonua
populos. De gallicae priscae formae poSticae reliquiis sospicandis apud
poetas latine scribentes etiam hic, sicut in aliis capitibus de aliis
aif^amentis, disse revur uua cam hibernicis vetostioribus poSticis. I.
Constructio poStica hibernlca.
Formam primitiyam oonsonantiae finalis monosyllabam transgressi ad con
sonantiam bisyllabam, interdam toI trium sjllabarum, et Hiberni po^tae et
Latini, qui illam formam (qua conicere licet iam vetustos Gallos asos esse)
1» tinis carminibus imitati sant, saepius perrexeront quam Cambri, qui
prinutiTam illam monosyllabam fere servarunt, raro bisyllabam terminationam
graaunati carum, ut -ieu, -ion, adhibuerunt. Apparet bisyllaba consonantia
hibernics io vetustis sententiis hibernicis, quae ridentar proverbia, at:
itgndth do eobir cach lobir ifoohidib (gl, qui consolatur homiles deas; i.e.
consaetam est ei auxiliom debilis cuiosTis in tribalationibus) Wb. 16\ Facile
non solom banc consonantiam sappeditamnt vocabula composita com «u-, du-, «-,
d sibi con trtiria, ut somme, domme (diTes, inops), »6ire, doire (salns,
miseria), sed etism trisyllabam: aochumacht no doehumaeht, tualig djtalig,
toinnache doiimiehe, H soinmechib 7 doinmechib (p. 863).
Recentior ars pofitica Hibernomm, in quorom canninibns plnra genere
Tersicalorum certis syllabamm numeris circamscriptomm inTeniontar, propriii
nominibus distincta, ab arte pofitica ceterarom nationam recentiorum Europse,
apud quas sola fere serrata est consonantia Tei assonantia finalis, atque
ipso ram affiniam Cambrorum hoc differt, quod hiberni poStae mmore cara
princi palium sonorum congmentiam sectati sant, quam dicant allitterationem
vel concordiam {uaim), minore congmentiam finaliam. Finalis enim consonantiae
imitatio qoaedam Tiget, qoae dicitur correspondentia (eornharda)'. aat pei
fecta, si eandem vocalem aat non secnntar consonae aut eiosdem ordinis ut
tenaes vel mediae, aat imperfecta sItc infiracta, quae nihil est nisi
assonantia ^ocalium (O’Don. Chramm. p. 415 sq.). Congmentia haec media inter
con sonantiam et assonantiam singolaris est et propria artis hibernicae,
ceteriun antiqua, ut quae iwn in vetustis carminibus extet iuxta consonantiam
plenam. Contraria huic est illa congmentia, quam primitiTam finalem sospicati
somus, reputentor; i.e. repatabontar) ^. 153". Pr. Cr. 6O’. adrimed 0(1.
impntare^ KL Si*. Aliaua posita et decomposita : dorhnM) {g\. sermone
digessero) Ml. 36*. dorhmer At Ubitr euake ateelto (narratar in libro Isaiao
haec hlstoria; cf. germ. erzaitH e mU, namenu) ML 16'. uecn^mrmi forgauta
(est collocatio formae, in mecum, non compositio) Sg. 303*. rea^vrmedeha (A.
praepe gitivae, coniunotiones ; = ren^orim., p. 37) 313*. Hodie
quoque eet eulMt. cambr. nt^(=rm, numenisX e quo composita et derivata in
Uab.; enfr^ (nomeratio) 3, 155. riuas (nniBenn) 3, 36, riuedi (nomenu) 3, 38.
|
|
|
|
|
(delwedd F9600) (tudalen 937)
|
YI. 2. OON8TB0CTIO POBTICA HIBBRNIOA. (914.916) 987
Bolaram consonaram oam altentatione vocalium (p. 935). In verBibns, e quibus
Garmina constrnuntur apuel Hibernos vetnstoa, secandnm «criptionem codicom
coninngi solent tanquam hemistichia bini Tersiculi certi syllabamm numeri, ut
binis certe lode disposita sibi respondeat consonantia ona, si non plnres.
Rariores sont Tersos trium membromm.
Per haec hemistichia consonantia qualisconque disponitar, tam initialis, quam
finalis, vel intermedia, si qua interdnm addita est omatns oaasa, oertam
loenm non poscens. Allitteratio tnm contraposita esse potest toI in
hemistichii ntrinsque principio vel in mediis, tnm consooaata in daabns
vocibns einsdem hemistichii sabsequentibus. Rara est alternans daamm consonamm
antper eiusdem Tersns membra ant per dao Tersns copolatos, non rara cnma lata
tam eiosdem consonae per totom Tersum quam per singnl» membra diTersae.
Correspondentia aat contraposita est in fine utrinsque hemistichii aat in
fine daorum Tersuom copalatiTa. Solent simplici copnlatiTa terminari
posteriora hemistichia; sed intcrdnm accedit altera in fine priomm, ut fiat
co pnlatiTa duplex Eadem continuata per paucos Tersns apnd Hiberaos negari
non potest, per plnres in cambricis carminibns praecipue continaatur. Nec
infrequens est per media membra ad omatum augendum dispersa ahera praeter
contrapositam vel. copalatiTam in daabus tsI tribus vocibus, quam dico
lateralem.
Hemistichia singnla certnm syllabaram numemm continent, at septenaram vel
octonarum, vel panciorum vel plarinm, nec tamen necesse est idem nn merus
syllabanun sit in utroque hemistichio nec in singulis Tersibns eiusdem
carminis. Knmeram tam syllabarum, quae hemistichiis, quam Tersuam, qui
strophis continentur, ex arbitrio conatitait pofita, nisi maTuIt carmen sine
certo Tersunm numero componere. Qaamquam frequentius ceteris stropharam gene
ribns est distichon vetustiore scriptione vel stropha quatemorum Tersnam re
centiore, frequentior ceteris syllabaram numeris septenarius in hemistichiis
vel Tersicalis.
Qoaevitor, an syllabae acntae et graTatae in Teraioolis idtemaTerint e certa
lege. Ut ex hemistichio septenarum syllabaram frequentissimo diTcrsa
collocatione accentue enaoleari possont riiythmica schemata dno, altenun
quasi trochaicam:
quasi iambienjn alteram:
^ JL ^ J ^ J V,
At nec in hoc Tersiculo toI hemiatiohio neo in aliia plnrium aot pimcio ram
syllabaram eundem semper rhythmnm obsenrasse Tidentar hiberni oerte pofitae,
alteraasse potius inter hunc vel iUum magis minusTe ex arbitrio. Tam etsi
enim prius schema conspicuum est in canninibus Mediolaaensis codicis
pleramque, in carmine de possione Christi coraico semper, alteram in Bene
dictione Hiberniae; tamen altematio inter utrumque negari rix pdtest in
aliis, ut in Fiacci Hymno in S. Patricium primi statim Tersn» prioa
hemisticfaiam secandum prius schema legi debet, ne acuantur syllabae aliquot
forinatiTae:
GJnmr pdtraicc innemthmr.
|
|
|
|
|
(delwedd F9601) (tudalen 938)
|
938 (916. »16) VI. 2. CONSTRUCTIO POETIOA HIBBIUIIOA.
Alterum autem non potest nisi secandnin posterius legi, quia •ontisayua bis
principallbns, gravatis formatiris, prodit in hunc modum:
ifhdd ad/it i»eilaib.
An gerinanicus proferendi modas concedetur in hoc hibernico Tersa fra
quentiore ceteris et aequante fere germanicum versam asitatum, ot in aingnlii
membris binae tantum syllabae mmore accentu proferantur? Et ut possit pro
nuntiari :
Genair pdtraice innimthir || islied adfet iscilaib.
Animadvertendam est, interdum roces bisyllabas positas esse loeo unius
syllabae gravatae, ut voces acvs, firu in his Ben^ictionis Hiberniae locis:
acus bith benndeh firu muman.
Apud Hiberaos revustos et Oambros constmctio poetieae orationis uoi veraa,
ezceptis quibusdam quae sunt propria horum vel illorum, est eadem. Itaque,
cum morum priscorum semper tenacissimi fderint celtici popnli, coni cere
licet, ne apud veteres quidem Gallorum Druidas et B&rdos canninaB
constructionem fuisse div«rsam. E quibus etsi omnino nihil snperest, tameD
nimium audere mihi non videor, si affirmo, prima iam religionis christiaDU
aetate in Gallia gallicam illam carminum formam translatam esse in carmin»
christiana. Quemadmodam igitor bellatorum res gestae celebrabaatar a Bardis
Cambrorum carminibi^s illius formae, quae etiamnunc extare credantur, et »
Bardis Galiorum, vel caevimoniae a Druidis, ita celebrantur religionis
christiaoae mysteria vel cbristianorum martyrum virtutes hymnis eiusdem
formae.
Itaque tam hymnorum consonantia quam aliorum carminam latinorum, que e
temporibus labantis imperii Romani vel in terra continenti Earopae vel in
Hibernia eunt composita, ante proponenda est, quam liceat progredi ad hi
bemica carmina.
1. Consonantia latina.
S. Ambrosium, episcopum Mediolanensem, in Grallia natum (a. 333, obiit a.
397), cultus divini publici hymnis, antiphonis eto. celebrandi primoa auc
torem fnisse eius notarius Paulinus refert ad S Augastinum (Append. ad. opp.
S. Ambros. ed. Bened., Paris. 1690, p. lY): "eo Ambrosii tempore primom
antiphonae, hymni ac vigiliae in ecclesia Mediolanensi celebrari coepenint,
cuius celebritatis devotio usque in hodieraum diem non solum in eadem
ecdesia, veram per omnes paene occidentis provincius manet."
Hymni S. Ambrosii tetrametro iambico* componti sont, sed accedit usiu
De metro iuxta eonsoiuintiam adbibito
in iis hymnia Beda dlRnttat in libeUo d« art* metrica (ed. Basil. 1, 56): 'Metnmi
iambicum tetr&metnim reciplt iambam loeia omniboa, «poa deum tantnm locis
imparibus, quo scriptng eet hymnua Sedulii: A solis ortn cardiiie etc Sed et
Ambroaiani eo maxime cnrrunt, . . in quibua pnlcherrimo est decore eompoaitua
brHaai beatorum martyrum, cuius loca imparia spondeug, iambus tenet paria.
Recipit hoe meinis aliquoties, ut scribit Hallina Theodorus, etiam
tribrachTn.' Tam allitteratio ioita iatimua w trum quam consonantia flnalis,
iaterdum etiam media, adhibetur a Gallis eiuadem aetatis poetiii ut Ansonio,
in epigr. 1:
Phoebe I potens numerM, | praesM Tritonia bellu,
Tu quoque ab aevio | praepei Vietoria li^sa,
|
|
|
|
|
(delwedd F9602) (tudalen 939)
|
Yl. 2. 00N8TRD0TI0 POSTIOA HIBKRNIOA. (917. 91S) 989
coiuonantiae codem modo, quo monoBtichs Colombani HiberBi mox profereada,
hexametro latino composits, coneonantia revasta hibernica indnta Bont. Con
traho hic etrophamm quatemos Tersiculos hibernicorom oodicum more in Ter sus
binos, quonun singola hemistichia snnt octonaram syllabarum, et signo
allitterationem lineolis, litteris inclinatis oonsonaatiam finalem, at in
exordio nymni martymm:
Aeterua Ghriati { munera n et | mar^fmm Tietoiia*, I LandM ferentM debitm, 1
1 laetis cuuuntw mentibtM, I Ecclefliamm prineipM, | belli trinmphalM ducM,
Gaelestis | aulae | milit««, {| et Tera | mundi lumina, Terrore Ticto |
saeculi || | spretMque | poenu corporu MortM I sacrae oomlpendio H Titom
beatom | poeJBident. Monosyllaba tantum consonantia finalis, eaque lateralis
et dispersa, Tix contraposita, invenitur in hoc hjmno (octavo editionis
Bened. 2, p. 1222), sed eidem bisyllaba admiata est in noni exordio:
I Somno refectis artubtu || | spreto cubili | Burgtimif, Nobis, { pater,
canentibiu g adesse te delpoBcimiM. I Te lingoa primum concuta<, | { te
mentis { ardor | ambiat, Ut actaum | Bequenttum | tn, | Bancte, sis exordwm.
Consonantia est hic copulatiTa, eaque dnplex, in prima stropha, eontrar
posita in secunda. Consonantia finalis bisyllaba in aliis hymnis, quonim
aactor vetustissimis testimoniis perhibetor Ambrosius (cf. editomm
admonitionem ia hymnos), at in primi stropha sexta:
Gallo eanente | Bpea redit, | aegris | salus refhndttur, Mncro | laizonis
condAur, 1 1 lapsis fides revertifur.
Qain trisyllabae consonantiae et finalis et mediae sont exempla tsI re
stigia, at in qoarti seconda stropha:
Non ex Tirili | tmine, | sed mystioo | BpiromtiM
I Yerbum dei | factum caro 1 1 fiructuBque I Tentris | floruit. Oome I
serenatamj dnpMci I diadAnate | firantem
I Serta | fereM, quae | dons togae, quae | prsemis | pn^ae.
I
Bellondi | faiulujpe | pot«7M Angustiu, honorem
I Bis meret. In ampHore distichi vel deumm hexametrcmm ambitu allitteratio
etsi rix abest, quonium, ubi non snnt dno ts) tria vocabula inchoata eadem
consona, esse tamen possunt totidem vocalibus inchoata, quaaritur tamen, an
interdum a classicis poetis latinis, haud ignaris celticse illius stmc toiae,
eonsulto firequentins posita sit, ut ab Oridio in Amor. ], 6. 1.
3:
Aeetus erat, | mediamque dies exeeerat horum, Apposui I medio | membra
letanoa toro. Et ibidem 9. 10:
Bcce I Corinua Tenit, | tonica velata re|cincta, I Caadida diridua | eolla
tegenta | coma. Vel a Lueano in exonUo PhaiBsJiae:
Bella per Emathios plus c^tiam | ciTilia | oampos
Insque datnm sceleri | canimiu, | populnmque | potentem
In stui I rictrid con|Tentun | Tiscera dextra,
Coonatasque acies, et | mpto (bedere | regni
I Certatnm totis 1 eon)cuSBi riribus orbis
u I commime neoB, inft8tis(|ne obria | siffnis
I Signa, pares aqtiilas et | pila minantia | pilis. = ortlitun autem et finem
oanninis poetae vetusti tam Hiberni qtuun Cambri magis exoraaie solant.
|
|
|
|
|
(delwedd F9603) (tudalen 940)
|
940 (918.919) VX. 2. 00N8TRUCTIO POBTIOA HIBERMICA.
In quinti hymni sexta:
Sic I quinque millibus yiiis 1 dum { quinque panes diyidi*, Etfentium sub
dentilnu jj in ore | crescebkt ' Gt6iu.
In aeptimi strophis tertia et quarta:
I Fotis I vocemua et I patr«m, il | patrem | peremiis glorioe, I Patr«m |
potmtis gratMM, | culpom rejleget ; lubricom. I Informet | aetne strenuos, ji
dmtes revundit infidl, Casus 8ecun<iet asperos, ii donet i germtfi [
gratiam.
In his etsi negari nequit omatoR alienns a poStis classicae yetastatis et
peregrinufl certe, mmore vel minore constantia additus, servator tamen metmm
latinam et temporum ratio. At norum atque inaaditam formun offert, qoasi
norum terram aperiat nevumque aetom annnntiet, psalmns abecedarios S.
Angastini episcopi Hipponensis Africani (obiit a. 430), per plares annos
Mediolani rhetoricam professi, quem psalmam contra Donatistas scriptom esse
ipse dicit ipsios hamillimi Tulgi causa. In hoc enim omni metro et omni tem
porum ratione neglecta nihil observator nisi cum consonantia ceiius
syllabanim numems*, quae res constatnnnt poSticam formam celticam. InTenitor
quidem uua eademque vocalis o finiens onmes yersus, consonantia igitor quam
dizerig, iam in carmine poStae vetustioris Gommodiani inscripto^ Nomen Gazaei
(Bibl. Patr. 3, 6S0. 651), sed abest certus syllabanun naraeras (est enim
hezametri latini imitatio tcI forma solutior), et finiens o ideo tantam
adoptuta Tidetor, ut esset certus finis versaum oppositns certo initio, quod
est nomen poStae Commodianas com cognomine Mendicos Christi initialibns
litteris rersanm revro leclas significatum. In Augustini
psalmo singolis versibus bina membra coo tinentor, singulis hemistichiis
octonae syllabae. Consonantia finalis copalatin contiiiaata e congrait cnm
consonantia continuata asitatissima apud Cambro* poetas. Profero primus
strophas doas (Opp. D. Aagnst, Lagd. 1586. 7, p. 3):
Abaudaotia poccatorum li solet firatrea conturbare; Propter hoc dominus
noster || voluit nos praemonere, Comparans regnom caelomm I! revicalo miaso
in mare, Congreganti moltos pisces, i| omne genus hinc et inde. Quus ciun
trajdssent ad litos, li tanc ooepenmt sepann, Bonos in vasa miserunt, I
reliquos malos in mare. Qaisquis recolit evangelium, i reeognoscat cam
timore, ▼idet tetioalum eoolesium, | videt hoc
saecalam mare,
SyllatMrum eertns numenu per se iam
apud Indoa formae poatieae speeiem ettdt, qtua Tis in eomm vetusta Uogna
temponun sit perfacta distinctio. Venom eoam ^md tMM Mw membra constituunt,
bini versus aistichon, quod dicunt tldewn. Versns epieus bretior cetarii al
nsitatissimus , quo carminum epicomm ingens moles decnnit, in Singnlis
hemistichiis oetonu sjllabas postulst; plures in aliis carminum generibns
componere solent poetae ex arMtrio pl» rumque, ut Bhartribaris in sententiis
membris syllabamro septenamm denamm snlKmigit nembia vicenamm binarum. lodos
omni iBre artis genere imbntos rhTthmnm, i.e. c e r ti orem syllabaua bretiam
et lcAiearum ordinem in quibusdam disticbi locis aaoptasse, vel consonantiam
finaita interdum maions ornatus causa addidisse, quis mirabitur? Ut in
Qhatakarparo, cnios priDoa slocum profert Boppins in editione Nali (praef. p.
VIII):
tuctUm kkam upelya niraaiih ! priyalundhrda^amx»Aiih Miilair nikHam ragab
kshit&u i| ractcandrao etpi «^'patokshitan. Ecce consonantia finalis
contraposita bisyllaba, quin tiisyllaba, syllaoae in {Hiore laattbN iliiM que
T«nua deuae, in posteiioie undenae.
|
|
|
|
|
(delwedd F9604) (tudalen 941)
|
Yl. 2. 0OM8TRUOTIO POSTICA HIBBRNICA. (919.920} 941
Genas atitem mixtum pisdg {| iasau est cum peccatore. Saeculi finis est
litus, {| tunc est tempus separare, Quando revia ruperunt, |l multum
dilezerunt mare. Yasa Bunt sedes sanctorum, li quo non possunt peryenire.
Bonus auditor fortasseji quaevit: qui rupemnt reve? Homines multum superbi,
li qui iustos se diouut esse. Sic fecemnt scissuram et i altare oontra
altare. Diabolo se tradidemnt, || cnm pugnaat de traditione, Et crimen quod
commiserant, |i in alios volunt trausferre. Ipsi tradiderant libros ;; et nos
audent accusare, Ut peius committant scelus, u quam commiserunt et aute. Quod
possent causam librorum j excusare de timore, Quod Petrus Christom negavil^
il dum terreretur de morte, Modo quo pacto excusabunt |j factum altare coutra
altare? Et pace Chrieti conscissa |, spem ponnnt in homine? Quod persecutor
non fecit, ;{ ipsi fecerant in pace.
Sont yiginti eiusmodi strophae daodeiiiomm Tersuam, ab A asque ad Y in toto
})8abno, quas sequitur epilogus versuum triginta. Neglego consonua tiam
bisyllabam copulatiTam -are, quam casu saepius puto esse iuteriectam, non
consulto, quia etiam o, e cam r rel cam aliis consonis anle commune Tin culum
e antecedunt, vel potius in tanta copia vocam exeuntium in e non ante cedere
non poseunt. Nescio an etiam allitterationem consulto posnerit auctor. Qoae
etsi varior est, non abest oerte, ut in prima stropha: peeoatomm propter
praemonere, regnum reviculum, con\greganti geiius, miaerunt malos mare, «o*
culi aeparare, revia ruperunt, sedea sanctorvm.
AnimadTertuntar propria quaedam. Elisio vocalium tcI terminationum cum m ante
Todales facta interdam: revicvlo misso-in mare, 1, 3. modo quo
pacto-excusabunt factvm-allare contra-altare 2, 10, alibi tamen neglecta,
ut2, 8: aie feca^unt scissuram et altare eontra allare. Ante
rocales * prolata ut f: abundan^a, eoangeljum, ecclesjam, djabolo,
traditjone, aljos, sed ne hoc quidem semper. Daae syllabae brevee
pro oua sunt in 1, 7: quiaquis recolit evahgelium, nisi legendam est colit.
Non differt constructio carminam ez codem saecalo vel proximis soper stitum
ex alia celtioae nationis terra, in quam christiaua religio etiam littera rom
coltam intalit, ez Hibernia, sive solam consonantiam cam certo syllabaram
numero adhibent, aire iuxta eam latinum metram servarunt
A Secandino, jiepote S. Patricii, Hibernorum apostoli (ab. a. 433 asque ad o.
460), compositue dicitor hymnas alphabeticus in laadem Patricii etiamtam viTi
(ap. Galland. 10, 183; cf. Yitam S. Patr. ap. Boll. Mart. 2, 276), coius
versas metri latini expertes et sectantes syllabarum numerum, sictit psalmus
S. Aagustini, praeter allitterationem et consonantiam finalem copalativam,
qua bini coniunguntni yersae saepius, etsi noa semper, frequeatiuD
consonantiam habeut lateralem. Ut slrophae A et B cum consonantia liuali
plerumque monosyllaba:
I Audite, I omn«s | amanU« {> deum, sancta merito Viri in Christo beatt |l
Patrict | episropt,
|
|
|
|
|
(delwedd F9605) (tudalen 942)
|
9|2 (»«. iisisq.) VT, 2. coNSTRnono postioa HiBBRincA.
Qaomodo bonum ob | aotiMi || similatur | angdtt, PerfectamqiM propter ▼itom || | aequa(«r | t^ogtollt. Beata | Ghristi |
custodit || nMndJtta in omnibiw, I Gdius I openi refalgent ^ \ clara inter |
hominM, I Sanctumque coius 1 sequnntur | exemplum | miiificum, Onde et in
caelis patrem || | magnificant dominum.
Pergant ita gtrophae usque ad Z Tersuam quatemorum, quorum hemisticlua priora
contanent octonas syllabus, posteriora septenas. In secondo versa primM
strophae syllabarum numenu Patriot poscit pro Patricii; neque enim solent in
his elidi yocales.
Post sbropham Z i^nd Mnratorium (Anecd. Latin. IV*) l^tor haec, ab alio
auctore haud dubie addita:
Patriciu« ( episcoptM | | oret pro nobis | omnibut, TJt deleantar | protinu*
|[ | peccata quae commisimtu. Patrict laudes || | semper dicamuf, Ot nos cum
illo || | aemper viTamtw.
Prorsns enim differt et syllabamm numero et consonantiae ratione. Dno nUB
versuum priorum consonantia monosyllaba dupliciter copulatonua singnla
hMniatichia octonas syllabas eontinent, poeteriomm conaonantia bisyllaba nni
pKciter ionctorum quinas.
Einsdem metri, cuins hymnus Secundini in S. Patricium (i^. Morat. p. 136),
ootonarum syllabarum in prioribus, septenarum in posterioribus hevi stidiiis,
est Hymnas S. Camelaci (p. 142), trium strophamm, quanun eit prima:
I Audite I bonum | exemplum || | benedictt panperi»
I Gamelact | Comiensw, || det iustt funult.
I
Exemplum praebet in toto || fidelu in | opere
[Et] gratius deo ( agens || f hUaru in | omnibna.**
Quinas inprioribns, septenas in posterioribus membris sjUabas habet Hymnns
apostolorum (p. 129), compositus distichis cum consonantia finali aot
contraposita ant copulativa, ut in strophis 1 et 8:
E TatnstisaiiBO sntiphaBario
monasterii Benchorenaia in Hibernia, quod Mmtorhis e oodiM bibliothecsa
Ambroaianae (quem tribnit ipae saeculo octSTO, Antiqu. Ital. 3, 669; saecalo
W vel Vin Am. P«7T0n, Cic. orat. tnfpa. ined. p. 824} edidit in tomo lY
AnecdotomiB.
** Ooofniit cnm lu>c metro Bomanomm tetrameter catalecticua, cnm prazinio
trimetur acata lectas. lUnd iam apud comicos inTenitur, purius apud
Terentianum Manrum, ut inhiswsibai:
Nnlla Tox humaua constat || ab«iue aeptem litteris,
Bite vocalee vocarit || quas magistra Graeda. Vel in ilUs, quos cantos eise a
militibns Caesaris refert SnetoninB dnl. Caes. c. 49): cyiie* triompho
milites eius inter cetera carmina, quaiia curmm proaequentes iocolaritar
eannnt, ttina mlgatiBsimnm illud pronuntiaTeruiit:
(iallius Caesar subeglt, || Micomedes Caesarem.
Eece Caesar nnno mnmpbat, || qui subegit Gallias;
Nicomedes non triumphat, || qui subegit Caesarems Yel quos tradit idem
ibidrai c. 80:
Oallos Caesar in trinmphum l| ducit, idem in enria
Galli braccas deposnerunt, {| latum claTum sumpserunt. Cun tamen cum his congmere,
non esse transumptum metrum hibernicum, enm oonaonantia U bemica, tum hoc
comprobatur, quod idem metrum iu hodiernis populi aremorici carmiuibui «r
Tstur (p. 972, not), ortnm brad dubie ex ipsa celtica Tennum stractura.
|
|
|
|
|
(delwedd F9606) (tudalen 943)
|
VI. 2. OONSTBnOTIO POBTIOA HIBBRNIOA. (1136 1137) 943
I Precamur | jwtrem || regem oomipotentem» et lesum Chnatum, j| | Banctum
quoque | spirittim. Tenebnte super |] | ante enuit | abjssum, quam radiaret
|| primus | dies | dierum. Eodem modo compositos est "Hjmnas quaado
communicanit sftcerdotes" (p. 132), cuins est principiom:
I Sancti yenite, || | Christi | corpus | 8umie«, I sanctum bibentM, || quo
redemti, | Bangninem.
Usitatiore metro hibernico bis septenarom syllabarum compositi sunt "Yer
sicali familiae Benchuir" (p. 156), quos ob consonantiam copolatiTam
dupli cem, eamque bisyllabam, tum plenam tnm imperfectam, proferam omnes:
I ^«nchuir | ftoua | ngida, || | recta atque divma,
I stricta, | sancta, | seduZo, || i summa, iuBta ac mtra.
Mnnther* | Benchuir | heata, || | fide | fundata | ocrta,
I spe I sahitis omato, | | oaiitate per|f«fl(a.
I Navis I nunquam | turbata, || quamns fluctibua | tanta,
I nuptiig quaque parofo, || regi domino sponM.
I Domus I deliciis ) pleno, || super | petram constructa,
nec non | Tinea, | yera, | ex Aegypto transdtu^a. **
I Certe | ciTitas | ffrmo, || | fortis atque | muntta, gloriosa ac digna, ||
supia | montem postto.
II Arca Cherubin teeta, || | omni parte | auiafo, I Bacro(8anctis rejfnta, ||
| Tiris quatuor portoto. Christo regina | apta, H \ solis Inee | amicto,
I simplex | simulque docto, || | undecunque | iuTicta. f Vere regalis | auki,
|| | Taiiis gemmis | omota, gregisque | Christi | cas2a, || patre | summo |
servofa. I Yirgo, I valde | foecundla || | haec et mater | intacta, laeta ac
tremebundo, || | Terbo dei subaota. Cui I Tita beota || cum perlfectis |
futura, deo I patre | parata, || sme | fme mansura
Praeter ea, qoae sunt indicata, animadTertenda est consonantia finalis a
continaata per totum cannen, non solum omnia membia terminana, sed etiam
lateraiis saepius.
Ootonanun syllabanun hemistichia continentur hynino,
cui inscribitur: Memoria abbatum nostrorum (p. 159; e codice fidelius reddit
Am. Peyron in Cic. orat. fragm. ined. p. 22&), in quo sunt
strophae sex qoatemorum Tersunm. Oonsonantia finalis item continaatar,
altemat tamen inter syllabas a, quae pri mam stropham occopat et postremam,
atque inter ue et um, quae terminant in mediis. Has
proferam ob nomina abbatom in eis enarrata e Comgillo (ma
Lege mmter, alios muii»ter, muntar
etc. (p. 14).
** En iam sacculo octavo vel prina ftibalae illae hibernicae de Hibernorum ex
Asia per Aegxptam transitu? Gaidelo Phaenii nepoti Scotam Phamonis fUiam
(quibus tribus nominibus saSsnnt vetvsta gentis nomina tria Feni vel Veni,
Ooideli, Scoti) nupsisse, refert ex Hibernorum ore GUnddus CambTensis in
Topogr. Hibern. (sp. Camd. p. 737). Quae quamvis fabuloea sint, commereium
tamen inter Aegyptum et Ilibenuam vetuatam fiUsse iam ob artis affinitatem et
monachos AecTptios in Biberaia degeiites demonstrat Kellerus in commentatioue
de codidbns hibernicis in Heivetia servatis (p. 79 sq.).
|
|
|
|
|
(delwedd F9607) (tudalen 944)
|
944 (H 87. 113s) "VL 2. COiretROOTIO pobtica
hibbbmica.
gistro Columbani, fundatoris mouasteriorum in terra contiaenti, ut refert
lonu Bobiensis) asque ad Cronanam, qui fuit oirca medium saeculum septimam
(cE Marat praef. pp. 124. 125):
i Amavit | Christoa { Corogillum, || bene et | ipse dominum, cartim 1 habuit
Beognoum, || domnum | omaTit | Aedeum, elegit I sanctum I Sinlanum, ||
fiunosNm | mundi | magiBtrwm, quos I oonTocavit dominw || | caelorum regni
sedibu«.
Gtatnm | fecit | Fintenapum || heredem, I almum, | inclitum, [ inlustravit
Maclaisreum, {| caput | abbatum i omnium, lampade I sacra Eseganum, H |
magnum ! scripturae ! medicum, quos I oonTocaTit doniinus !l | caelorum regni
sedibtu.
Notu« Tir erat BeraomM, || omatu« et I Caminenu«, pastOT I Columba |
congruu«, || querela i absque i Adianu*, rector | bonu« | Baitbenu«, ||
sommuj antistes I Crotanu*,* quoa I couTocaTit domiauf .|| | oaelorum regni
sedibtu.
Tantis succeasit | Camanu«, || Tir | amabilis onmibu«. I Christo nunc | sedet
| supremut, || hymnos | canens | quindecimuf, soen ut I carpat | Cronanus, ||
| oonsenret eum dominu«, quos** I couTOcabit dominM || | caelorum regni
sedibw
Apparet coneonantiam praeter finalem continaatam latenJem quoque inTeniri,
sicat in priore cannine. In utroque igitur horum per plorea versas continuata
reperitor oua consonantia finalis, more non nsitato nisi in carminibus
cambrids. Per pauciores vero Tersus vel hemistichia etiam in hibernicis haud
raro con tinuata (of. p. 937) est consonantia, ut per tres rersas Columbani
(p. 946), per tres versus strophae quintae carminis cod. Neob. (p.
9r '), per qoatems membra in strophia temporalibus Antiphonarii Benchorensis
(ed. Mar. p. 143), at: altunme lumine nomine domine, tertiam clementiam
perpetuam graiiam ete.
Per octoua yel deua hemiatichia continaatar consonantia finalis in singo lis
strophis hymni alphabetici in S. Comgillum abbatem eiasdem Antiphonaiii (p.
139) , quarum quaedam etiam principidem litteram soam (quae insuper a lar
tere adhibetur) principio membrorom continaant, at strophae A et D:
i Andite pantes ta erga*** || | allati ad { angelica
I Athletae dei, | abdita || | a iuyentnte florida, ^
I Aueta in legis pajpna, || | alta sanoti per Tiseera,
I Apta fide, iustitia, || ( ad del ducta gaudia,
I Alti I adlata merita, (| aibtim concordantia.
Rsddo nofflina, qualia legit Am.
Peyron. AUter enim le^t quaedani Mnratorius, Smk \ I, Fiittenanum,
Maadaitreim, Segamm, GMmiMMt*, Baviheniu pro Baithe»UM, CroaamM» pi«
Orollmu». Cf. Bedse H. Eccl. 9, 19: (lohannes pspa a. 640) dilectissiinis et
lanetissiniis Tm csno, Cohuabano, Crouuuui, Diniiao et Baithaito epitcopis,
Ctomano, Kmiano(ine, Laistnns, Scellano et Senno presbyteiis, Sarano
ceteriaque doctoribns seu abbatibns Scottis.
** Legendum quern ob fat convocabit, Cronanum, quem rixisse etiamtam patet e
rernba proxime antecedentibus : nunc sedet, zoen (vitam) ut carpat, conservet
eom dominus. Septiai igitur saeculi est hic hymnus.
*** I. e. nams rd tgya. Eiusdemmodi initium est bymni in S. Brigitam et S.
Pstridnm !n codiee hibernico Buileensi (cf. Keller, p. 86): f
I Alta I sudite ta I erga || toto | orbe micantia I Brigitae { beatisaiinae
atc.
|
|
|
|
|
(delwedd F9608) (tudalen 945)
|
YL 2. CX>M8TBOOTIO FOBTIOA BIBBBNIOA. (921. M«) 945
I Doetua in | dei l^pUM^ || | diTinis | diedonibM, I Ditatus sanctis opibiw U
| cl«o sempar plMentibiM, I Dedicatus in au>ribM || | dei Stephaaus agitM,
I Docebat sio et ceteros || | dicta | doeta operibiM. Colambaaus,
Hibernus monachus, qui monasteriam Bobiense condidit (obiit B. 614), idem
arte podtica florait Eius quae exjtant monosticha paacis exceptis praeter
formam hezametri latini consonantiaro hibernicam prae se fenint. Colligo ex
eis magis digna quae proferantor secundum editionem in Gallandii fiibl. patr.
(12, 355 sq.):
11. Onnibtu est | mnndi | melior aapientia gaxif. 16. I Morbt caina | mali
nimia est quaeoanque Toluptas. 26. Octonos Btadea« | Titionun | Tinoere
tairma*. 28. I Lingna suo< habeat freno« in coide | ligatot. 52. Inolita |
perpetuo;» | praestat | patientia Titom. 54. Egregio« faciet |
mentis constantia | morec. 88. Quod tibi non | optiu | alit ne fecertc |
ulli. 100. I Disce sed a | doctis, | indooto* | ipee | doceto. 102. I Sermo
datur mnltts, animi | sapientia panc». 127. I Pax I preoor akua | tao |
placeat | tibi semper in ore. 138. I Uua di«( qualM fuerint | ostendit |
amicos.
159. A.lma | di«» noctem Bequitor, ^o | doua labor«f. 165. Qui I modioa
sperntt | minnd | mmora per horas. 170. I Cui seoreta quidem | credas |
cautissim* | oenu.*
Spirans h non est consonae loco, sed vocali aequalis habetur:
160. Temporadum Tariant, | animus sit semper | honestiw. 179. I Aorum flamma
probat, | homin«« tentatio xwAoe.
luxta extemam utramque consonantiam additor interna:
49. Plurima di8c«Rft' | SMnper | sapicntta crescit 59. Tantum | Terba |
yslent \ quantum n)«ns Mntiat illa. Gl. Non erit | ontiquo uotim |
arUeferendi/« | amicue.
