1340k Gwefan Cymru-Catalonia : la Web de Gal·les i Catalunya : Wales-Catalonia Website. Y Beibl Cysger-Lân (1620) yn yr iaith Gymraeg. Testun ar lein. La Bíblia en gal·lès de l’any 1620. Text electrònic. Dhə Báibəl in Welsh. The 1620 Holy Bible in Welsh. Online Edition.

http://www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_003_beibl_lefiticus_03_2205k.htm

0001 Yr Hafan
neu trwy Google: #kimkat0001

..........2657k Y Fynedfa yn Gymraeg
neu trwy Google: #kimkat2657k

....................0009k Y Gwegynllun
neu trwy Google: #kimkat0009k

..............................0960k Cywaith Siôn Prys (Testunau yn Gymraeg) - Mynegai
neu trwy Google: #kimkat0960k

........................................... 1281k Y Gyfeirddalen i Feibl Wiliam Morgan 1620
neu trwy Google: #kimkat1281k

.............................................................y tudalen hwn

(delw 0003) ..

Gwefan Cymru-Catalonia La Web de Catalunya i Gal·les Cywaith Siôn Prys - Testunau Cymraeg ar y We Y Beibl Cysegr-lân: (20) Diarhebion CHWILIADUR / CERCADOR / SEARCH BOX: Cliciwch Yma i Chwilio’r Wefan / Feu clic aquí per cercar la web / Click here to search this website 0860k y llyfr ymwelwyr

(delw 4666)

1341ke This page with an English translation




PENNOD 1
1:1 Diarhebion Solomon mab Dafydd, brenin Israel;

1:2 I wybod doethineb ac addysg, i ddeall geiriau synnwyr;

1:3 I gymryd athrawiaeth deall, cyfiawnder, a barn, ac uniondeb;

1:4 I roi callineb i’r angall, ac i’r bachgen wybodaeth a synnwyr.

1:5 Y doeth a wrendy, ac a chwanega addysg; a’r deallgar a ddaw i gynghorion pwyllog:

1:6 I ddeall dihareb, a’i deongl; geiriau y doethion, a’u damhegion.

1:7 Ofn yr ARGLWYDD yw dechreuad gwybodaeth: ond ffyliaid a ddiystyrant ddoethineb ac addysg.

1:8 Fy mab, gwrando addysg dy dad, ac nac ymado â chyfraith dy fam:

1:9 Canys cynnydd gras a fyddant hwy i’th ben, a chadwyni am dy wddf di.

1:10 Fy mab, os pechaduriaid a’th ddenant, na chytuna.

1:11 Os dywedant, Tyred gyda ni, cynllwynwn am waed, ymguddiwn yn erbyn y gwirion yn ddiachos:

1:12 Llyncwn hwy yn fyw, fel y bedd; ac yn gyfan, fel rhai yn disgyn i’r pydew:

1:13 Nyni a gawn bob cyfoeth gwerthfawr, nyni a lanwn ein tai ag ysbail:

1:14 Bwrw dy goelbren yn ein mysg; bydded un pwrs i ni i gyd:

1:15 Fy mab, na rodia yn y ffordd gyda hwynt; atal dy droed rhag eu llwybr hwy.

1:16 Canys eu traed a redant i ddrygioni, ac a brysurant i dywallt gwaed.

1:17 Diau gwaith ofer yw taenu rhwyd yng ngolwg pob perchen adain.

1:18 Ac y maent hwy yn cynllwyn am eu gwaed eu hun: am eu heinioes eu hun y maent yn llechu.

1:19 Felly y mae llwybrau y rhai oll sydd chwannog i elw; yr hwn a ddwg einioes ei berchenogion.

1:20 Doethineb sydd yn gweiddi oddi allan; y mae hi yn adrodd ei lleferydd yn yr heolydd:

1:21 Y mae hi yn llefain ym mhrifleoedd y dyrfa, yn nrysau y pyrth; yn y ddinas y mae hi yn traethu ei hymadroddion, gan ddywedyd,

1:22 Pa hyd, chwi ynfydion, y cerwch ynfydrwydd? a chwi watwarwyr, y bydd hoff gennych watwar? ac y casâ ffyliaid wybodaeth?

1:23 Dychwelwch wrth fy ngherydd: wele, mi a dywalltaf fy ysbryd i chwi, fy ngeiriau a hysbysaf i chwi.

1:24 Yn gymaint ag i mi eich gwahodd, ac i chwithau wrthod; i mi estyn fy llaw, a neb heb ystyried;

1:25 Ond diystyrasoch fy holl gyngor i, ac ni fynnech ddim o’m cerydd:

1:26 Minnau hefyd a chwarddaf yn eich dialedd chwi; mi a wawdiaf pan syrthio arnoch yr hyn yr ydych yn ei ofni;

1:27 Pan ddêl amoch yr hyn yr ydych yn ei ofni megis distryw, ac y dêl eich dialedd arnoch megis corwynt; a dyfod arnoch wasgfa a chaledi:

1:28 Yna y galwant arnaf, ond ni wrandawaf; yn fore y’m ceisiant, ond ni’m cânt:

1:29 Canys cas fu ganddynt wybodaeth, ac ofn yr ARGLWYDD ni ddewisasant:

1:30 Ni chymerent ddim o’m cyngor i; dirmygasant fy holl gerydd.

1:31 Am hynny hwy a gant fwyta ffrwyth eu ffordd eu hunain, a’u llenwi â’u cynghorion eu hunain.

1:32 Canys esmwythdra y rhai angall a’u lladd; a llwyddiant y rhai ffôl a’u difetha.

1:33 Er hynny y sawl a wrandawo arnaf fi, a gaiff aros yn ddiogel, ac a gaiff lonyddwch oddi wrth ofn drwg.

PENNOD 2
2:1 Fy mab, os derbynni di fy ngeiriau, ac os cuddi fy ngorchmynion gyda thi;

2:2 Fel y parech i’th glust wrando ar ddoethineb, ac y gogwyddech dy galon at ddeall;

2:3 Ie, os gwaeddi ar ôl gwybodaeth, os cyfodi dy lef am ddeall;

2:4 Os ceisi hi fel arian, os chwili amdani fel am drysorau cuddiedig;

2:5 Yna y cei ddeall ofn yr ARGLWYDD, ac y cei wybodaeth o DDUW.

2:6 Canys yr ARGLWYDD sydd yn rhoi doethineb: allan o’i enau ef y mae gwybodaeth a deall yn dyfod.

2:7 Y mae ganddo ynghadw i’r rhai uniawn wir ddoethineb: tarian yw efe i’r sawl a rodia yn uniawn.

2:8 Y mae efe yn cadw llwybrau barn, ac yn cadw ffordd ei saint.

2:9 Yna y cei di ddeall cyfiawnder, a barn, ac uniondeb, a phob llwybr daionus

2:10 Pan ddelo doethineb i mewn i’th galon, a phan fyddo hyfryd gan dy enaid wybodaeth;

2:11 Yna cyngor a’th gynnal, a synnwyr a’th geidw:

2:12 I’th achub oddi wrth y ffordd ddrwg, ac oddi wrth y dyn a lefaro drawsedd;

2:13 Y rhai a ymadawant â llwybrau uniondeb, i rodio mewn ffyrdd tywyllwch;

2:14 Y rhai a ymlawenychant i wneuthur drwg, ac a ymddigrifant yn anwiredd y drygionus;

2:15 Y rhai sydd â’u ffyrdd yn geimion, ac yn gildyn yn eu llwybrau:

2:16 I’th wared oddi wrth y fenyw estronaidd, oddi wrth y ddieithr wenieithus ei geiriau;

2:17 Yr hon a ymedy â llywodraethwr ei hieuenctid, ac a ollwng dros gof gyfamod ei DUW.

2:18 Canys y mae ei thŷ yn gŵyro at angau, a’i llwybrau at y meirw.

2:19 Pwy bynnag a elo i mewn ati hi, ni ddychwelant, ac nid ymafaelant yn llwybrau y bywyd.

2:20 Fel y rhodiech di at hyd ffordd gwŷr da, a chadw llwybrau y cyfiawn.

2:21 Canys y gwŷr cyfiawn a breswyliant y ddaear, a’r rhai perffaith a gant aros ynddi.

2:22 Ond yr annuwiolion a dorrir oddi ar y ddaear, a’r troseddwyr a ddiwreiddir allan ohoni.

PENNOD 3
3:1 Fy mab, na ollwng fy nghyfraith dros gof; ond cadwed dy galon fy ngorchmynion:

3:2 Canys hir ddyddiau, a blynyddoedd bywyd, a heddwch, a chwanegant hwy i ti.

3:3 Na ad i drugaredd a gwirionedd ymadael â thi : clyma hwy am dy wddf, ysgrifenna hwy ar lech dy galon.

3:4 Felly y cei di ras a deall da gerbron DUW a dynion.

3:5 Gobeithia yn yr ARGLWYDD â’th holl galon; ac nac ymddiried i’th ddeall dy hun.

3:6 Yn dy holl ffyrdd cydnebydd ef, ac efe a hyfforddia dy lwybrau.