73. Yitam quippe | tuam \ tota, Tirtute | tuere.
137. Sit I tibi oara | tmo | tota Tirftite aaluda.
Allitterationem
in his, sicot in hibernicis exemplis, consonae principales radicis efficiont
pott particalua in eompositis:
138. I Semper in ore tao rejsonent boua Verba | salutis. 154. Corporis
auxilium | medieo perjmitte fideli.
174. Ob|Bervat | sapiens | sibi tempus in ore loquendi,
175. Injsipiens loquitor | spretum | sine tempore verburn.
In omnibus his Consonantia finalis est monosyllaba, varior bisyllaba: 36. Non
I opi&iM boua fama datar, sed mort6tM | almis.
74. I Omnia pro vita sunt | amitt«nda tamd^.
192. I Orahibus est | opibus \ melior rir | mente fidelis. 207. Dil^t I bic
natwm, rirga qui corr^ | illiiffl.
In hae sententia, quae etiam Germanis
Dreverfoin est (trua schau wem!), si accurate in spicitar, singalae vores
allitterationem habent Nam et si^are Hect ti^crtta, id quod ex excm plis
patet mox sequentibni, et quidem vix dilfert a cvidan.
Zcose, eiuMii. obi.t 8d. IL 60
|
|
|
|
|
(delwedd F9609) (tudalen 946)
|
946 (9S2 9»S) VL 2. GONSTRUOnO POBTIOA HIBSBinCA.
Denique consonantia copolatiiTa oua ctun laterali ae media inest in tw sibus
qui prooemii looo praemittontiir monostichis, 1 — 5:
I Haee prae«epta legat detotus et | impleot | actU| I Virfnftim (itaHs | \iUm
| qui | quaertt honestom, Vel I homiBes istcr | onpiat praelclanis | baberi,
Vel I morum | m«ritia caelestia regna | fMreri, Atque deo Christo | sodns |
shm | fime | Tidsrt.
Magis progressa ctmsquaataa, oam frequentiore allitteratione amplior finslif,
saepius trisyllaba, inTenitur in Anglosaxonum carminibns latinis, ad quos,
eofli ipsi principio cum ceteria Germaais non nsi sint nisi i^litteratione,*
ab Hibe^ nis hanc formam esse tranagressua putandum est, ut tranaiit
scriptara atque ars pingendi codices et omandi.**
Ut Aldhelmus, Saxonum occidentalium episcopus (obiit a. 709) smpnt, Opp. ed.
Giles, Ozon. 1844, p. 111 :
{ Summi | satoris | eolia || | sedit qui per aethra^
{ Alti I Olympi I arcibut || | obTallatus jmnacibut,
I Cuncta I cernens I csamiine II | caelorum summo litmtR«.
) Allitterationein , ut quae sola copulet hemistichia, contrapositam e«e
oportet apnd G«r manos. In ntroque enim hemistlchio, unde apnd hOt quoque
antiquitns yenus combintntur, syllabae taoquam acutae piaetaleat tadicales
binarmn vocum , quarum mmor est lignifieaiitii, at iuxta eas syllabae ipsae
radieales eamm vocum, quae minore snnt sjniificantia, iMbeantor \m syllabarum
graTatanun. tJt in exordio carminis seandici inscrlpti VShttpd:
SiVt b» dk dllar || | Ulgar Undir ri ok I M^i II I mi(fcpo EpimMllar voces
bic ek expertes snnt «nnnino accentus mmoris. Item in Tenibus earausts d«
rnnis tiigi» sazonici :
\ ty iMt \ artet 11 mid \ EdtttUnmn ^|sep«n J tiogmn j| off Aie { «iffaron
eitt ofer I viig ge[vdt || | . wf» e^ler rdn voces otT ke, o/er, atfter
deficinnt aecentn. Nec aliter equidem puto pronnntiatos et pronimtiaii dos
versxis Geiiuanomm terrae continentis primitiTae stmctuiae, ut ilJam
formulsai po«tie«a, quae eztat apud Otfridum et in carmine MuipilU:
fhar xtt \ IU> aua tdd \\ \ Uoht ana/inttri vel exempla e carmine de
HUdebrando statim afferenda. E quatemis igitur vocibns, quae in ua gulis
versibus acutioie acceutu profsmntur, binae certe, «i noa tres tcI omnee,
aliitteratione «r natae sunt, contrapositae in hemisticbiis Quae TerButun
straetura cnm eedem apnd ScandiosTti et Angloe ae Oermanos terrae contineatis
iuTeniatur, comnranis est ttatnenda et primitiTa l^a quam in quibusdam locis
eannicis de Hildebrando etiam finalem CMisonantiam ostendit Lick mannus (Act
historico-philolog. Ar^d Berolin. a 1833, p. 131):
»1 «tti { hiremo mim \\ \ br^ti gtwimtm. der li doh *u | drgotto || |
ditarliuto. anti M» tro I f^tnn |! { liittHo tourtun. At cum Hiberni monaclii
in plurimis Oermaniae monasteriis adfooint, nonne pauci ilH w sns iibitatione
hibernicae stmcturae facti suntf Ibidem Lachmannns e carmine formae prinitin*
inscripto " Muipilti' alfert duos Tersus consonaatia finali omatos,
quorum omnis stractura hibtr nica uognoscitur:
diu marha iit forpmnnan, | diu | teU | itet jiHfeungaa, ni I weie mit iohi
paozb: || lar verit ti ga | icin. Singula hemisticbia
septenaram sjllabarum, stractura hibernica maiime uaitata; comspoe dentia
finalis bisyllaba contraposita , alHtterafio consociata in priore Teisu,
contrapoaita in altar». Otfridi carraeo. quod primum ooini prisea forma
deserta consonantiam finalem adoptat, interdua eiusdein stnicturae disticha
offert, cnm in aliis liberior germanica pennaneat
" IIuius hibeniicam esRe orif^nem affirmat etiam Waagenius, vir eins
artis in prioiis nanii (Deutsch. Kunstblatt, 18. Mart 1860). Concordant
quae doctissiine dissorit de imaginibus «t scripturis codicum bibernicomm
Kellerus (Bilder u. Schriftiuge in den iriachen Mannscriptea dsr
schweizerischen Bibliotheken. 2urich 1860)
|
|
|
|
|
(delwedd F9610) (tudalen 947)
|
yi. 2i CONaTRDCnO POETIOA HIBBRNIOA. (924. 926) 947
Et p. 113:
I V|da, |.Tale, | &du»im, || | philB Ghrieti oaximme, Qaem in | cordis |
cahiculo || | cingo smoris yinculo, I Ave 1 Hova I alt»Mtm«, || olim | aedes
| 8ancttsnm«, I Salntatis | supplici&tM || Ethelwaldi oum yocibwt, ) Te,
I te herus in omnt^ || | darum | creaTit actt&us, I Forma et usu Tinfem,
|| |. fiusto et dicto sentJem. Tnam | primum | pro|p<2^n«m || { per |
profondam inda<^efft Guriose | poniteere, {j mentis atque insptcere I
Nullas { valet | TolucnifttM il summi caeli Bub nubt^tM.
Consonantia finalis est comtraposita, interdnm imperfecta, quae in carmi
nibus hibernice scriptia frequentior est, ut in arcibus minaeibua, cubicido
vin euio, solla aethralia. Singnla hetnistichia sont outonarum syllabarum,
eiusdem ambitus cuius sunt hynmorum Ambrosianorum singali versiculi, sed hac
re differunt, quod metruin latinum vel temporum ratio omnis neglecta est.
Nec aliter Anonymus ad Anonymam (Baldhardus, at videtur, ad Berthgitham), in
operibus S. Boniiacii, ed. Giles, Lond. 1844, p. 280:
I Vale Ghristo | virgunct^la, |{ Christi nempe tyruncula, ( Mihi cara [
magnop«r« {{ atque gnora in optre, I Tibi laudes con|tezo i( atque { grates
in | gemino, I Teque rogo cam.['trenior«, (j | agna Christi pro { amore, Vota
redde cnm iieiTor« || { altiseimo in { aether«, Quae | pepigimus ( paider, |(
memorare tenact<er.
Eodemque modo Berthgitfua ad Baldhardnin, ibid. p. 2Ti: ' Vale vivens
tAiciter, ({ ut i sis (( Banoths { simpltctter, Tibi ( salas per ( saeeala ({
tribaatur p«r culmina. { Vivamus ( soli domino j( | vitam I semper in (
saeculo.
Itemque eadem poStria haud dubie (nomen in inscriptione non additur) ad
Baldhardum in fine canninis p. 272:
Havc ( care ] crucicola, |( ( Sahitate a ( sorore, Kine tenus ( feltct/er, (|
| Eamam | serva I simpliciter.
Wiufridi (S. Bonifacii) ipsius epietiila poStica ad Nidhardum. scripta circa
a. 720, indata est eadem forma. Sunt printi Tersus (p. 30) : Vale, ( frater,
|| florenb'&u« || iuventutis cum irnbus, Ut I floreas cum domino (| in (
sempiterno [ solio, Qua martyres in { cuneo (| regem [ canent aetiiereo,
Prophetae apostoliei» || [ consonabunt et landibtM.
ijonsonantia finalis bic non extat nisi bisyllaba vel frequentius monosyl
laba, quae coniuncta cum inidali eam constructionem orationis poSUcae
efficit, quae in vetustis carminibus hibernice et cambrice scriptis a
principio viget et coturauniter.
Conferendi sunt Hiberni exulis* versus ad Karolum imperatorem ex ve ib. 405
not.-«c«/=per«griaiis. Mox: QuanU Bibernorum 8ub Karolingii» in Oallium mul
(itudo venerit, testis «et etiam Hericos moiuchus in epist ad Karolum .
Calvum ap. Boll. lul. T. Vn. p. 338 1 Qmd Hiiemiam mmnorem, eonUtmpto pelagi
ditcrimine paene totom c«m jrrt^e philo
60*
|
|
|
|
|
(delwedd F9611) (tudalen 948)
|
948 (025) YI. 2. OONSTBtTOnO POBTICA HIBBRinCA.
toBto codice Vaticaiio (sMcali femia decimi, antiquorum pofimat^im pleno) ap.
A.
Mai., Aact Class. 5, 405 aq. Et p. 412. Y. Ad eandem:
I Cfaarta, | Chriisto | comite, t| per telhuis 8p«Uwm
ad I Gaeflaris regium }| nonc | perge !' pal^rtrum.
Fer { salntem Caesari || ae | suis agmmt&u«,
glorioeifl pneris || | saevisque rirgmifrw.
Via I pergens | prospers || per Ohristi mifragia
I prOua corum Caesare || verba dieas taHa. .
Die, ut I Caesar I Karolns || | perpeti | praecomi»
sit sanns, [sit] longaetus, || ut I felix vietorter.
i Dic, regnator omnium || | det j sibi | subsu/tuM,
I confortet, | custodiat, || | dilatet imptfrwm.
Dic, ut I &utor I fnerat || instis | rite | regUnu,
I fiat I Christns | Karolo |i ae sibi ] iddOnu.
Dio, regales | pneri || per | jnoliza spofta
sint i sani, sint longaevi, || ( salTatoris gtatia.
Sint coronae regiae || | digni, | dic, honort&u«,
i felices ac ! ▼ietores || genitoris jnoribu$.
Regalibns pnellis, li die, fiat | sublNiNftM,
Isit I sancta, sit i sobria, j| sit | Tera | TirgvMTm. Christos amat j
rirgines I| propter | castimottiani,
dat ilfis quam promiserat (leg. -it?) || in i futuro glortam.
I Die, protegat | dominua || sio Franeos tamigeroii,
regem, | olerum, | oomites, || militea heilligaros,
Post haec, | chuta, \ Caesarem |i rogato j continuo,
de I me I Christi serrulo || sit | meoKMr exi^rno Metri asitatioris, cum
consonantia copalatiT» triayllabs, perfecta sot imperfecta.
In codem tomo a pag. 426 lobaiinis Scoti carmina, di^chs vel bexs metra, iu
quibus insunt saepins graeca vocabula, interdum versub integri grseci. Hanc
formam orationis poSticae quis credat esse ortun primnm apud poEtas
christianos finientis imperii Romsni et transisse ad Bardos Cambrorum et in
carmina gentilia ScandinsTorum? Allitteratio sntem si propria babenda e<t
forma poStios Gennanorom iam vetustis temporibos, iam tam cum "celebm
bant carminibus antiquis, quod anum apud illos memoriae et annalium genoi
erat," gentis suae conditores, consonsntia eadem coninnots cum finali
atque intermedis putanda eat celticae orationis po€ticae forms sntiqus culta
iam a fisrdis et Druidis. Apud Hibernos et Cambros pofitas eidem adiunctns
repe ritar commnniter sequalis versuum smbitus et certus syllsbamm numems em
certa Tersuum collocatione, cum latini poStae imitationi = epius latina metn
supposuerint; quis easdem formus Gallis cognitas negarit?
Superest, ut utriusque gentis celticae hodiemae formsm poSticam, conso
nsntiae omni genere omatam, illnstremus ezemplis revuetis patrio sermone
compositis. tophormt ad lUora nottra murantemt quonm. ^itgui» peritior ett,
uitro tihi imkeU exOim, •( SalofHoni $apientii*imo (Karoio regi) famtUetur ad
volmn. Alcuiaun quoque ep. 3S1, ait: 4odi» •WN tollbant nuu/ittri de Hibernia
Britanuium, Oallium, Italium veiure.
|
|
|
|
|
(delwedd F9612) (tudalen 949)
|
YI. 2. OONSTRDCTIO POBTICA BIBBIunOA. (BS6— 037} 949 2.
Consonanti» hibernica.
Monainent« formae poSticae quae extant hibernica iam vetoatissima con ■onantiam qualemcanquc prae se ferant
Yenerandae haad dubie vetustatig sont fcrmnlae 'incantationum serratae in uno
folio &cile saeculi octavi (quod continetur hodie in codice SangaHensi n.
1395).* Hibernicis triboa intermixta eat oua latina, ipsa quoque secundam
legem consonantiae hibernicae composita. Ecce omnes:
Ni artu ni nim ni domnu n( mnir arndib Mathraib rolabrastar er. aeaaehr.
dtuscart dim andelg delg diuteoiU oru eeiti mHm mHnni bi d% beim nand dodath
aeenn tween todoig rogarg fis» goibnen aird goibnenn renaird goibnenn
ceinget/t aaa. — Focertar indepaidae inimnad tH inuiace 7 futlegar de
immmidelg imme cudirl 7 nitdt foranairrinde nachforandkuh 7 manibi andelg asd
dutoeth indalw fieuail airthir aehinn. Argalar fuall.
Dvmemreua diangalar JudiUe duneaaire 4u it duneaearat 4um Maith» admai
ibdach. — Focertar into dogria imaigin kitabair thial.
Cafmt jspi. oeulua ivaite froua naaaium n6e labia lingna salomonin collum
temathei mens beniamin jtectue pauli wnctus iohannis fides abrache aes. sca.
ses. dns. ds. sabaoth, — — Cauir
anieiu eeuhdia imduchenn arehmngalar iamagabdil dobir dasaie itbetis 7 dabir
imduda are** 7 fortchulatha 7 eani dupater fothri lase 7 dobir eros ditsailiu
jbroehtar doehinn 7 dogni atSirandsa dam U. fortchiunn,
Teaaure. marb. biu. ardiring. argoth. tring. aratt. dichinn. arfuilib.
hieurn. urul. ioscas. tene. arub. kithet. eu. rop aeubrit. crittas.
teoraenoe. crete. teora/ithi Hchte, benim agalar. ar/iueh fuHi. guS, fuiL nirubatt.
rie. ropsldn. Jorsdte. ad muinur. insldnicid. foraeab. dian. eaehJt. Uamunlir
eoropsldn. ani forsate. — Focertar inao dogris itbeia kUn diiuisciu ocineUut
7 dabir itbiulu 7 imbir indaiuer atanessam dolutain itbilaiib*** cechtar di
dlet/t.
Ex his formnlis qoattnor latina magis perspioua nobis
proxime accedit ad es quae iam prolata snnt. Esse hano incantationem patet ex
iis, qoae hi bemice in fine addontur de caevimoniis nua adhibendis contra
dolorem oapitis (archenngalar). Praeter allitterationem iaterdnm
aaimadTertitar consonantia media et finalis.
I Caput I ehristi |{ | oeuku | isaias || fV-ons | nasnuiR | noe \\ \ labia |
Ungna mk lomonis \\ conom ttauUhei || men< bvaiaadn || | peetua \ pauli ||
{ unotas I iohannu || Jtd«a akrache \\ sanotm \ aanotus | sanetas || [ donmm
\ deua | siUtaoth,
Singula membra distingno sioot in oanninibus signo || . In membris collum
tamathei \\ mens heniamin oonsonaatia praeter finalem -um non est niai media
Ib tMgo folii, iu cuhM ihnts
ctea^citur imago saera. De luu: dinerit Kellerus p. 76, all quae Mimius de
inu^iM lettalit refenutur, «tl^p. 91. 93; ibidem jncantatio omnia typit ex
preaua eat, aed mendoaiaaune.
** In linea leffitur imduckenn, sed subditia pmnetiB, nimirum delentibns, et
snprascripto .*. imdMdm ar»; Itoc igitur illins looo ponendum eat
*** Hoc pertinere videntur tria liaec Taiba, snpra scripta praemisso signo,
cni niliil rsapondct infra; ef. quae GDon. p. 385 aSlBrt e cod. Tot.] snmithi
immaiumir ua netam don Imdiin (fflnm ciRa dfgitiai pnaknBB siinimo).
|
|
|
|
|
(delwedd F9613) (tudalen 950)
|
950 (997.938) YI. 2. 0OK6TRUOTIO POVnOA HIBBBindA.
incipiens a nomine aalomonia, esdem quae praecedit in Jroni nasmum. Verba ^ea
abrache etsi inter se non habent consonantiam , coniangantor tamen et vocali
principali nominis proprii et terminali -es vocabuii fides cam ntroque membro
proxuno.*
In praecedente formula brerlore hibernica, quam contra stranguriam («■• galar fuait) esse docemur et inseriptione et
subscriptione, concordant et to cales et d.
I Dumesurcua \ dumgalar f| vdUte | dunesaire \ iu \ A \ dunescarat I ium |
eoiaitM I admai | ihdach.
In
fudUse (aquae, urinae meae) f videtur infecta, i.e. non legenda. Et
allitteratio yidetur statnenda post praefixa dum-, dun-, in rocibus
dum\esurcta, dun\esairc, dun\escarat, ut allitteratio ▼o.caliom per
totam sententiam pergat, et secundaria tantum sit concordanti» d, quae
aatecedit in syllabis praefizis.
Prima et postrema incantationes ipsae non solom frequentiorem habent
allitterationem, sed etiam conspiooam in quibusdam locis c<Hiaonantiam
finalem.
In prima (contra dolwem effeetum spina, ut ▼idetar; dalff,
bod. dealg) prooemium quoddam quod pertin^ asque ad voces cr. atsachr,,
legendM erid a*S€u:hroich, sequitur formula ipsa:
I dit^art | dft» an\delg | delff | dtu\teoib 1) I enl | oMi y | nM» | mMtmi
|| I M « I beim nand |{ dodath \ «cenn (o{<cen todaig \\ ro\garg fiss
tyot6nen aird | goibama renairi \ goibaenn cein \ geth asa.
In postremae prooemio inca&tator in plmra mala inyehit, quorum nomioa
ipsa non sine consonantia esse videntur: ar diring (in TosiMni' diorang
O’R.), ar gothsring, ar | att diehinn, ar \ fuilib hiaim, ar \ vl loscas
tenc, ar \ uk hithes cu, cuius postrema vox eu. ampUas consonaoti» finali
iuncta e«t •equnti rop acubru (sit eorum, malorum, conglomeratio [P] quae
eto^ ob fomua relatiTUi sequentem crinas; si cubrit est pro eobru, eomp. cnm
bni, ventar^ gUwas): Post incantationem totam minoribus litteris, einsdem
tamen aetatis, additor jva^ ceptum, quomodo adhibenda sit Neque tamen hic
prooemiam tam distincte separandum est, quam in prima formuki, ob primam
personam priaii vetbi (essurc, pergit enim incantator postea quoque e prima
persona, sicat incepit, per sequentia (benim, admuinur), Satis apparet
codcordantia in iis, quae te cnntur:
rop a{cubri \ crinas |) | teora.] onoe | crete || | teora \ fdthi | fickbt I
benxm agalm ar I fiuch \ fuili || ^uil fuil ni | rubatt ; f^« || rop \ sldn
forlsate \\ ad\muimir m I sldmeid foracab dianceclit Ua^nuntir |{ eorop \
sldn ani for sate.
Omnia haec consonantiam quandam**) prae se ferunt, quamquam oarent metro vel
certa divisione versicaloroin. ' Snpra formulam banc latinam conspicitur
Utteraram Hnea Bystiea quasi eapitalium Uti Darum immiztis graecis tma cum
fotma grammatiea meca, ntTideiur: PCHNiT CANwMMTBVC. BJS^TYONIBVC. Fimt. Per
P in dextera capitu parte lineola dueU est; itaque lego: frsdf nitotan
omnybui knaatyonibus, i.e praedicent omnibus natianibue.
** Allitteratione, quae haud duDie praevalet in his, etiam narratio prosa
oratione cofflpofits saepe omatur, ut narrationis de fiiiorum Usnecbi
interitu ezordium hoe (ed. O’Flsn. p. 1<)! Pledk mhedhairchaein, |
mh&radhbhal do rijmadh le Cnnehubhar mae | Fachlua | fdAaiah. mMe I Roia
I ruaidJi , mhie | Rudhraidhe, iodhon | R^fh Uladh, an \ Bnhain I mUn | o/mmi
| Mhexhe, de \ mhaithib acas do | mhdruaislibh air chedna, gurbha \ eiibhach
\ iomh am m ae k m | eUigh aia
|
|
|
|
|
(delwedd F9614) (tudalen 951)
|
TI; S. OOW OTH PO nO POBTtOA BIBBBMI0A.09>. 930) 951
Haiiu tamen compooitioBis ipsiiu ▼etoste exempla hiberaica sant duo car mina in codicis
Mediolanensis prima pagina, quamquam ob colorem vetnstate fnacnm hoins
paginae et locoa {dnrea detritoa difflcillima sunt lectu. Etiam longins
intnenti manebnnt plnres diflGicaltates. Haec primnm sic appono, quem admodnm
scripta sont in codice.*
Adeo[nd\arc^ alaiU innocht ba ingtULd Uum etarport f[er]teal' fiadam
ha. dulwUh Jriffualamnada. Ddlim rugtHoir iartin emmathir* cmatharffein.
teuir oenaidehi fobru ba cunda: tem immurgu.
Gabeutii iarf: mnert feirtmeiUh fortdliuehlaiHecht mofitfvr atdall : numtha
do ckuindehid d alirama
INdallm ba brathir dam. ma<Atr[M ama] *ihir tem, mu ndidendn menman mait
ni duthrais a bithingnait.
Hutar Mrog^nair emn». niehek [Mi)ma«c
tockmd». nitentriehet omm imbd ocdeietin aldmnada
Ba Idn ortain ortain indeUimm, armaec inbriffaeh barrfind. ba-mian mngen et
ban. ba mir meld a acaldam
Arieed gor edieh latin ba amer [du aneihortib. eiei\* buniidendn drdet nilU
ltt[maee}u* ingeiet
Amalbatoieh adi bi bamacc athar^ [ointindi. ba ortdn]* mdt cid in macc. du
cach oen tar ba fordare*
Fortaeht ihu. limta 't' ori::U [inehombartiay <* itmd tuidiu act eonala
doa dod neich adchofidareta. [Adcon]ddarc.
Tegdait adchondarc indiu .... badaoriehidiu. Crutheuma Uf.reil agne. nithMuai
naeh[m]eraige R6 I eirghe m | ae» ekiufU, \ dirfidedh aeat leladkua do th tm
m a \ eemitetBta \ eeollthiime | cahn thedacha aea* a I ttiompdua |
taithnenAat^ | taidkuire, aeai do gabhail andrichta ffitidkackta a I ceraebha
I ciimkneui aca* an \ giga '■ geindaidk. lie anmaaTia ua fOedk ro hha san dun an las tin,
iodkon \ CathNuuik j eamdkrai atae \ Oonaiil mkie Rudkraidke, aea* \ Qenndn |
gruadk shotaii mac Cathbkaidk, acas I Ferceirtne \jUe:, aeai | Qmndn |
gUndubk mac Cathbhuidh, acas I mad I aile | immailh re Senehdn mac OiHua.
Qaemadmodnm in hoc loco' sic in aliis epitheta potissinram onumti» post
mibatutiTa eoniwi^Dntar allittentiono ut p. 74: aeai do daiiedh biadha \iaera
| lochtnlkmke, aeai deoeka \ mera | meii e tm Ua ddibk, gur bo, \ rMtach |
lomkenmtuti uilc. V«L p. 9*t Do ekdiridk Fiaekra a ckorp ima karmaibk |
liunta | lomkaiiecha tin ConehMair, acai do I inniaigk \ JollanJbm, acai do
finnedar e6mkrae'\/eigk, ] fuilteck, fomiata, | nertmhur, \itdimkdamuil, (tmm,
| trabkorb, \ Hnneinack rt ekiHe. Item p. iDti: Do iinedar anmin am brdi^^ I
$aera, | tegkaine, \ lithamkia. Alibi twnen eadum copalantar aabetantiTs vel
aliae ora tioms partes, ut p. 40: « ailMnn do | ekmun acai do | ckalapkuirt,
aeai do \ mkdgka | min teothaeka eaemkdilne acui do \ thulekai \
taitimemkacka \ taM-uaithne. P. 100: do cuiredar | tdmOe aeai | tennddla
innfe. Ibidem: do | ekenndibk | eurddk acai | mHidk aeas do \ mkeigkibh \
maeideraa. P. 104: do ekuaidk a ecam a \ edhni aeai. a \ eladkna' P, 106: nl
| fkiabkann \ fvigkel \ builk bM I Mme, acai | buailter lum dr ttriur dke.
Pp. 106. 108: aeas do Uigidar fir Vladk \ tri I tromgkSrta | aimkaidk acai |
caeinte. P. 108: ri ekaeidk go | Iruagk \ tmnedi acai ro Ikarraing a | foft
dcai a \ fiimfadk.
.Gontra in eanDiniboi iaa|M flnalis eonaonaatia praevalet, miaoa obserratar
alKtteratio, ut in hymno Fiacci.
* Secnndnm lectionem Whitleii Stokes, quoniam aoctor haec otio non concesso
festinantins se transeripsisse ipee fatobatur. 1 nd detilta, sed facilia ad
rastitaendam. 2 er detrita. S post cen lectio incerta. 4 infra scripta. 5
snpra sgripta. 6 incerta ntraaoa vox detrita. 7 locus valde detritus. 8 sapra
scripta. 9 an lerdaret 10 snpra lineam; seriptnm videtur M<^om6ur(sa.
•> «( rapn I mt» | H a Jlm («Iri ur<«a*lM) M | Oga* | XMkaal OlM,
laTnior tcripMiM Opri«M l^. \, ■«(.).
|
|
|
|
|
(delwedd F9615) (tudalen 952)
|
952 (981. 932) VI. 2. CONSTECCnO POETICA BIBERinCA.
Memc aluad linaib^^ dam eemd [rubec wromar]*' eultech ndemin dumaig let
rugnith archiunn ainech gret
Cethar Heisa formni gU. rulatha dia [imdit]in. Teuir eleithua cJar
/ir ararolad d.. .» ..g
Griandn een . . . nam im[seengy ' d athmr a:::eeau nocht^ * inaliu dt
ni/era eid oen banne
Arcidaua dicaeh ain atrubart bran biu tAtr(?) air. ni roan indicuae* ' «t'n m
an^i ua anechtce
ISglae thegdma torm roehloa ianqfil act dendoroa iatech ndagfir dathalcld nU
diehoim a doraidi.
Denuas dotiagar hiaatech^* nidiehet^'' tegde doichlech. aia iarauidiu tegde
chlu dotiagar aua immurgu
TSail'tr^* tnm amnin. nimitet ni thormaaaid. Ecoae naimin.^^ Anm hitd
tegdaaua adchondarcaa.
Carmen prius, coiiu fiiiia hibernioo more aignificator repetita voce priot,
continet novem distidia, alterom octo; in otroque sont hemistichia
septenaruBi Byllabarum , cnm tam diphthongi qoam vocales infectae vel solntae
longae , ut diy ei, ua, udif ia, simplicimn numero habeantur; correspondentia
contnpotits.
Adeondarc dlaSi imodit \\ ba ingnad Him etarport
/erseal fiadam ha || dutuiik frigwdamnada.
DcSxm rugenair iartm || oflnmatUr eena&argein teuir oenaidchi fobru || ba
oundat aem immurgu. Oabama iarf: mnert || fertmaith foraalluehtaineek maoc
fir aadail: numtha || doehuindehid d altrama. Tndalim ha brathir dam \\
matMrse amathirsem mu ndidendn menman maia \\ ni dOthrais a bithingnais. Huor
hiroginair amne \\ niehtit [mjmoco soohuide ni tentrichet amm imbd \\
oedeiesin aldmnada. Ba Idn ortain indaJimm || armaee inbrigaoh barrfind ba
mkm ningen oeus ban || ba mdr meld a aealdam. ^ Arieed gor edieh laain || ba
amer du anehorUb
eitAu ndidmdn ardea i| nSU la[maee}u ingaes. Amal batoich adi bi || ba maeo
athir ointindi ba ortdn mdt oid in maoe || cbt oaeh oen aar ba fordaro.
Fortaekt iau limsa tra \\ or ::ile in(Aombart»a iamd auidiu act eonsta \\
dondod neieh adehondareaa.
Tegdai» adehondaro indiu ]\ .... badaoriehidiu eruthanua lo : reil agne |
tMueai naoh [m]«rai^«. JHenio aluad lina^ ddm || eenid ndtee ni romar aubeoh
ndemin dianaig le» || rugnith arohimn ainech gres. Cethar flessa formni gU \\
ruia&a dia [imdUlin
teuhr eleithua dar g/lr ararolad d. , . » . .g.
Qriandn een . . . nam tnu«[en]$r || d athdir a. .. U datritun. 19 sapm UneaiD
Mript* et incerta detrita. 13 •npra scriptm; < ^^' tom. 14 inoipitur liae
Toee altera colnmua paeinae. 16 litterae icu incertae. 16 ftdscnUUU mainis in
nuu^e: tir&i forOtudims noslr<t, 17 primae dnae litterae incertae mmt.
U postnaM UttmM Incertae. 10 ineerta leetio.
|
|
|
|
|
(delwedd F9616) (tudalen 953)
|
VI. 2, CON8TR€CTIO POKTICA HIBBRNICA. (»32.988.929) 953
eetu noo/it inaldu de || ntfera dd ombaniie. Aradaua dicaeh «m || atrubart
bran biu tUr(!)tir ni roan indi cuae || sin ua anigi ua sneclitee I» giae
tlhegdais t&rm roehlos || isnafil ad dtndoros. isteoh ndagfir daihatchi
\\ nit (Hehoim a dorsidi. Denius dotiagar Msatech t| nidiohet iegde doiMech*
sis iarsuidiu segde ohlA I dotiagar ass nHtnurgu.* IseU tra tnm anMm ||
nimAet ni thormassid eeose ndimin amm hitd || tegdassa adchondaresa.
Penitus penetrare in sententiam horum Tenaum mutilonun hic non magis licet
quam in incantationes obscarus, quae consulto, sicat oracola germamica
vetusta, tam obscuro sermone compositoe sunt, ut sententiae evplorstio
difficillima sit, interdum perfici nequeat.** Paulo magis snnt
perspiooa ea quae addam hie e codice Prisciani Sangallensi, scripta Tariis
locis in maigine mmoribns litteris quam sunt litterae gloesarum, quamTis non
sint scripta gecondum Ter fluam dispositionem.
In superiore margine per latitndinem paginae 112 Bcripta snnt: ISaeher
inffdith innoekt fufuama fairgga*** findfolt ni dgor reilh mora minn
damiiaechraid lainn oaloehlind.
In inferiore margine p. 208 item per paginae latitadinem: Domfareaif
jidhaidcB fdl fomehain Uid luin tuad nad edl huae mo lebrdn tndUnech fomchain
trirech inua nen. Yox,fidbaida addita infra lineam quo pertineat, signo indi
cator; in linea tertia a dextrs secuntur geparata litteris aliquanto
minoribus: maraith tcrcc oiin mardda aithne a mdeletdn. Vocis aithne litterae
mediae ith non satis snnt certae ob ductus insolentes.
Item in inferiore margine p. 204 a dextra opposita modo dictis: Fofhchain eoi
menn medair mass hiMtrot glat» de dindgnaib doss. debrath nomchoiffidiit
edima edinscjHbaim foroidiii:
In superiore margine paginae 229 litteris paulo minoribns quam cetera haec
margioalia: Gaib dochttil intncharcair ni rdis chluim ua eolcaid trt*ag in»in
amall bachal rotgiuU indirathar dodeaid,
Hia continentar haeo disticha eiusdem metri caius carmina sopra apposita.
Isaeher ingdith innocht || fit \ fuatua | fairgga | findfoVi
m dgor rem I mora \ mua \\ dond | laeohraid | krum oa \ ioeUind.
Uterque veniu xxom sylUba longior e«t
a principio; at si traiupoaitionein ngnificari sumtts praemissis om «tot
(pone snpra) et lit (infra), deerit oua sjilaba in (Riore.
** Vellm Hiberni hominee ipal iiis euaeleandis operam dent, sed cautins,
aensim, rem non leyiter peragentBS nec modo interpretandi nimitun prompto. Dt
ipse Toddius, vir optime meritus de litteris Ubemicis, non ieveniens gibi
diffienitatem in postremo oraculo ("present no difficulty," ut
refert ad Kellemm in Ubri supra laudati p. 93) , vertit 'a preeervation '
primum -vocabulum tetntrc (nee aliter aiia). i.t est verbum hoc pro aoetiwc
(v. 428. 881; i.e. servo mortuum, vivum), prlmae penonae ut alia quae
secontor oenim agaiar (ferio eius morbnmX admmmr intld nicid (volo eam
sanationom quam praebiut Diancecht, medicus peritisBimns, suis).
*** In linea scriptnm en fairca, sed additnm piinctnm infra c, gg sapra
eandem (ef. p. 61, Bot). In oalocKHnd supra primam o Hneola seairotonda
ooaspicitar.
t Prior a in bao voce sicut ^ in/<i/ einsdem formae onios saepissime in
gwssis cod. Tauri ttensis, ut primo aspecto « videotur scripta.
|
|
|
|
|
(delwedd F9617) (tudalen 954)
|
954 («»• wo. »83) yr, 2. ooM8Ti(nono pobtioa hibbrnica.
Correspondentia contrapoaita in ntroque Tersn, in priore in nochi, fall, ia
altero in mtinn, lind; allitteratio fere cnmulata.
Dam\/arcai | fidbaidat I fal || fomlchain \ loid \ Iwn | Ix^ad nad \ cel hutu
mo I lebrka ind\UMc\i |{ fomehain tWrech tnua nen.
Qaae secantor, separanda, ut sunt separata, et
conscripta yidentur oratione prosa. In his correspondentia-eet copolatiTa,
ad quam accedit in versa altwo lateralis in vocibus indlinech, trirech;
allitteratio comalata in priore ▼eran, ruior in altero. Secantur haec:
Foim\chaiA \ cdi \ mmn \ medair \ mags || hitHbrot gbms de | dindgnaib \ dtm.
debrath nom\ehoim(Hu | edima || | cdinscribaim foroid[enchd]i
AUitterado consociata in.postrenus prioris hemistichii vocibus tribna, ahe
rius dnabae; finalis consonantia contraposita uua cum laterali in glats, Qoae
secuntur, incerta et a fine mutilata, forsitan .ne versnm quidem constitnant
Omati correspondentia bisyllaba copulativa sant hi ▼ersna: (jhib
do\chuil isin\eharcair || ni rdis \ cMuim ua I coloaid trttag insin amail
bachai \\ rotgiuil indirathar dodcud.