3:7 Na fydd ddoeth yn dy olwg dy hun: ofna yr ARGLWYDD, a thyn ymaith oddi wrth ddrygioni.

3:8 Hynny a fydd iechyd i’th fogail, a mêr i’th esgyrn.

3:9 Anrhydedda yr ARGLWYDD â’th gyfoeth, ac â’r peth pennaf o’th holl ffrwyth:

3:10 Felly y llenwir dy ysguboriau â digonoldeb, a’th winwryfoedd a dorrant gan win newydd.

3:11 Fy mab, na ddirmyga gerydd yr ARGLWYDD; ac na flina ar ei gosbedigaeth ef;

3:12 Canys y neb a fyddo DUW yn ei garu, efe a’i cerydda, megis tad ei fab annwyl ganddo.

3:13 Gwyn ei fyd y dyn a gaffo ddoethineb, a’r dyn a ddygo ddeall allan.

3:14 Canys gwell yw ei fiarsiandïaeth hi na marsiandïaeth o arian, a’i chynnyrch hi sydd well nag aur coeth.

3:15 Gwerthfawrocach yw hi na gemau: a’r holl bethau dymunol nid ydynt gyffelyb iddi.

3:16 Hir hoedl sydd yn ei llaw ddeau hi ac yn ei llaw aswy y mae cyfoeth a gogoniant.

3:17 Ei ffyrdd hi sydd ffyrdd hyfrydwch, a’i holl lwybrau hi ydynt heddwch.

3:18 Pren bywyd yw hi i’r neb a ymaflo ynddi: a gwyn ei fyd a ddalio ei afael ynddi hi.

3:19 Yr ARGLWYDD trwy ddoethineb a seiliodd y ddaear; trwy ddeall y sicrhaodd efe y nefoedd.

3:20 Trwy ei wybodaeth ef yr holltodd y dyfnderau, ac y defnynna yr wybrennau wlith.

3:21 Fy mab, na ollwng hwynt allan o’th olwg: cadw ddoethineb a phwyll.

3:22 Yna y byddant yn fywyd i’th enaid, ac yn ras i’th wddf.

3:23 Yna y cei rodio dy ffordd yn ddiofal, a’th droed ni thramgwydda.

3:24 Pan orweddych, nid ofni, ti a orweddi, a’th gwsg fydd felys.

3:25 Nac ofna rhag braw disymwth, na rhag dinistr yr annuwiol pan ddelo.

3:26 Canys yr ARGLWYDD a fydd dy hyder di, ac a geidw dy droed rhag ei ddal.

3:27 Na atal ddaioni oddi wrth y rhai y perthyn iddynt, pan fyddo ar dy law ei wneuthur.

3:28 Na ddywed wrth dy gymydog, Cerdda ymaith, a thyred amser arall, ac yfory mi a roddaf; a chennyt beth yn awr.

3:29 Na feddwl ddrwg yn erbyn dy gymydog, ac yntau yn trigo yn ddiofal yn dy ymyl.

3:30 Nac ymryson â neb heb achos, os efe ni wnaeth ddrwg i ti.

3:31 Na chenfigenna wrth ŵr traws, ac na ddewis yr un o’i ffyrdd ef.

3:32 Canys ffiaidd gan yr ARGLWYDD y cyndyn: ond gyda’r rhai uniawn y mae ei gyfrinach ef.

3:33 Melltith yr ARGLWYDD sydd yn nhŷ yr annuwiol: ond efe a fendithia drigfa y cyfiawn.

3:34 Diau efe a watwar y gwatwarus: ond ei ras a rydd efe i’r gostyngedig.

3:35 Y doethion a etifeddant anrhydedd, a gwarth fydd dyrchafiad ffyliaid.

PENNOD 4
4:1 Gwrandewch, blant, addysg tad, ac erglywch i ddysgu deall.

4:2 Canys yr ydwyf fi yn rhoddi i chwi addysg dda: na wrthodwch fy nghyfraith.

4:3 Canys yr oeddwn yn fab i’m tad, yn dyner ac yn annwyl yng ngolwg fy mam.

4:4 Efe a’m dysgai, ac a ddywedai wrthyf, Dalied dy galon fy ngeiriau: cadw fy ngorchmynion, a bydd fyw.

4:5 Cais ddoethineb, cais ddeall: na ad dros gof, ac na ŵyra oddi wrth eiriau fy ngenau.

4:6 Nac ymâd â hi, a hi a’th geidw: câr hi, a hi a’th wared di.

4:7 Pennaf peth yw doethineb: cais ddoethineb; ac â’th holl gyfoeth cais ddeall.

4:8 Dyrchafa di hi, a hithau a’th ddyrchafa di: hi a’th ddwg di i anrhydedd, os cofleidi hi.

4:9 Hi a rydd ychwaneg o ras i’th ben di: ie, hi a rydd i ti goron gogoniant.

4:10 Gwrando, fy mab, a derbyn ngeiriau; a blynyddoedd dy fywyd a amlheir.

4:11 Yr ydwyf yn dy ddysgu yn ffordd doethineb; ac yn dy dywys yn llwybrau uniondeb.

4:12 Pan rodiech, dy gerddediad ni bydd gyfyng: a phan redech, ni thramgwyddi.

4:13 Ymafael mewn addysg, ac na ollwng hi. cadw hi; canys dy fywyd di yw hi.

4:14 Na ddos i lwybr yr annuwiolion, ac na rodia ar hyd ffordd y drygionus.

4:15 Gochel hi, na ddos ar hyd-ddi; cilia oddi wrthi hi, a dos heibio.

4:16 Canys ni chysgant nes gwneuthur drwg; a’u cwsg a gollant, nes iddyntn gwympo rhyw ddyn.

4:17 Canys y maent yn bwyta bara annuwioldeb, ac yn yfed gwin trais.

4:18 Ond llwybr y cyfiawn sydd fel y goleuni, yr hwn a lewyrcha fwyfwy hyd ganol dydd.

4:19 Eithr ffordd y drygionus sydd fel y tywyllwch: ni wyddant wrth ba beth y tramgwyddant.

4:20 Fy mab, gwrando ar fy ngeiriau: gogwydda dy glust at fy ymadroddion.

4:21 Na ad iddynt fyned ymaith o’th olwg: cadw hwynt yng nghanol dy galon.

4:22 Canys bywyd ydynt i’r neb an caffont, ac iechyd i’w holl gnawd.

4:23 Cadw dy galon yn dra diesgeulus; canys allan ohoni y mae bywyd yn dyfod.

4:24 Bwrw oddi wrthyt enau taeogaidd, a gwefusau trofaus ymhell oddi wrthyt.

4:25 Edryched dy lygaid yn uniawn; ac edryched dy amrantau yn uniawn o’th flaen.

4:26 Ystyria lwybr dy draed: a threfner dy holl ffyrdd yn uniawn.

4:27 Na thro at y llaw ddeau nac ar y llaw aswy; symud dy droed oddi wrth ddrygioni.

PENNOD 5
5:1 Fy mab, gwrando ar fy noethineb, a gostwng dy glust at fy neall:

5:2 Fel y gellych ystyried pwyll, a’th wefusau gadw gwybodaeth.

5:3 Canys gwefusau y ddieithr a ddiferant fel y dil mêl, a’i genau sydd lyfnach nag olew:

5:4 Ond ei diwedd hi a fydd chwerw fel y wermod, yn llym fel cleddyf daufiniog.

5:5 Ei thraed hi a ddisgynnant i angau; a’i cherddediad a sang uffern.

5:6 Rhag i ti ystyrio ffordd bywyd, y symud ei chamre hi, heb wybod i ti.

5:7 Yr awr hon gan hynny, O blant, gwrandewch arnaf fi, ac na ymadewch â geiriau fy ngenau.

5:8 Cadw dy ffordd ymhell oddi wrthi hi, ac na nesâ at ddrws ei thŷ hi:

5:9 Rhag i ti toddi dy harddwch i eraill, a’th flynyddoedd i’r creulon:

5:10 Rhag llenwi yr estron â’th gyfoeth di, ac i’th lafur fod yn nhŷ y dieithr;

5:11 Ac o’r diwedd i ti ochain, wedi i’th gnawd a’th gorff gurio,

5:12 A dywedyd, Pa fodd y caseais i addysg! pa fodd y dirmygodd fy nghalon gerydd!

5:13 Ac na wrandewais at lais fy athrawon, ac na ostyngais fy nghlust i’m dysgawdwyr!

5:14 Bûm o fewn ychydig at bob drwg, yng nghanol y gynulleidfa a’r dyrfa.

5:15 Yf ddwfr o’th bydew dy hun, a ffrydiau allan o’th ffynnon dy hun.

5:16 Tardded dy ffynhonnau allan, a’th ffrydiau dwfr yn yr heolydd.

5:17 Byddant yn eiddot ti dy hun yn unig, ac nid yet eiddo dieithriaid gyda thi.

5:18 Bydded dy ffynnon yn fendigedig: ac ymlawenha gyda gwraig dy ieuenctid.

5:19 Bydded fel ewig gariadus, ac fel iyrches hawddgar: gad i’w bronnau hi dy lenwi bob amser, ac ymfodlona yn ei chariad hi yn wastadol.

5:20 A phaham, fy mab, yr ymddigrifi yn y wraig ddieithr, ac y cofleidi fynwes yr hon nid yw eiddot ti?

5:21 Canys ffyrdd dyn sydd yng ngolwg yr ARGLWYDD, ac y mae efe yn dal ar ei holl lwybrau ef.

5:22 Ei anwiredd ei hun a ddeil yr annuwiol, ac efe a ddelir â rhaffau ei bechod ei hun.

5:23 Efe a fydd farw o eisiau addysg; a rhag maint ei ffolineb yr â ar gyfeiliorn.

PENNOD 6
6:1 Y mab, os mechnïaist dros dy gymydog, ac os trewaist dy law yn llaw y dieithr,

6:2 Ti a faglwyd â geiriau dy enau, ti a ddaliwyd â geiriau dy enau.

6:3 Gwna hyn yr awr hon, fy mab, a gwared dy hun, gan i ti syrthio i law dy gymydog; cerdda, ac ymostwng iddo, ac ymbil â’th gymydog.

6:4 Na ddyro gwsg i’th lygaid, na hun i’th amrantau.

6:5 Gwared dy hun fel yr iwrch o law yr heliwr, ac fel aderyn o law yr adarwr.

6:6 Cerdda at y morgrugyn, tydi ddiogyn; edrych ar ei ffyrdd ef, a bydd ddoeth:

6:7 Nid oes ganddo neb i’w arwain, i’w lywodraethu, nac i’w feistroli;

6:8 Ac er hynny y mae efe yn paratoi ei fwyd yr haf, ac yn casglu ei luniaeth y cynhaeaf.

6:9 Pa hyd, ddiogyn, y gorweddi? pa bryd y cyfodi o’th gwsg?

6:10 Eto ychydig gysgu, ychydig hepian, ychydig blethu dwylo i gysgu.

6:11 Felly y daw tlodi arnat fel ymdeithydd, a’th angen fel gŵr arfog.

6:12 Dyn i’r fall, a gŵr anwir, a rodia a genau cyndyn.

6:13 Efe a amneidia â’i lygaid, efe a lefara â’i draed, efe a ddysg â’i fysedd.

6:14 Y mae pob rhyw gyndynrwydd yn ei galon; y mae yn dychymyg drygioni bob amser, yn peri cynhennau.

6:15 Am hynny ei ddinistr a ddaw arno yn ddisymwth: yn ddisymwth y dryllir ef, fel na byddo meddyginiaeth.

6:16 Y chwe pheth hyn sydd gas gan yr ARGLWYDD: ie, saith beth sydd ffiaidd ganddo ef:

6:17 Llygaid beilchion, tafod celwyddog, a’r dwylo a dywalltant waed gwirion,

6:18 Y galon a ddychmygo feddyliau drwg, traed yn rhedeg yn fuan i ddrygioni,

6:19 Tyst celwyddog yn dywedyd celwydd, a’r neb a gyfodo gynnen rhwng brodyr.

6:20 Fy mab, cadw orchymyn dy dad, ac nac ymado â chyfraith dy fam.

6:21 Rhwym hwynt ar dy galon yn wastadol; clwm hwynt am dy wddf.

6:22 Pan rodiech, hi a’th gyfarwydda; pan orweddych, hi a’th wylia; pan ddeffroych, hi a gydymddiddan â thi.

6:23 Canys cannwyll yw y gorchymyn; a goleuni yw y gyfraith; a ffordd i fywyd yw ceryddon addysg:

6:24 I’th gadw rhag y fenyw ddrwg, a rhag gweniaith tafod y ddieithr.

6:25 Na chwennych ei phryd hi yn dy galon; ac na ad iddi dy ddal â’i hamrantau.

6:26 Oblegid y fenyw buteinig y daw dyn i damaid o fara; a gwraig gŵr arall a hela yr enaid gwerthfawr.

6:27 A ddichon gŵr ddwyn tân yn ei fynwes, heb losgi ei ddillad?

6:28 A ddichon gŵr rodio ar hyd marwor, ac heb losgi ei draed?

6:29 Felly, pwy bynnag a êl at wraig ei gymydog; y neb a gyffyrddo â hi, ni bydd lân.

6:30 Ni ddirmyga neb leidr a ladratao i ddiwallu ei enaid, pan fyddo arno newyn:

6:31 Ond os delir ef, efe a dâl yn saith ddyblyg; efe a rydd gymaint oll ag a feddo yn ei dŷ.

6:32 Ond y neb a wnêl odineb â benyw, sydd heb synnwyr; y neb a’i gwnêl, a ddifetha ei enaid ei hun.

6:33 Archoll a gwarth a gaiff efe; a’i gywilydd ni ddileir.

6:34 Canys cynddaredd yw eiddigedd gŵr; am hynny nid erbyd efe yn nydd dial.

6:35 Ni bydd ganddo bris ar ddim iawn; ac ni fodlonir ef, er rhoi rhoddion lawer.

PENNOD 7
7:1 Fy mab, cadw fy ngeiriau, a chuddia fy ngorchmynion gyda thi.

7:2 Cadw fy ngorchmynion, a bydd fyw; a’m cyfraith fel cannwyll dy lygad.

7:3 Rhwym hwynt am dy fysedd, ysgrifenna hwynt ar lech dy galon.

7:4 Dywed wrth ddoethineb, Fy chwaer wyt ti; galw ddeall yn gares:

7:5 Fel y’th gadwont oddi wrth y wraig ddieithr, a rhag y fenyw a’r ymadrodd gwenieithus.

7:6 Canys a mi yn ffenestr fy nhŷ mi a edrychais trwy fy nellt,

7:7 A mi a welais ymysg y ffyliaid, ie, mi a ganfûm ymhlith yr ieuenctid, ddyn ieuanc heb ddeall ganddo,

7:8 Yn myned ar hyd yr heol gerllaw ei chongl hi; ac efe a âi ar hyd y ffordd i’w thŷ hi.

7:9 Yn y cyfnos gyda’r hwyr, pan oedd hi yn nos ddu ac yn dywyll:

7:10 Ac wele fenyw yn cyfarfod ag ef, a chanddi ymddygiad putain, ac â chalon ddichellgar.

7:11 (Siaradus ac anufudd yw hi; ei thraed nid arhoant yn ei thŷ:

7:12 Weithiau yn y drws, weithiau yn yr heolydd, ac yn cynllwyn ym mhob congl.)

7:13 Hi a ymafaelodd ynddo, ac a’i cusanodd, ac ag wyneb digywilydd hi a
ddywedodd wrtho,

7:14 Yr oedd arnaf fi aberthau hedd; heddiw y cywirais fy adduned:

7:15 Ac am hynny y deuthum allan i gyfarfod â thi, i chwiho am dy wyneb; a chefais afael arnat.

7:16 Mi a drwsiais fy ngwely â llenni, ac â cherfiadau a llieiniau yr Aifft.

7:17 Mi a fwgderthais fy ngwely â myrr, aloes a sinamon.

7:18 Tyred, moes i ni ymlenwi o garu hyd y bore; ymhyfrydwn â chariad.

7:19 Canys nid yw y gŵr gartref; efe a aeth i ffordd bell:

7:20 Efe a gymerth godaid o arian yn ei law; efe a ddaw adref ar y dydd amodol.

7:21 Hi a’i troes ef â’i haml eiriau teg, ac â gweniaith ei gwefusau hi a’i cymhellodd ef.

7:22 Efe a’i canlynodd hi ar frys, fel yr ych yn myned i’r lladdfa, neu fel ynfyd yn myned i’r cyffion i’w gosbi:

7:23 Hyd oni ddryllio y saeth ei afu ef; fel yr aderyn yn prysuro i’r fagl, heb wybod ei bod yn erbyn ei einioes ef.

7:24 Yn awr gan hynny, fy meibion, gwrandewch arnaf fi, ac ystyriwch eiriau fy ngenau.

7:25 Na thuedded dy galon at ei ffyrdd hi, na chyfeiliorna ar hyd ei llwybrau hi.

7:26 Canys llawer a gwympodd hi yn archolledig; ie, gwŷr grymus lawer â laddodd hi.

7:27 Ffordd i uffern yw ei thŷ hi, yn disgyn i ystafelloedd angau.

PENNOD 8
8:1 Onid yw doethineb yn gweiddi? a deall yn llefain?

8:2 Ym mhen lleoedd uchel, gerllaw y ffordd, lle mae llwybrau lawer, y mae hi yn sefyll.

8:3 Gerllaw y pyrth, ym mhen y dref, yn ymyl y drysau, y mae hi yn llefain:

8:4 Arnoch chwi, wŷr, yr wyf fi yn galw; ac at feibion dynion y mae fy llais.

8:5 Ha ynfydion, deellwch gyfrwyster; a chwi wŷr angall, byddwch o galon ddeallus.

8:6 Gwrandewch: canys myfi a draethaf i chwi bethau ardderchog; ac a agoraf fy ngwefusau ar bethau uniawn.