Certus syllabarum numeras idem per singolos TersicoloB, ut in his et ii
tribus carminibus, quae.e codice Paulino edidit Wh. Stokes (Ooid. 38 sqq.),
ita plerumque observatas invenitur. Neque tamen desant carmina, quae sylla
barum niunerum regolarem in quibnsdam membris tcI in compluribus Tarsibu
deserant; ex his memorabile est, quod sequitor.
Servatam id in codice Claastroneobnrgensi saeculi andecimi vel duodeciffli
(qui inscriptas est "codez regolaram", formae mmoris, membranaceus,
in folio eius antepaenultimo) inTenit HaaptiaB, Y. CL, et tranBcriptam meoam
hoouuus sime communicavit. Sunt octo tineae dispositae, quemadmodam hic
repeto secundum apographum, quod sequor quoad fieri potest typis, pro signo aspi
ratijDnis super t tt c (p. 70) et Jineola super vocaleB quaadam sabatitaeDS,
quae debent substitui, tA, cA, n.
Orit Jinniin dumimdexil troum tmacuiurt, nar amtairthea innsA timceUas
mloaith Rauethi Idin induledn mu^ond. lurech di dumimdegail otamiad gomboui.
Cris Jimieain muckri% argalar arche» aruptaib baninheth a/raech adamlta, Cris
«6tn muchris ralig suidi ngltai. daid ferga fer soid upta mfran. Cri»
nathraeh muchns nathair imdth ndramgonat fvr naramillet mnL
durennaib romdra fomiir imdti Fobrut nuiridata fosarabi mri. fotrochlani6
focAocElan mubi, Muchotmoc ramcharastar ar/egad arfvs. itaxrax ramcharastar
uair itttnd moehri»'
Poata Tidotur monachos bibernos,
celebnuu ciDgaluin niam monacbi. Cetemm dem mnlU manserunt obscura.
Coeveniant cum aetate codicis formae paucae lecentioreB, at flexione
dtficiente tieir pi* u«tre vetustioris lingaae, tiidi nglan pro niidi
iiglain, consoua destitnta gombond pro e tmi im (cf. gen chredem in codice
Marianl Scoti pro vet. cen chritim), ut Nor, nir pn> vetuatiora «w amach
(ne) ; item brond, bond, tend cum nd pro nn vetustiorum codicum, cnm In media
voee at tm in duremtaib (ad ttellas), ia quibus modo nd est primitiva ut in
bond, bonn {= laL (aaM, modo nn. Sunt notandae voces praecipuae val
difGciliores. Om (balteom, ctngaluffl): criMjlriiM immib (gl. state succincti
tnmbos Testros in veritate) Wb. 33'. dwaiimdigaii, i.e. du-m imiifti Simplici
degail formato ut gabdil, gdbdl, in.earmiue ap. O’Flan. p. 180 signifiqktar
sepantit; composito cnm «n (p. 876) cireumseparatio, i.e. protectio: Um de
dommimdtgtdt Patr. B. ius cwttrt, immteuiirt Ine. Sg. (p. 86). nor
amttdrthia, vel innctum noraMtairttsa vX iafra fdft^'
|
|
|
|
|
(delwedd F9618) (tudalen 955)
|
"VI. 2. OOKSTBnOtlO POBTIOA HIBBBNICA. 034^9»«) 955
<K3i]igalaiii FiniMai ad me protegendum circnm mc circa, ne obunbulem Tiam
quae
cingit plebem. Assequenda ▼enbris mei, loricft dei ad me protegendum a Terlice meo usque
ad plantam meam. Cingu]um oinguium meum contra morbum et eorum; contra
fascinationes mulie
rum eius funes, eius passio auxiiium. Ciogulum lohannis cingulum menm, qui
legit sapientiam pnram; opprobrat iras viro
rum, Tertit Ettscinationem mulierum. Cingulum serpentis cingolum meum,
serpens circum me est, ne me Tulnerenl viri, ne
me perdant mulieres, ad stellas me magnificavit, sub horum
meam circa me «st
Snb pallio mens rex mihi, adhuc snperest rex; sub cucullalo Mnbii.
Bfacholmoc me amavit propter intellectum, propter scientiam; propterea me
amarit,
quia «st firmum cinguhim meom.**
Sunt versus quindecim, ita copulati correspoixdentia monosjllaba, quae
praeterqoam in disticho primo pleua est coBsonantia, at sex efticiantar
disticha, quinta tamen stropha sit tristichos. Quinque Tersas (6 — 10)
compositi sant ex hemisticbiis quinamm syllabarum, in sex aliis (1. 2 4. 5.
14. 15) sep tenas syllabas excipiaiit quinae, in relicuis admodnm variat
sjllabarum numeras.
Lineas discementes membra et indicantes allitterationem omisi, ne nimia
moltitadine detarpareut poSmatium fonnosam. Est enim et ixtitiali conaonantia
et intermedi* omatum. Allitteratio contraposita est in stropha aeonnda in
yono/, naramillet, contiiiet partet narom (ne me, an hic suUecti loco?) et
Uiirthea, quas ob aspi rstam M solTeiuU ridetur m tair = do-air (p. 880) et
tea, conL rerbi Uagut cf. suMii tairthecht (iter) O’R. suppl. an formam
co/otheasa (gl. ut mordeam) Xl. 8*. intit in codice cnm Uneola snpra t, ergo
imuit, vet. $it cum articulo. timctUai, forma relatiTa, do-imreellai (p. 884;
cf. imtimeeL. f. 887). intvdith, in cod. itwUth cum lineola supn i', cf eier
tHoith Wb., inter plebem, inter Domines laicos. raucthi part. necess. rerbi
altemantis roucu, roiecu (aMequor, p. 439). Wa pro Uine (ple&itndo), ut
«otr infra pro uairet «ruMeua in apcgrapho, oum aecentus saepius remotus a ma
vo^ inYeniatur in codd., lego mdu/nzn, indtiie in: tnduk = iondiHk
(evmtabilis) CB? <m (Bobilis, diTes), cf. plur. masc. dua (divitiae) p.
340, nisi rectius conferetur an .t. fmM (celer) O’Dav. brimd gen. nibst. bru,
venter. otamind: ota, p. 71^. mind-m'ind (apex, Tertex meus). ihnieain gen.
nominis iguoti ^mieiin, mjbnie liin (F. nobilis)? gaiar, morbua; ee$, hod.
eeai, cura, tristitia. upta, ap. O’R. uptha , fesdnano. bami^eth uire
oompositum allitterationis consociandae causa; est enim tam ben, ban, mulier,
quam bi, pl. bHthe O’R., ef. eomp. et deriT. bethiigneaduidk (Vet. — ecnigud)
, gtnpruita violentum, betheaeh, effeminatus. afraeat, adam cun pron. posa.,
fraeth, hod. fraoch (furw; fiunes^ O’R. nittft, cf. iMhe Amra Cbotuim Chille
ap. SL 37 n. daid, eiusdem radicia cnius dathar: iihed dathar diin (gl.
maledidmur quia speramus; \. e. hoc oppro bratur nobia) Wb. 38'. nathair,
nathrach (p. 369). imdld iusta imaaidirt pro imaatd, cfrcum «st. Pro
udramgonat in apogr. postuJatur naramgonat, ne me Tulnerent, tenore
seatsBtiae. fatr in *pofpr. cum puncto delento super o, ergo f!r plur.
naramiUet pro narammillet, nar-am-miUet, a muhm, perdo, Sieut rom<ira pro
ro-m-mdra, imdli pro tmrmrotld. fom6irwniti in q>ogr. lego iten imita;
fomiir fo-viriir. fobrut, sub pttllio
(^o/) ut postea foMoeA/an {foeocUm fai qtogr. eom signo aspirationis in
nttaque e), quod sine dubio «at denunutiTum vocis eo^M (cuculhis). At qoae intercedunt,
obsenilora sunt foiarabi solvendum Tidetur in/o* (=Tet.ieo«, AeiM? p. 614) et
arabi (.i. u ferr) O’DaT., cf. araAd p. 490, vix docerbi (gl. conddit) Sg.
60*. fotrocUanib, in spogr. fotrochlaib cnm linea snper a ; nibil simile
invenimus nisi forte apud O’R. adi. trochladh,
Sutildns, troMaghadh, profanatio. muU (vivi mei), cf. lambiu (apnd Timm
meum)Fi8I. lul. 23. iw^olmoe (ef. oroit do gille moehobnoo u cencugain
darigni, Inscr. vet ^>. O’DaR. p. 328) eadem formatione qua Muchoemoc
(monaaterii Liathmorenais fundator saeculo septimo, Bell. Mart, 2, 280):
'eitis nomen primum Coemgm, dein per dilectionem Modtoemoe, quod latine
didtur in^tM fmieher juvtnii. Yita S. Moch. Boll. Hart 3, 383; eompositum ut
nomina Moekumbe, M<^ecta itrid. p. 387 (vel Mobiu anpra), deminutivum i.
q. Colmanui ibid. p. 386, i.e. Columbanui (c(. eofinn, p. 789). ramcharaitar
, vetuslius romchar. figad, visio. air<ti, vet. airi, ideo. tend, bod. Ub.
gaeL ttaim, firmos, artos.
|
|
|
|
|
(delwedd F9619) (tudalen 956)
|
956 (93« «q »^*« *»•) VI. 2. CON8TRC0T1O POBTIOA
HIBBRNICA.
|/<^
etflwreoA, consociall in seqoentibus in | baMik\b«thy \/0iya\/«r, nan
\miHe\inndy ro^mora fo\fniir. Primam antem distichon et duo oltim» abon dant
fere omni oonsonantiae genere; primnm Indens liquidis, repetens m eam
vocalibus Tariantibus in initio et medio in vocibus dumimdegall\imiim I
imaeudtrt, naratntairihea, timcellus, et sabiongens consonantiam liquidae n
iii finndin, inmH, intudith. Paenaltimum distichon pnfeter fo quater
inchoantem et allitterationem consonaram 6 et r altemantem omatam est
consonantia Istenili in I brut mu|ri, fotara\ln tnjri, intema in fotrocUanib
fochocUan; postremam ca malata allitteratione, contraposita ch et
consociata/: Mu\cholmoe ram\chara$lar ai\figad ar\Jiit. inairi ram'okara8tar
iiair igtend mdchris.
E Tersicalis, qui certam formam certomqoe syllabanun numerum seeostar, iUad
genos, quod maxime asitatum esse eapra (p. 937) diximus, qoo qoattaor hemistichia
Reptenaram syllabaram disticho iungantar, consonantia finali otitar aut
copuIatiTa, ut in hymuo in laudem S. Patricii hibernico, ant contraposita, ut
in oarmiuibus codicis Medioiaaensis et in disticho prirao allato e codice
Sangallensi. Item modo hanc modo iUam formam habent plora alia canuua servata
in codicibus minus vetustis.* Nec differant stractora podtica gaelica
Bardorum oarmina, quae dicnntur Ossianica, etsi recentioris lingnae habitam
prac se feruut, nisi quod mmorem licentiam adhibent in numero syllabann,
praesertim graTatarum, et in usu consonantiae.**
* Alt«mant inter utrBinque omnia eaialua satis namorosa et ampla ioaorta
namtioiii n tiistae hibernica«, quae prodiit a. 1808 Dnblini inscripta:
'Dtirdri, or the laoMntable ftt« o( tht soDii of Usaach, an ancient dramatic
irish tale, one of the tbree tragio stories of Kiin; litenO} IranKlated into
english from an original (raelic manuscript, with notes and obserYatioas. By
Theophilus O’Flanagan" Eateiusdein hutoriae narratio duplex. Plura
prioria carmina halMnt contrapositam conaonantiam (p. 42. 66. 60. 64. 7S),
copuIattTam duo poatrama (p 108. 116}. la postanoris narrationis carminiDus
iuvenitur connonantia contraposita item(p. 150. 166), connlatium canninibus
additis ab editore in fine libri, quorum unius anctor didtur abbas Columba
(hib. Cofmm eilk , amrl. Columkill), ceterorum Ossianus (hib. Oitm); tarlio
continetur ftibula db TUco Clio Treni (hib. Talc mac Treoin). Btsi autiqua
sunt haud dubie haec carmina, vetusia aairatiiiBis ipsiuF lingna, tamen nec
acriptio nec formae grammaticae sunt purae illua et genainae nostronii
coiUcum vetustionun. Diapoaitio Tersunm in editione est recentior, qua
prodeunt strophae qua temonun versiculomm (p. 931}. Rara in omnibns his est
consonantia bisyllaba, fkwiuentior mo uosjllaba, plerunque niUl nisi
correapondentia; interdum omnino deaideratur conBooantia finalia Quaro
praeetat, ex hymno in S. Patriciuni proferre exempla, etiam ob varietatam
eonsonaatiai multo mmorem.
" Oarmina Ossianica saepina iustum syllabamm numerum oSemnt enndem, quem
Tctnita hibernioa metri naitatioris, ut carmen inscriptum Fionnghol i, 438
sq. (^Dima Otsem mkie Fimm, Dun^in 1818, p 183):
ShMidk Qall agut Oitian thall || maOle ri Bumtm mtm toim
Air trtutiek Lubair b'uaine tnuagh, \\ bhuail mt a ohlinaeh dha'n righ.
Bha 'fuhala o'n»ti\ fo ghruaim, \\
Sed secuntur mox bemistichia vel Tersicoii (secundum editionam gaalicam), in
quonm iiBi additur syllaba minoris accentus nlira iustum numerum:
Mondeudh e 'dhearg-MtU air Lhm, tiha 'n gaitgeaeh fo bKeudh mu thluagh. \\
Thog mi mo thealladh ak Orawda, h ehwmaic mi mdr-mhac Shema.
Hic vocum Lina, Oromla, Shima finalis a excedit numerom STllabarum oommunea,
Itia mox -ar, •aeh finalis. Bt ut a fine sic ab initio einsmodi syllabae
adduntur, ut in Cati Ltimm S, 110 (ed. gaeL p. 13):
A ihriath Chrathmo, thuirt an righ, || mhic Roimte, thealgair nan tore eiar,
Chtn bheud cha do thill thu o'n ttr\, \\ a gharbh iolair a'teasnadh o'*
r-«RaM.
Vocea a, vJde, gun ineboantes singula membra superant
inatum syllabarum nuaeram. Bariu dnae ayUabae praemittontur, ut lemn-ta iu
Fionngh. l, 163:
|
|
|
|
|
(delwedd F9620) (tudalen 957)
|
VjOOQIC VL 2. OOKSTRUOtlO POBTICA HIBERNICA. (1142 8q.
937 sq.) 957
Perretostns hand dnbie est hymnus in S. Patricium, quem Hiberni tribuunt eius
discipulo Fi^oco, qDamquam cum ceteris, quae Libro Hymnorom conti nentor,
interdum vitiatus est corruptela formanm grammaticarum. *
Allitteratio, in codem Tersti contraposita vel consociata, etsi fere
adhibetur, interdum per daos Tereus pergit eiusdem uonsonae vel duarum
altemantium, interdum tamen neglegitur omnino in ono versu. Mmore cura
colitur finalis conaonantis, ut in aiiis, ita in hoc carmine saepina plena.
Monosyllaba varior, ut in distidio 27: Leam-ta 't taiineach, thuirt eeamard
nas triath.
Mee desunt loci qui pro his voculis, particulis plentinque, acutas quoque
voces ostendunt
Stiam in medio versu inveniuntur supervacaneiie syllabae, ut sint duae
«yllabae gravatae loeo unius, quod ipsum iam in vetustis bibernicis
carminibus animadvertitar (p. 938). Ut in Cath Lod. l, 3 vel Fionngh. 3,
39S. 396:
IMadk eiuaran mu Lora nan tian. SUubhati Roinne mar theine nan »peur. Qhluaii
Filiean mar chea^aeh ri tom.
Tam in ptimo versu. eluaran mu Lora nan quam in secundo Rornne mar theine nan
binos dacty lo8 efficiunt loco binorum trochaeonun, in tertio cheathaoh ri
unum dactylum.
Consonantiam in bis carmiaibus, etsi saepius deest ut in primis versibus
supra allatis, ad hiberi tamen finalem , sicut in vetustis hibernicis
carminibuB, taro copxilativaiu quam contraposi tam, pauca haec probabunt
exempla.
Correspoudentiam copulativam habet carminii.' inscripti Fioiuighai exonliuiu:
Shuidh CuehuHin aig balla Thiira [| fo dhubhra eraoibh dhuUU m fuaim, Dh' aom
a ihieagh ri earraignan cbt, \\ a igkUh tnhitr r'a thaobh air an fhvux. Bha
MMiOMtean anfUr air Jjairhre, \\ laoeh a thuit lei» an garbhchinahrag, 'Nuair
thbinig fear coimkead a' cJiuam \\ Luath mhac Fhithtt nan ceum ard.
Hagis conspictia est coiuonantia in his, quae mox aecuntur:
EXfidt, a CkuchulUn, eiridt, || ehi nd loingeai threun o Muath,
Cfreui gUuaii, a cUnnruidhe ua fiHe, \\ '» mdr Suaran, ii honmhor a «AAiagfa.
Iton a venu 18;
C MnM KWc mi 'n oeannard, thuirt Moran, j| eoimeai do 'n charraig an friatfa,
A lUeagk Mor gUubhai air icor-bheinn, \\ mar gheedaich ag eirigh a ignth.
Contrapoaita invenitur iu ezordio carminis inscripti Cath Loduinn 1 1 sq. :
Mi eoimhead atr Lochlin nan «onu, \\ ciar uitge Ulhomo nan tonn,
O’n iar-chuan a' leamadh mo rigb. || '» tnuir bheuceu;h fo ghaoith a' itrL
'S neo-lionor glan bigridh nem ieann || <(r choigriek a' togail fo'n
coann.
Quam sequitor luox copulativa duplez:
Ohairm Stamo o Lodumn fear fit&a, || chuireadh FUonnghall gu ciwrm nam
feagh, Chuimhnidt an righ m bigk cMoin, i| jfUucdi ardan a limh ri a «A/eagh.
Eadem ante illos versus praecedit a v. 8:
A chaoin aiteil, gun tfhaician a cAaoidb, || libeuih cluaran tnu Lora nan
«iau,
Thu odr aetur an caol-gUeaim ua ^aoitb, ||. c' uime threig thu mo ehiueua co
«fian? etc
AHitterationem, ut hic in vocibus cheunn chaoidh, litbad Lora, poetae haud
ignaro biber nicae vetustae structurae cognitam {uisse vix poterit negari.
Invenitur haec duplex copulativa (coosonantia versuum altemans secimdnm
editionis distinctionem} etiam in medio oarmine, ut in Fiottnghai I, a v.
tOl, ante quem praecedit consonantia contraposita.
Abiwardtus in versione germanica Ossianicorum. poematum, cum singulus versus
ad syllabam ezprimeret, suo iure cavit, ne consonantius quoque ezprimeret.
Quis enim finales illus, non diram consonantius plenus, sed correapondentius
in aliaiU lingnam transferet?
* J^nperrime editus rum glossis et interpretatione a Whitleio ^ leio Stokes
in libro cui inscripsit: Quidiliea.' Nec ante a. 540 nec post saeeulum
octavum scriptnm esse censet Leo in "Comm. de carroine vetusto hiberaico
in S. Patricii laudem" Halis Sax. 1H45, p. 4. 6, ratione non impro
babili, quod Temora caput Qiberniae aetate S. Patricii, aed orbata regno a.
540, iam desolata dicitur iii carmine, et saeculo octavo Normamiorum
incursiones illum litteraium forem hiheraicun delere coeperuut.
|
|
|
|
|
(delwedd F9621) (tudalen 958)
|
058 (M8— Ml) YI, 2. OOMSTBUQTIO POBnCA HIBBRKICA.
Afiais tattaeh diaet || inlan dolbert eomman d6
as\bert ttumie/ed pdtraiee i| | briatJiar tatioig nirbu y6.*
"Mansit
Tassacus post enm, cuia dediMet coimnuiiionein ei;
dixit mox Tenturum esee Patricium; Terbum Tassaci non fuit faisqm." Item
in distiolus 29. 31. Bisyllaba uaituta est. SoJficient exempli oaua distioba
10. 17. 18. In borum altero accedit interoa eonsonantia vocam IvtcM, tnucu,
doe/ituead.
TwUha \ Mrenn taircbantait | dosnic/ed sithlaith ftua nuruid ee^de aiartaige
l| bed fds | tir | temrach hia.**
*'Populi Hiberniae praeeagiebant Tentorum esee regnum pacis nevum,
mansonun uaque ad diem eius prolem, fore Tastam terram Temorae silcDtaB.^'
Pridehad sotcila doehdeh || dognith \ mdr/erta t^j/etbu iccaid 1 fuBcu
latrascu || | mairb dosfimead dfffrethu. ! Pdtraic \ pridehais do scotaib [|
rochdt mirteth tUethu immi contisatU do I brdth \\ incdch dos/uc do | 6etfan.
***
"Praedicabat CTangelium cuiTis, Caciebat niagna miracula late, aaDsbat
dandos cum leproeis, mortuos soscitabat ad Titam. Patricius praedicaTit
Scotis, passus est magnum iaborem late, cnm ipso ut veniant ad iudicium,
quemcunque attulit ad Titam." Edam trisyllaba pleua extat iu disticho 7:
Docttum n^enn dod\/etit || aingU di M | fithtBl
mmioe atehitM hi | fMfr i| domie/ed arithiBi.f "Ad Hiberniam eum
ferebant angeli dei in Tium, frequenter id Tidebatur in Tislonihus, eiun Tenturum
esse rnrsos."
Gorreepondentiae aolius, item vel monosyllabae vel
bisyllabae, haec «xempla appono: disticha 26. 30 monoByllabae, in qua saepius
consonae ratio nnlla habetur.
Leguntor hi Tersas post snnuntationem
mortis S. Patrieii • rabo atdente ttttam sh ua
?»lo, et ante narrationem de ipsa eius morta. Taitach episc^us StUth eiolptha
et Esbet siniia atricii. di-a-is, praep. nom. dieit (cf. larM-n) cnm pron.
int oomman transformataun c lit communicatio: adrat dia. it$naith inctumuUn
dorat doib Q^X. gentss, dico, snper misericocdia kooA rare deum, Rom. 16, 9;
i.e. adorant deum, est boua communicatio, quae data est iis) WlkS'.
itarachonmmn diib 9&* aibert tiumic/ed, dixit mox (p. 418} Tentarwn eeSe
P. (.1 CMaMI itenim), i.e. moritonun; nbrbu g6 (J. quia Tenit patricius
iterum cotabuU).
** Hoc intar disticlia, quae de deeiaevio adTentus S. Patiioii apnd Hibernos
referaat. Tmr ckantaii , praes. sec Twbi doarchamm, tairchanim (p. 880X tid,
tith (pax, p. 90); tiAUiA L a tUh/laith. mia pro mie (p. 8&8). meruid,
reetius m&atd, tat sec., et •motr, maraiA p. 4S0ef. eid^ (.i. cobrdth),
sa diem indicii, i.e. in aatemom. iartaige O’R. pnries, poeteritus, iardaigie
ODoa. Snm>l. postremns iuniliae. temair, gen. temrach (p. 869),
urbs quondam prinoeps Hibenuse. Im (.i cengioir) silens, i.e. sine gloria.
*** dogmth mdrferta, in W b. dinom ferto, denum ferte (lacere miracuhim,
miTaeula, p. 486), dinatar ferte (finnt miracula, p. 635), ef. fertmaith
carm. Hi. 1 . iUethu, in latltiidine, anae Ukit (p. 805) et am. lethan, lams.
luteu (.t. AocacAii) a lotc, clandus. la Iruteu (.i. laclam) muri do^utead,
adTerbnm: mortui, eos suscitabat (p. 914), do-t-/iMead= do-/o-diu (fodmtg. p.
888). Cetenim glossator interpretator dobethu (.i. ad fldem). teth (i.
tethaif), rectSus tdelk (et lieAair, tdithir). tmmi, circum eum, i.e. cum eo,
ut in dist 86 mmut. cvntittat, ut Teniant (pp. 80. 468). Hemoranda est hic
conatructio pluralis Terbi et pronominis infixi • in de^/ue (do-tft^e) iuxta
sing. iflcacA.
•f Haec de viro sancto anta eiiu aditum Hiberaiae. Dochum (p. 660). dod/ttit
(i. dabtri»\ do-d-/., pro dodfedtii. fithiti deriTatum ut temite (p; 788),
ezplicatur tOge iu> diige tsI 'Mn (1. e. iita, viae) ap. O’Don. Suppl.
O’R. m«»tcc i. q. imnenicc <p. 608). atchithi (i.e. ad-d-ekidd}
assimilatom pro atckithe (p. 480) coogruit cum hod. forma okidMkL
dotnitfed,doiefed (p. 461) <«i pnm. inf. -tn loeo datirL arithm, arithitti
Tr 4N apnd ODon. arit {aridkit) tsI dortditi.
|
|
|
|
|
(delwedd F9622) (tudalen 959)
|
YI. 2. OOMSTRUCnO POBTICA HIBEBIIICA. 969
I YnunoH dorrotga iddu |( bi4 | liarech dittn ciocsch I mmut i\l laitiiu
iimetM \[ regat fir Urtnn dobriiii. * "Hymmtt qilem elegiati ia TiU tu«
erit lorica proteetioius cuiTis, dTcum te die iodicii yenient viri Hiberniae
ad indicium." ' Htudr auoith la | hem \[ ingrian fri bds inua cI6ea
eiatu threbrech ba | kuitte II toillii Jri | HUecU ua noeb.** "Quooiam
reaedit apud losuam sol ad moitem pravorum, quamrii oonveniens hoc, fdit
iusta lux ad decessum «anctonim."
Biayllabae exempla dish 6. 15. 16. 21. 23. 28:
Inn I inan^ mara torrian || | ONtu imtib odrimi
I Ugait eandin la gemum || ited adfiadat \ fini,**' "In insulis maris
tyrrheni mansit, in iis meditatua est, iegit canonem cum Germaao, hoc
referunt libri."
ItUtn I tumili \ benua \ haircht j| nitgaibed \ tart ua fia
I canaid I cA talm | cech naidcki || dorig aingel fognwd.
Foaid for \ lHoe j luim iarum || ocut cuilche fliuch imbi
ba I coirthe aridadart || ut Uicc a\corp A*(immi.f "Slani in rexone B.
non eum capiebat sitis nec fames, eanebat centeoos psalmos quayis nocte, regi
aDgelorum serviebat Dormiebat in lapide undo postea, et arundines madidae oircum
eum, erat pila eins puJTinar, non commisit corpns suum in calorem.
For I luaith hirenn bai | temel || | iuatha adortait «ide m' ereittet m |
firdeaeht \\ inua triaiitt \ fire.ff
"Super populum Hiberniae fiierunt tenebzae, gentes adorabant daemonia,
non orediderunt Taiam deitatom tiinitatis Terae.''
Pdtraiee diambai iDfobra II adcobra dul do \ machi
do\biid aiagd araeheim || forek MM|fn0<i(^|/ati>i.ttt
Verba ' angeli e mbo S. Patrieio
mortem annuntiantis. dorroeya i e. do-n roe/a (pi 448). Miu,
in vita tna, dnm TiTebas; biu, aliai adi. diien, gen. subsL ditiu (p. 264).
regatXp 468).
'*
Secmidum pius Hibernorum narrationas sol post mortem S. Patricii per totum
annum loxit, non intercedente uocte. Hoc refert poeta in dist. 28, addens
bic, si iustum fuisaet solem diutina Incera losua duce super stragem
Canaanitamm impiorum. instius fidsae euffl lueere guper baptismum piorum
Hiberaomm a 8. Patricio ad fidem ohristianam conTersmiun. huair, i. -q.
huaire, 6re. attoith, cf. woiiiUn (resideo, maneo) O’R. ckwu (p. 711).
trebrech, conTeniens, onde Ireirigedar Sg. 7'. ba huitM (glossatnm: to eofM,
i.e. magis oonTeniens), fsrtaase restitueadum MlfMi (p. 37S).
*** De adnleseentia S. Patricii refert poeta' in primis hjmni distichis, auae
acceperat mora, reetins mora. torrian gen. pl., Tyrrhenorum, si integra est
turminatio. amimi, numeraTJt, com pntaTlt i.e. meditatps est Uni, Imeae, idem
c^uod in dist ?9 Uttri, litterae, i.e. libri.
t Snnt haec quaedam, quae poeta de factis viri sancti in Hibernia natrat Sid»
(L nomen fontis; addit al. maig.: «liMa iarnndi iatUm oech imobor taraleged
ocut ic sabuU ata. repleue raat Vhtid iluim propter mol^tiam turbarum
exeuntium ad lUam). tuaith, loc subst. ftm. (iMctA. eanaid, foaid praes. sec.
formae absolntae (d Add. ad. pp. 426. 444) contra subiunctas nitjfaibed,
fog^ad. leicc, dat ffm. fecc, lapis; iuim a nom. lomm (g[. undua) Wb. 13*.
eoirthe, lapis pilae, O^B. aridodart pro efrithadart, eius pulvinar
contrapositum, suppositum, adart eomp. enm frilk. »t lHeo kitimmi, non siTit
in calorem, i.e. lecto, lecti calore non fruitus est timtne,
hod. (WML
tt Trinditt, rectins trmdditt, gen. snbst trinddit formati ut humalddit (p.
804).
ttt Ds morbo et morte S. Patricii refert poeta es hoo
diiticho. Diambai, eum esaet; ifian alius d (p. 709). iUobra, (t. «M^iir},
rectius iUobrai; subat. lobra, lobre ab adL lebur (debi lia, infirmus). dml,
ire, etiam active dtd bdit (tut»Te mortem, p. 916). dotnacki, Macham, dat. a
sMcAa, quod etiam alibi extat pro pleniore nomine ordRiocAa, ut in dist 86:
«rdlifan demacki (ordinatio Hachae), it«m in Aetis = . (Boll. Febr. 1, 136.
164): 'oppidum Maeenum", "oppidnm Jfacba", iuxta quod 'eampus
Waeba*.
|
|
|
|
|
(delwedd F9623) (tudalen 960)
|
960 (M3.M3} YI. 2. OOMSTRaOTIO POETICA HIBEBMICA.
"Patricius cum esaet in infirmilBte, oopiTit ira M»«hMn, venit' angelns
ad eum in \ia medio die."
Samaiges | crich fri aidchi || ama | caite les \ occai co\cenn bliadne bai \
eollhe W ba hd \ tUMaithe fbtaL* «Imposuit finem nocti, ne eoiisameretur
lumen apud ipsam, usque ad finem auni fuit lox, fuit hic pacis dies
longus." Soleut correspondere consonae eiasdem seriei, at tenaes
c, t, tennes aspiratae eh, th, liquidae m, n inter rocales positae. Item si
bisyllaba finitor consonis, ut in dist. 22:
Jn I ardmacha jU rige || iscian dorerackt \ emain iscell m&r \
dunUthgUuet II nim\dU eed difkrvb I (emair.** „Ardmachae est regnum, dudum
sutrexit Emania, est ecdeaia magna Duuum, non aocepta mihi quamvis deserta
Temora."
Vocalis quoque Tniiatio inTenitor in dist. 3:
Bai se bliadua M fognam \\ maisse dMne m«foimled batca ile , cothraige \\ \
eethar trebe clta^ognad. *** "Fuit sex annos in serritate, oibam hominum
n«n edebat, fuemnt multi cothraigi, quattuor Tici quibua serviebat"
Trisyllabae exemplum dist 24:
Dofttith fades eo | mctor \\ ba hi omb-alaetur
lassais inmvine ind»ai || <MHUm «ui^ladastar.f "Processit ad meridiem
ad Victorem, hic eum convenit, arsit rubus in quo fuit^ ex igne allocutus
est"
Utramque consonantiae finalis stmcturam altemantem in uno carmiae, in
disticho priore consonantiam copulatiTam, in altero contrapositam habet poi
matiam eiusdem metri, haud dubie quondam celebratum in Hiberniaf-j-, S. Pa
* Solis per annum lucentis miraoulum r«fertur. aamaigei (.t. patmiee), eL
samai/lher (kL punitur) ap. ODon. suppl. O’R. 6t sobst. comp. remiwnugad
(antepositio) Sg. tl2*. caHe i «■ uaHhithe. piass. sec Ut («. cainmle, candeiae), cl
lesboir (p. 334). oecai, altes oeco, oeea (p. tSi), ^ieut postea fotat pn>
fota, fote, loii|(us.
** Versus mazime memorabiles, quibus poeta viri saBcti factis in Bibernia
onarratis princi palia insnlae loca sua aetate florentia enumerat Snnt
Aribnacha, sedes priiai episoepi e S. I>atricii aetate, Emain vel
JE^noaia, sedes re|pa Ultonm, E>MMmi, quod in Vlta '8. dicitur *arx
LethgUisse uU = pvltns est Patricius", "arx Ladglaiss^ gBolL Febr.
I, IS6), imm ratum Tersibns ap. Giraldnm CambnDsem in Topogr. Hibern.
8, 18 s
■In burgo Duno tumulo tamuiantor in Mno Bi^da,
PatricNM atqos Colomba pMM."
Itom in Vita S. Brig. (Febr. I, 16S): 'ad arcem Leathglasse sepultus est S.
Patrietns et B. Bri
gida et reliquiae bMitissimi abbatis Columbas post multos annos oollocatae in
nno asnilere.'* eserta iam est Temora, aetate Patricii tottos Hiberniae regia
ciTitas. doreracht (p. 46i). nim dil, ni-m-dil, non eratnm mihi; adi. dU
(diliu, dHem, p 376. 978).
*" floc ex aimlescentia S. PatriciL Maisse, hod. maise. Ck>nstructio
eadem qoae sapra in mairh do^Hsead. ile cot/traigt, nomen C. «xplicatur:
.i.eetharmge .i. arimd dognith (quia = rrie bat) tribibue. iiii.
t
Narratur bie miraculum annuutiatae mortis S. Patricii per Victorum eius
angelum eotto dem, a dist. 33, quod incipit: patraiec diambai.iUobra (P. cnm
fuit in infirmitats). dcfailk, fto fectns cst, i. q. T. 9 dofaid.
aridraiastttr U. arrdle i. cen dul d6 doardmaeha) fonDa piaet. d* pon.
Eiosdem radieis: conral cwakrt ftUribti Wh 7*. amarata forevlbwairi II'.
tmoMirckridt uhed doralad hitoi. .i. anai»iUhm im ished rolaad fodeid (leg.
fodeud; gl. non prios quod spin tale Md quod animale est, deinde quod
spiritale est, 1. Oor. 16, 46) 13*. lasiais, praet. t. lamm (ardeo), unde
lcuair (ilafflnia) et Uuairim. (ardeo). asltUen ( «1 asintened) forma
curtata.
tf Bius nolltiam iam babuisse anctorem Vitae S. Brigitae scriptae circa a.