8:7 Canys fy ngenau a draetha wirionedd; a ffiaidd gan fy ngwefusau ddrygioni.

8:8 Holl eiriau fy ngenau ydynt gyfiawn; nid oes ynddynt na gŵyrni na thrawsedd.

8:9 Y maent hwy oll yn amlwg i’r neb a ddeallo, ac yn uniawn i’r rhai a gafodd wybodaeth.

8:10 Derbyniwch fy addysg, ac nid arian; a gwybodaeth o flaen aur etholedig

8:11 Canys gwell yw doethineb na gemau: nid oes dim dymunol cyffelyb iddi.

8:12 Myfi doethineb wyf yn trigo gyda challineb: yr ydwyf yn cael allan wybodaeth cyngor.

8:13 Ofn yr ARGLWYDD yw casáu drygioni: balchder, ac uchder, a ffordd ddrygionus, a’r genau traws, sydd gas gennyf fi.

8:14 Mi biau cyngor, a gwir ddoethineb: deall ydwyf fi; mi biau nerth.

8:15 Trwof fi y teyrnasa brenhinoedd, ac y barna’r penaethiaid gyfiawnder.

8:16 Trwof fi y rheola tywysogion a phendefigion, sef holl farnwyr y ddaear.

8:17 Y sawl a’m carant i, a garaf finnau; a’r sawl a’m ceisiant yn fore, a’m cânt.

8:18 Gyda myfi y mae cyfoeth, ac anrhydedd, golud parhaus, a chyfiawnder.

8:19 Gwell yw fy ffrwyth i nag aur, ie, nag aur coeth; a’m cynnyrch sydd well na’r arian detholedig.

8:20 Ar hyd ffordd cyfiawnder yr arweiniaf, ar hyd canol llwybrau barn:

8:21 I beri i’r rhai a’m carant etifeddu sylwedd: a mi a lanwaf eu trysorau.

8:22 Yr ARGLWYDD a’m meddiannodd i yn nechreuad ei ffordd, cyn ei weithredoedd erioed.

8:23 Er tragwyddoldeb y’m heneiniwyd, er y dechreuad, cyn bod y ddaear.

8:24 Pryd nad oedd dyfnder y’m cenhedlwyd, cyn bod ffynhonnau yn llawn o ddyfroedd.

8:25 Cyn sylfaenu y mynyddoedd, o flaen y bryniau y’m cenhedlwyd:

8:26 Cyn gwneuthur ohono ef y ddaear, na’r meysydd, nac uchder llwch y byd.

8:27 Pan baratôdd efe y nefoedd, yr oeddwn i yno: pan osododd efe gylch ar wyneb y dyfnder:

8:28 Pan gadarnhaodd efe y cymylau uwchbetn a phan nerthodd efe ffynhon-nau y dyfnder:

8:29 Pan roddes efe ei ddeddf i’r môr, ac i’r dyfroedd, na thorrent ei orchymyn ef: pan osododd efe sylfeini y ddaear:

8:30 Yna yr oeddwn i gydag ef megis un wedi ei feithrin gydag ef: ac yr oeddwn yn hyfrydwch iddo beunydd, yn yn ymlawenhau ger ei fron ef bob amser;

8:31 Ac yn llawenychu yng nghyfanheddle ei ddaear ef; a’m hyfrydwch oedd gyda meibion dynion.

8:32 Yr awron gan hynny, O feibion, gwrandewch arnaf; canys gwyn eu byd a gadwant fy ffyrdd i.

8:33 Gwrandewch addysg, a byddwch ddoethion; nac ymwrthodwch â hi.

8:34 Gwyn ei fyd y dyn a wrandawo arnaf, ac a wylio yn ddyfal beunydd wrth fy nrysau, gan warchod wrth byst fy mhyrth i.

8:35 Canys y neb a’m caffo i, a gaiff fywyd, ac a feddianna ewyllys da gan yr ARGLWYDD.

8:36 Ond y neb a becho yn fy erbyn, a wna gam â’i enaid ei hun: fy holl gaseion a garant angau.

PENNOD 9
9:1 Doethineb a adeiladodd ei thŷ, hi a naddodd ei saith golofn.

9:2 Hi a laddodd ei hanifeiliaid; hi a gymysgodd ei gwin, ac a huliodd ei bwrdd.

9:3 Hi a yrrodd ei llawforynion: y mae yn llefain oddi ar fannau uchel y ddinas:

9:4 Pwy bynnag sydd annichellgar, tröed i mewn yma: ac wrth yr annoeth y mae hi yn dywedyd,

9:5 Deuwch, a bwytewch o’m bara, ac yfwch o’r gwin a gymysgais.

9:6 Ymadewch â’r rhai ffôl, a byddwch fyw; a cherddwch yn ffordd deall.

9:7 Yr hwn a geryddo watwarwr, a gaiff waradwydd iddo ei hun: a’r hwn a feio ar y drygionus, a gaiff anaf.

9:8 Na cherydda watwarwr, rhag iddo dy gasáu: cerydda y doeth, ac efe a’th gâr di.

9:9 Dyro addysg i’r doeth, ac efe fydd doethach: dysg y cyfiwn, ac efe a chwanega ei ddysgeidiaeth.

9:10 Dechreuad doethineb yw ofn yr ARGLWYDD: a gwybodaeth y sanctaidd yw deall.

9:11 Canys trwof fi yr amlheir dy ddyddiau, ac y chwanegir blynyddoedd dy einioes.

9:12 Os doeth fyddi, doeth fyddi i ti dy hun: ond os gwatwarwr fyddi, tydi dy hun a’i dygi.

9:13 Gwraig ffôl a fydd siaradus; angall yw, ac ni ŵyr ddim:

9:14 Canys hi a eistedd ar ddrws ei thŷ, ar fainc, yn y lleoedd uchel yn y ddinas,

9:15 I alw ar y neb a fyddo yn myned heibio, y rhai sydd yn cerdded eu ffyrdd yn uniawn:

9:16 Pwy bynnag sydd ehud, tröed yma: a phwy byrmag sydd ddisynnwyr, a hi a ddywed wrtho,

9:17 Dyfroedd lladrad sydd felys, a bara cudd sydd beraidd.

9:18 Ond ni ŵyr efe mai meirw yw y rhai sydd yno; a bod ei gwahoddwyr hi yn nyfnder uffern.

PENNOD 10
10:1 Diarhebion Solomon. Mab doeth a wna dad llawen, a mab ffôl a dristâ ei fam.

10:2 Ni thycia trysorau drygioni: ond cyfiawnder a wared rhag angau.

10:3 Ni edy yr ARGLWYDD i enaid y cyfiawn newynu: ond efe a chwâl ymaith gyfoeth y drygionus.

10:4 Y neb a weithio â llaw dwyllodrus, fydd dlawd: ond llaw y diwyd a gyfoethoga.

10:5 Mab synhwyrol yw yr hwn a gasgl amser haf: ond mab gwaradwyddus yw yr hwn a gwsg amser cynhaeaf.

10:6 Bendithion fydd ar ben y cyfiawn: ond trawsedd a gae ar enau y drygionus.

10:7 Coffadwriaeth y cyfiawn sydd fendigedig: ond enw y drygionus a bydra.

10:8 Y galon ddoeth a dderbyn orchmynion: ond y ffôl ei wefusau a gwymp

10:9 Y neb a rodio yn uniawn, a rodia yn ddiogel: ond y neb a gam-dry ei ffyrdd, a fydd hynod.

10:10 Y neb a amneidio â’i lygaid, a bair flinder: a’r ffôl ei wefusau a gwymp.

10:11 Ffynnon bywyd yw genau y cyfiawn, ond trawsedd a gae ar enau y drygionus.

10:12 Casineb a gyfyd gynhennau: ond cariad a guddia bob camwedd.

10:13 Yng ngwefusau y synhwyrol y ceir doethineb: ond gwialen a weddai i gefn yr angall.

10:14 Y doethion a ystofiant wybodaeth: ond dinistr sydd gyfagos i enau y ffôl.

10:15 Cyfoeth y cyfoethog yw dinas ei gadernid ef: ond dinistr y tlodion yw eu tlodi.

10:16 Gwaith y cyfiawn a dynn at fywyd: ond ffrwyth y drygionus tuag at bechod.

10:17 Ar y ffordd i fywyd y mae y neb a gadwo addysg: ond y neb a wrthodo gerydd, sydd yn cyfeiliorni.

10:18 A guddio gas â gwefusau celwyddog, a’r neb a ddywed enllib, sydd ffôl.

10:19 Yn amlder geiriau ni bydd pall ar bechod; ond y neb a atalio ei wefusau sydd synhwyrol.

10:20 Tafod y cyfiawn sydd fel arian



detholedig: calon y drygionus ni thâl ond ychydig.

10:21 Gwefusau y cyfiawn a borthant lawer: ond y ffyliaid, o ddiffyg synnwyr, a fyddant feirw.

10:22 Bendith yr ARGLWYDD a gyfoethoga; ac ni ddwg flinder gyda hi.

10:23 Hyfryd gan ffôl wneuthur drwg: a chan ŵr synhwyrol y mae doethineb.

10:24 Y peth a ofno y drygionus, a ddaw iddo: ond y peth a ddeisyfo y rhai cyfiawn, DUW a’i rhydd.

10:25 Fel y mae y corwynt yn myned heibio, felly ni bydd y drygionus mwy: ond y cyfiawn sydd sylfaen a bery byth

10:26 Megis finegr i’r ddannedd , a mwg i’r llygaid, felly y bydd y diog i’r neb ai gyrrant.

10:27 Ofn yr ARGLWYDD a estyn ddyddiau: ond blynyddoedd y drygionus a fyrheir.

10:28 Gobaith y cyfiawn fydd llawenydd: ond gobaith y drygionus a ddefydd amdano.

10:29 Ffordd yr ARGLWYDD sydd gadernid i’r perffaith: ond dinistr fydd i’r rhai a wnant anwiredd.

10:30 Y cyfiawn nid ysgog byth: ond y drygionus ni phreswyliant y ddaear.

10:31 Genau y cyfiawn a ddwg allan ddoethineb: a’r tafod cyndyn a dorrir ymaith.

10:32 Gwefusau y cyfiawn a wyddant beth sydd gymeradwy; ond genau y drygionus a lefara drawsedd.

PENNOD 11
11:1 Cloriannau anghywir sydd ffiaidd gan yr ARGLWYDD: ond carreg uniawn sydd fodlon ganddo ef.

11:2 Pan ddêl balchder, fe ddaw gwarth: ond gyda’r gostyngedig y mae doethineb.

11:3 Perffeithrwydd yr uniawn a’u tywys hwynt: ond trawsedd yr anffyddloniaid a’u difetha hwynt.

11:4 Ni thycia cyfoeth yn nydd digofaint: ond cyfiawnder a wared rhag angau.

11:5 Cyfiawnder y perffaith a’i hyfforddia ef: ond o achos ei ddrygioni y syrth y drygionus.

11:6 Cyfiawnder y cyfiawn a’u gwared hwynt: ond troseddwyr a ddelir yn eu drygioni.

11:7 Pan fyddo marw dyn drygionus, fe a ddarfu am ei obaith ef : a gobaith y trawrs a gyfrgollir.

11:8 Y cyfiawn a waredir o gyfyngder, a’r drygionus a ddaw yn ei le ef.

11:9 Rhagrithiwr â’i enau a lygra ei gymydog: ond y cyfiawn a waredir trwy wybodaeth.

11:10 Yr holl ddinas a ymlawenha oherwydd llwyddiant y cyfiawn: a phan gyfrgoller y drygionus, y bydd gorfoledd.

11:11 Trwy fendith y cyfiawn y dyrchefir y ddinas: ond trwy enau y drygionus y dinistrir hi.

11:12 Y neb sydd ddisynnwyr a ddiystyra ei gymydog; ond y synhwyrol a dau â sôn.

11:13 Yr hwn a rodia yn athrodwr, a ddatguddia gyfrinach: ond y ffyddlon ei galon a gela y peth.

11:14 Lle ni byddo cyngor, y bobl a syrthiant: ond lle y byddo llawer o gynghorwyr, y bydd diogelwch.

11:15 Blinder mawr a gaiff y neb a fachnïo dros ddieithrddyn: ond y neb a gasao fachnïaeth, fydd ddiogel.

11:16 Gwraig rasol a gaiff anrhydedd, a’r galluog a gânt gyfoeth.

11:17 Gŵr trugarog sydd dda wrth ei enaid ei hun: ond y creulon a flina ei gnawd ei hun.

11:18 Y drygionus a wna waith twyllodrus: ond i’r neb a heuo gyfiawnder, y bydd gwobr sicr.

11:19 Fel yr arwain cyfiawnder i fywyd: felly dilyn drygioni a dywys i angau.

11:20 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD y neb sydd gvndyn eu calonnau: eithr hoff ganddo ef y rhai sydd berffaith yn eu ffyrdd.

11:21 Er maint fyddo cymorth, y drygionus ni bydd ddieuog: ond had y cyfiawn a waredir.

11:22 Fel modrwy aur yn nhrwyn hwch, yw benyw lân heb synnwyr.

11:23 Deisyfiad y cyfiawn sydd ar ddaioni yn unig: ond gobaith y drygionus sydd ddicter.

11:24 Rhyw un a wasgar ei dda, ac efe a chwanegir iddo: a rhyw un arall a arbed mwy nag a weddai, ac a syrth i dlodi.

11:25 Yr enaid hael a fraseir: a’r neb a ddyfrhao, a ddyfrheir yntau hefyd.

11:26 Y neb a atalio ei ŷd, y bobl a’i melltithia: ond bendith a fydd ar ben y neb a’i gwertho.

11:27 Y neb a ddyfal geisio ddaioni, a ennill ewyllys da: ond y neb a geisio ddrwg, iddo ei hun y daw.

11:28 Y neb a roddo ei oglyd ar ei gyfoeth, a syrth: ond y cyfiawn a flodeuant megis cangen.

11:29 Y neb a flino ei dŷ ei hun, a berchenoga y gwynt; a’r ffôl a fydd gwas i’r synhwyrol ei galon.

11:30 Ffrwyth y cyfiawn sydd megis y bywyd: a’r neb a enillo eneidiau, sydd ddoeth.

11:31 Wele, telir i’r cyfiawn ar y ddaear: pa faint mwy i’r drygionus a’r pechadur?

PENNOD 12
12:1 Y neb a garo addysg, a gâr wybodaeth: ond y neb a gasao gerydd, anifeilaidd yw.

12:2 Gŵr da a gaiff ffafr gan yr ARGLWYDD: ond gŵr o ddichellion drwg a ddamnia efe.

12:3 Ni sicrheir dyn trwy ddrygioni: ond gwraidd y cyfiawn nid ysgoga.

12:4 Gwraig rymus sydd goron i’w gŵr: ond y waradwyddus sydd megis pydrni yn ei esgyrn ef.

12:5 Meddyliau y cyfiawn sydd uniawn: a. chynghorion y drygionus sydd dwyllodrus.

12:6 Geiriau y drygionus yw cynllwyn am waed: ond genau yr uniawn a’u gwared hwynt.

12:7 Difethir y drygionus, fel na byddont hwy: ond tŷ y cyfiawn a saif.

12:8 Yn ôl ei ddeall y canmolir gŵr: ond gŵr cyndyn ei galon a ddiystyrir.

12:9 Gwell yw yr hwn a’i cydnabyddo ei.hun yn wael, ac sydd was iddo ei hun, na’r hwn a’i hanrhydeddo ei hun, ac sydd arno eisiau bara.

12:10 Y cyfiawn a fydd ofalus am fywyd ei anifail: ond tosturi y drygionus sydd greulon.

12:11 Y neb a lafurio ei dir, a ddigonir o fara: ond y neb a ganlyno oferwyr, disynnwyr yw.

12:12 Y drygionus sydd yn deisyf rhwyd y drygionus: ond gwreiddyn y cyfiawn a rydd ffrwyth.

12:13 Trwy drosedd ei wefusau y meglir y drygionus: ond y cyfiawn a ddaw allan o gyfyngder.

12:14 Trwy ffrwyth ei enau y digonir gŵr â daioni; a thaledigaeth dwylo dyn a delir iddo.

12:15 Ffordd yr ynfyd sydd uniawn yn ei olwg ei hun; ond y neb a wrandawo ar gyngor sydd gall.

12:16 Mewn un dydd y gwybyddir dicter yr ynfyd: ond y call a guddia gywilydd.

12:17 Y neb a ddywedo y gwir, a ddengys gyfiawnder; ond gau dyst a draetha dwyll.

12:18 Rhyw ddyn a ddywed eiriau fel brath cleddyf: ond tafod y doethion sydd feddyginiaeth.

12:19 Gwefus gwirionedd a saif byth: ond tafod celwyddog ni saif funud awr.

12:20 Dichell sydd yng nghalon y rhai a ddychmygant ddrwg: ond i gynghorwyr heddwch y bydd llawenydd.

12:21 Ni ddigwydd i’r cyfiawn ddim blinder; ond y drygionus a lenwir â drwg.

12:22 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD wefusau celwyddog: ond y rhai a wnânt yn ffyddlon, a rygnant fodd iddo ef.

12:23 Gŵr pwyllog a gela wybodaeth: ond calon ffyliaid a gyhoedda ffolineb.

12:24 Llaw y diesgeulus a deyrnasa: a llaw y twyllodrus a fydd dan deyrnged.

12:25 Gofid yng nghalon gŵr a bair iddi grymu: ond gair da a’i llawenha hi.

12:26 Y cyfiawn a ragora ar ei gymydog: ond ffordd y rhai drygionus a’u twylla hwynt.

12:27 Ni rostia y twyllodrus ei helwriaeth: ond golud y dyn diesgeulus sydd werthfawr.

12:28 Yn ffordd cyfiawnder y mae bywyd; ac yn ei llwybrau hi nid oes marwolaeth.