880, opinatur editiir
|
|
|
|
|
(delwedd F9624) (tudalen 961)
|
VI. 2. OONSTRrcnO POETIOA' HlBERinOA. (943—9«) 961
tricio adfrcript.am, quod e codice quondam Mariani Scoti' (obiit a. 1083)
nono bibliutliecae Vaticauae in imitatione scripturae codicis ipsius legitor
ap. Pertz. iii toin. VII et tabola addita ad p. 481:
ol patreec A I briffit andebehdUech \\ a brio dir donadiMh trieha j bUadan
genchredem || | bennaeh irerm darmeae. I Btmnaeh | iretm mi
ee<^d&. \\ \ bemMeh W(u et eonachta. I bennaeh lagniu m
eeoAtan. || aem I bith \ hemaeh firu fsuinan.* (Boll. Fehr. I, lOS), quippe
quae haec referat (iUd. p. 171)! 'ipua iam acicis, quod dies remune rationis
niae iiist.ibat, dicebat suis, quod rellet aepulcmin S. Patricii
•rehiepiscopi visitare ante mortem suain. ipea autcm sciebat se non
reversuram quideoi corpore., et iter bciens benedi cebat totam Hiberniam es
omni parte, sicut praecepit S. ratricius episcopus moriens et dicens: Per
triginta annbs B. Brifida post mortem meam benedic Hiberuiam. Et veniens
sauctissiina in aquiloiialem plagain liiberniae, videlicet in provinciam
Ultomm, Bri^da illico doloribus currepta est, et post breve spatium temporis
inter mnltitudinem sanctorum, aet& tis suae anuo octojresimo, anno vero
trieesimo post obitnm S. Patricii, regnante in Temoria repium ililieruiae
Unrchiartach mac &rc, lelicissime obilt'
Alii versus tributi S. Patricio produntur in Vita S. Declani ap. Boll. Inl.
b, 603 1 'Sanctas Patricius archipontifes et patronns totius Hiberniae versnm
sequentem seotica lincrua quasi quoddam oraculum vigorem leftis habens eis
cantevit. Quem versum &milia saneti Albei et Ca milia suieti
Declani nolueront pro se vel rhjthmice eeu metrice iu Latinum verti. Rt
mmoris •uctoritatis ei conciliandae gratia ilium proprio et genuino, quo
pronuntiatus et eompositus est a sancto Patricio, idiomate pro dignitate
proferemus in meaiaia. Ita igitur scotice ponitur ilie ▼enos:
AHbhe umhal Padruig Muomium mo guehruA
Deelan Padruig ua nDeti, ua Deei ag Deeian ge brvth.
In quo decretnm est, ut Albeus secundus Patricius et Moraoniae patronus
esset, et Deelanus seruodus Patriciiis et patronos esset I^esiorum,
eM>esii sua dioecesis essent usque ad finem sae euli.' Sunt ita desumpti
versns e codice collegii S. Isidori Romae, sed notat editor, paulo aliter
leKi eos apnd Colganium et Usaeviom. Honui open com mihi prsasto non sint,
iwtitao meo •roitrio ita:
I Ai^ I mmal | o/ pitrie || pHric miMUM nu» | eo|eruth I deelas pdtric
nan\deie \\ in\deti oc \ deelan coirath.
"Albivs
humilis, inauit Patricius, sit Patricius Hoffloiiiae mens aeanalls, Deelanus
Patricius Deeionim, sint Desii cum Declano usque ad inaicium."
Bst enim item metram septenarium. Cocruth , einsdem formao, aequalis, ut
toekruth, bonae formae, honeetus. In poetremo membro in loco indeti oe
voctlea i-o coalescunt, ant sunt Joco auius duae minoris acceatus, ut in
Benedictione in bennach «ftw-es eonaclUu.
* Scriptio hic quoque congmit eam aetate codids , ut destitatae g tX d in gen
chridem , in quo praeterea flexionis neglectio eet, pro vetustiore ce» ckretim
(p. 244) e cretem, gen. erstdiM; item M, scriptum i cum iinea, ante c iii in
eechdu, incechtan, ubi vetusta lingna postulabat ic. Forma aliae receutioies
vel corraptae sunt doua dat. plar. pro donaib, bluidan gen. pl. pro bliadne
irenm aoc. pro trinn, beniaeh pro bendaeh (fienedicere). Contracta tamen
forioa e» particulae acut, postulaia metro, vetustis um poetis videtur esse
concessa (cf. is in bymno MdUiiu). Sunt praeterea in his disttchis voces vel
res notatu dignae: oi, iaquit (p. 604). eallech, oaillech, mulier velats
p«llio (cotUe), t^m anus: amt eundil metee ctiiUetM (gl. anus doce non vino
multo ser vientes, Tit. 2, 3) Wb. 31°, hodie quoque hib. gael. eaiUeaeh,
vetula; quam virgo reliffiot». br^ (.1. latair) F4L Apr. 1b, i.e. flamma. 6ir
geo. subst. ir (auram): riehitdn .«'. cartnocol ordae .t. arachoemaik inddir
fririchiu (eL carbuuoulus; i.e. pcopter simiHtudinem eios, auri cum car bone;
cf. Wb. 28'': armiit inpee&o^et arehotmiti infognama dognither doib, trL
idolonim servitus) Sg. 47*. donaditeb i.e, donaib detib, Deeiia. Terram
nandete, nan Deti, Desiorum, firequenter memoratam iu actis sauctonun
Hiberaiae, esse Homoniae partem patet e 'Vita S. Brigitae (BolL Kebr. 1,
171): 'Vir ionge a civitate 8. Brigidae habitabat, spatio itineris viautibus
quatuor die rum, videlicet in Homonia in terra Mandesi iu campo Femiiu'
Principalium regionum nomina, a popnlis principalibus enarratis in hoc
carmine orta, dicuntor a Giraldo Cambrensi (saee. duodecimo) in Topi^raphia
Uibermae Momonia, Lagenia, UUoma, Conactia, hodie quoque Mumter, Leintter,
Vliter, Connaught. trleha bliadan geneJvedem, triginta annoii sine fide,
refero ad Desioe nondum totos ad religiooem christianam traductos. Hultnm
enim laborasse S. Bri gitsm In Momonia narrat auctor Vitae eius (Boll. Febr.
1, 166. 167): 'S. Brigida cum snis in campuffl CUach iu Homonis posltom
azivit et habitaTit illie in quodam loeo ad tempus. . . Holta
ZbKSS, OSSNII. OBIT. Bd. TI. 61
|
|
|
|
|
(delwedd F9625) (tudalen 962)
|
962 (946. 1U0.946) VI, 2. OOHetBUOTIO POBTIOA
HIBBBHICA.
«Dixit PatricioB: O Brigita, o sanota mattsr, o flamma wiri Dasiis triginta
annos infidelibus, beoedic Hiberniam post mel Benedic Hiberniam omni loco,
benedic Ultos et Gonactos, benedic Lagenius omni tempore, et semper benedic
tItos Momoniaet" Ceterum etai varior est, inTenitur tamen etiam metrica
constmctio fioalit conBODautiae expers, sed allitteratioue magis omata, ut in
initio narrationit de &ti8 Usnechidaram posterioris in his Cathbadi
Droidae oraculis (quae sioe Tersunm distinctione legnntur in editione, p.
148): Fot criol I brunn | beeustar | bc fkuiltt I buidvt I buidichait || |
««»70*6 | suiliub | uall ghuuaihh «tan a\gruaidh \ gomicorcra || fri dath |
meebta | «amAnumt ted a I dddgin \ dianim || niamdo a \ heoll partuingderg. I
be dievitlbed ilairt\be || etir | UUlaibh \ earaduihh geitie fot\bru \
buirethar \\ \ bee | fhitM | Jhoto foldtjthar. imat I euntdh \ eoientat |i |
itnat \ airdrigh \ iarfaigteat. bhiaid iartur \ trum]torthaibh \\ foeli \
choicddh | Chonchubhair. I biat a\beoil partuinffderg || tm a detai nemunto I
fiit mu\fonndigh airdrigo \\ | fi-ia cruth n\digrait tikfiomm
Primam membrum per ae ipsom responsnm Dmidae continet, quae se cuntur
descriptionem eius, de quo responsom est> Praecedont ibidem qoaedua codem
modo prolata a Cathbado et Fedlimido, nnte haec tamen etiam cnn consonaatia
finali, quae Fedlimidus interrogat.
Cia [dabn \ dremon \ ciertfrethar'''
Drenmut fot \ bnmm | diurethar || | brwidit \ eluaattibh \ cbitMthar.
Gloim do dathuip | tren \ tarmairt,
Mor nuath ata ua oigfiM || nm | eruadi | eru \ creektnaig&att. II.
Constructio poStica britannica.
Vetasta carmina cambrica eiasdem fere sunt stracturae, cniuis hiberaica
vetasta. Syllabarum ceiti numeri et consonantiae qualiscunque idem osas
idemque loci sunt. Hoc tantam diffenint, quod consonantia finalis, quae fere
monosyllaba ac semper pleua est, per plores Tersos continaatar ad arbitriam
pofitae, at sit eadem saepius tam contraposita quam copnlatiTa. Etiam ia sm
gulis carminum partibus mmor est licentia versaum continaandorum , aat psa
corum aut plarium inngendomm. nec ut in hibernicis oarminibns praevalet B. Brigida
in regionibus Uomoniensingi fMsit et plnra loca et moDaateria iM signavit
Post We iter arripuit venire ad civitatem soam in terram Lagenieusium.' De
hac propria 8. Bricitis sede idem (p. 160}: 'in pstria sva mainium
monasterium plnrimtuTim «Histnuit TirriniuB, ibM|M maxima postea civitas in
lionorem B. Brigidua crevit, quae «st hodie nMtropolis Lai^Biemiaa. illa iam
cella scotice dicitur KilUara , lattne vero sonat Cella gnercut. Qaercus enim
«Itissiau ibl erat, quam mwltum amabat S. Brigida.' darmAt, darmitti
dar^m-eti (p. S9T). di, locat: itinddu ilda tim (g\. cnm Cbristus apparuerit
tunc et vos apparebitis cum iUo; i. •. in loce nbi est ipse) Wb. 21*. lan,
tempus, in frequenti particula iatan, intain (tempora qoo, raai). Ul btnnaeh,
bithbennack, semper benedic (p. 866). mrnnan a nom. mwma (p. 364).
|
|
|
|
|
(delwedd F9626) (tudalen 963)
|
TL 2. 0OK8TBC0TIO POBTIOA BRITAinnCA. (9M.M7) 968
hemistichioraai ooatrapositio, quaniTis inTeniantar ein< ezempla, aed
singali Tersieali distingai solent, praetalente consonantia oontinnata.
ConsonMitiae qualiBConque sine metro adhibitae exempla sicut hibernica eztant
incantationes vetaataa, item cambrica inTeniantar, at in nominibus pro jHnia,
quae terua esse solent secandum triadam morem cambricam, in enarra tione
militam et Tirorum Arthari Mab. 2, 211 (of. 2, 227, abi sant Tariata
quaedam):
Bwlch. acAyuwlcL a ««fvloh. neibon cltdfif Aryfwlch. wyrM eUdj/f «iifvlch. [|
teir I gonoea | ^wenn eu teir f/tgtoyd. \\ tri \ gouua | ^toaoa eti tri {
gu>aeu>. {{ tri \ benyn. I byn«« «tt trieUedyf. ji { glas. | glesstc. {
gleiscrt «u tri cAi || | eall | cualL | coitali.eu tri nteirek. || Avyxdydwc.
a «fneodydwc. a Uwyidyduc eu teir gwraged. \\ och. a\garym a diatpai.eu
tetrfi^Jtoyrjron. || OueAet an«uet ae «inttoet «u teir mereht^ H drwe. a
gwaeth. algwaethq/* oli.eu teir nuirwyn.
Constrnctionis metricae celticam formam communem com proprietate cam brioa
(de qoa re quae praeceperint Oambri artium scriptores saec. 13. et 14, Tideas
apud lo. Williams ab Ithel in libro coi inscribitor: ^Dosparih Edeym Davod
Aur, or tbe ancient welsh granunar,' Llandevery 1856) iam prae se feront tres
strophae primam lingaae cambricae aetatem scriptione et formis grammaticis
prodentes, quas e codioe luTenci Oantabrigiensi pont alios nevissime
edidenint Wh. Stokes (Beitr. IV. 416) et W. F. Skene (The foar ancient bonlrq
of Wales, VoL U. p.,2).
Qaaram coneonantius significabimus sicut sapra hiberiiicas in Teraibus di
Tisis secundani consonaatiam praetalentem finalem:
I Ni guoreosam | n«ifiAeunaur
henoid. \ miUlu nit ^»r|maur
I mi I an)/Vtuie ihm | ancaiaur.
I Ni I conu I m ^ardsm | ut [ cu«aoi
henoid. | cet iben \ med noitel
I im' I am/yono dun | onpatel
I Namereit* «h | n«p leguenid
henoid. ie | (it*ei«irr** «t oousttfid
I dou nam rioeut un.^TiMdd.
Eiosdem modi stropbae Tersanm temorom minas regulariom inTeninntar qusttaor
Mab. 3, 96. 213, ubi talia proferre dicitar cambrice 'eanu eglyn^
Giusmodi trius versiculorum regulariom ootonarum syllabamm, qoam Ta Ueasinus
composuisse dioitur, extat Leg. 2, 2, 1:
I Kiklea odurea «u Uauentia (hod. U<tfnau) I jbon I Bun «n ( rudher bedtnm
guir Aruon \ rudyon euiredyen.
Jtem eepteaarum, quam profert Artharas iiridens Oaium, Mab. 2, 237: I
kynnttytton aoruc | *ei "Funem fecit Caius
ouaryf dllius \ uab eurei f hsrba Dilluui filii Eureii,
pei I iach dy \ angheu u;/A>i. si salvus is, tua mora esset"
v. L namercit. •• T. L ditcu&r.
61'
|
|
|
|
|
(delwedd F9627) (tudalen 964)
|
964 (947— M9) VI. 2. dOMSTBOOTIO POBTIOA BRrvAKHIOA.
Vel Mab. 3, 199, nbi tre» fratres ficleleB filii G. laadaatur: I Trimeib
giluaethwti enumx. I trieheuryitedal kywir. bleid^HO. \ Aydwn. | hj/ehdwa |
Air.
Extant eiasmodi "^englynion rel epigrammatum seriea quaetlam celebre*
inter Cambros, ut inscriptae ^Englynnio hedeu, Knylyniov i/ cli/ieeid'
(rtrophw vel epigrainmata sepulororum, aaditoum, q»as' enarrant sepalora
beilatorum, vel hominum sapientium sententius auditus, i. *•. celebres), quae
modo servant, modo non «ervant syllabarum numerum, interdum consonantium, ut
haec (Myryr. Arcbaeol. 1, p. 81 [Sk. II. 32] et p. 174):
Bet y Mareh bet y Ouyikur A glytoeinti a gmU CredeUiad
Bet y Gugaun eletyfrut Vereh Ludd rioin leaitad
Anoeth bid bet y Arthir. Digaun da diwyd gennad.
Talia igitur epigrammata modo conatantiu structurae sant, modo solatae.
Eadem
constructio orationis po^ticae est in aliis carminibus receDtioribu«. Codice
Nigro (J^^yfr Htt) Caerm., quondam Hengurti, nunc Peniarthi a8»er vato, quem
saecolo duodecimo Henrico II. regnante (1154—1189) conscriptus esse constat,
continentar carmina 39, uua cum ceteris quaecnnque maiueroot carminibus
vetastioribus nuper edita a Guilelmo F. Skene (The four aocient books of
Wales, containing the cymric poems attributed to the bvds of tbe sixth
century, Edinburgh 1868).
lude e carminie 11. (Vol. II. p. 13) parte posteriore sunio versns bos,
secundum hibernicam divisionem dispositos:
Arduireaue } dvi || ytti vn a \ rfeu yssi tri \ hep er \\ \ hep \ haut y
amhtir aumaeth | fruith a | f>en || a | fop anrifftn I duu y env in\ desu
|| | duyuaul y kyfren i duH y env in tri\\\ duyuuaul y iitnx I duu y «ne m va
II I duupaul ae annhvin. Arduyreaue vb || ity deu ac un iui tri aman ||
t«<i duu y h\xn. Aunaeth j maurth alltxn | a < maind a hnn ac nat
kyuorua || bat ae unotuB, Auneth tuim ac oer |! a heul allofi allythir ig
cnir || a fJlam im pabwir tt I seich tn j «m^uir || a bun \ hygar \ hnxr
allosci pitnp kiex \\ vti/ueti wir. "Extollam ego duplicem, qui eat unus
et duo. qui est tres etc"
lufi-a modo inverso:
"Extoilam uuuui, qui est duo et udub,
qui est trcs insupcr, qui cnt doiw ipge;
qiii fecit diera Martis et Lnnae et mnreni ct tcniin.ini ctc.
qui fecit Ciiliduni ot frigiduni ot «oletn et liiiiftm elc "
cad«>m euaiiatiouis louj^a ol indefoflfla contiuuatioiia, qune cst
consonantiae. In bis cimsonantia finiilis non solum coiitr.iposita coninngit
hemistichi»
|
|
|
|
|
(delwedd F9628) (tudalen 965)
|
VI. 2. OOMSTRDCnO POBTICA BR1TANMICA. (949.950) 965
quinarain syllabarum, sed saepius etiam oontiiinata est, at «u per quattaor
Tersus, un per quinque, uii' per duo vcl treii. Allitteratio etsi neglecta
est in terdum, in pluribus tamon facile cognoscitor.
Orationis poSticae eandem conatructionem cam habeant tam recentiora oarmina
cambrica quam antiqua, at habent yetasta hibernica, quia negayerit esse
vetustissimam atque asarpatam a vetoatia pofitia, quorom nomina apud Cambroa
celebrantar» ut Anenrino et Taliesaino?
Aneorini, poStae vetustissimi e vetostia (Cynfeirdd, Bardis primitaTis),
coius aetatem ab a. 510 usque ad 560 statoit index poStarom in Mjt. Arch.,
carmen inscriptnm Gododin (« hib. FothudainV)* quod inter vetustiora primo
looo ponitar (MyTyr. Arch. 1, 1), ezempli tam vetustioris quam amplioris
causa inpiimis hic memorandum est, quamTis omnia haec vetusta, non servata in
co dicibus aequalibus, in recentiorem scriptionem sint transcripta, interdnm
haud dubie a recentioribus , qui vetustiora non intellegerent et, ot fieri
solet, in habitnm recentiorem transformarent, mntuta tcI interpolata.
Primum affero primos carminis Tersns (Sk. IL 62), quos tam ob allitte
rationem, intifrdum quidem consooiatam, saepius tamen per bina membra con
Seriptione liodieni* gododdin, vetattm
gnotadin, ut apud Nemuum in nomine regionis (ed. San-Marto, p. 73: 'Maiknuius
magnua r«s apud BrittoneB icgnabat, id est, in regione Gueneido tae, ^uia
ataros illios, id Mt, Cuneda);, cum filiia auis, quomm numems octo era^
Tenerat prius de parte sinistrali, id eet, de rttione quae vocatur Manas
Qvotodin! Qoae regio in parte sinistrali , i.e. a septeutrione {cM, siuMter,
goeled, septentrio) eontra Venedotium, quae est Cam bria septeutrionalis,
secunilum ea qoae disseruit SlL I. 77 gqq., putanda est CambrMTim extrema
regio ad septeutriones, nou illa quidem sita luzta mare bibernicnm, quoe iam
in Chronico suio niro ad a. 945, lUOO dicitur Cund>ritlimd, hodie
GufflberlaDd, sed ad Bodotrium, ubi etiamnunc et palus vocatur Slamannan et
regio Claekmanmuk, trans regionem Angkmm septentrionalinm, quae appellatur
Korthumberiand ab Humbn) ihiTio, ampiectens minores duus, Bernidam et Dei ram
(cambrice ap. Kenuiiun Detpr, Bemeich vel Bimeick).
In illis resionibns facta sunt quae carmen boc celebrst. Legitur enim apnd
Nennium (p. T2, cf. Sk. I. 331): 'Ida filius Bobba tennit regioues in
sbiistnui parte Britanniae, id est, Ombri maris, et regnavit aunls duodecim
et stnoit Dingtiann ChiortMemeich. Tunc Dutigim in illo tempore fbrtiter
dimicabat contra geutem Anglomm. Tunc Talhaern Cataguen in poemate clarnit et
Neirin et Taliesin et Blncobard et Cian, qul voeatur Oneinth gwaut, simul uno
tempore in poemate britannico elarnernut."
Idae primi Kordhuuibriae regis initium in C!bnmico saxonico ad a. 647
notatur. Dtttigirn (nlger dominus) cognomeu esse viaetur eius regis, oni
parebat populus Ovotodm. In Nennii loco posm: etnucU Dingvaroi
(hutrthliemeick, pro cormpto: »n*U Dingnayrdi Ouwrthbemeicli. Est enim
Dingnaroi nomen csrabriciim castri Bemidae superioris (cambr. gnarth, superl.
gnarlham, extremns, p. 693), quod angiice dicitur SeManbmy, hod. Bamborough,
ut patet ex iis, quae mox wcuutur ap. Nenuium: 'Eadfered Jedit uxori MUie
Uingnaroy, quae vocatur Bebba, etde nomiiie suae uzoris snscepit aomen, id
est, Bebhanburch.' Inter nomiiia poetaram apud Neimiam Neirin, al. Nuevin,
baud dubie comiptum est pro Aneurin; nomine Bluchbard signincatur Ligwarch
Hen {Lgnarchhen iam L. Land. 138 in deacriptione agri bcta tempore episcopi
Oudocei saeculo sexto exeuute; diverBum est, quod extat in recentioribus
chartis viri nomen Leumarch iOS, Loumarch 330, lel Lamarch 141, l q. Luuarch
143). Nomina Talhaiam et Cian inter Bardos vetustoe memorantui.
Regiones eaedem sepiautrionales memonDtur in carminis inscripti Qododin
strophis, quae Caeaucum celebraut, duaDus posterioribus ita:
ket dgffn Wyned a Qogled » rann guuyl mab Yiggrran.
■conveniebat Venedotia et Septentiio (i.e. Oiunbria) eius
partem eonsilio filii SciranL" kinydei mpn pi/mwnt rae u lafnawr
u-gr Ueivgr a Brenngcn dgchiawr.
"Ceciderunt quinque turraae corum eins laminis Tirorum Deirae et
Beraiciae gemabandsa.'
|
|
|
|
|
(delwedd F9629) (tudalen 966)
|
966 (961. 85«) VI. 2. COK8TROCTIO POBTICA BBITAMHICA.
trapositam, qoaia quia coniunctis binis membris ▼erBibua singalis singolae •en teollae coatinentar, e
cambi-ic» serie usituta in bibernicam contnposiUonea transpono.
I Chndgf I gmr oed | gm% 11 1 gwrkyt am dtu
I meirch | mtvth | myngvrta || a dan vordvyt \ megyr wub.
I
y^ffwyt I ysgauyn Ikdan |1 ar \ bedrein wein | tmao.
kledj/uatpr \ glas \ glan J | ethy | eur apAao.
Ni/ bi ef o vi II cas ero/ a thi.
I gwell I gumei/ a thi || ar wawt dy uoli,
h/nt y waet elamr || nogyt y neitl^wr
kynt y\vwyt y | erein || noc y argyweiD,
I ku, I cyueUh Ewein \\ I kwl v utn a dan ornin
I marth ym pa vro i llad un\imab | marro.*
"Tndole Tiri erat iaveniB, Tigor circa tamultum, equi rapidi iuhae
«pisBae sub femore splendidi iii7if>nis, sciitum leve latum ad latus tenue
celere, gladius liridas purus, calcar aureum et plumae.
Non haec erit iuTidia inter me et te,
melius faciam tecnm, elogio te laudace.
Prius
sanguis eius ad aolum quam ipse ad nnptius,
prius oOTTis eius cihus quam ad cuncursum.
Carns socius Owenil damnum eum esse sub coms,
certum mihi, in qua terra interfectio nnici fiHi Marronis."
V(TSUB denaruut, nemistichia fere quinaram syliabarum. ferisse mterdoa
VKl<>lur tam rectus syllabarum numerus qoam allitteratio recentiore
scriptiene et infectione, restitai ergo restituta prisca scriptione, at
nameros deoem s^la barum iu Tersa tertio, modo scribus scidt xcamn Utan, vel
allitteratio in his: irian I mordoit \ megr gtus, | guell \ gunem athi i ar |
gnaut H «aoti.
Post hoc exordiam heroem celebrans deinde poSta per aliquot strophas ampliori
syllabamm numero in siogulis Tersicolis adbibito adiongit mmorem sermonis
omatum. Frequeofl enim est praeter consonantiam finalem continuatam lateralis
fere in codeni versiculo, diTersa a copnlatiTa continaats per stropham.
Singulonim versuum esse solent nevenae syllabae, quae abi non sont, quaevi
Primum inter bellatores Cambrorum
contra Angloa poita celebrat iuT«neoi, sed in lucuui jnox vertitur de
interitn eins in proelio. myngvroM, TeU monabnu, adi. brus, etMBns, densus,
eiw BubBt. nwng, plur. mogou gl. Lxb., leg. mongou (gl. eomse), nib. TOt. mong
(gL cimu) Pr. Or. n> argyurein, arcym^., primus couflictns ap. Ow ; codem
modo infra (p. 64) de CJaMoci iBteritu poeta:
kynt y gic e vleid nogyt e neitl^fawr. kytU e vud y vran nogyt e attawr iiyn
noe argyurem e waet e tawr.
Prins efiu carofiupo quam ipse ad nnptius, prius eins fnictus corvo quam ipse
ad altare, prins quam ad congrMsum eius sangnia ad lolum."
ncgyt nescio an sit forma composita pro vulgari no,
noc, conferenda cora. arem. ages, <9('^ ^^ Cetemm permulta obscura vel
incerta manent, etiam poat iuterpretationem viri doetMiBi 0. S. STani If. Sk.
I. 374 sq. IL 370 tqq^.
|
|
|
|
|
(delwedd F9630) (tudalen 967)
|
YI. 2. ooNsmnono foitica BBiTAMFaoA. (»5»— »m) 967
tur utnua caosa sit recentior transcriptio, an haec tanta sermonis necessitas
et structorae difficultas. Propono ob mmorem ▼ersiculorum
amplitudinein ser ▼ata eadem divisione, quae est in editione, strophas proximus
duas (p. 63):
I Ifayawc | eynhonmc | men y | deOtoi
I (hffan ifmlaeH inn | tned a | dalliei.
I TiaB \taly\ roda,}n ene klywn
awr Ajr I rodei navid meint ditjrnci
m' Mt/yei o | gcmhaum eny eerei
waet mal bncyn \ gomynei \ ffusyr nt/t echei.
Nys adratod Cfododin arUmor \ Mordei
rae p'byU \ Madanoc pan ofcoryei
nariKnt vn gwr o gant eny deUuA.
I KaeatDc \ kynnioyiLt \ kywla.t | erwjt
ruihyr eryr yn ebyr pan | lithiwjt
E omot a vu not a \ gatwyt
gwett a umaeth e oruaeth ny \ gilyyiyt
Bac becTis \ OdotRn | odeohwjt
hyder gyntheU ar | vreithel \ oanamjt
ny nodi nac \ ytgeth nag | ytgnjt
ny eUir asiet ry\eaethpmjt
rac ergyt \ cat\oannan \ catwjt.*
"Caeaao dnx quoeuoque yeniebat
exaninus corum femina mnbum tenebat
Peiforatns frons Bcnti eins. Cam andiebat
tumultom, non dabat venium, quocnnque incurrebat»
non recedetiat e proelio, donee manaret
sangnis; ut iuncos Bueddebat viros, qui non reoedebant
Non memorat Gododinus in solo Mordeii,
pnui tentoriia Mataaci cum revertebatur,
nisi nnum e oentnm viris qui venerant
Caeanc oongressor, patriae hasta, impetus aquilae in ^(ressnm onm allecta est
Bius paotum fnit signum quod servatnm est melius perfecit propositnm snum;
non est receasum. Contra exercitom Gododini insidiae structae snnt ' In hii
dnatras et dnabas sequentibns itrophis continentaT laudes viri bellicod cni
nomen eit Caeame, in primia cdebnti, «pumquam ipse quoque occnmbit in proelia
nun i e. tnan (= magei^ uno ioco, ubi. rodawr
lat rotaries, a rhod, rots, i.e. cUpenB, a fomui dictua. gaair,
ciamor. <n&m, sequi, penequi. dUsw, teigam verteie, a inbst eH,
tergnm. eainAaiiHi, eammaimi (=; gidL hod. coKnpame) proeUnm. m«ru, BQllsre,
flnere. coaqriM, hod. cjrmmwui = lat commtnMre? adi gori, revertf in patriam.
Mordei nomen regionis, Madawc nomeii reguli.
CymUoy at, plnr. ey m u wye it Mob. 3, 96, con g riwBor, pog^nator. erm/t,
sndes. rvtl^, aKgresBio, iavasio. UUhiaw, allicere, praeaertiBi eiea. amol,
hod. aamoc^ pactum, condieio. Sequentia mdicant loenm et modam inteiitns
bellatoris, locati in insidiis. godevhu, insidiarL. Aytwr, i.e. h^dr. cymheU
= eym-peU, compellere, nigere. breiiheU, congressuB, proelium, etiam alibi
apnd Aneurinum. bemhaa, conqrienum redden. nodi, protegere, conBwrare, hod. noddi
a snbit nawda. ny elUr, con Btructiaiie passiTa verbi gallu (f. 6SS), non
potest protegi. anet, hod. am»edd. maeihpwyt , ■ con Kraeua emi
farmis aaprs (p. 676) enumeratiB, a verbo denom. maethm. ergyt, hod. e^fd,
pla ietns. coMNMMa, oomp. e cat, hod. caif, et bamtan, hod. banain, tamnltnB?
catwyt, ' a ea^.
|
|
|
|
|
(delwedd F9631) (tudalen 968)
|
968 (964.966) YI. 2. CON8TRU0TIO POETICA BBITANNICA.
aadaz compnlsio ad proelium prolMa est non oonserrari noc hasta nec Bcutum,
non potest habitatio, quae outrita erat, ab iotu bellici tumultos, quo
pugnatum est."
Hic quoque vetusta soriptione restituta restituitur allitterotio in
quibusdaBi: ni I oiliei o \ eampaun; rae 1 6odin | ^uo jfoclin gw)\techuit;
ar \ breithM | fm hauit*
Exempla consonantiae bisyllabae et intemae praebet carmen Taiiesino, aeqoaii
Anenrini, tnbutom in narratione de hoc poEta addita editioni nBmti(h num
codicis mbri (Mab. 8, 348. 349; cf. idem sed valde mutatum in Myr. Axch. 1,
36), quod revera lonas Athraw o Fynyio composuisse fertur, inscrip tum 'Btutl
y Beirdd* (bilis ira, Bardorum), quia Bardus vel potius Bardomin ordo inTehit
in Cleros vel reliquius Drnidum ordinis delapaas in cantorum mendicantium
praTomm statum.**
I Clvt gam ar/vr a ar/etatu
I Catfd annuuriol yio m moluntf
I Cerdd artoag dd^flua a gtaaant
I Celwydd bob aautx a arfmatU
(Tunrionion | ddjmon a | ddy/alant
Priodol ivrtigedd hwy ai Ifygrant
Owirionion forwymon tnair a haitigant
Au I hoes au \ hamsM yn o/er a dreuliant
I (irtctrionion | ^einion a ddy/alani
Y noa y meddMont y djAi y cyagant
Yn »eg\si heb la/ac ydd ymborthant
Yr eglwys a | gMsaant ar da/axn a \ gjtehevU
A lUAron ae ndion a \ gji/ymiant
Llyaoedd a gwleddoedd y amo/ytiant
I Pob I parabl dihwjH a grybwyhant
I Pob I pechod marwol a ganmolant
I Pob talwtdd fueltedd a arwoddant
I Pob I pentrtt | pob trot | pob gwlad a grwydrant
Gqfaekm angna nis pryderant
Ltt\ai a chardod fyth ny roddaiU
Oormoda.n o | fwydau a | fwjiiiaant
Llaswjt ua phadet nis ar/exant
{ Deg^m ac offrwm y | dduw nis talant
Gwjlwa a «eiliau nia addolant
Jfmciliau ua chatcoi nia ymdorant
Adar a Aedant pyaood a no^ant
Qwemyn a feftmt pry/ed a ymtuagnDt
I Pvh I ^etb a ymdoi\h y ynmill ei borthiaat
Ond cler a lladron \ diogion \ di/wyniaat.
Quae tam da^nwirino quam de ceteris
vetastis Gambromm Bardig ac de canBinibui, qo<* eomm femntar, dispututa
sunt, novissime receniiuit W F. Skene in libro supra laudato.
** Uaec vocis Cler interpretatio legitttr apud Owenum. Uonachos eorundem
moruni Mtcaio decimo lefre publics castigavjt Etigarus AD((liae rex (cf.
tian-iiarte, Artbursage p. 33). U« •'*' moricis Cleris «tiam hodiernis cl
Villem. b«rz.-Br., praef, p. XXXVI.
|
|
|
|
|
(delwedd F9632) (tudalen 969)
|
VI. 2. 0ON8THCCTIO POETIOA BRITANMIOA. (965—967) 969
Ny I ehMaf fi nar gerdd ua | eherddwriaelh Oan* I duw ot rho«t rhag | drygauW
galaeth <)md hum <n httnoain o | gandytoodraeth Am I (^oi/u fmu a^
waMnaeth*
"Gieri iniquo usu utuntur,
Qjnuros prufknua est eorum panegyricus.
Gantum Tacuuxa nmum csnunt
Mendacio quevis tempore utuntur,
Probis hominibus illudunt,
Nuptas mulieres oomimpunt,
Probua puelius Mariae aontamiDant,
Bt aetatem suam et tempus suura in rebus vanis consumunt,
Probu infirmis illudunt,
Noote inebriantur, die dormiunt,
Seoure siue labore nutriuntur,
Ecdeaiam oderunt et tabemam quaerunt,
Cum latronibus periuris oonsociantur,
Aulua et epolas serutantur,
QoamTis yocem insanam intimant,
Qttodvis peocatum oapitale collaudant,
QuamTis profiEuiitatem yitae ducunt,
Per oome oppidum, omuem yicum, onuiem regionem yagantur,
Pericula mortis non ourant,
Nec domicilium nec eleemoqrnam uuquau dant,
Abundantia ciborum delectantur,
PsaJmis aut precatione non utuntur,
Vocabuta quaetiam notalione digna:
arfer, nsos, ar-ber. catU, cantns, hymnns. a$mitmol, anduteiol, andiataul,
adi. deriv. a dus, deus cum particttla privativa. d^n, insipidua, sine
eplendore. celwydd, menitacium, falsitas. dyfalant, imitantur, huc loco
iltndendi eausa. Ifygru, comimpere, polluere. halogi, coutamiiiare, oenom. ab
adi. MalatBc, pollutns; subst. phir. kaloii (gl. stercora) kL Ox. morwmion
tnair, pueilae Mariae, sanctimoniaMs? et a'm crair yic Mab Mair (confidentia
mea est filius Uariae) 3, 328. gyd a Maer Fadlen (cum Maria Maffdalena) :i,
340i yn ofer, adv. adi. ofer, vauus, inutilis, improbus. treutiaie,
consumere. gweimon ptur. adL gwan, debiliB. eauau, casSu, denora. a snbet
ea$, odium, invidia. tidion, cui in margine additur odion, vox incognita,
fortasse cuin praecedeiite ac legenda anudion, adiectivum e quo derivatum
am/don (perittria). cydfymiant, consoviautur, comp. cum verbo denom. ntyiMau
obeoleto. eryliwyllo, annuere, memorare, indicare. canmoli, collandare,
praep. caiit cum moli, unde bnpra subst. tno UaM. talwedd, iadigaita.a,
improbitus, ab adi. talw, vihs, despectns. buelwdd, p. k36. arweddu,
conducere. crwydro, vagari, aenom. asubst. arwydr, migratio. g^aelau angau,
captiones, arrep tiones mortis , i.e. pericula. eardod lat. eariUu , unde eardutta, caritatem
fiagitare, i.e. men dicari, Tox transurapta (p. 043), gormod, abimdantia.
bwydau, cibL mwythaant, leniunt, denom. ab adi. mwyth, lenis, tener. Ikwiryr
trauspositis litteris L q. uillwyr, psalterium, Uber psalmorum. pader, pater
noster , oratio domiuica. gwyt, hib. vet. fel, feil, dies feetus. eeiliau
trausformatum ob consonantiam. ut videtur, a *ul; dydd tul, dyw tul vel simpliciter
*ul, dies solis; hodie $ul a gwyl a gwaith, dies dominicus et dies festus et
operarins. Subst lail, pl. teiliau, significatur fundatio, iundamentum ; an
ergo error poeticus consulto factus? addoll, ndorare, venerarL mewiUau,
mywyliau, vigiliae. eatcor, uaagor, festura sollemne. ymdoraiU, eurant,
oognatum verbo defectivo tater, dawr (p. 605). hedaJU, volant, hod. hedeg,
liedfan (volare), hed, volatas. n^, natare. inela, mellificare. ymbugo, se
trahere, repere; llutgo, trahere, tendere. ymdeith, hod. ymdaith, ambu lare,
laborare (cE hib. vet. imthiag, imthechi), pnnill, ynniUaw, acquirere,
adipisci. porthiant, victns, uude supra ymborthi, ali, nuuire se. ond, i.e.
owd, onit, nisl. diogion, adl. diawg, piger. difwyniaat, iuutilis; subst.
mwyniant, usus, cum part. priv. di-. cablu, detrectare. arjgiauV gallteth,
i.e. drygau yr yalluth; dryquu a subst (brwg, malum; gataetli masc. maeror,
lamen tatio (fem. via lactea). arwain, arwein, ducere, vehere (cf. vet. gall.
coeimuut hib. fen, p. 106), i.e. agere. camlywodraeth, adi. cam, curvus,
malus, improboa, et Hywodraeth, gubematio (p 852), ut saprs camaifer.
|
|
|
|
|
(delwedd F9633) (tudalen 970)
|
970 (957.1144.968) 71. 2. OOK.STRrOtIO POBWCA
BRITANiaCA.