PENNOD 13
13:1 Mab doeth a wrendy ar athrawiaeth ei dad: ond gwatwarwr ni wrendy ar gerydd.

13:2 Gŵr a fwynha ddaioni o ffrwyth ei enau: ac enaid yr anghyfiawn a fwynha drawsedd.

13:3 Y neb a geidw ei enau, a geidw ei einioes: ond y neb a ledo ei wefusau, a ddinistrir.

13:4 Enaid y diog a ddeisyf, ac ni chaiff ddim: ond enaid y diwyd a wneir yn fras.

13:5 Cas gan y cyfiawn gelwydd: ond y drygionus sydd ffiaidd, ac a ddaw i gywilydd.

13:6 Cyfiawnder a geidw y perffaith yn ei ffordd: ond annuwioldeb a ddymchwel y pechadur.

13:7 Rhyw un a ymffrostia ei fod yn gyfoethog, ac heb ddim ganddo: ac arall ei fod yn dlawd, a chyfoeth lawer iddo.

13:8 Iawn am einioes gŵr yw ei dda: ond y tlawd ni chlyw gerydd.

13:9 Goleuni y cyfiawn a lawenha: ond cannwyll y drygionus a ddiffoddir.

13:10 Trwy falchedd yn unig y cyffry cynnen: ond gyda’r pwyllog y mae doethineb.

13:11 Golud a gasgler trwÿ oferedd, a leiheir; ond y neb a gasglo â’i law a chwanega.

13:12 Gobaith a oeder a wanha y galon: ond pren y bywyd yw deisyfiad, pan ddêl i ben.

13:13 Yr hwn a ddirmygo y gair, a ddifethir: ond yr hwn sydd yn ofni y gorchymyn, a obrwyir.

13:14 Cyfraith y doeth sydd ffynnon bywyd, i gilio oddi wrth faglau angau.

13:15 Deall da a ddyry ras: ond ffordd troseddwyr sydd galed.

13:16 Pob call a wna bethau trwy wybodaeth: ond yr ynfyd a ddengys ynfydrwydd.

13:17 Cennad annuwiol a syrth i ddrygioni; ond cennad ffyddlon sydd iechyd.

13:18 Tlodi a gwaradwydd fydd i’r hwn a wrthodo addysg: ond yr hwn a gadwo gerydd, a anrhydeddir.

13:19 Dymuniad wedi ei gyflawni, sydd felys gan yr enaid: ond ffiaidd gan ynfydion gilio oddi wrth ddrygioni.

13:20 Yr hwn a rodia gyda doethion, fydd doeth: ond yr hwn sydd gyfaill i ynfydion, a gystuddir.

13:21 Drygfyd a erlyn bechaduriaid: ond daioni a delir i’r rhai cyfiawn.

13:22 Y gŵr daionus a ad etifeddiaeth i feibion ei feibion: a golud y pechadur a a roddwyd i gadw i’r cyfiawn.

13:23 Llawer o ymborth sydd ym maes y tlodion: ond y mae a ddinistrir o eisiau barn.

13:24 Yr hwn a arbedo y wialen, sydd yn casáu ei fab: ond yr hwn a’i câr ef, a’i cerydda mewn amser.

13:25 Y cyfiawn a fwyty hyd oni ddigoner ei enaid: ond bol yr annuwiolion fydd mewn eisiau.

PENNOD 14
14:1 Gwraig ddoeth a adeilada ei thŷ: ond y ffolog a’i tyn ef i lawr â’i dwylo.

14:2 Yr hwn sydd yn rhodio yn ei uniondcr, sydd yn ofni yr ARGLWYDD; a’r hwn sydd gyndyn yn ei ffyrdd, sydd yn ei ddirmygu ef.

14:3 Yng ngenau y ffôl y mae gwialen balchder: ond gwefusau y doethion a’u ceidw hwynt.

14:4 Lle nid oes ychen, glân yw y preseb: ond llawer o gnwd sydd yn dyfod trwy nerth yr ych.

14:5 Tyst ffyddlon ni ddywed gelwydd; ond gau dyst a draetha gelwyddau.

14:6 Y gwatwarwr a gais ddoethineb, ac nis caiff: ond gwybodaeth sydd hawdd i’r deallus.

14:7 Dos ymaith oddi wrth ŵr ffôl pan wypech nad oes ganddo wefusau gwybodaeth.

14:8 Doethineb y call yw deall ei ffordd ei hun: ond ffolineb y ffyliaid yw twyll.

14:9 Y ffyliaid a ymhyfrydant mewn camwedd; ond ymhlith y rhai uniawn y mae ewyllys da.

14:10 Y galon sydd yn gwybod chwerwder ei henaid ei hun: a’r dieithr ni bydd gyfrannog o’i llawenydd hi.

14:11 Tŷ yr annuwiolion a ddinistrir: ond pabell y rhai uniawn a flodeua.

14:12 Y mae ffordd sydd uniawn yng ngolwg dyn: ond ei diwedd hi yw ffyrdd angau.

14:13 Ie, wrth chwerthin y bydd blin ar y galon; a diwedd y llawenydd hwnnw yw tristwch.

14:14 Y gwrthnysig o galon a gaiff ddigon o’i ffyrdd ei hun: ond y gŵr daionus a gilia oddi wrtho ef.

14:15 Yr ehud a goelia bob gair: a’r call a ddeil ar ei gamre.

14:16 Y doeth sydd yn ofni, ac yn cilio oddi wrth ddrygioni: ond y ffôl sydd ffrom a hyderus.

14:17 Gŵr dicllon a wna ffolineb: a chas yw y gŵr dichellgar.

14:18 Y rhai ehud a etifeddant ffolineb: ond y rhai call a goronir â gwybodaeth.

14:19 Y rhai drygionus a ymyostyngant gerbron y daionus: a’r annuwiol ym mhyrth y cyfiawn.

14:20 Y tlawd a gaseir, ie, gan ei gymydog ei hun: ond llawer fydd yn caru y cyfoethog.

14:21 A ddirmygo ei gymydog, sydd yn pechu: ond y trugarog wrth y tlawd, gwyn ei fyd ef.

14:22 Onid ydyw y rhai a ddychmygant ddrwg yn cyfeiliorni? eithr trugaredd a gwirionedd a fydd i’r sawl a ddychmygant ddaioni.

14:23 Ym mhob llafur y mae elw: ond o eiriau gwefusau nid oes dim ond tlodi.

14:24 Coron y doethion yw eu cyfoeth; ond ffolineb y ffyliaid sydd ffolineb.

14:25 Tyst ffyddlon a weryd eneidiau: ond y twyllodrus a ddywed gelwyddau.

14:26 Yn ofn yr ARGLWYDD y mae gobaith cadarn: ac i’w blant ef y bydd noddfa.

14:27 Ofn yr ARGLWYDD yw ffynnon y bywyd, i ddianc rhag maglau angau.

14:28 Mewn amlder y bobl y rnae anrhydedd y brenin: ac o ddiffyg pobl y dinistrir y tywysog.

14:29 Y diog i ddigofaint sydd yn llawn o synnwyr: ond y dicllon ei ysbryd a ddyrchafa ynfydrwydd.

14:30 Calon iach yw bywyd y cnawd: ond cenfigen a bydra yr esgyrn.

14:31 Y neb a orthryma y tlawd, a gywilyddia ei Greawdydd: ond y neb a drugarhao wrth yr anghenus, a’i hanrhydedda ef.

14:32 Y drygionus a yrrir ymaith yn ei ddrygioni: ond y cyfiawn a obeithia pan fyddo yn marw.

14:33 Doethineb sydd yn gorffwys yng nghalon y call: ond yr hyn sydd yng nghalon ffyliaid a wybyddir.

14:34 Cyfiawnder a ddyrchafa genedl: ond cywilydd pobloedd yw pechod.

14:35 Ewyllys da y brenin sydd ar ei was synhwyrol; ond ei ddigofaint a fydd ar was gwaradwyddus.

PENNOD 15
15:1 Ateb arafaidd a ddetry lid: ond gair garw a gyffry ddigofaint.

15:2 Tafod y synhwyrol a draetha wybodaeth yn dda; ond genau y ffyliaid a dywallt ffolineb.

15:3 Ym mhob lle y y mae llygaid yr ARGLWYDD, yn canfod y drygionus a’r daionus.

15:4 Pren y bywyd yw tafod iach: ond trawsedd ynddo sydd rwyg yn yr ysbryd.

15:5 Dyn ffôl a ddiystyra addysg ei dad: ond y neb a ddioddefo gerydd, sydd gall.

15:6 Yn nhŷ y cyfiawn y bydd mawr gyfoeth: ond am olud yr annuwiol y mae trallod.

15:7 Gwefusau y doethion a wasgarant wybodaeth: ond calon y ffyliaid ni wna felly.

15:8 Aberth yr annuwiol sydd ffiaidd gan yr ARGLWYDD: ond efe a gâr y neb a ddilyn gyfiawnder.

15:9 Ffordd yr annuwiol sydd ffiaidd gan yr ARGLWYDD: , ond gweddi yr uniawn sydd hoff ganddo.

15:10 Cerydd sydd flin gan y neb a dry oddi ar y ffordd: a’r neb a gasao gerydd, a fydd marw.

15:11 Uffern a dinistr sydd gerbron yr ARGLWYDD: pa faint mwy, calonnau plant dynion?

15:12 Ni châr y gwatwarwr mo’r neb a’i ceryddo; ac nid â at y doethion.

15:13 Calon lawen a wna wyneb siriol: ond trwy ddolur y galon y torrir yr ysbryd.

15:14 Calon y synhwyrol a ymgais â gwybodaeth: ond genau y ffyliaid a borthir â ffolineb.

15:15 Holl ddyddiau y cystuddiedig sydd flin: ond gwledd wastadol yw calon lawen.

15:16 Gwell yw ychydig gydag ofn yr ARGLWYDD, na thrysor mawr a thrallod gydag ef.

15:17 Gwell yw pryd o ddail lle byddo cariad, nag ych pasgedig a chas gydag ef.

15:18 Gŵr dicllon a gyffry gynnen: ond gŵr hwyrfrydig i lid a dyr ymryson.

15:19 Ffordd y diog sydd fel cae drain; ond ffordd yr uniawn sydd wastad.

15:20 Mab doeth a lawenha ei dad: ond uchel dyn ffôl a ddiystyra ei fam.

15:21 Ffolineb sydd hyfryd gan yr ynfyd: ond gŵr deallus a rodia yn uniawn

15:22 Ofer fydd bwriadau lle ni byddo cyngor - ac mewn amlder cynghorwyr y sicrheir hwynt.

15:23 Llawenydd fydd i ŵr oherwydd ymadrodd ei enau; ac O mor dda yw gair yn ei amser!

15:24 Ffordd y bywyd sydd fry i’r synhwyrol, i ochel uffern obry.

15:25 Yr ARGLWYDD a ddiwreiddia dŷ y beilchion: ond efe a sicrha derfyn y weddw.

15:26 Meddyliau yr annuwiol sydd ffiaidd gan yr ARGLWYDD: ond geiriau y glân ŷnt beraidd.

15:27 Y neb a fyddo dra chwannog i elw, a derfysga ei dŷ: ond y neb a gasao roddion, fydd byw.

15:28 Calon y cyfiawn a f yfyria i ateb: ond genau y drygionus a dywallt allan ddrwg.

15:29 Pell yw yr ARGLWYDD oddi wrth y rhai annuwiol: ond efe a wrendy weddi y cyfiawn.

15:30 Llewyrch y llygaid a lawenha y galon; a gair da a frasâ yr esgyrn.

15:31 Y glust a wrandawo ar gerydd y bywyd, a breswylia ymhlith y doethion.

15:32 Y neb a wrthodo addysg, a ddiystyra ei enaid ei hun: ond y neb a wrandawo ar gerydd, a feddianna ddeall.

15:33 Addysg doethineb yw ofn yr ARGLWYDD; ac o flaen anrhydedd yr â gostyngeiddrwydd.

PENNOD 16
16:1 Paratoad y galon mewn dyn, ac ymadrodd y tafod, oddi wrth yr ARGLWYDD y mae.

16:2 Holl ffyrdd dyn ydynt lân yn ei olwg ei hun: ond yr ARGLWYDD a bwysa yr ysbrydion.

16:3 Treigla dy weithredoedd ar yr ARGLWYDD, a’th feddyliau a safant.

16:4 Yr ARGLWYDD a wnaeth bob peth er ei fwyn ei hun: a’r anauwiol hefyd erbyn y dydd drwg.

16:5 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD bob dyn uchel galon: er maint fyddo ei gymorth, ni bydd dieuog.

16:6 Trwy drugaredd a gwirionedd y dileir pechod: a thrwy ofn Yr ARGLWYDD y mae ymado oddi wrth ddrwg.

16:7 Pan fyddo ffyrdd gŵrr yn rhyngu bodd i’r ARGLWYDD, efe a bair i’w elynion fod yn heddychol ag ef.

16:8 Gwell yw ychydig trwy gyfiawnder, na chnwd mawr trwy gam.

16:9 Calon dyn a ddychymyg ei ffordd: ond yr ARGLWYDD a gyfarwydda ei gerddediad ef.

16:10 Ymadrodd Duw sydd yng ngwefusau y brenin: ni ŵyra ei enau ef mewn barn.

16:11 Pwys a chloriannau cywir, yr ARGLWYDD a’u piau: ei waith ef yw holl gerrig y god.

16:12 Ffiaidd yw i frehinoedd wneuthur annuwioldeb: canys trwy gyfiawnder y cadarnheir yr orsedd.

16:13 Gwefusau cyfiawn sydd gymeradwy gan frenhinoedd; a’r brenin a gâr a draetho yr uniawn.

16:14 Digofaint y brenin sydd megis cennad angau; ond gŵr doeth a’i gostega.

16:15 Yn siriol wynepryd y brenin y mae bywyd: a’i ewyllys da ef sydd megis cwmwl glaw diweddar.

16:16 Cael doethineb, O mor well yw nag aur coeth! a chael deall, mwy dymunolt a yw nag arian.

16:17 Sarn y cyfiawn yw dychwelyd oddi wrth ddrwg: y neb a gadwo ei ffordd, a geidw ei enaid.

16:18 Balchder sydd yn myned o flaen dinistr: ac uchder ysbryd o flaen cwymp.

16:19 Gwell yw bod yn ostyngedig gyda’r gostyngedig, na rhannu yr ysbail gyda’r beilchion.

16:20 A drino fater yn ddoeth, a gaiff ddaioni: a’r neb a ymddiriedo yn yr ARGLWYDD, O gwyn ei fyd hwnnw!

16:21 Y doeth ei galon a elwir yn ddeallus; a melyster y gwefusau a chwanega ddysgeidiaeth.

16:22 Ffynnon y bywyd yw deall i’w pherchennog: ond addysg ffyliaid yw ffolineb.

16:23 Calon y doeth a reola ei enau ef yn synhwyrol, ac a chwanega addysg i’w wefusau.

16:24 Geiriau teg ydynt megis dil mêl, yn felys i’r enaid, ac yn iachus i’r esgyrn.

16:25 Mae ffordd a dybir ei bod yn uniawn yng ngolwg dyn: ond ei diwedd yw ffyrdd marwolaeth.

16:26 Y neb a lafurio, a lafuria iddo ei hun: canys ei enau a’i gofyn ganddo.

16:27 Dyn i’r fall sydd yn cloddio drwg: ac ar ei wefusau yr erys fel tân poeth.

16:28 Dyn cyndyn a bair ymryson: a’r hustyngwr a neilltua dywysogion.

16:29 Gŵr traws a huda ei gymydog, ac a’i tywys i’r ffordd nid yw dda.

16:30 Efe a gae ei lygaid i ddychymyg trawsedd; gan symud ei wefusau y dwg efe ddrwg i ben.

16:31 Coron anrhydeddus yw penllwydni, os bydd mewn ffordd cyfiawnder.

16:32 Gwell yw y diog i ddigofaint na’r cadarn; a’r neb a reola ei ysbryd ei hun, na’r hwn a enillo ddinas.

16:33 Y coelbren a fwrir i’r arffed: ond oddi wrth yr ARGLWYDD y mae ei holl lywodraethiad ef.

PENNOD 17
17:1 Gwell yw tamaid sych a llonyddwch gydag ef, na thŷ yn llawn o aberthau gydag ymryson.

17:2 Gwas synhwyrol a feistrola ar fab gwaradwyddus; ac a gaiff ran o’r etifeddiaeth ymhlith y brodyr.

17:3 Y tawddlestr sydd i’r arian, a’r ffwrn i’r aur: ond yr hwn a brawf y calonnau yw yr ARGLWYDD.

17:4 Y drygionus a wrendy ar wefus anwir: a’r celwyddog a rydd glust i dafod drwg.

17:5 Y neb a watwaro y tlawd, sydd yn gwaradwyddo ei Wneuthurwr ef: a’r neb a ymddigrifo mewn cystudd, ni bydd dieuog.

17:6 Coron yr hynafgwyr yw en hwyrion: ac anrhydedd y plant yw eu tadau.

17:7 Anweddaidd yw i ffôl ymadrodd rhagorol; mwy o lawer i bendefig wefusau celwyddog.

17:8 Maen gwerthfawr yw anrheg yng ngolwg ei pherchennog: pa le bynnag y tro, hi a ffynna.

17:9 Y neb a guddia bechod, sydd yn ceisio cariad: ond y neb a adnewydda fai, sydd yn neilltuo tywysogion.

17:10 Un sen a ofna y call yn fwy na phe baeddid y ffôl ganwaith.

17:11 Y dyn drwg sydd â’i fryd ar derfysg yn unig: a chennad greulon a anfonir yn ei erbyn ef.

17:12 Gwell i ŵr gyfarfod ag arthes wedi colli ei chenawon, nag â’r ffôl yn ei ffolineb.

17:13 Y neb a dalo ddrwg dros dda, nid ymedy drwg â’i dŷ ef.