Decimus et oblationes ueo oon soiruot,
Dies festos et dominicas non venerantar,
Yigilina aut caevimoniae non obserrtnt.
Aves
volant, pisces natant,
Apes mellificant, vennes repunt,
Qaidvls operatur ad consequendam nntritioueui soam,
Exceptis Cleris et latronibus pigris inutilibus.
Non detrpcto ego cantum nec oantorum artem, Nam deos ea dedit oontra mala
tristitiae, Nisi eom qui ea agit iniquo usu Ad detrectandum lesnm einsque
ministerium."
Praeter communem copalMn -ant enamtionia reprehendentis et -aeth stro phfte
finidis in membris hanc praecedentibus onmibus laterales conaonaDdae et
intemae inveniuntur, qoamquam non semper sunt plenae. TermimUiones -tON,
-iauy •iant, etsi ob metrum monosyilabae putandae sont (leg. -pon eto.),
constituont tamen bisyllabas consonantiaa, cum accedant ad internas in Tod
bos signatis gvnfianian ddynioH, gunfUau mewUiau aliisque. Singali versicali
novenamm syllabaram esse aolent.
E more triadam admodum usitato et vetusto apud Cambros orta est stropha
certior cambnca et frequentior triadica, servata in recentlore poSsi iaxta
versu vel atrophus, in quibus cousonantia aat continaatar, aot copolat binoa
versica los, interdum plures, tam Bnbsequentes quom disparatos. Consonantua
finalii bis copnlans binas lineas (vel distichon cain consonaotia
contraposita) oomiiQ nis est forma epigrummatis cambrici, quod dicitur
penuiU^ com triom versaiun epigramma dicatur englyn. Usitatissima
sunt hodie quoque haec peninllMm, praesertim quibus morum praecepta
traduntar, inter Cambros, in quibus ecse dicuntur, qui centum vel plura
proferant, cantom accuratissime cithara comi tantes (cf. Cambro-Briton 1, 69.
70, in caius libri comploribus locis mnlta collecta sunt). Versiculi vel
hemistichia octonis syllabis constant, varius nonis, ut in hoc, caius
sententia contra consaetudinem etiam in altero disticho con tinuatur
(Cambro-Brit. p. 29);
Dgn a garo grtoth a thelyn, || «<t«R cytighanedd, cdn ag engljn, a gar y
pethau mtcya <trion, Ij <//'» y ne/ y'mhlith angyTvia. Yr un ut charo
don a chaniud, || ni ehair ynddo naws o gariad, fe welir hwn, tra byddo byw,
H yn gdt gan dd»fn, a clid» gan ddam.
''Homo qui amat crottam et harpatn, Boniun consonantiac, cantam et
epigranuDa, amat res maxime amabiles, quae nunt in caelo in medio angelorum.
Is soltts qui noo amat tonum et cautiim, aoa amat in se virtiitem amori«;
Tidebitur hic, quamdiu erit vivus, iu odfo euni homine et odio eum deo."
Potest distingui stropha triadica simpiux et copolata. Simplex eonstitaitar
floli<* tribns versibus septenarum syllabarum, coniunctis aua conaonantia,
qu* utropha non solam illa epigrammata, quae dicontar englynion, supra meno
rata (p. 963), tam vetnstiora qoam recentiora, sed etiam tota carmina de
|
|
|
|
|
(delwedd F9634) (tudalen 971)
|
"VT 2. OONMItUCTIO POBTICA BBITAMNICA. (»68.96s)
971
carriuit.* In copulata strophs triadica t<>rnos Tersiculos eiusdein
consonautiae, minoris fere ambitus, sequitur quartus, cuius consonantia
aitera termtoalis decorrit per totnm carmen. Haec quoque tam ad
recentiorum poSsiu (>ertinet quam vetustae tribnitar.**
Artificiosioris structorae exemplum addimus e CN. carm. 1 , dialogo inter
Myrdinum et Taliessinum, in euius earminis parte priore uon solum omnes
Tcrsns (nonamm syllabarum, exeepto primo, qui est octo syllaharam) copolan
tur eadem consonantia continnata, sed etiam in singulis Tersibus binae
syllabae tertia fere et sexta sibi respondent, at plerumque eiKciutur stropha
trieticbos^ M. Mvr trwM genhfff mofr (rusn adtTf^ cm keduyy a ehaduaji oed
Uachax hjulamx kyuUntha oed ytcmA o trf/urujd o trynAn T. Oed maelgMU a uelun
tntmuan***
y leula rae toripmlu tiy (Aotianf M. Sae deuvT tnetttai ytimn
rac «rrith a gurriHi yar loeUigtiU mein tofnet m iMeu a dygaja moch guelha y
nm«r gan elgtm och oe feith ntaur a (eith y devthan. T. Ry* litic/aot oet
rychvnot y tarina hid attad y daeth rad kyviatiax^W 'fat kyvdm tra ineesm y
kuynua
V«tuiitiora, ({uonuD auctor perhibetur
Lywarchhen, viUeas ap. Sk. Rec«ntion profermitar «b editoribuB, ut m Vab. 2,
tSS, vel in libri inBcripti: 'Britannica after the Romans, Lond. 1841' tomo
3, p. 24 M|.
** Apud Davies. d.nae strophae tradnntur, quarom conionantia in temis venicuKn
est bi Bjnsba, ran in carminibns eambrids, quatemae syllabae in aingnlis
veraicnHs (Oramm. p. 207):
Mi a haraf Am. Ifffauu
Im gweit araf, Fy n^lateu
Gaan a gari^, Jua Uiauu,
Oain o gerydd. Em lliotydd.
Quinae in triadlbiu, quatemae in venibns eopnlautibus, pariter atque in
ezemplo p. 972 allato, inveninntur in carmine Lywarchi poetae saeculi
duodecimi. coius sunt dnae etrophae, ap. Tura. (in libro inscripto: *A
Vindieation of the gennineness of the andent british poems of Anenrin,
Taliesin, Llfwareh Hen, and Herdhin, with specimans of the poems. By Sbarai
Tnrner. Lond. ISOS*) p. «4:
Daromm Uertin Dywawd denoy$on
Dyo(M breyenhm jMdeni haelon
Qymry merin hU eryroa
O gamhmri. Eryri.
Itsm io caroiine quod Taliesino tribuitur in narrstione de koe poeta (Kab. 3,
381):
E^ otBnaelh panton Jphmn eatmUynedd
Ar lamr glyn Ebron HA fawr ymgeledd
Ai ddwyh gwynmon F bu en goriedd Qmm lun Adda. Oyn ciul anima etc.
SBBt Brirae voees finales veraiculorum copulantium , ut Adda (= Adam) in gm«
brn Adda (di gnam formam Adami, crearit dens), latinae plerumque, ut iu cyn
cad anima, et in sequeutibus: Ar dir Attia, B^d at E^a, Critt fab Alpha, Hyd
Sahrina, Tir Saxoma, Ond gteylU Walia (leg. -ja). Inveniuntiir tameu et
latinae voces et haec triadica stropha etiam in aliis carmini bns Taliesino
tribntis.
•** Kd. imamas. f Ed. thmmt. tt Cod. iyulam.
|
|
|
|
|
(delwedd F9635) (tudalen 972)
|
972 (959) VJ. 2. CONSTRUCTIO POKTICA BIUTANMICA.
U<u haeJon o dmon tra u»an
tryuir nod maur eu clod gan elgna M. Tray athrai rny a ray y doelhua
(rav athrtm imdoeth brBXi* am e-lgan
Uat (//wel** 00 (fmel*** kyulau»a
ab rrhin ae umn a wnaethtui. T. Llu madgna bu yscua y doethan
aer voir )aA. trybdidiad gnaedlua
Inde vero sccuntur strophae quateraorum versiculorain copolatae eiulem
couHonantia terminali, nisi quod post primam quae est triadica eiuHdem gene
ris cuius supra cxempla sunt apposita, redeaut duo versus nonanim syllk
barum:
neu gueith arywderit pan t)it y deunit Aid y umcJdt y darperaa. Af. Uyae»
peleidrad gnaedlad gnadlua lli/aus aerwir bryv breuanl vidaa.
ttyous ban brinhvt T. Seitb meih difm llyatte ban foher geith guir ban
brouhet
Uyaua ee hymckuel seitlt gnaew ny ocAei
(» eu hi/inowa. in eu seilhraa.
Doae bos strophus, sibi reHpondentes consonantia singulorum ▼ersuom, secuntur
quattuor triodicae copuiatae:
JU. Seith tan vuelia M. Seitli ugein haeloa seith kad kyuerbia a aethan
ygwlloa
seithued kinpelia yg coed kelttfta
y pop kinhuaa. y darututa.
T. SeitJi gnaew gmoanoa Can ga tw» myrtin
seith loneid awoa g^^ydi tallessia
o giuted kinreinon bUhaud kyffredia y dylanuaa. vy darogaa.
Ooruicu ct aremorica uarmina vctustiora si superesacnt, haud dabit similom
structuram prae se ferrent; sed recentiora careut allitteratione.
Etiam in hodieruis carmioibus populi uieraorici, quae vir clarissimus Th.
Hcrsart de la Villeinarqu^, de litteris aremoricis optime meritus, collegit
et edidit, consonantia tinalis semper est monosyllaba, terminans biuos •veraw
aut mmoris ombitus syllabaram duodenurum vel plurium, caesura niedia in bina
membra divisosf , aut minoris syllabarum octonarum plerumque, raro nove
" Ed. bran. •• Ed. dtnel. ••• Ed dinet.
t Ut in quartae editiouis operis inscripti 'Bareua Breit. Cbants
p<»ttlairM de la Bn tagne. Par. 1846' 3, 348 mmor ceteris omnibus ambitus,
idem qui eet in bymso Seenndini ii S. Patricium (p. 920), invenitur in
carmine, cuius exordium est:
Ha distU vinlin pa sitvit \\ mont da gas ma zaoud er mt/t, U» glevt va dou» o
kasa || hag h» amia di(mc'k h» wous,
|
|
|
|
|
(delwedd F9636) (tudalen 973)
|
VI. 2. CON8TRUCTIO POBTICA BRITANNICA. (960.959) 973
naruin vel senaram. Yersicoli minores interdum temi copnlnntur coiisonantia,
sicut in strophis triadicla apud Cambros. Item in carminibus, quae nnperrime
ez ore popolarium collecta edidit rir doctissiraus F. M. Luzel*
frequentissimi sunt versiculi octonarum syllabnrum, varissimi novenarum (p.
286) vel septe uarum (p. 184); ampliores versus aut bis senas continent (pp.
44. 170. 1%. 266. 3b4) aut septenas exceptas aeuis (pp. 50. 116. 194. 210.
278. 358), bis septeiius in uno carmine (p. 272).
Ampliorem et magis ornatam constructionem stropliarum ostendunt cum comica
carmina tum aremorica in codicibus servata. etei non ita vetusta sunt.
lu coruicis semper aut alternans invenitiur consonautia, quae est mono
syllaba, aut post plures versus rediens, qui ipsi inter se coucinuiit.
Carmen
de passione Christi constructione versuum et siropharum con gruit fere cum
hibcrnicis. Continent enim singuli versus bina bemistichia septenarum
syllabaruro sicut in carminibus vetustis hibernicis decurrentibus per
disticha cum consonuutia contraposita vel copulativa, a quibus hoc solnni
differt, quod strophas singulas efAciunt quaterni vensns consonantia
continuata copuiati duplicitcr. Ezempli causa propono
strophas duas 232. 233, de se pnltura Christi. Me gUve va dout o kaiut, ||
kaua gt, uxtr er menei, iia me mont da Mecel eur ton || o bina ganthi
tM>z.
Consonantia
copulativa continuutur per hanc stropbam, non contiiiuatiir in aeqtientibitii.
Sed pauc« gunt eiusdebi anibitiis, oetonaniin syllabanim in priore.
septenanmi in posteriore membro car mina (3, 23:{. 3SS}. lo pluribua aunt
septeoae gjllabae in priore, senae in alturo nembro, ut 1, 237:
Jitre parrez Pouldergat || ha parres n>uart A« eut tudkntil iaowmg \\ o
$evel eum orme.
Barius idem numeri inversi sunt (1, 373):
llraoan merc'h tUjetUU '^a oa drema tro-vw-dro. Eur piac hik triou»c'h vloa,
\\ Gteemolaik hi hano.
Syllabae «eiMe in utroque bemistichio (i, S40):
Ettdra vinn tr breeel g kc'h eo red din tnonet, Da biou e roinn me^ma dounik
da ecret 7
Item alibi (3, ii4. 440). Consonantia contraposita in hemisticbiis octonarum
«yllabarum (1, 314)
Pttra a ia gad ar menet H Eur nmm meod du gredan* e.
Rariora lunt novenaruu vel genarum syllabamm (3, H2):
He viim, a-vad, bekk ua tnamcb, || laket em eut tua tpered er jjtteh
Senarum in diaticbis vel, ut edita sunt, tetrastiehit (2, 46'i):
Jeeui! peger bras vo |{ plijadur ann aico. Ai vint dirak lione, || hag enm he
garante
Stropba triadica cen^trocta e Tersiculig octonaniro ayllabanini (I, 50):
Uo mabik lakr (-'hui a virn, Me ma hini me n golhi. Truee ouzin mamm a druerA
Non inreiiinntur strophae ampliores, quae conaonantiam liabeaut altemantera
ant Mpamtam piu ribii» versibiw.
•
Omeniou Breit-Itel Oliants populaire» Ue ia Basae Bretagne. Oitertiou,
premier vo kime, Lorient I8C8.
|
|
|
|
|
(delwedd F9637) (tudalen 974)
|
974 (96s) VL 2. OONSTRUOnO POETICA BUTAIIKIOA.
lo»^ 5« grytt a vynnas | y arrow htty seffregh toAek yn vcaier dd [ve] yn
whai || hag ua ystynnas pur dtik aebro jy gorff y trylgtts || sendafl rych yn
luas pleg ha marya leun a ras ]\ ganeo tresl ha tn«r<^ek.
Eua en lowarth eae II ha ynno navnio parj% den marow rag recects II [byth]
newyth nynio ve^ corff Jhiit cet yntr^o || yen logell a ve degjt hag a heys
je wroweye || ynuo ^ a ve gesya.*
"losephue ChriBto albavit crnnt eios et bmchis dnlcia, tanquam si esset
fiunulns, atque ea eztendit pnlcherume, cironm eius corpns Tolvit sindoDem
largam mnltipliciter, et Maria pleua gratiae cnm eo tristis et sollicita.
Ibi hortus erat et in eo iam erat paratum,
ad hominem moitnum recipiendnm, aepulcmm nevum, non erat usnrpatom.
oorpus lesu Christi inter eos ad loculum est portatnm,
et e longitudine iaoere in eo est sitnm."
Eadem constructio et stropharam et rersuam (secandum imitatioBem co dicis
praemissam editioni, nam editor octonos singolis stropbis tnbait Tersicu los
eeptenanun syllabaram) frequentissima est in tribus illis &bali8 sacris,
qoas conianctae edidit Tir doctissifflas Edw. Norris (iu libro coi inscripsit
'The Gonkish Drama', Ozoniae 1859). Vix tamen minore frequentia in isden snnt
strophae seoariae, in quibus binos Tersus ooncinente» ezcipiant singnli
Tersi* cali inter se combinati consonantia, aut codem syllabanun numero quo
praeoe dentes ut O. 99 sqq., «nt minore, praesertim qoatemario ot 0. 660 etc
Scon a onan ath asom Aban vyn an tas an nef
my a xora thyto parow rtt ye tywe y voth ef
pup vr ol rag the wert& ptfenag vo
Adam otteniy vmmA dre grath an arhdh gueUn
ry hamno thethy hy gwrt^ ny a thgnyth vn flogh dk
theih par rak hy kymmem. tl^ a teruyo.
Nec desont strophae ootonariae constractae ad instar oambricae strophw
triadicae copolatae, at O. 878 sqq. vel R 755 etc.
Bolungeth dew yv henma Iheeus crytl arluth a nef
bonet gorryt an tputma. a dew lemnyn agan kS
pan dremenua an byem» nep ua gryt ynnot goeX
yn y unow bot gorrj» ny fyth tyltoja
an tat a ne/ tur hep fal pan prydyry/ ay pastua
an gruk e/ thotho hauai nyn*a ioy vyth ytn eoloa
pan dorraea m aval eltat ua aHa/ yn <oon an arluth a fue terrja. keutel
worihja.
In prioris stronbae secnndo versu
immlHsnm a me ve tam constmctione quam ■eti» ^ stnlallifi
yn whns reverewium videtur ad coustractionom adTerbialem (p. 615. 616). In
alttriH strophac venn piimo navnio pro nynio lectioae librorum commendatiu'
anf;Hoae venionis codiM manuscripto aJtero, qui exhibet "now". In
versn altero byth ante neieylh excidisae, post eandeB vocem parry» additnm
esse videtur aberrantibus orulis scribae. pUrerfs, inter eos, portatMWi i.e.
ab iis. greweje, groieethe (p. 90.^).
|
|
|
|
|
(delwedd F9638) (tudalen 975)
|
VI, 2. COK8TRUCTIO POBTIOA BRITANNICA. 975
Rariores sant strophae e meris Tersicolis vel henustichiis quaterDaram sylla
barum compositae, ut
R. 875 sqq. A vynyn rjth rta tuehe vy nes ua ua wra ffrujth. * na/o M« (es
ny thueth an prja er ua ffytljt • then ne/ ihim ftts moy tewhyllji • arte
(Auw yula.* the goug worthja.
O. 1305 etc Tan ha dethe ■ yma gene lemmyn parjB dun alentta& • rag offrynnth
an sacry/ja.
0. 1907 sqq. Oc arluih ket • ua vyA serrj» kettoth an get • my a thue thjs yn
pup tdlet • thym mag fo res prett hep danget • vetha/ parjB.
Cetenun inTeniantar strophae magis artificiosae vel
minus regulares cum in Dr. tam in Cr.
Malto Tero mmore artificio constructa sunt aremorica carmina duo, quae sola
adhac edita esse dolemos e namero eorum quae superesse dicuntur, fa bolae de
passione et resurrectione Christi (Le grand Myithe de .Jesus) ac de Tita S.
Nonitae et filii eios DaTidagii {B%ihfz Sante: i\o»n'). Quae etsi allitte
ratione ipsa quoque carent adeo, ut paaca quae inveniuntur eios exempla
fortaito potius quam consulto aocidisse Tideantur, cousonantia tamen (eemper
monosyllaba) abundant non modo terminali, sed etiam laterali atque intema.
Ciim enim in utroque carmine duplez potissimum sit stropharum genus, unum in
quo quatemi fere Tcrsas consonantia conUnaata coniongantur, alteram in quo
quateraorum Tersuom secandus quisque concinit cnm qoarto, senorum primos cum
secundo, quartus cum quinto, tertius cnm sexto; alterius generis primam
strophae ipsae inter se coniungi eolent daae tcI plures (ut senorum Tersaum
quinque Boh. 4 — 6, septendecim p. 02—72, quatemorum septem p. 16 — 18, nevom
p. 42 — 44) continuata consonantia claudeate in hunc modum: abcb. bded vel
aabccb. bbdeed etc. Deinde regolariter alter quisque Tersus strophae
quatemariae, tertius senariae (Tel temariae) consonantiam anteceden tis
fi^alem in se suscipit tanquam latcralem tcI intemam, cnius sedes ple ramqoe
in MJ., semper in Buh. est syllaba paenaltima, ut in his exemplis:
MJ. 3. JJre compatsioa rae dre e dmuidet
ouz an passius evit hm talvdet
on roe ddnnet, dez guenet an oro&a
ez dle pep henj heb ober nep drouc
goelaff a dewj ua breig oar Jte chone
vae m mar fier; Aon draac a «/oagas. Btth. 18 — 20. .V»
Itat salut louea en facc Troet to em brut em rfudi
f)uelet. Im (jnMtx. am soulaej dont dauedouch huj eti tjman
rne compso dirh sclcr an merit majr careck sdm ma quemcret
hac an pro/it ant queffriAj. et rahm requtA eredtt gUa.
|
|
|
|
|
(delwedd F9639) (tudalen 976)
|
976 (WS) YL 2. COK8TRUCTIO POETIOA BRITANNICA.
Tum in singnlis versibns constanter (ui')i quod interdum in bretisaimia
Teniiculis quinaruin syllabariun neglegitur) ante termiualem consonantiAni
antec^ dens lateralis contrapouit vel copulat vocabula minimum duo, saepe
tria, prse sertim in Tersibus amplioribus (denarum vel dnodenarum
syllabarDiii, qui iu cisione dirimnntur sicut gallicani eiusrlem ambitus) nt:
Bnb. 86: Orcz» cza tut inatjr oi cleuet en bnt mau
(ut a brnt a study n duy «<i«eun unan
vn mircy ain gruj brta eawiit bremmu a[n] can.
p. 4: Cleo Patrieiui diatet
let an placc fNau ua ehwa ^ («et eux ahanta da tmtPTt net gcmt doe so cren
^ourA^mennet. p. 70. Buaneguei * es btthet naz (ezet
ua gra quet cfem * m fem ua bkutphem quct ua mllic quet • dre nep droue
apetit ua gra da dea • nep termeu drouc ea 6et gra a pep t?icc * (Mtioc
diualxca net paeientet * «n ftet «o dUet dit.
p. 73. E dieguy * «o ihuj mar ttudiez euM «n foll ■ on oll «z «m
eollez preder maz ez * ua maz dleez fresaf berr ha ettlava • leun a
blsm eo namiier bez dHigs,at * a comanaat an^r ne deux mechei • ne galler
d^ent.*
"Ira in Tita tua ne sit tibi,
Doli queri nec acuere nec blasphemari,
ue maledixeris ullo malo desiderio,
ne feceris cuiquam tillo tempore malum omnino.
Fao cuiusTis ritii iostitiam siue malitia sinoere,
patientia omnino te decet.
PJgritiae, quae est nsmor, si indolges,
ut stultus omnem te perdis.
Cogita quomodo ambuies et qualis debeas esse;
br«Te et mirifice plenum dedeooris est tempus.
Esto diligeus omni pacto,
non est opus, non potest diffierri.''
Confenntur Tersue additi in postrema pagina Catholici: Euten Roperz ' credet
quen a kaerdu en composM • ung pM ne/allu tv bedenn ytsa ■ hac en continwu.
* De vocabulia adnoteniis: buatttguez (p. 847). cUm, queri, Itm, acutns. kmtf
aeuers, Csth. mUUc, hib. vet mnUlaeh, transumptnm lat vtaledifere. en bel, in
munUo, significatiouiH eiise ridetur intensivae. Scriptio ee jtro t
rara eot in vocibus aremoricis, ut cacc, digaee (cf. a ve ge»f, P. 233, 4),
frequentior in transiunptis ^ticanis, ut in liis tribiu (gall. -ice).
pacientel aJdeiidua Tidetur subst supra (p. S4a) enumeratis in -t^t.
IHegug (pp. SI5. 894). trn eli es em collez (oinncm te perdis, p. 900). tithHu
(admiratio, hodie quoque) coinpositioue coiiiunetum vidotur cum lom. comanant
(convenientia, pacuun) dath. mecher (pp. 170. 564) ne galler constructio
passiva (p. 639;
|
|
|
|
|
(delwedd F9640) (tudalen 977)
|
VI. 2. COHSTRDOnO POBTICA BRtTANKIOA. (9«3) 977
Dcnique in versibus amplissimia duodeoarum Byllabariim saepius ia prioro
beroiBtichio altera accedit conisonaatia lateralis vel interua ut: Buh. 2.
Ael i/tat qua« en ttaX man * aArcm&n ooar an ^t bede Patricim •joaem gra
eseoH net mont voar tech an feoh Aont * dezaff gra pront t-nntet querzet
eerten drvn bro * mo ne efioiuo quet
p. HG: Ny a crethe par/«t' deeedet ezedj
brewAU an feanea * Uun spet a eourteay
he Uenaf dezy • a v« ixpediaiat
hastomf ua tardomp quet ' c/uet eo prot hep qut^ nam
vaillaLttt gmt corantes * mbsz a neuoz flAm
anttrin ha dinam * greomp an «nt«rramant.
Formam po^sis celticae exemplit allatis taro vetustioribns quam receutio
ribua vnl hodiernis magia ornatam esse apparct quam ullius gentia ibrraam poS
ticam, ac magis ornatam in vetustioribus corminibus ipsis quum in recentio
ribus. Quo ramore oruatu haud dubie effectum est, at iam inde ab illis tem
pohbus, quihus ad interitum ruebat Komanum imperium, celtica fornia, primum
integra, deinde ex parte, non solum in latina, sed etiam in aliarum lingnarum
caruiina transnmeretur, atque in eis pemanserit. Zkohs, ea*MM. OIII.T.
Ei>. U. 63
VjOOQIC
|
|
|
|
|
(delwedd F9641) (tudalen 978)
|
APPENDIX. SPiaLEGIA ET 8PECIHINA E CODICIBCS.
Spicilegia vel dictiones et sententiAS eiasdem generis, ut gnmmatici Tal
moralis, collectas et specimina vel pactes integras e oodicibus praeeertin U
bemicis tam exercitationis oaosa, quam quo Mxsoratius oognoscator modus inter
pretandi ▼etenim gloBsatorao^ sobiongere hic in
fine operis inoongrnam certe non est, et modo addere
conwientationem ita propositu, modo omittere, ntlM ram litterarom stndiosi
fiusilioribus quibusdam imbnti ipsi dmnde perioobm Eftciant in aliis. Britannicis
quae postes secantor, varioribus et vetostiwibus in onum locnm collectis,
omnibus eommentarins addendos esse Tidebatar. I. Hiberniea.
A. Diotiones grammatiese.* Sonas.
Fojfur (sonus, pronnntiatio): fogyr a. ftr .d. Q^ saepo d soribentes La tini
bano, s , exprimnnt sono, . . «atiquiNsimi Medentius dioebant pro Mmm^ tios,
Priso. 1, 6, 81; i.e. sonas s pro ^ Sg. 11\ oomocM nfi>jfur dibitntA (gL
placait looo digamma v pro consonante, quod oognatione soni videbstar aEGni8
eese ea lites, Pr. 1, 4, 12; i.e. propinquas eorum sonos atrimque)6'. emith
infogur nitin (^ eam prope sonum, quem nnno habet, f, sigaifioabst p cum aspiratione,
ibid.) 5V foguir (gL soni, oognatione) 6*. nol imMae i. pronuniiationi» .i.
inchumaehtai 7 it^ogavr (gl. litera est nota elementi) 9. emith ifogur (gL
nec in sono) 6^ hifogur (gl. in pronnntiatione, gL sono) 9*. d\ riU
<erfollethe beoll ocafoger isindluctin (gL m apertnm in principio sonst)
14*. derbaitndisin. derbfogir (gL ipsae pronantiatioaes) 3\ fri mifogur x
* A codic« Sg. referto bnius generis dictionibus oom riz Jiscordent ceteri,
quando antv i» rebus ((nunmaticig, nisi in paucts ut comaceomol (coniunctiTus
Ml., conionctio Sg.) vel ubenin gii^ficatione imperfecti, aatis certa in liis
et constaua apparet diceaili consuetudo vetema aaas ehomin Hibersomm, qui
illa e primis medii aari laeeolis oolnemat
|
|
|
|
|
(delwedd F9642) (tudalen 979)
|
AnwmoL vianonm eBAaoi. BOBBBincAB. (M*. 96^ 979
dctuHffud foger friidtmU A. coroh Hnd mfogwr (^ ampitur al(enutatia o»a8a,
^oua Gm^i liittlkrilatfjito Tooaat, uuim paado puidos, ne «i piwdidiu dica
mm, nuile sonet idteni* d in atnquo oontinas oyUaba, Pr. 4^.6, 34) 59*. 6nd
MiAekomfogur (gl. literaram inconMgnatia) 152*. niphfoffraj^ (gL inoon cinna)
138*.
Liter, earaehtar, tirand (littofa^ figara): liter tain (gL alia litera) 6V ua
teora Htreu (liae trea litterae) 10% earaeitm' digahit, caraehtar ndigaim
(littera, fignra digam.) 5". T. earaehira (gL literae; i.e. figurae
litteranmi), ni diAdraehiraA (gL non de litme dieunoa «ed de pronontiatiQue)
3^. bad liter eak» ^ 7 bith eharae. naiU di am. codain (gL m»lg. ad Pr. 1, 4,
15: q si alia litera eat exi et im anda qiiam(e, dabet g quoque, cjun
similiter prae* ponitor 11 amitteoti vim literae, alla patari et alia, oom id
noo facit; i.e. e«to dUa litera g «t esto alia figiira ei.hoo modo) 6'.. inua
toranda (gL figarae, litterarum) 4». imdiiraiad A. crmnda L darige (gi.ex
qualitate eognoBoitur li tera; i.e. fignrae^ i.e. rotonditas vei rectitae) 3\
A bbgitir (alphabetum) : ordd abbgitir dorat foreua «wMo«a(ordbem alpha beti
dedit oonsonis) 28*. ordd abbgHir inao (ordo alphabeti hie) 24*. tngn(l,
foisinapgitir (gL tema alphabeto; i.e. tree Ei>nnae in alphabeto) Cr. 33*.
Vox aliae signifioaaB jnineipivtn, exordimmi abgitir erabaith (gi.elemenU
eiordii sermoiiom dei) Wb. 8»'. <^pgitr% (j^ elementa),
apgHrib (gL sub elementis hoios mandi) Wb. 19*.
Oute, gutte, guthaigthe (voceli»} giU» fto gutltde, gut/udsf m. guth, gen.
gotho, vox), d«oy#r (diphthongus; i.e. defoger, defogur)} ranu ituie» ni
terga bar ade dim 7 ni fogra^ther een guUai (gi.eine vocalibns vox literalis
pro fBrri non potesi) 4*.. nietuaraecbat feiein een gutai (gL consonaatea
sine voca fibns inmobiles Bnmt) 7*. inua guAmgthe eoconeonaib (gL abieotione
extrema ram vocalium sen syllabaram; i e. vooaliom oam conaonis) 53*. cindat
6n ni anee 6n uaite w indigttAoigQd, airdixi dofuaeaihther deoger (gL in
graecis, quo tiens hninscemodi.fiat apod iwe diaereais pejwoltimae
8yllabae.(utaalai, pictai pro aulae pictae) i pro dnpUoi oonaonaate
aocipitur, n* Maia Maia, ^ius Aiax, Pr. 1, 9, 50} te. quid hoc? non difficile
hoc, quia in duas vocales pirodoistas sohitor diphthongoa) 18*. fogor dagutrn
indeoge> airthech. eaehgutm aguth nindi 7 it digutai bUe indeqger (gl
diphthongi diountur qose binus j^ongos hoo est vooe» oomprehendont; i.e. sonus
dosrum vooaltum in di phthongo, nam habet quaevis vocaii» vocem enam, in ea
et goat daae vooale» in diphthongo) 18*. Garait, gairii (brevis), timmorte
Ccotxepta vocalis); fote 0«»g*),* atrdixe (producta):** «»<«^o riam eter
fotl gair doruarthor tar bithgaerddi (gL « et o, qoae ante aaticipites eraat,
renumseront perpetao breves, pos t invehtas »/ et v., Pf. 1, 8, 10) 5*. ind
.e. tinmorte (gL correpta e)
• Sahtt aak (breritas), fot (lcngitudo), hod. Juo. gaaL gar, gmr et
fad; «dl hod. gairid vel gearr nfaita. '
Participiitin Imorte, timarte e ttmurc '= th-imm-wc (pr. 884°;.
„•* Subst in 8g.! oirdideK gtOm renaiaiii (gl. in graecis dictiombiu» saepe
hoc invenitur ut Ueneiaoa, spondeua; i.e. productio vocalia ante alteram)
167». airdMtn indaMmnedo Me m a. (gL in pancis mveninntur poetae graecis
«emaae norem graecwn, Pr. 6, 2, 10; i, e pro ductionem nominattri terminati
in a, ut Tege4; 92«. Onm hoc anbstantivo praeter praep<4itjonem dnpbcem
air-A mhil eommnne habet adi. omiiM a «trdtor (p. 891), cul nescio ua «mfeiwi
dum eit Tnrbum dimtgur (p. 813). M»
|
|
|
|
|
(delwedd F9643) (tudalen 980)
|
980 (967. SCS} APPENDIX. DIOTIOincS ORAim. HIBERNIOAB.
12*. timmarti (correptae, i in insitus, incitus) 187'. do itnmfoluHg fuit («d
efficieudam longitudinem) 6\ bith/otai ndi (gl. semper longae, t) et lu) 5'.
nnanmirdita (gl. prodDCtnm: apud Graecos au^ productum in aominativo rr
liquoa casus oorripit) 109*. ieairdia^a re (gl. reice capeUos, in versu
Virg.; i. c. est producta re) 7^ e airdura fli peneuilt (e producta in
paenaltima) W. itidlnie hindntis airdixi e 1 o (gl. e et o productarum loca
possesMa, alt i; n u) 5*. Transumpta latioa: loinff in pnr. breib in noe.
(gl. tenore ambitua tioiucu n participio disceruitur, Pr. 10, 9, 57; i.e.
longa in participio, brevis in uo niine, i) 187'. aiccent^ aiceend (accentus)
26'. 207*. isjoen aieeiHnd wliUniar (sub uno accentu profcrtur, compositum)
74'. isgrai/ bi» foruibiom (gl. in lec tione gravantur; i.e. est gravis in
eis) 207'. graif forma Auilib renmidig. intan tiUnte hiremthech. acvit
fiyrapeneuHt tnten ^iAite fodeod. mabetth aecuit de chvir intnuilt biid aieeend
indib hiauidiu (gl. quando ordinem mutant, pmeposi tloucs, mutant etiam
accentum, nisi differentia prohibeat, Pr. 14, 1, 2) 2\t. Hoacuili0ide
(acaeietur, acccnta scuto proferretur; cf. p. 481) 120*. doig fua bed nacuit
preter quali» 7 combad chireun^ex fareuidiu (gL interrogativum est, quod cum
interrogatione profertur, at qui, qoalia, quantus, quod, quotus, cum 8U08
aervant accentus, Pr. 2, 6, 30; i.e. videtur nobis esse acutus praeter qu»
lis, et esae circumflexus in hoc) 30*. aeoit foraHi linni. circ.Jiex la greev
(acatus in eis apud nos, circumflexus apud Graecos) 208'.
Conson (consona): trebrigedar cech conaain indeyaid araile cengutai ne tarru
(gl. nuUa syUaba plus tribus consonantibus continuar« potest; an legen dum
trebaigedurf) 7*. cenmithd incontain (excepta consona) 58\ ni hicadt coneoin
conosua (gl. non licet antecedentem syllabam in quamcunque consooaiD
dcsinere, in compositis) 22'. tarheni .u consone (gl. pro consonante v) 8'.
dd caraehtar .i, carac, consine 7 earae. tinf. (duarum litteranun, figurae
coneooae et figurae aspirationis), cdrachtra «« eonson 7 intui/. (gl. eas
literss; i.e. con sonarura et aspirationis) 9*. Com/ogur in uno loco 6': ni
fail dtehor com fogair indib (gl. eiusdem oonsonantis differentium, Carthago
et caput, sive per c sive per k scribantur, nullam faciunt nec in sono neo in
potestate). Conson diuit, diabul (consoua simplez, duplex): arehontaia diuit
intin (gL iniuria, i.e. pro coosoua simplici haec, i), isarohomin diuit atá i
and (gl. a flamine reice capellas; i.e. pro consoua simplici est i faic) 7'.
abuith at' chonsin diuit (gl. digamma pro consonante simpUoi, ostendit
versibus), uimith archonsin diabuil (g\, pro duplioi consonante digamma
positum, nos quoqoe videmur hoc sequi, Pr. 1, 4, 20. 21) 8*. Lethgute, lethguthigthe
(semi rocalis) : dram f la lethguth. (gl. bic error; i.e. uumerandi f inter
semivocales) G*. Leokdach (Uquida): hit lechdacha letom (gl. liquidae) 5*.
butUt rdeA' dachuih (gl. I0CU.S nmtarum est duntaxat ante 1 vel r) 6*. Mut
(mnta) : fogur tm. nodadeligedar Jrimuta 7 it miit ti aruchuifsidi (gl. hoc
solum interest, ioter f ct alius mutas; i.e. pronuntiatio tantum distinguit
eas a mutis, et est mota \u\fC, f, latione buius) 6*. mbia dimutuih be^
huilliu in oen si/l. (gl. null» syllabii plus duabus mtitis potieHt habere
iuxta sc pcsitis) 7*. fri muit 7 lee/i daig inua diaJ (gl. in tinc dictionis
invenitnus primaro liquidam, sequeDteffl mutam, poatremam s, ut urbs, stirps,
Pr. 1, 10, 58) 2O’. Titi/ed, tinfelh
|
|
|
|
|
(delwedd F9644) (tudalen 981)
|
APPENDIX. DICTIOKE8 GRAim. HtBKRNICAK. (068— 970) 981
(aspiratio):* atinphed (gl. spiritus) 6*. ttemaing do gulaib anirin. iiairi
i»ren ffuth. suidiff. atin/ed dosemigud 7 vtemt. ind/og. mdir bia itiinguUi
(gl. vocalibus accideub esKe videtur, aspiratio anteposita, Pr. 1, 5, 24;
i.e. accidit vocalibus hoc, ideo suite vocaleiu pouitur aspiratio, ad
att<;uuaDdum et moderaudam so nuni nutpluui qui est in vocali) 9*.
tredigbdil tinfetJi (ablatione aspirationum), iarndigbail iitlin/. (post
abJationem asp.) 9*. tin/eeti (gl. flatilem) 17*. fristinfet (gl. exsuEflat,
inimicos) Ml. 28^
Sillttb (syllaba; liibernice dialt, dialt, plor. diaill, dtalta Corn. deach)
indsillab divit ndd iluindi folad (gl. vides ipaaiu syllabam, solam) Sg. 26*.
ualailiu mud fri sillaba ndd toirndet folad .i. im inlrillab diuit riU.
ellaig raine 7 nad iluindi folad (gl. monosyllabao dictioneB possuDt
quodammodo esse syllabae, non tamen sincerae) 25\ inua eitni rillabw (gl.
acauntur in principio; i.e. primae syllubae, plur.) 212\ Ulty peneult
(ultima, paenultima syllaba): intoM ndd fhbi cotiwn «ter peneHilt 7 uitt (cum
non est consoua inter paenultimam et oltimam) Sti*.
Dictio.
Guth, »on, epert, focul (vox, diotio, vocabalam): hit cenelcha ridi do gvth
(gl. gcneraliter vuci acuidentes, differentiae) 3'. da son son (gl. duue
voces) 73\ ni 6 foiUigud tuin 7 gotho (gl. uon voois discretione, sed prioie
cognitione lum gcnu» quaui niimerum subicit, pron. sui, Pr. 12, 4, IG) 2(iU*.
ethemtagas ondnuH ijrecdu (etymologia e vocabulo graeco) 27*. a/ol. fotmdig.
fondiun (gl. unam rcm suppositam, id cst, siguificandam acoipit) Sg. 73*. m
ecen aiiiriu dogres isnaib sonaib Iiibi cosmuitius (gl. fac, dic etc.
dificrcutinc cauHu pro face, dice etc., quamvis hoc noo iu omnibus
consimiiibus vcl uni vocis soleat fieri, Pr. 8, 1, 6) 138'. nUjnt soir huili
oenaigid forsunu (uou unuiert sunt periti disputaudi de vocibus) Wb. 12*.
isrinmeit ihbis indepert (g1. <i<{ura dictionis in quautitate) Sg. 73'.
inepertaib tntinduib (gl. in latinis dictionibus) t)'.. inua foeul (gl.
dictionum, ordinatio oratio est) 26*.**
Folad (sabstantia, res significata), inne, eiall, sliucht, intilinclit (seu
tcntia, notio, aensus, iutellectus): is/olad perrine inchosig (substantiam
personac significat, pronomen) 203^ iss. a/olad cHnae stuindidue (gl.
intellectus; i.e. haec est res eadem siguificata), iss. a/ol. citua beos
to/6irndet (gl. idem (>ossUDt significare) 9*. 72*. sluinditft folad
indeperi (significat rem dictio) 25*. ainmni gud oenfolaid hua itanManaib
(gl. dyonyma, trionyma) 30*. robiat arcltuit folid ce nidrubat arehuit suin
(gl. incommoditate vel incousonantia deficiant quaedam, ut si velifflos ab «o
quod est cursor et risor feminina iacere, Pr. 8, 1, 4) 138'. ind inne bis
indibriam (gl. sigaificatio evanescit) 4*. inua inne (gl.
significationis^fiG*. inua inne doacaldmaiche son (gl. oommunis sunt
qualitatis; i.e. significationis appelladvM)301*. otn«> (gl.
signifloatione), tttnium (gl. significationem)61*. arinn inni (gl. propter
sigaificationem) 137*. i» innun inne fi.1 indib diblinaib (eadem sententia in
otroque eorum est) Ml. 74*. ce torbe duibri dim infogurri manifessid
} Oofflp. do4^fed. Of. Wb. 14' s hore doiui^edam etarfnt cr. dochidi {g\. Cbristi
bonvi odw fuoiiis; i.e. quia inapinunua cognitionem . Climti cniTt*).
'* Ywbvm 809*! wn inckiall Usin ariffeeladar tom (est hic Mn*u*, queni
profert ipse).
|
|
|
|
|
(delwedd F9645) (tudalen 982)
|
982 (971. 970) APPEmnz. dictiomrs oiuiai. bdbkhicas.
mhi be$» fon/offurnn (gl nihil sine Tooe est, I. Gor. 14, 11), orateoM oM
condib riU Use indinne beiii and (at intellegat quivi* qood praeoipit, ot tit
i festas ei sensas qui est in eo) Wb. 12^. 27\ dall Aomthinid and (jjL 'am
copdlatitft; i 6. notio copulatioois in eo) Sg. 2ii2*. inollall fii indib
iteiall innrieeeo (notio, qusie est in eis, est notxo dignitatie , in Terbis
in -andos) 59*. trechomaiaAdeik do tncfioic 6enckeiUae (gL per appositaonem)
27*. fomeMU th oimaek (gl. magis adiectiTom bipennis; i.e. snb prima dotione)
67*. dothiallaii {El ad sensus, pertineatia) 189*. ondanihailh fonambi
Mlktekt (gL priore oognitione: tiam genus quam nameram non toqib discretione,
sed priore cognhione sab icit, pronomen sai, Pr. 12, 4, 16) 200*. wraM
vtUiMkt M» kioechtar ndi (gl diTersae signifiMtlonis; i.e. est diTertniS
intelleotas in nlroque) 42*. 4r«(t» jfenitin inchitnidi rfUair intint^eht
indailnUkaig (gL posMMtra proaoaina in genethrdm primitrvonun reso^Talitar,
Pr. 12, 4, 90; \. e. per genetiTas pri mitlvi numifestatar inteUectas
pasaessiTi) ^l*. doimmAai*ae friibmd nMitiutekiii bi» hirinmenmain (gL
articalata vox; i.e. quae artator ad wgnifioatioiMia intelliBfitni qui est in
mente), nephthimmorti frielond ntattiaehta (gl. inaitiealatae voces) 3*. eon
intiUueht posii ainfOdi (gL cajs positiTi intellecto) 89*. arimdi eomgtnbet
kiL dindindliucht inchoiext (gL comprehensiTa) 58*. Traosnaiptam tens (sea
eos): nitedfUat «eua iamanetdrecafad (gl. met pte oe te adieotionas esae ipse
senBOS erguit, qui nullus in hia separatis potoet iHTeniri, Pr. II, 5, 26)
202*. len» aidbligthe thechtas (j^ intentiT^, e) 221*. ebopir. eem indiiiit
(g^ prira tiTom) 221*.
Slond, tirandf einniud, inehoee (signifioatb, deftnitio, dnMWlratio): slond
perttne (eignifieatio penonae) 71^. dollund atraib t ri ttmgeni&% «fo (g^
genetlTnB adiun^tor poBsessiotie ut mei senro-toquor; i.e. «d.
signifieatioBem possessionis per genetiTnm hoc), dimd eetiie otnM
(sigmficatio seDiha possesai* nis; nom. atrob 190*, cE w^. dUrab, desertus,
non habiiattts, p. 960) 200*. ilond gnimo cen torcmt pergtHe, ilond gnima
semorand periaine (g^ impersoBalc rerbom suae caiusdam sigiuficatioms; i.e.
signifioatio aotioina sjno deiliitioBe perBonae) 154*. Pr. Cr. 61'. torand
gnima 1 oetto (gl propriom eet vei^i actionem Sire passionem signifioore)
-Sg. 26*. eakmth nanmae tonaui fdaid eenehinniuth pertine (propriom nomiiiis
sigitiflaatio sabatantiaie siae dsBoiistfB tione personae) 27*. initnnAidinua
peraine (g\. demoBstratio: eg» 0t ta iaqpri bos demonBtrstio ipsa secam fgeani
ostondit) 200*. aium inokoiie emimU (gL Inlins: primitiTa at lulus, mons,
deriyatiTm' «1 Inlius, montanosj Pr. i, b, 92; i.e. nomen Bigoiflcationis
generie, sigttiflcans geans) 28*. do uidloM «ok Q^ pro quo, digamma id est
rao, Ooesar hane flgnnan j aoibi rtdait) 7*. <M«r indrang. do inchosc
ceiUe mua bn. (gL pirtleipiaai loeo ▼«rin inttaasilivi ac«i piior; i.e. ponitar
partidpiiim ad signifloandam Masom thrbO 189*.*
Yerbonun formae: tCuindid, -tlumdi,
ibtindit, ihmtir (fiMi&eaX, •eat, •etdr) 9f. fa. ciaNt T dofoiriidH
dechrogod mua perme friaiaiU <gl. B«t «t ti Mihiirtar |— p»*— V«-t m diM«
thmif uoM plemaiqqe t«I signifiMntUiB, Pr 19^ (• M) S09*. intmn meoMiaprimam
leamJir gniflcat prinuun, jiersonam] 308'. iitoitigiu eitua nditrftUe
mckoiiechar per tlta 7 itH ^ fnm cocndtio est per demonatratiTa pronomina)
198'. dindmdUuekt mekoiiget (da aotioDe.faui il finficaat) d3>. itmisgtdar
annUm doae treaimm dUii (gL in 'proprio MMiiBa Mua apftSklin faitellegi
iMMSunt ntai dic&m ViigilicUnititd|«|;oliomiiwaietpoitMnilB( -CMri
«gniftrMifrBeato arpellatlTa per noiaina propiia) 29-' defaimd» mwii 7 lyUitf
in^aiiigt inmntt efalai eHaai
|
|
|
|
|
(delwedd F9646) (tudalen 983)
|
Anwma. vionovm aRAioc. bibhrktoab. (9ti..»7>) 988
Tarmoreenn (tenninatio) , forgnua:^ gn^ (fonu), delb (panidigma)' filliud
(flexio): mad kimonn t-armareenn ndM la greeu 1 Utlait. (gl. si eins dem aint
at apud (Sraeoos terminatiQiiiB) 111*. in^lerbfU ceniuU 7 tau/ihereinn (gl.
paatber et paather»; i. «. indertitado geneua et tarminationis) 62\ arber tar
oMfiien termorcnuin (gl. ex eadem fonna) 33*. deaehtharmorenib ainfHdib 7
bre^ 7 doire. (gL ax iadem formia wq tenninatiwibus sopradiotaram partium
orati<mis, Pr. 8, 8, 18| i.e. ex oauiilNta tc^rminationibus nom. et rerb.
et ad ▼erb.) 48*. wml hi fetgnii» atá incetad aeht w At, emil ^l. ad
aensas perti nentia verbas ai quis altina oonaideret, in actiTia Tooibus
paasionem etin paMi via actionam fieri inreniat, ot audio te, video te, taogo
te, Pr. 8, 2, 7; i.e. nam non in forma est paaaio aed in senaa) 139'.
iaettn^uirmiud forgnuea 7 m' eanti. (gl. cauiis, qui sertiont pmepdaifioni
oom, in atooqua samero triam per aonarom OQmponnntar, meoum tecam aecom,
nobiscam eto.; i.e. est colloeatio formae, non oompositie) 2O’-)'. eendib
imdude torand imta forgnuto (gL discre tionis causa) 198*. dooen forygnui»
(gL oua TOee diTersua possont babere si gnificationes) 76\ octnddiee 7 oet
^gni eenelcka andeom (g^ formae generales praeteriti perfocti VIII; i.e. octo
paradigmata et octo formae generales in iUo) 166*. ddb trHmMl foraib
(paradigma triora cawam «ia, gerandiis) 148^. fmr ndendeUh (seonndnm idem
paradigma) 90 . m».. andiall numedonaeh Uutem infiUiud himmtedon inua bre.
comt. (g^ possamus, quod illi de verbis iatrinsaoua habentibns dedinationem
dicont, nos qooique de nominibus kainscemodi dicen, quod per singulos casns
fit compositio eonim, at respnblioa reipoblicae, Pr. 8, 16, 88; t. e. eat
haeo deolinatio intema H flexio in medio Terbomm composi tomm). 158\* inmagen
indentar iniUiud inaimeddn dognither ni fadeud (j^ Ja« trinsectts; i.e. loous
quo fit fiexio, in medio fit, non in fine eins) Pr. Ck, 68*.
Rann ineee (pars oratioais; intee {tm.i .itittdtnaoito, gL in lioo verbo:
diliges proximam taam siout te ipsom; i.e. in hac sententia, Wb. (>*): ni
ahuuli aiU. folad trie feiain manip sin aiU. ai bea rann inace (non
si^jnifioafc syllaba snbstaatiam per se ipsa, si non haec syllaba est pars
orationis) Sg. 25*. inua teoir ranttuta isdin rann.fardingrat (^ propriom est
nominis, sab sfaatiam et qoalitatem aignifioare, hoo habet etiam appellatio
et ▼ooabolum, ergo tria aua pars est orationis, Pr. 2. 4,
18) 26^.
Nomen et proaomen.
Ainin trin (nomea sobstamtiTam, i e. nom. foite): aium trdn-aon (sab
RtantiTtim est hoc) Ml. 80*. «Ma anilkann trina dim ithi doformagi^r donaib
.utmanaitt adieetaih dalanad 7 follaiguth imnt indib (nomina sobstantiTa
ergo, haeo angentar nominibus adieotivis ad «omplendam et manifostandam
signifi (jfi. A dioaiii XnnBiQt absmt a^tirstioaa, amonrii *itia« vidaar
iKere, intelhctns tamen per omimQ, «< MdloM^ fawii tfolad eitM iamdudall
mli>if. J. inchoiigei riam (jgL A «aftntiir eon «OQUIftnn MplrsiKs,
danifiufioiiis lim ninmt promu, Pr. 1, 6, M) 9 .
■ Yerh.;ittMi fj^, tonto. -are; L o. ilecto) 9a. 146*. Pr. Cr.
66\ e<Niifi6 mimm u^ojfor kiter iMiad 7 kU. airiake ii^ogyr etina JUter
and (gi. ftola deeUiialiilia, pOBmmt labere exudeai To eitas tua ■Ingnlarem quam
plnnieai numBmm, Pr. 13, S, 81; L «. ut t(4 ii*m ■ooas in siaiiu Isri «t
phuall, n(un it eet eonne iden. qui in eo ileetitiir) 903 . eonia^uth nq/Ula
mi. JUlar aam d^ quaaTls adnirbia dint quaedam hoiDeronim, taaea non ez eadem
'voee iti^tarem et plo' nloB' rigaiieaat; L « at nua m iectatur si^ fleeiitar
nflOMai} KttN.
|
|
|
|
|
(delwedd F9647) (tudalen 984)
|
984 (97S.973) APPENDIX. OICTIONKS ORAMM. HIBBRMICAB.
cationem in eis) Sg. 28'*. itlren intainstn (g1. cum Neptani fuBcinam per te
positum siguificat, masculino generc inTeoitur, tridens, Pr. 7, 12, 66; i.e.
est substantivum tunc) 30". Ainvi doacaldmach (nomen appellativum), ainn
diles (n. proprium): biit unittanu dilsi hicachndeHb 7 hicach tarmorcmn
imbiat anmann doacaldmacha (sunt nomina propria in quamvis formam et in
quaravit terrainationom, in quaiu fmnt nomina appellativa) 31*. intan
aaiitffutrta meiu myraicigidir inisin mo aium dile« (si dico meos, locum
obtinet hoc nominis mei proprii) 20O’. conmailainThHechthec/ia,
cosmailainmnigt/iec/M (gl. homonyma, no miua) 29*. 106\ comaimnniehdecha (gL
synonyma) 2d\ eeneleha, anmann iu' ehoiw cenhtil (gl. gentilia) 32*. 37*.
aitherrechtaiehthef aitherrechtaigihe (patro nymicum) 30\ 32*.
hOatuasailcthae (gl. absolatnm nomen) 30*. anman bria thardi (nomina
verbalia) 188'. digabthaeh (gl. diminutivom) 45\
E latino transumptum articol (articolas): accuis aile connach ailicol la
latt. (gl. deinde articulom Komani non babent} i.e. alia causa, cor non sit
art. apud Latinos) 207*. aitrebt/iach conartucol (gl. o sftoe (iovXoe; i.e.
possessi Tum cotn articulo) 198*. ain. artiouil o. fort4r. J< (gl. oJe;
i.e. nominati Tus articuli 6 addit Jt) 212*.
Aium adiecl (uomen adiectivum): foragaO duaid inua anman adiecta een tabairl
antnan tren friu (posuit ea David, nomina adiectiva, ut non daret no mina
substantlva ad en) Ml. 3O’. nMf numann adiec/Ua emnatur and uihth cmnacontol
flituidib (si adiectiva gemiuautiir, est uecessai-ia coniuncUo in his) Sg.
189*. fodalet ehenel fochoernaitiu» anman nadiec/tt (distiugunnt genue ad
instar uominum adiectivoriun, prouomina) 198\ Item transumpta latina, in for
main tamen hibernicam mutata: poait (positivus), comparit (comparativus),
tupertit (superlativus): huare astaidtnide iwpoait cen/odail ceneuil (gl.
omnia in or desinentia comparativa mutantia or in us facinnt neutrum, cxcepto
nno, quod solum cum sit a positivo, quantnm ad euam vocem fixo, servavit eius
genus, hio senex haic seni hio senior, Pr. 8, 2, 11) 41*. poeil grecda
(poaiti VU8 graecua) 192*. do deracugufh di poait (gl. eomparativa proprie ad
positi Tum fieri solent; i.e. ad distinctionem a poaitivo) 42*. ni deraeaigi
incmparit di/iilib acheneiuil feiatin (gl, non potest ad maltos ani generis
fieri oomparatiq) 40*. aech poaiti ua conparite oambiat (gl. comparatira non
solum augent etc; i.e. ultra positivos comparatiTorum, a quibus sunt) 45*.
dir6»ci comparit ii cotnparit (gl. comparatiTus ad comparatiTum comparatur),
diriaci diauperlmt (gl. snperlatiTo comparatiTus comparatur) 42*. iafoluas
dun tra aariagoldu lao acm nddihbiet eid intiuperlati huare nad^biat ua
compariti (gl. vetustissimi con paratiTis huinsmodi est quando sont osi: Cato
dixit : arduius, . . ardoissimo aditu, Pr. 3, 1, 8; i.e. est apertam nobis
ergo, magie regulare esse apud illoi, quod ne superlatiTi quidem sunt, quia
non sunt comparatiTi) 40*.
Cenil Cgenas): eommeaeatar da cendl indib (gl. in atroqoe genere pro miscue
sunt) 61*. friu coeenil foghta 198*; atrob air eacA eenel (gl. commutii est
trium generam) 190*. Triam gencrum nomina latina: ni fail
dechor ceniuil aicneii tndib amitat maac. ua femi. (non est differentia
generis naturalis in eii, nam non sunt masculina aut feminina) 61*. eoma.
odib nogaitf intnd/emun et neuter am. rondgcdt intnmaac. (gl. alteraatra et
alteramatram; i.e. compositun e duobns iategris in feminiuo et neutro, sicut
est in masculino) 75*. brtatl>af
|
|
|
|
|
(delwedd F9648) (tudalen 985)
|
AFPBKOn. DICnONBS <HtAMM. HIBERNIOAB. (974.976) 985
f»m%H 9on in/echttio do accomol do anmatiaib mateuil. (gl. nubit anucus,
nnptos Tir; i.e. Terbom femininunj hoc nunc adiunctuui ad nomina masc) IBO*.
are car amaiCul (invenitur masculiDom), iKairi imuiscniinda (ideo maec. est)
66*'. oiiodain hd intnred do femitm (gL paenultimam positione longam:
ezcipitur hic fomix, quod quamvig paeuultimam positione longam habeat, tamen
mascn linum est, Pr. 5, 7, 38; i. c. pro{>terea erat proprium feniinino)
69*. paupfr laiuide do/emun (gl. Plautus paupera, Terentiue tamen ctc.; i.e.
paaper apud hunc in feminino) 64'. hua riatf, fimein (pl. cxcipiuntur; i. c.
a regala fomi nini) 62V atwidi neutur ianaib utmannaib in e» annccomol fri
nru. inimmognom (gl. nentris quoque coninncta haec, id est in es, commimia
inveninntur, ut tereti flagello, Pr. 5, 4, 25) 66*. hilar neutair (gl.
extera; i e. pluralis neutri) 39'. donaih neuirdldaib (gl. excipitor flamen,
peoten; i.e. a nentris) 63'. Hi bemica noniina ap. Corn. toth (fem.), troeth
vel deme (neutr.).
Aram (numerus): dram inchoittug dede isdram hUair la lait. (gl. duaii» apud
Latinos nou invenitur: i.e. numems qui significat dno i-st numerus nlu njis
apnd Latinos) Sg. 71*. dthad (singularis) , ilar (pluralis): hotltad ut mei
meu» hitar nostri noster (gL numonw quem genetivi babent primitivorum,
pronominum) 198'. innderb dojfrea inarim hodid andiea. isednuer derb do/oimde
innahilur (est incertum semper in numero singulari dies, tempus certum si
gnificat in plurali euo) 66\ techtaite huathath (quae habent singularem,
nomina pluralia) 71'. indthud, inothud (in singnlari) 41*. 92'. itinhilur (in
plurall)66'.
Tuitel (casus): adcomlatar eidi fricach tuiael 7 nidentar cach tuitel diib
(gl. quidam iigarate fhigi dativum et nihili genetivnm cum aliia omnibus
cod> inngi oaBibus uon irrationabiliter dicunt, Pr. 4, 2, 7; i.e.
iunguntur haec oum quovis casu et non fit quivis casos ex eit) 51'. re cach
thuiaiul (ante quem vis casum) 210*. am. rongabeat intuiril olehenae hituitH
(gl. casns dicitur illud in quod oadit aliquid, Pr. 5, 9, 47; i.e. ut snnt
ceteri casns in quos caditur), huare ndd tuiter eaeib hituieHu aiH (gL aptota
dicnnt; i.e. quia non caditur ez eis in «lios casns) 71*.* is cotareua fri»
fuin tt ariti iJ>»olutum verbum nad adilgniffedar hothuietib seruit autent
ftoe uerbum fritabur, eid arbad abtolutum iarum (gl. marg. sunt tamen haee
eadem verba absolnta, cum non ianguntur oasui accusativo, sed dativo, Pr. 8,
4, 24; i.e. est contrarius sibi ipsi hic, nam est hoc abs. T. quod non eget
oasibus, s. a. h. ▼. dativo, enr esset abs. po stea?) Pr. Cr. 56'.
inchamthuittt (casos obliqui) 8g. 197'. 209*. 209'. Ainvi nid (nominativas; cf.
76': istriit bHd ainmnigud inua dulo indirgi, gL rec tns casns et nominativus
dicitur, per ipsum enim nominatio fit): am. ron gai intainmnid aaatuiter (gl.
casns dicitor etiam ipsa res quae oadit; i.e. ut est nominativus ex quo
caditur), lase dotuU indainmnid (gl. cadendo Eacit omncs casns, nominativus;
rectius intainm.') 71*. inddinainmnedo «o (gl. hoins ipsius nominativi) 209'.
nerl nainmnedo anmae hitert pertin bre. (vis nominativi no minis in tertia
persoua verbi) 215'. doainmnid (gl. Arar etiam Araris dicitor; i.e. in
nomiDativo), earo dondainmnid (caro in nominativo) 64*. 93'. indaiccend bias
for»indainmnid (accentus qui est in nomioativo; leg. tntoiec.) 207*. ind
ainmnidi hitin (gl. qui nominativi; i.e. hi n.) 57'. Genitiu (geuetivus):
* Vix cnm dofuitUm (^l. labo. -are), dtrfui$kdttr (gl. relabatur, p. 488), ex
it (iofra), iitl (infems); potins e verbo taitim (cado), unde cupra detwt,
tuUer,
|
|
|
|
|
(delwedd F9649) (tudalen 986)
|
966 (97 S> *76) APPBMDIX. DIOTIOIfBa CatAJOI. HIBBRlflOAB.
gHtiiiu (^ <S^a^) 9*. itgenitiu artiewil tnv (est geaetiTaB artieiiU to
%av) Itf^. ttium nffnueo tnaanaeomtJtar rems. do genitin (j^ hdleoismo;
i.e> Bomen ■lorw quo adiungitjur praepositio genetivo) 215*.
tretingenitin (per geBetiTiim) 201*. 209\ forgmUn* (gL per gen.etivds) ^*.
«0»»«. frigeniine iiuin (j^. iorisperi tos etc.; L 0. oomp. ooia genetrris
h»ec) 75^ Hib. rHnun (p. 268), dat pL rimennaib (ooirapte remennu) Corn.
triath, Tobarthid (datiYa*): imfogmi fritobarthid (inserrit dstivo^
oonstraitur com datiTo) ML 87*. co e m aX ange nitne atritir 7 atobarthadi
(g^ Graeci per trea piersoBas obliquos casos ■mifitar habent,
ftov, odv^ m% i.e. similed eorum triam genetiTi et datiri) 8g. 300*. Aintid
(sccosatiTas; doMem^ aicoasatio, Wbi 4*): aranimfognad intaneid (ot
loonstraatar accasatiTiis) Pt. Cr. 58'. fridinaid fogni inbriath. asb. intMgo
Ccam acc. oonstraitar Teritnm intellegD) Sg. 149*. immog. fri amtiid (con
stractio com scensatiTo), edma. fri iiniiid (gL agrioola, agrom e<^ens; i.
«. comp. cum accosatiTo) 76*. 188*. Togarthid\yoc».\iyxxB): eoau. fri
togarthiA (f^ maote magis ancte; L «< ccanpositam cam TOcatiTo) 76*.
itnert togarthado hi penin tdnaui breth. (est tis vocatiVi in persoua secunds
Terbi) 215*. Fos lid (ablaiJTas):* faallmd^j^ ovQain'yi>ev\ l. e.
ablstiTus, addit glossstor: uete rum greeorum). 77*. aaitioneu» i»M a/ojrLnd
Hair eidi jSt eimt (gl. Acrisaoneis colonis; i.e. is est huius ablatiTas
pluralis qui est hio) 32*. tarhiiei findada f«Mb (gl. quacom; i.e. pro abl
fem.) 207*. im/ogni/ri ftudid (Mmstmitar oom ablatiTo) ML 27* .
Diall (declinstio; «ti-all, p. 873): andiall foadandg (gi.ez utraque paiM
dedinatio, pronominis alterater) 98*. iediall fem. JUe fair (gl. leminiiu
decB natio preevalait in anbst. capido).93V Aintid dam echtidHl la araidi (^
glua comam, Plsatds iO' milite glorioso, Pr. 6y 2, 7) 91*. hii, neutoir
ftreetnu didl ^L allenigeua stadia; i.e. plur. neutr. secundum piimam
dedinatioiMm) 90^. 6 anaumaib diil taniii (a nominibus secnndae declinatbois)
3D*. iarndiml tari (seeondam . seeoiidam decL) 97^ . ewem. araairiuc far diuU
tan. (^ OTidiis &storum inscripmt Ubros; i.e. e&emplum pro ein^
inTentione secnndam secd» dam decL, sobstantiTi fastns) 106*. foalidi trea
dHl inao aia (j^ Enclide, IW (^dide, Pfailistide eto.; i.e. ablatiTi tertiae
declinationis Ju infra) .104*. imtain ua fidboee i» quartdSi intan ua tuag
nime «A iadiU tan. w». dndMior intin (j^ areas; i.e. li est.arcas Ugnens, eat
quartae declinationis, si antem eat aceos •eadi, est dsollBationis secimdae,
haee est diffarentia) 107*. abuith far aHk (t^ fastus .*. lebor), biid
fordtib ndmib (gl. inTanitnf.et qoartae, iMfeM Ub«r) lOtt*. Verb. et adi.c
ind^utfi bit indib riam. i, inne amHimiiekfke. iaai dm «saf ainMniek.
guthaidi. aterebdl treo feain nibad iamlaid aon di^t mt adutUiia (f^ quas si
fleotus, Q. e.)vocalfls et semiTocales et mntua siTe potina earam ua miBa)
signifieatio quoque nominam uoa etanisseit; vocalea igitai! p« se pce
Prisdti^ ■ubttantM
«zanpbi/Mco/ 6bie iiindoyt. atb. domo M. domo Tanio pn» « !. e. miado
• loco ia adtortm domo) Sf. 918*. tf^lmat (gL per Mi&Blaaanhit L «. fir ■Us tfaMtem)
301 . \iMt/orriuu( (gL tnUt ds madfo) Wh. S7 . fartmM. kudA ia irt m (|L idm
Mt exacta) ML 31*. Doilntiim inde: iar fosalitu (gL in eoncUons) Se. 6>*.
.Dae«i$aiftni solMt. tisal (gL Twrienlnm) Sg. 88*. Sed ipnun foxal triplieem
Piei MK i MU o ii am Mntiaera vide tur ^fo-od-co{nytali daplicem foroektahat
((^. nibdnxiflM, oollaJ ML 18', Qade do ■■wiw|it»i ■diforehouol,
tlofprdtomuiam (aocepit, aceeplmiu) Wb. (fi. 8S6]. Svtatur «9 lii nbet. term cMMi/
(praetaricMo), <a«r«cAe«Aitei (praevanoator) F. a. ML (p. VtVJ.
|
|
|
|
|
(delwedd F9650) (tudalen 987)
|
APPKNDIX. OIOTIOim GRAMM. HIBlSDnCAB. (»76— 97*) 987
latae nomen Baam ostendant, Pr. 1, 3, 7; i.e. rigoificatio quae eat in eis
aate, eraaeaeit, id e«t riguifioatio denominationis; haeo aatem est
significatio denomiiiatioBia vocalium earam prolatio per se ipaus, non esset
ita hoc ergo, n flecterentiur) 4*. ine/wuth d&neUtar imm iuam. doellatar
monoeyllabM (quo dkodo deolinatur iaaa, ita declrnantar monoa.) 109*.
deellatar artieuil leosom (deeK nMi tiiir artietdi apod eo8, Gk«ecos) 148^.
gree indi eutenar 7 isdilledach ta jfretud^. et lilium neotrum indeclinabile
faoo ir to revttQ, Pr. 5, 3, 18; ita cod. ■pto 9iwaQ', i.e.
graocum mif tenai et eat decUnabile apnd G^raecos) 65*. HepMUUdekaib
(f^. earentibus oaaa) 39*.
ProHomeH (pronomen): o pnmoib. netb foOxigdde pkernn (ab iie prono minibaB
quae ngBificant porsonam) 200^. iemoo drtindee prono. penin (magis lignifieat
proaemen porsonam, quam aliae ontioris partes), iidiriueh andeekor dejfdnto
pereoua (j^ m enim super omneB alius partes orationis finit personas pw mo m
en , rectisrime tertianun quoque personarom differentia distinete t>rofer
tor) 197\ hdreholl. eHne peraine dntin (disfinitio primafe personae est
b&ee) 199*. tRtas eupeteott ianuiee eorebthar and (gl. qtiando ad
Beodndam personam tran sH^ possessiTvn) 198\ tert pertan (tertia persona)
197*; 208*. ii\ua prbnoa. gitr^thaeha (pronommi possessiTa), tNX) . prono.
natdreadaeh (gl. pron. rela tivam; atm-eud^ relallo, p. 882) 209*. prono.
naith/oileiffthech (pron. demoa stratiTinn) 198*. ieaimdiomairenech eenutil
eidi iiuU aequi» (gl. eaius, gentile; i.e. est iuterrogstiTam ^ntile hoiaB,
prenominis quis) 203*. aithai^AdMnecka ;t. tua*allededui do
inuAonlairanechaib (gL relatiTa, verbi gratia quatifl talis; i.e.
respondentia, resoWentia ad interrogativa) 30*. irt-etheha ainndi aerenat
freerae dondimchomuro .i. dojuatailcet emmchomare immechomarear tri quie 1
quaHe 7 quantue (gl. relattva vel redditlra) 27*. Mad adchoimehtadaeh .i.
gnim Httd feiein foir feisin 7 imfotngai cAod doeom ingnim Atnn ^L siTe
reeiproeum), mtttirmihtehtaeh .i kb perein do petvin .i. gnim doeom innaeh
naile rnnunn 7 ieeiead doittidiu gnim onaeh a^ foireem anall 7 ieeeead doeom
o/odaitia eidi (f^ traasitiTam, Pr. 13, 5, 25: nnnquam potest hoo pronomen
inveniri, hoc est, sni; ribi, se, a se, «Te reciprooam siTe transitiTnm, ut
non etc.) 209*.
Verbnm.
Briathar (ywbom): areear aftaium indiutiMie 7 ni aifecar inbriathar aeht
kicome. ^L peritos, coius Terbam ia osa non est; i.e^ inTenitor nomen in
rimplicitate, et non inTenitur Terbam, niri in compositione) 145^.
iieoihnesta do 6f«(M' (est GOgnatom Terbo, partioipinm) 159*. imperBonalid
nadbiat ibreth, 'ui paenitet pudet (gL impersonalifl rerba foae' ex se
nasoontar) Pr. O. 60*. Briathmr gnima, eietd (Terbum aotivom, pasriTOm): am.
atMriathar gnima aperio (fjL. eomperiO) coop^rio ricat aperio aotiTa sont;
i.e. M est Terbnm aetimm aperio) ^. . 149. ty. anieiu. iiitan aramberar eiall
Vteth. gntma aee (f^ loti aydiytrfihtitip L *. e glrafeeo hoo, 'Oom profintar
seneas terbi «etiTi hti\ e^ aniriu intun dramherar eiaii ehenta aee (j^. toP
AvnYtrtooxeaifbi; i e. d graeeo hoe, cain profertor senisns pasBiri eo)
148*.' iHndranngabail wifvdar' ear andtdeein ;tf gniiM 1 oiead (^' furatUB
tam actiTe quam passiTO proferUtt) 17^. orHitcwrdechor fridaaad donaibM bite
fio neutr. (aam opns non est diffs
|
|
|
|
|
(delwedd F9651) (tudalen 988)
|
988 (978.979) AFPBNDIX. DICTIONEg ORAMM. HIBBRNICAB.
rentia ab activo iis qui sont a neutro) Pr. Cr. 59'. eid fognim cid foehhad
dorrontar in h. uerbo json, cid fo .«. cid fo .r. iscitad (gl. induerit; i.e.
sire active sive passive &cta est . . terminatio, eive in o sive in r,
est paasio) Wb. 13'. 7'a tVAtfArcAftoI (transitivain), nephthairmlhechtid
(intransitivom): lupk thainnthechtid .i. cen tuirnUhecht oper»in dialuili
(gl. intraasitivum) Sg. 18!)*. Neutor, neulralde (v. neotnun): ith^ inua fir
neutrdidi nmn (gL quaedua neutra, td eet quae neo noa in alium extrinsecus
nec alium in noa aliquid agere aignificant, ut est spiro, vivo, ambnlo,
pergo) 140*. fir neutor tA ua briathra revuperthi (gl. a ceteris vero
neutrie, Pr. 8, 9, 47; i.e. vere neatra autem verba antedicta) 149\ Coitehen
(commune), diuseartach (AefnBent): ho rannyabdil free. hi cesad sechmoella
dimcartach. ho ranngaba. free. tMdeilb ehes. 7 ho ranga. sech. indeilb gnimo
et eechmoella coitehen h6 ranga. iech. itUas aramlHrev gnim eiaei 7 horanga.
frec. intain. arambaur cetad etti (g\. veriM activa vel neutra carent
praeteriti tem|ioris participio, sicut et iiassiva et communia et deponentia
deficiunt in participiis instantis temporis, Pr. II, *J, 39; i.e. participio
praesentis in paMtvo caret deponens, participio prMseotis in paradigmate
passivi et participio praeteriti in paradigmate aciivi, et caret commuue
parlioipio praeteriti, cum proferlur actio eo, et participio praesentis, cam
profertur passio eo) 196\ iVina arberavtni dam dede agerint gnuno 7
coitekinne (gL idem euiu Biguiiicamu». supina vero uominantur, Fr. 8, 9, 49;
i.e. noaae proferimus nos etiiun duau res geruudio actionis et comiuunitatis?)
Pr. Cr. b^ Mod (luodus): istriit aetoaecther intiliucht cach muid (gL omuis
modiu finilus poteet per hunc modum, infinit., int«rpretai-i) Sg. 148^ arberr
ciall ccch muid ainfnit (gL infinita pro omni acoipiuntur modo), arberr eiali
innan «ie mod eitaib (gl. partioipia potestate omnee continent modos) 190*.
Indidi' (iudicativus), comaccumul (ooninnctivus): dmd gnitua hirret indidit .
. (gl. quia substantiam sive cssentiam rei significat; i.e. significatio
actiouis in re, indicativus) Pr. Cr. 60\ ar todoekide nindideto frencdairc
comaeeumtnl {gl. non tradat . . . pro non tradet more sno commotat tempora;
i.e. pro futuro indicativi praesens ooniunctivi), comacumul arindidit (gl.
commotatio no donim est; i.e. coniunctivus pro indicativo) ML 61*. 62*. Optit
(optativos): indrdta adguei optait nibiat eedaeht (gl. optativos quamvis ipse
videatur ad futurum pertinere, tamen babet etiam praeteritum tempos, quia
evenit saepe de absentibns et de ignotis rebua precari, Pr. 8, 8, 42) Sg.
148*. am. romd gabiat inoptit (gL ad similitadinem optatiTorom) 190^.
Formgarthid (inpera tivus): areear forhgartliaid eechmadaeh. la grieu (gL
apnd Graecos etina praeteriti temporis sunt imperatiYa) 147*. buithe oen
forngarthid dondi amk (gL ratio de hoc, i.e. onr sit aine imperativo verbiuu
taIo) 163*. Infinit (infinitivue): indinfinit in .e. 6n brithir in .0. (gL
fieri pro firi vel fire, quod magis analogum est; i.e. inAnitiTns in e a
verbo in o) 54*. do lue in^ite (gL loeo iofinitivorum, sapina ponnntur) 154*.
Gerind (geroBdinai): dogemtia artieuil adeomaltar ingerind in .di. (gl. pro
infiotto, qui coninngitor genitiTO casui artiouli apud Qraecos, noe utimur in
di terminatione), uem gerind w ^ (gL nos ntimur in di terminatione; i.e.
gerondio in di) 148^ ni gndd gerind in tum (gL varissime iuTenio huinsmodi
supinum, in tam, a neutris aecnndse ooniugationis, ut caleo, calui, terrco,
tcrrui, Pr. 9, 9, 48) 171*. . agerint g»im
|
|
|
|
|
(delwedd F9652) (tudalen 989)
|
APPRNDIX. DIOTIONES GIUMM. HIBRRNICaB. (979.980) 9S9
7 cotitcAmiM (e gerundio activo et communi, t. sopra) Pr. Gr. 59*. Runn
ffabdl (participinm): indrdndgabdl Ps. 57*. ki Ivc rannyabnlu (gl. participii
officio fungitur) Sg. 193\ isindranngabail (in part), do rannyahuil
(porticipio) 172*. 188'. ilanlhann hietiidiu inua ranngabala (gl. indnlgens
indulgentior, amans amsntior) 39*. igsamlaid ataat inua rannyabala am. nobed
.e. rn .bam. (gl. non id prohibuit partioipia ad perfectorum regaiam nasci,
Pr. 11, 4, 15) 191*. aeeo •mol innaihbriathar 7 inua ranngubdl (coniunctio
verbonim et participiorum) 193*. cruth. naram^abal todochaidi 7 «ech. a
lopino (gl. in unomalis quoque snpra dictae regulae servantur, latu laturus
latus, Pr. 11, 4, 18; i.e. forma tionis participiorum futuri et praeteriti a
supino) 191*.
Aimter (tempus): iri indaimtier ecrichdo! (gl. infinitum tempus, aoristus)
151*. inei indameer icerichtha Pr. Cr. 59\ indliter huulinaeaua inchetua
per/taH imadi dam intimcamtt inua ainmr olchente (gl. prinoipalem literam
quamcunque habuerit positio verbi, in suo loco servamns, ut amo amavi, erro
erravi, Pr. 8, 15, 84; i.e. a qun littera incipit prima persona, ab ea etiam
incipinnt cetera tempora) Sg. 157*. Frecnduire (ipn^eaenB', '^ frit/icondirc,
pp. 875. 882): ro/w frecndairc riam (gl. fuit prius praesens, praeteritum)
153°. freendairc eomaccu muil (pracsens coniunctivi) ML 61*. Sechmadaehte
(praeteritum):* eechma dachta nocua 7 clan (gl. apud Graecos tam modo
perfectam rem quam molto ante significare potest aoristus) Pr. Cr. 59*.
innttechmadaehiu (tempore prae terito) Ml. 27*. hi sechnuidach. (in
praeterito) Sg. 11*. con/U linni hiainddin itch. ajile leotom indib «ech.
(gl. amavi ns(pfi.ijxa et itpiltjoa signifioat) 160*. arit frieatechmadach.
dotet incoma. (gl. egi exegi, Pr. 8, 15, 86; i.e. nam ad praeteritum, egi,
accedit compositio, cum ex) 158*. B%th$«ohmadaehte (im perfectnm; cf.
composita cum bith-, semper, perpetoo, pp. 856. 865, ergo per» petonm
praeteritum): ar manibi bitheeekinad. (gl. nisi enim sit imperfectum) 147*.
aechm. an/oirbthe (praet imperfectum) in ood. ML: todochide artech madachtae
nan/oirbthe (gL temporum, commotatio; i.e. fnturum pro praeterito imperfecto)
62*. Sechm. foirbthe (praet. perfeotum), ol/oirbthe (piusquam perfectum):
ist. cudoirbem de uerbo airli techmadach. foiirb. (gl. de variis eius dem
tempons, praeteriti perfecti, speciebus, cnios diEBoiUima est tractatio om
nium verbi qoaMtionam, disserere conemor, Pr. 9, 6, 32; i.e. hoo diffioilli
mnm de verbo, paratio praeteriti perfecti, leg. aechm. foirbtht) Sg. 168*.
orw Idn chiai inol/oirbthiu ehene (gL non Ucet illi, plusquamperfecto, modo ▼«! nnper adverbia
addere; i.e. nam est plenns sensns in plosquamperf. praeterea) 151*.
Todochide** (foturum): cruth. ua ranngabal todoehaidi (gL supradiotae regnlae
servantur; i.e. formationis participiorum futuri) 191*. is/ollua dun fUe
ehoibniue eter techma. 7 todo. e.v par. (gi.ex participiis
maxime est conicere.
CompoBitam at techmalla (prMtemittit,
p. 878).
** AdL todochid» (Aiturus): ho iinrordai nech dim Itindrecdaire aldtam
iniaiftitiu atlchi do&liai dam iarum italolhdehaide, fantatlica (sicl)
cogitatione (gi. de fataro sumimua notionom Tci ex natura rerum vel ex co^tatione,
. . . coeit»tione, ut si cogitem dilnvlum qtiale sit in prae senti, ex boc
notionem concipio fiituri; i.e. sfquis igitur cocitavit in praesenti
«liluvium, mun datio quam videt finsenda est etiam poeti^a in fntunim) Pr.
Cr. 61*. eter imnetha inbetho frech dire et poeua toddehidi (inter passiones
mundi praesentis et poenas fuluri), buith duimi itiinto dochidiu J. uita
futura (gl. cum venerit quo<i perrectuin ost) Wb. 14*. 13".
Verb.: ni-nad to doiet/et (gl iudicia non auod non sint, i.e. futura) Hl.
28^. To-do-fo (p. 883), <fotcA (p. S04), todoehide ttgo idem quod germ.
zukajiftig (Ttntanis).
|
|
|
|
|
(delwedd F9653) (tudalen 990)
|
990 (M0-M9 APPBHDix. Dtonoms QRA]U(> muiona^B,
Pr. 8, 10, 56; k 6. apparet nobi« mm .«ognatioiwai jntar pnMteritan et fiita
nun ex part.) 15P. otm «ter tteh, 7 totfe. a(a ^ ad {nraeMua quoque eit
cognatio; i.e. nam inter praet et fot. e«t) 152'. todoehai. gairbiue iarUnn
(gL patilopostlatarani) 147*. ar todoekid» nimdideto (pro fokoro indicatiTi),
iod» ehide ar uehmadaehtae nan/airbthe {fotanun pro imperfeetp) ML 61*. 62*.
Aram (numenu), persan (persona): itti indobre. ehitua €iddiomallar frima
briathra huathati 7 hilddai (gl. .Bimiliter omne adverbium tam singalaribus
qoMi plaralibae verbis adiangitar, ut singalatim oiroameo, et aingolatim
eireoiami) Sg. 71^. combad ehoil, etur Moik. 7 hil. (gL in verbis Bolla tos
eadem apod Latinos «ingolarie est et plnralie; i, e ut sit commonis inter
aing. «t plir.X eoittihauuo etir didatim inoenhin .i. inua briath.
<freedi$e. (gL id i^nd Qaeeee interdpm inTenitar, ut tikOqv iyoi, Qkflui'
fxftvot; i. «. eommaaia haao iatv dnos numeros in aua voce, verb* haec
graeca) 72*. donaib ieoraib p » n ee ei i uathataib (in tribus pereonis
eingolaribus) 186*. iaeomiliut etarru hickmptnin iL 7 hi teri persin hiter
oth. 7 iL hi eaeh coil. (est similitudo inter eos, sob inactivnQi.et
imperativom, in prima person» plar. et in tertia pers. tsm liBg qomn plor. in
quavis coning.) 168*. air intan nolabrither ineOni perein L in ta$uiui
doadbit aium hisuidiu (gL verba per omnes personas nominativi catu vim
lmbent| i.e. oam dicis primam pera. vel seeandam, demonstrua nomcn ia hoc)
15^. nert. nainmniehthce prono. Iiieethi pertin bre. 7 nert nainmnodo m th u
hi tert pei-tin bre, 7 tiert togarthudo hi pertift tdnaiti breth. (gl. verba
aoaina tiram semper significaat v«L vocctiTnm; i.e. vis nominationiq pvon. in
priBS persoua verbi, et vis nominativi nominia in tertda persoua vorbi, et
vis voeas tivi in secunda persoua verbi) 215*. thnd gnimo cen torant persine
Q^ 'mfo sonale verbam swke cniasdam aignifieajliioBisi i.e. signjficatio
actaonis aine « goifioatione personM) 154'.
Coibeden, cobeden (Eeia., cwungatio; gE eobodlaa^ coniunctio, societss, Wb.,
mcAo^om/, gl. coneinentar, Mlt, |>. 871): anirin cMt/t. .«. «a .«.
liaomisif tin dam 7 intan joudaim .i. «wwmu. m ,«t. hi oeekmadach. tert
ehoibedua 7 fnart. eob. (gi.e mutatar in u, at doceo doeoi etc., qood
«imiliter est qoando ia tertia vel quarta ooniagatione patitor i« ut n^io
riHpai, i^erio ^>enu, Pr. 1, 5, 29; i.e. hoc, do<^o, motat e in a; esi
simile hoo etiam at^e cnm patitv i mntationein in a in praeterito tertiae e(
qoattae coni.) 11*. . iteAiu^ oob. eir eundd (est primae oonL circnmdo) 168\
tmnrethi dobre. eob: tdniee. (pecoliv* verbo couL cecondae) 59*.
P artienl*e.
Dobriathar (adverbiam): dobriathar dirme (adverbiam numeri) 71'. Vw maffii 7
poiit Uut w». bi't ieineomparit hitin inua dwbreithre (gL nascunior ei his
comparationibus adverbia comparativa. quae cnm magis positivam advcr bium
aigniiicaDt, ut ulterius magis ulthi, Pr. 3, 1, 1; i.e. eensus magis et
positivi cam eo . is est in comparativo hoe adverbii) 89*. etir iitdobretUr
ik conicc Im ndobre. 7 bei remi. i.etir indobrvr. nfchinti 7 r^mt.
mddodrmmenatar alaaHi Mombetii in oen roinn (gL hoc ei-go intv advert»iam et
praepositiaiilB
|
|
|
|
|
(delwedd F9654) (tudalen 991)
|
APPKRDIX. DlimOiraS OBAlUr. HIBBBHIOAX. (M9. 988) 991
68^ fr. 2i 4, 20) 27'. docho». inTumdobte. cttnide (ad 8iiniUtadiii«in
advolrio rnfli (riiaitiTontai) 188*. onlKaim dorinta de dbbriaA. (gl. mane
BOTom, sponte Kua; i. Bi nomin* fiicta Bnnt ez adyerbiu) 216'.
Remiuidigud (praepositio): ctr remtuidiffud do ramail) (gl. haec sola pan, id
est praepo^itio e loco, quem poasidet, nomen aecepit; i.e ob pne poaitionen
aote partea) 215*. aeomollar rem». do ffenitin (gL praeponitar fMii tiTo,
praepositio apud Qraeoos) 215*. ffrai/ forcechtar adaeyl. intan aerems. (g^.
pone; L o. gravis iu ntraqu» eios syll., cnm est praep.) 220^.
Comaeomol, eomaeeomel (conianctio): ni comacomol hi «uidiv (gl. que quando
vim et significationem conionctionis non habet, sjUaba est, non pan
orationis, Pr 14, 6, 44; i e. non est coninnctio in hoc, que in absque,
sbiqoe) 221*. annert bi» ieomaceomol (j^ siiam vim amiftit: absque quibusdion
eompo^ sita a praeposititine abs et que eonionctione videtur, sed nosqoam quS
con" ionctio in compositione sanii Vim amittit, ut atque neque), nert
oomfieccmaQ (gl. significationein: ergo quando amittit ngnificationem.
syllabico magid adiecta Tidetur, Pr. 14, 6, 49). 222 .
Diltud (nex/lao): ar dtitud aia in. (gl. intoierabiiiusi i.e. pro negatione
est m) 96*. ota tra eid dHtud isitiditin (est igitar etiam negatio in hoc),
fo dilhid into (gL neque ; i.e. in negatione hoc, fodiuUad Oonn.) Ml. 55*
diUvd etaHryi er. (negatio' resarreetioius Chr.) Wb. 13\ ma imfolmfi ddtud
dunbrathir .i. a m ari m/ othgar diltod do (gl. si esca soandalixat iratrem
meom, non mua dlicabo in aetemiibnr, ne fratrem meujn seaDdaIiB«m) lO'» diUod
di (gL qui abotninaris idois, sa^rilegiani &ois) 1'. indiUod (gL in
captioneDi et in iean dalam) »*.
Interiecht (interiectio): iaditOerieoht nad ronn infoe Ut grecu (gL inter
ieetionem opud Graeoos; i; e. interieotio quae non est pars orationis apud
Qraecos) Sg. 26\ iuainreth do interieet puth fortnUgthe eotrummai thit^d (j^
snam est interieetionis Tooe abscondita proferri, Pr. 1, 5, 25) 9^.
ataat-alltalli inierieeta and itooiteheua docaeh oemui (gl. interiectionum
pleraeque coiumunes sont) 10*.
DeriTatio et compositio.
Diiruthigud (deriTatio; e rerbo diirvthigur, denTO, denominatiTO e subst.
eruthf riTos): nied iarmtrfoithaom cid amdid hua thui». iidaib ditruthaigedar
aeht ieeiall indildeUad indatraib fUe inddib citi ama arrecht prono.
naifrebthaeh dia^mttd i$wthuth (gL quaevitur cor nostras et Tcstras a plnrali
tantammodo nnBMro deriTentor? Ad qood respondendum , quod patriam seu gentiam
signi fieaat Patri» antem fel gens nniue esee non potest, sed semper mnltorau
poweasio, Pr. 12, 2, 8; ii e. non id quaevit ipse, cur id a casibns
phiralibns deriret, sed est sensas pluralitatis possessionis in eis, cnr non
effeeerit prono men possessiTom ad signifieandam id in singulari) 198^ Recte
hocloeo serilMt
Verbi formMi ut diUai dam (ne negat
quidem) 8g. 2ui<>. m' epetnom arandUtad Uumd& (Mm dicit boc, ut
neget apud hoe) Wb. 17'. doriUket $om et roekroehMot cr. (gL pn^ter iOo<
mm incrednlitntem) 6.'. frtcre dialailii doriltitet heuHrge (rtponsnm aliis
<|ui aegSnmt thnuai 35^
|
|
|
|
|
(delwedd F9655) (tudalen 992)
|
992 (983.994) APPBHDIX. mCTIONRS GRAMM. HIBERNICAB.
glossator, male in aliis quasi sit e suide, «uidigud (sedes, sessio): imtri
diff bail fathorinaeh iHdiriuidiffud ceilie. l. min (gL omnis pars orationis
quocanque modo derivata; i.e. sive est ablatione sive auctione derivatio
sensus vcl rocis) 188*. tormachtai ,i. do/urmgat idndirruidiguth (^.
olivetum. vinetum etc, quae sunt comiirehensiva, vel continentia, id est
n^^xfxuxo, Pr. 4, 2, 12; i.e. aucU. i.e. augent, cumulant, in derivatione)
d3\ Diiruthigthe (dertvatum), eel nide (primitivum): uianip hinunn eturgnae
dondiruidigthiu frinadtnide fedir om. iodin andirui. doekum naeha rainne aile
(si non eadem notio derivato cum pri mitivo, refertur hoc modo derivatum ad
alium aliquam partem; addit glossa: ut bene et maie) 188*.
Comiuidigud (oompositio): acobde mbis etarhdirainn hieomiuidigutit (gi.earum
compages; i.e. quae est inter duas partes iu compositioue) '2\ aieteno gud in
.de. hi comus. aidbligod and hi conisuidigud (gi.est quondu praeposi tiones
diversam habent in compositione et iu appositione significationem, ut de te
loquor, id est tui causa loquor, deprimo, id est iulra premo, Pr. 14,3, 19;
i.e. caosatio, vis causalis in de in appositione, intentio, significatio
inten tiva iu ea in cooipositione; conias. ~ coiHaandls) 216*. hi foirciunn
naeetna: rainne bis itiinchoms. (in fine primae partis quae est in corap.),
inua rainne de denchue inchoms. (partis posteriorit» compositi) 18\ 157^
Comiuidigtht (coin positum), diuit (simplez): issi aciallsom ata comiuidigthi
ni diltai daui ineet buidnisio (gL hoc istoo, hac istac etc, quidam tamen
haec quoque per meta plasmnm finis quam per oompositionem proferri
confirmant, Pr. 12, 5, 22; i.e e«t baeo illorum sententia, esse ea composita,
ne negat quidem honc soisum Priscianns) 20 P. eit coms. la grecv nUcen dunni
beta coms, linn (gl. non ideo composita; i.e. quamvis sint composita apud
Qraeoos, noa necesse nobis sint oomposita apud nos; conu. ^ ecmsuidigthi),
son diuit intin (g). simplicia apud Oraecos ^pud uos composita, ut incestus
fUjuoilvju/tcVoc,'; i.e. vox simpiex haeo, graeca) 207*. o inni ium eperta
grecdd doadbadar aschoms. isingreie ogtis diuit im qui linni (gl. o^is
signifioallone interpretationis videtur ha bere articulnm subiunctivum,
simplex tamen est nomen apud Latinos, Pr. 13, 4, 17) 207*. bit dtehoms. (gL
deeomposita sunt) 73\
Oonstrnotio.
Sreth (series, ordo), im/ognam, immognam (oonstmctio; i.e. servitos mntous,
snbst fognam cum praep. tm-, p. 876): inlimognam himbi hitreith raim (gl.
adie<^ivain ipsa constrnctio ostendit; i.e. constructio in qua est in
serie partium, Terborom) 95*. lass araldgatar ,i. hi sreith rann ^L acutns
cnm aliis legendo in gravem convertitur, Pr. 14, 1, 6; i.e. onm legnntur, id
est in serie verbomm; sreith, gL strues, 55') 213*. dligeth nimmognama rann
(g\. constraetio) 2*. eiall ehesta indib 7 immognam gnima (gl. sont alia,
quae enm videantor activam habere constructionem, tamen passivam vim
intrinsecus, id est, noa alio agente, videntur habere, ut obliviscor tui et
te, et misereor tui et te, Pr. 8, 4, 22) 142*. fobith inua cenH innananmnn
frisanaeomlalar in imognom (pL pro generibus aominum quibus adiunguntur,
distingunt genera) 198*. atá eoii diennas itar indibrethirso iniffiognom (gL
interest, refert; i.e. est coroinunitss
|
|
|
|
|
(delwedd F9656) (tudalen 993)
|
. APPENDIX. DICnONES 6RAHM. HIBBRNICAB. (SM— 98Q 993
inter haec dao verba in constractione) 203*. iffkognamib (gl. in aliis
quibusdam stnictaris) 203*. Formae verbales : nach magen inimfogni inbriathar
ao friainsid imaib aalmaib dontecai 7 melaeht teit naeh di im inimfbgni
frifoxlid isdodigail teit hiauidi A. fritobarthid dam (ubi constroitor hoc
Terbam cnm accusativo in psal nuB, ad dedecus et reprobationem tendit, abi
aatem oonstraitar cam ablativo, ad oltionem tendit ibi, id est cnm dativo
etiam) Ml. 27°. niaiae arammfognad intansid frisainbrethir aa. mm, no
friabauUu (non facile ut constrnatar accosativas cum verbo mim aut cum
membris eius) Pr. Cr. 58'. Simplex fogni: fri dineid fogni inbriath. aaberr
intelUgo (cum acc. construitar verbam int) Sg. 149*.
Remthechtas (antepositio), </ ar moracAt (postpositio, consequeniia):
alaaili dHbhiremthechtas. alaaili dam itcoitcheua eter remthechtas et
tiarmoracht (gl. inveni antur in aliis etiam partibus praepositivae, non
tamen semper, Pr. 14, 2, 12) 215*.
Fuath (figura): isfuath ikeperta iniinbodugud don meninain (gl. figura, ut si
dicam: bouns animus oxoris mihi noptus est; i.e. est forma, figara dictio nis
nnbere mentem) 137*. gen. pl.: inua fuath (gl. figurae linearum) 3*; cf.
fiiath et delb abaissom form (gl. configaratus morti eius, Christi) Wb. 24*.
E partidpio verbi dolbim, doiUnm (fingo) derivatur abl. adverbialis (p. 608):
tn 'doilbthid (gl. figurate) Sg. 62'. Nomina figurarum, sive ad constmctionem
sive •d fonnam vocnm pertinent, hibernice reddita: tre impith (gl. per
anastrophen; cf. imputh, gl, vertex, 60", impdidach, gl. versutus, 60*),
tre impuud .». tucad atosach fodeud (frL per anastrophen) 4\ 202\
trechomaiertdie, trechomaiendSis (gl. per appositionem) 149*. 203*. tre
eisenin .i.eondibsi ade indraim .i. tre airitin arfHm (gl. egomet et cetera,
quibus adjangitur met, magis per porreo* tionem vel assnmptionem, quam Grseci
vocant fnivtxttaiv vel naQayioyijf , so lent proferri, Pr. 12, 5, 23) 201'.
tre erehrae ciata ^L per eclipsin: lavo, ton deo, dnro, calceo, pro lavor
etc., sed haec magis per eclipsin consaetudo pro ferri tradidit, Pr. 8, 4,
23) 143*. tre erckra indi ua .esae (gl. per elUpsin: illi polliciti sese
facturum omnia, per ellipsin esse, Pr. 9, 7, 39) 169*. treaccomol (gL per
synaeresin) 32*. 111*. 163'. trechomdluthad (gL per synaeresin) 117*. 118'.
trethobae, trithdbce (gl. per synaeresin) 118*. 196'. 201*. trefoxal (gL per
metsplasmom) 201'. tre indlach (gl. per diaeresin) 207*.
Fers (versns): .um. doglanad inderiud fsrao cUg isuaguthaigthe infers in
tinnacaua dodiarmorat .i. armor. rl. Additar in margine: is .m. glantar as. 7
ind .a. toiaech ind/ereo didenaioh et ind .u. doaccomol friaiiafers ndidenaeh
(^. invenitor tamen, sed raro, apnd poStas genetivus pluralis in hac
declinatione, quarta, per eyncopam prolatus. Yirgilins in YI: Quae gratia
cumun Armorum que foit vivis. Quamvis etiam geminata a possit metrum per sjnaloepham
Btare, cnm sequens versns a vocali incipiat, nec non etiam dnabns vocalibus
ionctis prior potest in metro ezclndi, ut Ferreique Eumenidum thalami, Pr. 7,
18, 90; i.e. um elidendum in fine versus, quia a vooali versus incipit qui id
sequitur,' et gl. mai^.: m eliditor inde et a prima versns posterioris, et w
ad jnngenda ad versnm posteriorem) 136*. dered ferso, dered fersa (finia
versos; cf. d^ed ihbeiho, finis mandi, Wb. 1O’, hod. hib. gael. deiridh,
deireadh) 101*. 148*. itsillaba fodlibi isfollua son aaind/era (gl. Horatins
Aicinons Alcinoi de dinavit in primo epistularum, Pr. 6, 17, 88; i.e. snnt
syllabae divisae, est manifestam hoo e versa) 111'.
Zei°8s, oraum. CRLr. Ei>. 11. 63
|
|
|
|
|
(delwedd F9657) (tudalen 994)
|
994 (9W— 988) APFBNDIX. SCRTBNTIAK mBBRHTCAB.
B. Sent«Dtiae.
1. Nip tain imiuberthar hogiun et ambesa hieriditi (gl. siae simtalltioiie sH
dUectio) Wb. 5'
2. B«d fuairreelh edeh frialaHe ondeeeree brathardi (gl. caritste
fratemitatis inTicem diligite) Wb. S*.
3. M dene eommd frius inulee amcAad kulce difdiHaib. dognitu tMithfru aom et
bid nund »om iarum (gl. noli vinci a malo, sed vince in bono mahm) Wb. 5'.
4. ComadoH lobre et immomon forainmug eein ihlma ocfognam diaekoimdid (gl. in
infinnitate et timore fiii) Wb. 8*.
5. Ni dilgaid anancride dognither frib act atgairith. atxeUth arehdeh et di
oiprid chdch (gl. vus iniariam fiacitis et {raudatis) Wb. 9°. 1. *N» sit
diTenum gnod dieatur ore «t quod tit in comle." Nip, pto niba, ne stt
(et n. 4M. 744). Adi. «<u>i, Mm (cf. p. 8SS) fr«queiitiua, ut Wb. lar
in sententia: »U» elaritas soui, di* clariteg hinae et aKa elsritas stenarum,
gupra vocem aKs, i.e. difersa, ter snprascri|itiui legltur $ai*, item Bg. 6*.
6' iteratnm $ain, pl. «atni (A. Alia, gL allse, litterae). «Msim«'. mbL pass.
verbi atbiur cum pron. lel.. quod profemtur. MffMm, Ucridiu, i.e. o ^tm, i
crirfw, 4S Ore, in corde, dat. subst. giun (gin), cride; prioria iaem casus:
indfoititiu tiwum (CMifesrio ia ore) Wb. 4% aec. tri gitn Jath» $)er os
prophetae) Ml. 74*, gen. m geno deeid M. per segidtini •ecuri oris) 82*,
demin. gindn (g\. osculum) Sg. 46*. afltieu, verbi sn&t. forma rwatiTa
coni. can pron. relatiyo am pro an. Particulam copulativam, quae scribitur et
in Wb., legas ocut (p. €99}.
9, *Ksto clemeua unnsquisque in altenim amore fratemo." Adi. fuairreck,
in IQ. SO* ftur rech (gL clemens), ant cooi^itnm derivatum aut decompositum
confeieudum cnm snbet ottter rech (p. 880), eiuvdem radicis cuins est subst.
aithirae (paenitentia), adi. aithrech (cE. <ftrmet «t dkge p. 860): ni
aidrech Kmm (ntm paenitet me) Wo. 9». niriu otthrtch lim»a (gL non b« ]M«
nitet) 16^ ttipad neddrech andurainkgert (gL sine paeniteatia doua dei)
&'. oiufeserrc, o-n-deeerte; subst. deterr et terc fem., amor, frequens
in Wb. braihardi, melius brdthardi, dat. fem. sing. adi. brdlharde.
3. 'Ne iiBceris certamen cum eo in malo, ne sit malum utrimane; facius bODom
ia inm, et eiit bonus ipse postea.*' Dene, dognd tu, coni. Terborum denim,
dogniu. eowwud., quam TOC«ni alibi noh i&Teni, ehudem radieis Tidetur
cuins eomrama (certamina, contentiones} Wb. 3O’. «Ire dat> kulee pro nom.
ole, mahis, malum (nisi forte soriboidum est huilcc, ne sitia nali unbol);
moM, mata, bonus, bonum, adi. utrumque saosu substantivi, personam et rem
significans. AKs formnlae dihUnoA exempla videas Inter pronomina (p. 867).
4. 'Decet infirmitas et timor senrum, quamdin servit domino sao."
Cvmadus, Domen looo praedicati (p. 911), plenius iicomadaa, ut est in cod.
Oam.: itcomadat duun. Cf. aorcitai coma dat dochach (docMua conveniens
cniTis) Wb. 8''. indaimter ba cbomadas dS (tempos quod «st coa Tenieua ei)
81'. Verb. denom. eomaebiiijMkir (sL rite aetitabitttr; i.e. flet ut
qiortebit) Cr.44*. Subst. lobre, iniinnitus, ab adi. lobor, loour, infimnis
(pp. 780. 781). immomon, timor, r ew wa tia; subst. omon, omun, timor (p.
776) coBip. cnm praep. «mm aogente rignifieaBtiain (p. 877). forstnffu^^raep.
for eiun artieato (p. 898). vmg, gcn. 111090, poer, •emis (p. 14): ed in ai
ij (^ libertns) Wd. 10*. e^, oonL nominalis, quam sequitur forma lelatiTa
T«rbi snbst : cein M^tt*,
3namdio, dum est (p. 707). oifognam, in servlta, in serviendo, BerrienBi
quamdin est serrieiis, mn servit; fogniu, mrrto. AKa compoeita vid. •npra (p.
771). diaehemmd ~ do a e J te i m iid (p. 639); sntet. coimdiu (v. 355).
o. *Non id^oscitis infuriam ouae flt TObis, sed teclamatis ei; anfcrtis
eniris et frandatis quess vis." Dilgaid, remittitis, ignaecins, verbum
ftequeiia: di^fid (ttl. donats) Wb. 18*. inti dianiHr yidti dalugubta dam
(gl. cui aiiquld donatis, et ego), ani mMgimte airibii iter. dedhgi Sm (g\.
si quid donavi propter vos; l e. quo<l dono propter Tos, Ohr. meeum id
donat) 14'. Sta tnenda est compositio cum praep. di (p. 873), quae sola extat
is nbet dilgudf dilgmi, gea. dH^utba, diigotho (remissio) Wb. fq. Simplex
Terb.i log dnn wrfiaeku am. logmaiint diarfethem nall) (dimitto nohis debita
nostra, sicut nos dimittimus debitoribus &ostris) PN. L. Br. Quod
si rererendura videtur sd compar. bigu, laigiu (minor; pp. 273. ST6), allam
fbtiritan a^niBoeat ori ginem formae simplices verbi: comUogiul (.1. co
adeotaa, gi. ut inpeteret) ML $9*. loig#iu (gL perpetrato, operi) 48% subst
log, luack (pretinm, merces, feuns, p. 970); composttae: MUVmt (inira no. 8).
atluvhfam buidi (referemus gratlas) Wb. 17*, athigud buide (^ratlantm aetio)
WV fq ; allmfiiUugifn (gl. abdo) Sg. 22*. aneride neutr., iniiuia, w si
dieator latiae iaeerjiii (ct g«rm. li«rzlosigk«it, et lat. concordia,
discordia): aaneride feitin imme/olhgai da. do (gl. hisiiis esse ininrius
videtur) Sg. 209>. %a/ indancridi dogni nechfiit (gL tallo; i. «L Tiadieta
inteias
|
|
|
|
|
(delwedd F9658) (tudalen 995)
|
ArPKKUXK. SBMTEIITIAB mBBBMIOAKi «MS. 989) 990
6. Na b(th debuith duiiH frineeA Qfi. in pace vocavit no8 deas) Wb. lO'.
7. M' lour deit hwid cenMtehi «MtM dene dagnimu. «echib grAd itnbether and
vaipdge ftMnamnM iatasMde timne die dochomalnad and (j^. citcamcisio nihil
e«t et praepatinin nihil est, sed obwrratio mandatorom dei) Wb.. 10*.
8. Bethit huili et wdui fer gaibe* buddd dHb innachomalnad. lann tega/t and
imi ede dulchinne. inmilti (gL omnM oanront, Md onos accipit braTiom) Wb.
II*. ^pum ftdt aliquis in ke) S^. 181*. cen dilgud cech aneridi (sine
remissione cniusvis iniuriae) Wb. 9*. atgamth, reelMutis ei, pron.
int.eth'd-pain&; de «Uia oompoeitia cf. p. 440. areelith, cf. areelhn (gL
aufero) Sg. 9*. itindi amdamroichlitse kua bds (in eo quod me eijpuisti a
morte) ML 74*; alibi dnplici U: aridrocheU (rapuit id), aircheilad (raptua)
Sr. 202*. dioiprid, fraudatis, privatii; deoonipoeitura formnlae di-«rf fp.
885); cf. im tiibrad cdth aekile (jgi. nolite fraudare Urdcem, I. Cor. 7, 6 )
Wb. 9*.
6. *Ne Sit rixaiio nobis cum quoquam." Bith, biith, biid, bid, esto (p.
495). debuith, alter catio, Htigatio: nlmue domug dA bvith fiithbuid (gl.
servum dei non oportet litigare, i e. esse in Ktigatione) Wb. 30\ nabad
indebthib (fA. non in disceptationibns) 6°. Adi. d^thach (conten tiosnt)!
iadricht ttdibri oscieiMacA. itinSrecht dindhirit adib debthich*i (gl. coAvenientibus
vobis in iBccIesia audio scissuras esse et ex parte credo; i.e. pars e vobis
quae est contentiosa, in parte d* fide estis eouMnticMi) Wb. ll<. Hod.
bib. gael. deabhadh, deabhaiahi Utigatio, proelinm, Terb. deabhaim, contendo,
item festino.
7. "Non Boffieit tibi esse sine uxoie, si non fscius bornt opera;
quicnnque est status in quo liritar, tin est eaeiibatni sive matrimonium ,
oportet mandatum dei implere in eo." Lotir, I6r, ntis, snfficiens (p.
33). deit, iibi, pro Jait saepins in Wb. (p. 639). cen tetchi, sine uzore: do
titdie ifasxt tua), cotiitchi (cum uxore), ua taie tiilehi (noli ducere
uxorem) Wb. 10* ; e subst. *et, via (ef. genn. gafXhrtin); diibrt tiut (res
pnstiosa): m artiati ua mdini (non ob pretiosa.ant dona) Wb. S3'. dene, com.
ut mpra (n. 8). dagnimu, pro daggnimu, e daggnim, bomnn opus (p. 85 7).
etehH, quiennque est (p. 494). grdd, status, condieio vitae, ordo: angrdd
atidiu oldate angil M» ptjncipatns: sequa mors neque vita neque principatus
poterit nos separare a caritate dei) WK 4*; cf. n. 11. imbeUier and, in nno
quis sit, coni. pass. verbi subst. cum and (pp. 353. 601). wip, fo, sire, ine
(pp. 706. 748). oge, mtegritas; adi. 6g, inteeer (cf. p. 33). Idnamnai, matri
MWiinm, deriTatum e deriTSto in .amain (p. 777) subetantivo, iinomain Corn.,
lanamai» Corn. B. Beneit, quod hodie quooue extat Mb. lanamhain, Uuiamhuin
vel Idnamha, gael. litnan, monap. Umnoon contractnm, signincans par
matiimonio iunctum. Subest baud dubie adi. Idn (plenus). toKiie, necessarius:
iitasdde (gl. necessarinm) MI. 30*, adi. deriTatnm, ut f-«cMcf; (legalis),
atoite: eanderria eech ball anaitoiec dtalailiu (f^. ut non sit schisma in
coipore) Wb. 13*. am. aitoiie fribiathad ua fordtlaide. ain. attoiie
fri/oirbthelid caingtnme ua forcitlaide fudeiine (sl. discant ot nostri bonis
operibua praeesse ad usua necessarios; i.e. ut opus, necesse est adTetc.)
31'. 8alMt tat^, toichid (Tietns necseBarins): detbnreeltt fetarlicci inio do
imthrenugud atmtiise tai' gid et Aittud indditto griid et lexitd (gL dicit seripturai
non alUgabis os bovi tritdranti) 39\ uked roerbad friatoicmd (hoc ooncesBum
est ad Tictum eorum), M««m«een vreeept armetiuth et mathatchid. iihed roerpad
dam domthoichid (gl. si etsngelisaTero, non est mmi gloria, necessitas mild
incnmbit) 10*. taichidetu (necessitas) : tatckidetu famiccm treprecepf
et/orcitat (gl. per aaaere in came, Tita, necessariom est propter vos) 28'.
Oe proiniseua scripttone te, tg, leh sopn dfapntatnm est (p. T8). <miie,
mandatnm, neutr. : atimne eainmaHtin (mandatnm hoc prae e^nim), dar timne
reeto (fA. per mandatom l«gis) Wb. 3*. iar limnu ihu. (gL seenndnm ihm. zpn.}
6*. do chomahtad, M implendnm; pm ctmMnftd (p. 168). i*»d. ia eo, teenm
significaua (p.m).
8. *OmnQB enrumt, sed nnns est Tir qui assequitur >ict(viam ex eis
perflciendo; braTinm, quod petitur, = t remuneratio militiae." Bohit;
cnrrunt (cf. p. 6S)i iuduf neutr. (pp. 23. = 8}. nmachomalnad, in sua
expletione, explendo, perficiendo, quod explet cursum is unus; iMi a cAom.,'
«M» (pl 837), a pron. poss. 3. ps. sing. ob sequentem infectionem. diib, ex
iis, e cnrrsntibns nnns (f. 637). lann fem., mox m codem loco in Wb.: udamn
(gl. coronam, i.e. braTium). aegar (cina pari etnd,^eL p. 354), pass. verbi,
cnins inl est lechem (sequi, p 486), radicts SEK, ad quam cnm formis simra
(p. 970) memoratis necio an pertineat eaiglm (gl. adeo, accurro) Sg. 217*.
Praemittitur nominatiTUS absolutus (p. 914). iisi ede, pron. dem. fem., ut
paulo inint Wo.: iii ede indait ninde (gl. eaca spiritnalis; i.e. ea est esca
m;si). dalekmne, comp. (ci Idg, luaeh p. 970) et deriT. ut firrane, institia,
fem.: uita tetema iihi adiUckinne lidi (gl. servi estis sive peecsti in
mortem sivo oboeditionis ad iustitiam in vitam aetemam; i.e. Tita ael, ea est
remnne Tstio Iniins, oboeditionis) 3'. poeua perpetua imdulchvme (gl. qui
seminat tn came, de came et metet oorraptiouem) 3O’. miUe neutr.: domilte
(militia tna) 28*. armUte (pro militia) 3'. fteit in quibnsdam ad bnne locnm
24* : eosmuiliu» lessom mto frimUid revheit dochum . . . . e buade
ahi» ade ab dirmi ambii iamackiul dindsHt aet ambit arackifmn condid taria
secka> et
comi jfaiiwi mnehruthein rebii pol et iiamUd itbuithi doohdck .i,
imbithpkenmt eoncomuir frittin laim J. fritiirfochriee nemdi (gL maig.t
fratres, ego mt uon aibitior «omptehsndiM*. Unnin
|
|
|
|
|
(delwedd F9659) (tudalen 996)
|
996 (989— 991) APPKNDIX. B BW T Mrri AB HIBERKICAB.
9. Abitt donaA dagfordtlidib nuHad ingni imtanetnde araearat anroekUir netur
(gL ut prodeBtibus loquor, toi iadicate qose dioo) Wb. 11\
10. Ni eorp M<dM bdU, aritboill immefolnget corp. itMcftntdiu Idam otdita
olcott nidiiAorp atiota hdre nimtha ladm, ni ndd ihbed arte diehorp aet atá
dt. dorigeni dia oorp ndttini 6 UbaHaib. rotuidigestar dkm Sineliorp di
iliallaib. eom derua cech ball anattoitc dialaiiiu. hore ituMn ehorp ataat
bad maiA andintu. hore itoin ehorp eobrad eaeh ball alaile. itgalar leu vtZi
mabed galar iuinddinbuU. mad tladn inball iamagalar iedidnad donaib ballaib
ailib. am. file dentid eter bauUu coirp dunn oonroib dintu etrunni dam (g^
corpos noa est onam membniia, sed multa. Si dixerit pes: quoniam non sum
manus, non sum de corpore, non ideo non est de corpore. Nnnc aotem posait
deas membra, molta quidem mem bra, onom aatem corpos. Ut non lit schinua in
corpore, idipsam proinricera antom, qoM <iiiidem rttro nnt obliviiMiis ad
«a ytn qoM nmt prion extendens id« ipOTm, ad dMtuutum penequor br»Tiiim,
Phil. 3, 13).
9. 'Eit moa bonit praeceptoribus Uudare ooenitioiMm mditomm, ut ament quod
aadierint' Biet, bi*, bhs (p. *ioy, moe, masc.; onde deriT. bitad.
dagforei^idib, bonis |»aecepioribnfl, coa poeitnm ut alia plura (p. U7).
forcitUd, praeceptor, e somL forcOal, utnimque « Terb. jorclua (p. 428}.
molad, lani, landatio, landare, tnbat. toI inE (p. 485} « Toibo depon. moAtr.
agn, cof(nitioni8, icientiae, ran. eubst infne, a quo non videtur diffam
titgnet btud cen eagite et em firinni (esae sine seieDEa et sine iustitia)
Wb. 3*. doengmt (ad cognooeendnm) 14'. 14', compo siti cum praep. tn, eiuBdem
radicis, ouins cum aliis praepp.i etargne, etarcne (eognitio) Wb, ag. fq.
eirgna (gl. qiertnm «t OTident) Wb. 14* ; irequeiitlus adi.et snbsi.ecM,
<ae»e, ortnm u attligHe, edgne (sapiens, a^ientia): «ccocA ceeua ataecne
dotha tMuctat «Ofn (gl' in dei aapieiitia non cof(nevit sapientia bnins
mundi; L «. in omni co^tione quao coenitio est d«o non comprt benderunt) Wb.
»*. m(at acni htiili (nen omnes sunt is^entes) ibid. Cf. adgima, adjiHt
(uognou, cognevit) Wb. 19*. etargeiti*» (notit) 8g. 191*. DiSert et vi et
oilgiM giU (fonna, baDitns) cum compositis eabmti, Mtone, ad verbmn gni»
(fttcio) referendum. iiutaiiittide, andi> tonim: mdheittidi (gl. a veriute
anditum aTortent, i. «. auditores) Wb. dO*. Vetb.: iHtet fn$iiir pret-ept et
berat brith fmri (gl. dno aut trea dicant, oeteri diiudiceut; i.e. ansculient
doctri na« et ferant indicium de ea) 13*. Alind deriTatum: Hteecht (anditus)
)Q. 30*. Kifoettedit Oa snbanditu, subintellectione) Sg S7^ aracarat, Ut
ament; ara ex aroit (p. 714). anrochlntjteiar, qiiod audiverint (p. 50S).
10. *Non est corpus uaam illud membrum; nam sunt membra, quM etBeiunt cOTpus.
'Eit uobilior mauus, quam ego, inquit pes, non de eorpore sum ep>, quia
non sum manns.' N«n quin sit ideo de corpore, sed est d«
eo. Fedt dens corpus bominis e multis membris; posuit vero unum corpns e
multia membris, ut hciat quodvii mimibmm, quod oput est alteri. Quia iii uno
corpore sunt, esto boua eorum nnjtas; quia nnum corpus est, iuvato quodvis
meBbua alteruffl. iMt morbuti in lis omnibns, si eit morbus in uno iUo
membro; si lamim est membroa post morbum sunm, est refectio ceteris membris
Sicnt est unitas iuter mrmbra corporls oostri, »it unitas inter nos
quoque." Ball, membtum, masc.; intdin, unum illud (p. 301).
itboiU, tont membra quM etc. (p. 912). immifolhget, eflficinnt, decomp. (p.
883). toclirudiu, notnlior; tochni, Hoclirvth, tiitio(i(pot, comp. (p.
863). o/ praep. coni., iuncta verbo tubstautiTO td po«t compin tJTum (p. 488.
716^. al, inquit tp. 604). nv^ha, non sum: constructio impersonalis verb.
fobsL td (p. U22). ni nad inbed arte, non quod non sit ideo (p. 743]. de, de
eo, corpore (p. 636). duriaeni, ro»uidige»tar , feeit, posnit, pnwL verb.
dogaiu, tuidigur (pp. 463. 465). im (p. 703). Uballaib, e mnltii
membris, ball comp. cnm adi. il (pro j)il= gr. :fili'(, got. fijns, p. 67; dL
p. 8.78). oinchorp item compositum (p. 301). eonderna, ut bdat, conj. Terbi
signifleantis idea quod dugniv, d»mt, vuius snnt etiam decomposita: todemide
.*. sitithe (gl. tortnosM pravilatit} Ul. 24^ tvdemom (gl supplicinm; do-fo-)
Sg. 133^ Ml. 37*. eech ball, cach ball (p. 360). om» loiic, quod opus est;
toitc supra n. 7. diallaHu = da alalliu (p. 639). itindtHehorp non potaD dura
eat hcriptum pro itinddinch., ut moz itindiiidmll, in quo eat prMp. in, ii
cnm articulo: eit polius indinchorp, in nno corpore, ob «mphwin praemissnm
eiun Terbo subat w (f. 913). bai, usto, ut .sequens cohrad, invato, e cobrim,
adiuvo, imper. bad maith andintu, sit boua nnitai eurura, i.e bene
concordent. mahed, si sit, si est (p. 493). inrnngalar, posi morbom tanm; a
pron. poss. sing. didnad, didnad, dithnad, solatium, remissio, refectio: bua
lUdnad deterrt (gf. siquod solacium caritatis) Wb. 23*. nicoir didnad
dondalalttcht et troicvd damlluckt aiii« W uon aliis remisiio vobis autem
tribulatio) lO'. am.jile ientid, ut est unitas; fite forma relativa podt
coni. ooininalem am., amai, et denod acc lubst. dentu, dintu, post verb.
subsL^ (p. 9n). eler batdlu cofry dwm, inter membra corporis noatii; dunn,
dOn, noois, pro pron. poas. (p. 9So). coitroii, ut roii, sit, «ato (p. 493).
|
|
|
|
|
(delwedd F9660) (tudalen 997)
|
APPENOa. SKKTCNTUS HIBBRNIOAS. (»91—993) 997
•ollieita «nnt nembni, et nquid p»titar nnam membnuB, eompftiiaiitar omnift ■embr*, sive
gloriator onum membrum, congancient omnia membra. Voa aatem eetia
eorpae Cbrirti) Wb. 12*. 12*.
11. Cini gU Kh ataat ileheniU bMi itiitUuthto (gl. molta gener» lingaaram
anat in hoc mando) Wb. 12*.
12. MSit ^mindnaffar formi foehith ia$i miit umwi domndnagar indithnad. ni
tabir dia fomni dim foehiA nac(fo^omol$am. cid ind/oehith follongam do/ier
dlthnad darahim. tre/ulcmg inna/odnde bied indhtcc. r<>fitemmami bes
tonirt for nireui itnaib fochidib (gl. aicot abandant paasionea, abundat
conaolatio nostra; aalos in tolerantia operatar hanun paaaionom, et apes
nostra firma pro robis) Wb. 14'.
13. Ttbet udilbe iuain ani atberar indi et dogniiher (gl. numquid levitate
oaua aam?) Wb. 14*.
14. Mabeith miduthracht «t dignl la edeh udib dialalliu. beitA formenme and
tl. 'Nonne co(i;nitura tolls, quod mmt nnlta g«iim MnB<mi* In boc
mundo?" Cmi, cani, mid nOB? nonne? (p. 748). gU, gliei itglie Kk (fi.
sdtis enlm) Wb. I3*. i$gle limia rombia iudid (^L non in incertum cnrro; i.e.
ett milii pennaaaa, quod erit mihi victoria} ll*. arnipi gUie et mpi firderh
Modckither trithemel (g\. Tidemns nunc per speculnm in aeniffmate ; i.e. nam
non erit clarum nec erit plane certnm, quod videtur ia obecuritate) IV.
iichenele, multa genera; snbct. eenii et ceaile (^. >a9). birli, sermonis,
een. 8|;., Tix non per errorem Rcriptiun pro belri, enm praeter hnnc loenm
temper inTeniatur bibre, quamquain hodie voce gaelica beitrla, fem.,
lignificetur lingna, praaaortim analies.
1 3. '(^uantnm tribnitar nobu pawionia, tantnndem tribuiuir a^acii. Non dat
deus nobia uga pasdionem, quam bob snstineamns; ut passionem toleremus, fert
solacium pro ea. Tolera tiMW passionum fiet salns; seisms fors firmam fidem
Testram in paaaionibns." Meit, sequeDte » rabytiTO, (raantam (p. 707);
iiti vM «itm, tantnndem, ad verbnm: baee ipsa est ma^ todo. ttomndnagar, qua
tmMitur; ttMbwgar, doindnaaar, cnm pron. rel. infixo s, 3. ps. sinff. pass.
constmcta cnm Bom..saquenti1nM/beAiiM, dMvtad; aet domdnaich (ri. distribuit)
8^,, unde snbat. tinditaeal, tindmuml (p. 886). Quseritur an einsdem radicis
sint aSmacul (sepulcrum) Wb. iq. n^hadnaehjk, nephathnachta (M. asbestas)
Sff. SO'. Pr. Cr. R*. focAofiio&aro eoni. (pp. 51. 4K7), S. pers.: ni
fochith nad fochomauid (gl. temptetio tob non adprebondit nisi hnmana; i.e.
non triMatio, quam non snstinestis) Wb. 1X\ pnet focoimlactar {gl.
pertnllerunt) Ml. 47«, deeomp. fo-comrlmg, einsdem radicis mde eoapositnai
est Tsrbnm freouens/ii/an^: arafitham arfochidi (nt toleremns tribnlationes
nostrat) Wlk 14*. ni fareHai Ota foircthi farchaaim diHb arni fuln gUti 6n
(n<m doctrinam hominum perfseiomia doeeo vos, nam non sostinetis eam) 8';
mox/o/ longam 1. ps. pL conL jm) fonlangam, asrimilato n relatiTo infixo,
vXfollo (gL perferre), sed Jid6» teL snstinere) HL ZV. 33*. ctitf in^oeMth,
ut sit, si est tribulatlo quam etc. darahi^ui, pro ea (y. 6S7). rofitemmar,
seimns (p. 4M}. tonirt, firmns (p. 863); de sententia cL iitrin fi»rnire»
ienaib fochidib (^. gloriamnr die Testra fide ia omnibus persecotionibns) Wb.
26/^.
18. *Sst mos arrogantiaet tai dlnnum id quod dicitur in ea et quod
ai^tur." lJaiU>e, arro ■intiae, snperbiae, iren. sing. fem.; noB. tndknau, vdll, eadem
assimilatione prouoZA, vailb, quua mrnnitur in deriTaos: labrad huallaeh
(gi magna loquitur; cf. p. bb) Hl. 31'. imi aiberar, cniut coni. anpra n. I
anaiberthar. indi, in ea, arrogantia; praep. m cnm pron. suff. 3. ps. sing.
fem. (pp. 44. 33A. 6S7).
14. 'Si sit inTidla et nltio apnd quonTis e Tobis in «Itemm, esto attentio
Teatra, ne tuno abcamat religionem vettram." Miduthracht, mala Tolnatus,
maletolentia, inridia, comp. (p. 864); oppoaitnm catndnArachti
arcAinduthracht (gL propter bonam TOhintatem) Wb. S3S Subst di. ikrackt,
duthract, non ramm in Wb., tsI Ternnait duthraetur olce dunn (A. molis
hominibus; i.e. qid optamnt mslum nobis) W, iptnm qooque eompositum osteudit
Wb. 20*: dofuthrmtur formmdAeti (>L Tohmt Toa eircnmcidi). digal 1».,
eambr, dial, Tindicta; gen.t dothabmrt diglae (ad dandam undictam) Wb. 4'. eothabairt
diglaiforru (ad d. t. in eos) 6*. dlgle (gL in revri bntionem) 6\ bimen digle
(Terbera poenae) 17'; ace.: dhail 'S. damnationem), aobeir JigaiJfort (gl.
Tindex est) 6*. (^ompositum Tidetur di^al (getm. abwoh^, ut dilgud e dilugud
(cf. n. 6), cnios radix etiam in aliis compositiss eonrotb irgal ditereoe
inipirto indiunn (gl. spiritnm ferven tet) Wb. 6'. ni tidbarid farmhnulht
inbgail mrbeolu diab. (gl. ne exMbeatit nembra Ttstra arma iniquitatit
peceato) 3'. irgala (gL arma) 6'^ irgcda f k im i diamdUi» (g\. p«r arma
institite) 16'. ergail (gL acie; i.e. proriie) ML 34*. inunmargml (gl. in
lito; «bm-nr-jr., p. 878) 16'. inua immargala (gL coneertationet) bb*.
intogail Q^ ab impnfmatione), iekttogait (gl. in impognatio nem; do-fo-g., p,
8«^ 14*. 33*. ftngakka (jfi. panMdaHa ama) IS*. Tiz dnUua eat, quin
|
|
|
|
|
(delwedd F9661) (tudalen 998)
|
998 (M8— 996) APPBHDIX. SBNTBNTUB HXBBBHIOAK.
arnafaircnea forerakud and (gl. quod m. iiiTicem mordetis et comeditif,
vidate ne ab inTicem coadamamim) Wb. 20^
15. Ished ineo noguidimm. eonducaid etargne ndti et ronaroib tenel imtm tol
domunde iarrosc fornanme, corop feig ro»o fornanme (gL memoriam Testri ^Mao
in orationibus meis, at deas det Tobis spiritom sapientiae in agnitione eiua,
illaminatOB ocoios cordis vtstti) Wb. .21*.
16. Nitat ilddni do 6e» fiur et ni ien ddn d» tochuidi (gl. omnia in om nibus
adimplet deojs) Wb. 21'
17. Dinid anaaberar frib, om. . noadubeairimu earad edch uaibti alaiU. tti
«X eadem voce sint vetnsta nomiiu galllca rdXaitn, nomen CUU apud Folyb., et
ralutai, Oa Uttae, i.e. vin puimacea armati. menme, metis, animna,
animadvereio, aubst. deriv. (p. 775) • radice K&N, irequenii ut m aliis
lingais cognfttis, ita in hibernica: jFotneiitar into (gl. hoc sdto) Wb. SC.
fomenaid (gl. ut observetis eos, rofiro vos) 7\ domiiiiaua (putavi) 3*. mki
duJahi me tar iruin (illi hoo putant) Sg. 6*. amatomniti» (ne cogitureBQ Wb.
4'. amabmmathiir ^ne «o ^tetur; do-jb-men.) 13*. i$ua foraithmechu {gi. in
mamont; for-aith-mnechu) HL 84'. foreMmi nedmr, furaithmentar (memorat,
memoratur) 17 '. condemanammarm (nt obliviacamur) 31*. f<r aithmet
(memoiia; = -menf) aa'. 23'. dermet (gl oblivio; 23'. taidmenadar (signiEcat;
do-aiA^) Wb. 9*. format (invidia} Ml. 43*: cf p. 80(/. amt^oirenea, ne finiat,
unde fanDte paisivae foiremthar, foircHUer (terminatar. -antur) Sg. 6' 169':
denominatiTum e snbtt compotito/ l» c mm, foireean, finu (p. 180. 87o).
crattud. cambr. et^f^fdd, reUeio: erabvd een deterac (gL cyMbabia tiiuiiens;
i. ». relieio sine unore) Wb. ise'. abgmr erabatth (gl. elementa exordii
senMnam deO 83*. ar it inehrabud (gl zelo religionis; lee 'uidf) ML 38f and,
tunc, de tmnpOTe (p. 8M).
10. *Eat hocce quod on>: ut concipians cqpaitionem dei et ne sit calieo
evpMitatam mmr ^Mi»nim prae oCuio animi venri, ot sit cianu oeuhH animi
vestri." Noguidinan, qtiod oro, cua no particula,
omisso pron. relativo (pp. 415. 9S1). Praes. ffu^im, ut subsL ffuide,
pneatio, Wk ft|., vocali radicali u intecta ut, pract. per ds rotgddia,
rai|;avi tot rogadamtnar, ranviiinis .(p. 44S sq.). coiidueaid, ut
intellegatis, e verbo tucu, tuecu (hib. hod. tuigim, a quo difort 11900«,
4s)i eomposito do-uecu dve potius decotnposito do-ed-eiu. qued cum • radice *
tenniiiat* Biaaama pnbetur infinitivo hod. do thuigsin, con&rendum
videtur verbo deecu, subtt deieeiu, ■ac aJi fa , fretctiu
(pp. 428. 800). Divenae radicis videtur tam participina tuiete <e
do-od-gutt ei ueeu, togu. rtgu, pp. A78. S70>: iteUmd tuicte dodia (gl.
secnndnm «lectionem «arisaimi; i.e. est po pnhnB electus deo) Wb. 6*. nitat
huiii robttr tuieti (non omnea Aierunt electi) 11*. cm eommi fm tuictiH di
(quis «ondamnabit electos dei?) 4*. duthuie h t im em M. acceptissimi tni) ML
71% amm snbst et verb. tieidl (sumptio; do-aitit-gutr), timalk (sninat) Oam.
temd, obsciiritus, temacas: trithemel (per tsnebras) Wb. IS*. dintema (gL de
obscuratione) ML le*; ef. scr. tmimi, riaT. vet tfma, significantia idem. tol
irai., gos. tuiie, vohmtus, onpiditas; adi dommd e , muBdaaaa, • snbst domun,
mundus (p. 14. 791). roic, oenhis, cni vooi confsrendnm videtor noaon gaDieam
BMciUua (AUobrogis) CaSs., ac forsitaD Bosdns RoDaaonim. anm fem., anima (p.
S5S). fHig videtur adiectiviuB, siffniflcans darut iOummatuti etaferendum
subst figad Colla. h. 44. Guia. Neob. (p. 954), et hod. hib. gaeL yetb.
fiuchaim, -riiM,' iB.taL fiueh, eoce!
16.
*Non sont multae feculthtes uni vin nec «st uns fecoHss laaltiB.* IttUai,
eon]^ «t ilboiU, ilehenHeip, 858). Sutaet ddn mase., at in boc loce,
signileaBS feenltatem, srleit, aeia tiam: tain ddn eaieh (j^ seeniidmn
gntiam. qoae d^ est noms, diSiraBtes; i.e. diveua &cal tss euiuBvis) Wb.
6*. ropta airehiimech itindintin (gL prafieiebun in Iiidaismo; i.ei ftd
pnBes?e in hac scientia) 18«. aimn ddno dorigem itlmug. (g\. Lneas Bedions; L
•. Bonan artia qvam •arcuit initio) 27*. Hod< neL din, dUn, fl dina, poema
(<l&iia OttetH, poemaia OsBi ny , re spondet hib. vel <fii<m, pL
moiui Panl. carm. 1. Signincationem primitivam servavit dsDiii. dandm M.
mBBUseahun) Sg. 46*, et verfaL denoin. ddnigur: danaigedar (donat) JO. 17*. ■"• ^^ ' ■' ' — (bijlttaB est, praebnit ea) Wb. 31 V nb» icce
incheneli dmnt et danigAei intimrito niib (aytta riom salutis generis hominum
et largitionis spiritns saneti; snbat verbw ddmgud) 81*. Ipaoa sntem subst
dda, formatnm fera ut m» (gl. eisanguis; ti. p. 776) 8ff., dcriTatui eit e
di, ra* dice commnni lingnarum afiinium, quae redit in nominibus giulleis
Conaits» Condatas (hod CtmiSit Oondatomagus, Condatisoo, i& Itinerariis
Somanorum, apud ABSon., Quv. Tnr. (p. 775), a^iols loooium ad aquas
confluentes. Divcisae originis videtur «Iwmi (sadsi) Goiili. h. 18. dane (^.
DavuB) Sg. 8S iriitdaua (andaeior) St gL 1131, unds dibtatu (sndaciat e«Ni
dduatu dom, ^ ouamvis audacissime) Sg. 90* j hod. hib. gaeL adi. ddua, dim
(fortis, intrepidns, andaz) st sabm. Mmachd, ddnadat <audMia), ex quo ob
K>rtem, citatom cuiSBm fedlo iBterpretationem iBTeaertt DtaayiaB, aomeii
ihivii. Sabst fem. tochude, toehuide, soeietu, plum, miuti,
exempla protali mus intar substantiva riroboiniBalia (p. 365).
17. 'Faeite quod didtur vobis: ut e{*o vos tmo, amet quivis • solls alterum;
ns psnt sib, quiiqpa fiotiadi ipsi, paret alteri; sit noMlior quisqoe altiri
quam «iU ipm; ae respidat T " teii ostui siU ipsi, SM teenltatem
altsriaB." Vintd, feeUsi et, <iMe, snpra fn n. 3;
|
|
|
|
|
(delwedd F9662) (tudalen 999)
|
JkglWDJX. BMSTWXUM BI»KKmA9. (895. »96) 999
tiiirgfid oddi wdotMU dofuin. tdiro^ dMchdiu. bad u4i»iiu cdch Ualaile oldaas
fmrin. ua dtoad inddn doradad di Jwin act ddn doheli (gL implete gaadiam
meutn, at idem sapiatis, eandem caiitatem habentefl» anaDimes id ipBom ^eni
tiente«, mhil per contentionem neque per inanem glorium, sed in hamilitate
eaperiores sibi invicem wbitrantes, non quae sua sont singnli considerantes,
sed ea qoae alioram) Wb. 23°.
18. Bad maith forngnim et fcrmbriathar arbid loor dobamirdU (gl. confir^ met
T08 dominos in omni opere et sermone bono) Wb. 26*. quod dioitev; ef.
anasberthar et tmi aiberar n. 1 et 13 huiiis spidlegii. frib, ad tos, vobi0
(p. Ml). nomiitboairimie, tgo amo 'vos, e«inrMt cnm part no, pron, rel. post
an., amal (p. 718X pen. 2. pL inflxo (]i. 416). tdirged, tdirced, faoiat,
ooniparet; pre domrgtd, doaireed (ef. p. W): ambd» tiaameni domrei bet/ud
dMbsi (gl. mois in nobis operator, rita aatem in vobis; i.e. mors qjoani
subimvs efBcit vitam vobis) Wb. U*. dodirci bethui <bi7uu (parat vitam
nobis) 3'. dodircci molad dd (gL semet ipsam aedifiest; i.e. comparat sibi
laudom) 12*. fH tairci feau utmille (gL Bemo vos sedneat fmstra inflatus;
i.e. non fert commoda inquietudo) 97'. tdrci (efficit, compa rat) 26*. ni
tarcat torb» {e\. staltae q^aaeetioneB sunt inntileu et vanae; i.e. non femnt
utilita tem) 31*. ibtirtolaib marbaib tdircet hdai dM (gl. non er|;o regnot
peccatom in vestro mortali oorpore; i.e. in vestris cnpiditatibus mortalibus,
quae efttcinnt mortem vobis) 3". Piaet.: dordr riee bdas dfbmi. dorarice
badt dum (gl. inventum mihi esse ad mortem; i.e. eifecit mortem nobis, mihi)
Wb. 3*. fM oen torbe doraricc dun (non nnam oommodum paravit nobis) 19'.
Subst. verbale: itarend indocbaiai domsa dia brdtha (g\. ad gloriam meam in
die Christi) Wb. 23'. ni ar/amaKtud inogi man^ arthdireud fochricce diib §1.
hoc ad ntiBtatem Testram dico, non ut laqucum vobis iniciam; i.e. non ad
sacpendendos vos in caelibatu, sed ad paraadam remunera tionem vobis) IC.
arfartdireiudsi ifiindocbdil (g\. propter gloriam vestram) 18*. In Sg. 44*:
onaib rechttdircidib (ff. a le^latoribns). Badera signineatio, cuffl abeat
piaep. do, Wb. 18*: t)i airie ni oesad er. am. todm (g\. ergo Christos gratis
mortuus est? i.e. nOn fadt quid(|uaiif, Don prodeet pasaio Chr. hoc modo).
Accedunt in 8g. frequentia arecar (invenitur), airte (inven tio). Vix dnbium,
quin in his eomposita sit part. ai--, do-air-, cum radice IC, eiont kimi-eir
in liiB: ttiri» da da. immeairic iwndmto (Kun ad Davideln refertur, pertinet
hie psalmns), air nomi immaire du dd. mmeairc du erist (nam quod refert ad
D., pertinet ad Chr.) M 1. 74*. imuum rfmrc (gt. rite competere) 14*.
MmmiifrircM (refeomtur, pertioent) S^ 9*.
«Mwn<n"rcirf»(pertineiis,cOBve niens) fq. Difhrt autem verb. dep.
airimirtd (sentio, animadverio) Wb. 16*, praet. rairigtiur'. domeniarta
bamarb peccad horendnrairiaiiur (gl sine lege peccatum mortuum erat),
domenarta ropta beo intam ndd rairigriur pecead (gl. vivebam sine lege
auquando) 3* (pp. 438. 466), unde sul»i <irt^;3''. 8*. (^ 803), quod cum
snbst. teta. indairtgid (gl. delibatio; i.e. primitiae) 6* neseio an redeat
ad atre (primas). Ac disparandae snnt radices ARO et OSO Qp. 01) fraquentes
item in compo dtis: imenomtarc (interrogo, p. 882) Wb. 8g. toehnarc
(procatio) Tr. 3*. terehomrae, eomther ehomrao (pp. 886. 888). «Moire,
osdtireo (caedit, verberst; cf. p. 869) Sg. 33*. Wb. 11*. ieiure (Bervo;
<io.i«-urc) Ino. 8g. dofniurc (jjl. ango) Sg. 181*. dofUaireo (trituiat,
p. 8*8) Wbi »• taireitit (ri. Inenterent, dolores; ri-do-) m. 33*. indoebdil,
elorism, aoc. satadt fem. indoebdt, Aaoompoein (p. 886). diachdli» ^ do a
ehHiu, din deheii, rectina ddn aeh^li, a snbet pron. eile (p. 365). uduliu,
pisestantior, nobilior, eomp. adl. uatat, eminens, nobilis (p. 376). lialaHe
= la aiiatt, M)nd, penes sltenun (p. 644). deead, dioad, videat; verb. dicu,
dieeu (p. 439).' doradad, teotius doratad; cf. ni dofettm dorat tide
indoebasl{non sibi ipsi paravit hie ^orium, sed pstri, Christue) Wb. 93°,
darrat fettin hicroieh (^. deUnre^leinptionem semet ipsum) 38*. doratad
tpirut dnin lili diamdinitgud (datus cBt spiritus nobis omiiibua nd anionem
nostram) 81*. dorratad leitt (datnm est testimoniom) 3i*. Difiert enim rddim
(loqucB*) : ni mdat tom Jruudib acht briie 7 toyai» (gi. infidelia consemnt
verba; ef. hod. cambr. decomp. tpnadraufdd, coliocutio) Ml. 31*. inua
briatiira radas (verba quae loquitur), intan radas nech inta (cum dkii quis
sermonem) 49*. imtanbriathar ndiut muradinte (vcTbomm simplicium quae dicebam
ego) 74'. rvraduua (locutas soid) 6Q*. rurddifria (gL verba lenis et anuei^}
i.e. locntus ost ad eqs) Wb. 7*. banrdd (g^ VKrbosse, Tiduse) 29*; unde eomp.
imradim (g\. tracto; i.e. oogito) 8g. 165^ om. immtradad (^ qvaA delibeians)
HL 68«. kmrddud (cogitatio) fq. ivurddat in^dti (ocaitBrit ooRitatioMs) Wb.
.1*. niradi ni trithalmadchi am, dundelMirethar imta beuiu acht
turoohoiftl.imram adib tiunmail lUMiM labrathar (j^ qui loquitur veritatem in
corde VM, a quo ab«8t stadium {alleudi, non prout fon tulerit, sed
ex.deiireto mmtis atqoe propodto) HL 36*. di oom ae«entu« ei, itoe Io«o sibi,
prsep. do cum pron. suff. (p. 6i()).
18. "Sit bonum opus Testmm et ^efbum vestmm, sufiicfet «niia iuli
eon&mationem TeetrRin". Quim, gnim, actio, opus; ibHaS^mr JteAvoh
iuucts sicut Wb. 13' t gnim et brialAar et imbrddud (setio et verbnm et
cwitetio}. &xibst.' briathar fem., si sequitur « vel « tem^tionis, e re stitUMis
(ct p. 19}: dn brithir (s verb^) Sg. 89*. in^ predehitt et fevchanat brtthir
dda (gL «^ni Isborsnt in verbo et doctriiis:; i. «. qui prtedieaat et
prseoipiaat Twbani dei) Wb. 99*. ina
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
https://translate.google.com/
B5237: 
yn 
aith δ δ £