17:14 Pen y gynnen sydd megis ped agorid argae: am hynny gad ymaith ymryson cyn ymyrryd arni.

17:15 Y neb a gyfiawnhao y drygionus, ac a gondemnio y gwirion; ffiaidd gan yr ARGLWYDD ydynt ill dau.

17:16 Paham y bydd gwerth yn llaw y ffôl i berchenogi doethineb, ac yntau heb galon ganddo?

17:17 Cydymaith a gâr bob amser: a brawd a anwyd erbyn caledi.

17:18 Dyn heb bwll a dery ei law, ac a fachnïa o flaen ei gyfaill.

17:19 Y neb sydd hoff ganddo ymsennu, sydd hoff ganddo bechod; a’r hwn sydd yn gwneuthur ei ddrws yn uchel, sydd yn ceisio niwed.

17:20 Y cyndyn ei galon ni chaiff ddaioni: a’r hwn sydd drofaus yn ei dafod, a syrth i ddrwg.

17:21 Y neb a genhedlo un ffôl, a ennill iddo ei hun dristwch: ac ni bydd lawen tad yr ynfyd.

17:22 Calon lawen a wna les fel meddyginiaeth: ond meddwl trwm a sych yr esgyrn.

17:23 Yr annuwiol a dderbyn rodd o’r fynwes, i gamdroi llwybrau barn.

17:24 Doethineb sydd yn wyneb y deallgar: ond llygaid y ffyliaid sydd yng nghyrrau y byd.

17:25 Mab ffôl a bair ddicllonedd i’w dad, a chwerwder i’w fam.

17:26 Hefyd nid da cosbi y cyfiawn, na tharo penaethiaid, pan fyddant ar yr iawn.

17:27 Gŵr synhwyrol a atal ei yriadroddion: a gŵr pwyllog sydd ymarhous ei ysbryd.

17:28 Y ffôl, tawo,a gyfrifir yn ddoeth; a’r neb a gaeo ei wefusau, yn ddeallus.

PENNOD 18
18:1 Y neilltuol a gais wrth ei ddeisyfiad ei hun, ac a ymyrra â phob peth.

18:2 Y ffôl nid hoff ganddo ddeall; ond bod i’w galon ei datguddio ei hun.

18:3 Wrth ddyfodiad y drygionus y daw diystyrwch, a chyda gogan, gwaradwydd.

18:4 Geiriau yng ngenau gŵr sydd fel dyfroedd dyfnion; a ffynnon doethineb sydd megis afon yn llifo.

18:5 Nid da derbyn wyneb yr annuwiol, i ddymchwelyd y cyfiawn mewn barn.

18:6 Gwefusau y ffôl a ânt i mewn i gynnen, a’i enau a eilw am ddyrnodiau.

18:7 Genau y ffôl yw ei ddinistr, a’i wefusau sydd fagi i’w enaid.

18:8 Geiriau yr hustyngwÿr sÿdd megis archollion, ac a ddisgynnant i gilfachau y bol.

18:9 Y neb a fyddo diog yn ei waith, sydd frawd i’r treulgar.

18:10 Tŵr cadarn yw enw yr ARGLWYDD: ato y rhed y cyfiawn, ac y mae yn ddiogel.

18:11 Cyfoeth y cyfoethog sydd iddo yn ddinas gadarn, ac yn fur uchel, yn ei dyb ei hun.

18:12 Cyn dinistr y balchïa calon gŵr; a chyn anrhydeddy bydd gostyngeiddrwydd.

18:13 Y neb a atebo beth cyn ei glywed, ffolineb a chywilydd fydd iddo.

18:14 Ysbryd gŵr a gynnal ei glefyd ef: ond ysbryd cystuddiedig pwy a’i cyfyd?

18:15 Calon y pwyllog a berchenoga wybodaeth; a chlust y doethion a gais wybodaeth.

18:16 Rhodd dyn a ehanga arno, ac a’i dwg ef gerbron penaethiaid.

18:17 Y cyntaf yn ei hawl a dybir ei fod yn gyfiawn: ond ei gymydog a ddaw ac a’i chwilia ef.

18:18 Y coelbren a wna i gynhennau beidio, ac a athrywyn rhwng cedyrn.

18:19 Anos yw ennill ewyllys da brawd pan ddigier, na dinas gadarn: a’u hymryson sydd megis trosol castell.

18:20 A ffrwyth genau gŵr y diwellir ei fol; ac o ffrwyth y gwefusau y digonir ef.

18:21 Angau a bywyd sydd ym meddiant y tafod: a’r rhai a’i hoffant ef a fwytânt ei ffrwyth ef.

18:22 Y neb sydd yn cael gwraig, sydd yn cael peth daionus, ac yn cael ffafr gan yr ARGLWYDD.

18:23 Y tlawd a ymbil; a’r cyfoethog a etyb yn erwin.

18:24 Y neb y mae iddo gyfeillion, cadwed gariad: ac y mae cyfaill a lŷn wrthyt yn well na brawd.

19:1 Gwell yw y tlawd a rodio yn ei uniondeb, iialr triws ei wefusau, ac yntau yn ffôl.

19:2 Hefyd, bod yr enaid heb wybodaeth, nid yw dda; ar hwn sydd brysur ei draed a becha.

19:3 Ffolineb dyn a ŵyra ei ffordd ef: a’i galon a ymddigia yn erbyn yr ARGLWYDD.

19:4 Cyfoeth a chwanega lawer o gyfeilhon: hond y tlawd a ddidolir oddi wrth ei gymydog.

19:5 Tyst celwyddog ni bydd dieuog: a lluniwr celwyddau ni ddianc.

19:6 Llawer ymbiliant o flaen pendefig: a phawb sydd gyfaill i’r hael.

19:7 Holl frodyr y tlawd â’i casânt ef - pa faint mwy yr ymbellha ei gyfeillion oddi wrtho? er maint a ymnheddo, ni throant ato

19:8 A gaffo ddoethitleb a gâr ei enaid: a gadwo ddeeall a ennill ddaioni.

19:9 Tyst celwyddog ni bydd dieuog, a thraethwr celwyddau a ddifethir.

19:10 Nid gweddaidd i ffôl hyfrydwch: anweddeiddiach o lawer i was arglwyddiaethu ar benaethiaid.

19:11 Synnwyr dyn a oeda ei ddigofaint ef: a harddwch yw iddo fyned drog gamwedd.

19:12 Llid y brenin sydd megis rhuad llew ieuanc: ond ei ffafr ef sydd megis gwlith ar laswellt

19:13 Mab ffôl sydd orthrymder i’w dad: ac ymserth gwraig sydd megis defni parhaus.

19:14 Tŷ a chyfoeth ŷnt etifeddiaeth y tadau: ond rhodd yr ARGLWYDD yw gwraig bwyllog.

19:15 Syrthni a bair drymgwsg: ac enaod twyllodrus a newyna.

19:16 Y neb a gadwo y gorchymyn a geidw ei enaid: a’r neb a esgeuluso ei ffyrdd fydd farw.

19:17 Y neb a gymero drugaredd ar y tlawd, sydd yn rhoddi echwyn i’r ARGLWYDD; a’i rodd a dâl efe iddo drachefn.

19:18 Cerydda dy fab tra fyddo gobaith; ac nac arbeded dy enaid ef, i’w ddifetha.

19:19 Y mawr ei ddig a ddwg gosbedigaeth: canys os ti a’i gwaredi, rhaid i ti wneuthur hynny drachefn.

19:20 Gwrando gyngor, a chymer addysg; fel y byddych ddoeth yn dy ddiwedd.

19:21 Bwriadau lawer sydd yng nghalon dyn: ond cyngor yr ARGLWYDD, hwnnw a saif.

19:22 Deisyfiad dyn yw ei dragaredd ef: a gwell yw y dyn tlawd na’r gŵr celwyddog.

19:23 Ofn yr ARGLWYDD a dywys i fywyd: a’r neb y byddo ganddo a erys yn ddiwall, heb i ddrwg ymweled ag ef.

19:24 Y dyn swrth a gudd ei law yn ei fynwes, ac ni estyn hi at ei enau.

19:25 Taro watwarwr, a’r ehud fydd gyfrwysach: a phan geryddych y deallus, efe a ddeall wybodaeth.

19:26 Mab gwaradwyddus gwarthus a anrheithia ei dad ac a yrr ei fam ar grwydr

19:27 Fy mab, paid â gwrando yr addysg a bair i ti gyfeiliorni oddi wrth eiriau gwybodaeth.

19:28 Tyst y fall a watwar farn: a geniau y drygionus a lwnc anwiredd

19:29 Barn sydd barod i’r gwatwarwyr, a chleisiau i gefn y ffyliaid.

PENNOD 20
20:1 Gwatwarus yw gwin, a therfysgaidd yw diod gadarn: pwy bynnag a siomir ynddi, nid yw ddoeth.

20:2 Megis rhuad flew ieuanc yw ofn y brenin: y mae y neb a’i cyffrô ef i ddigofaint yn pechu yn erbyn ei enaid ei hun.

20:3 Anrhydeddus yw i ŵr beidio ag ymryson: ond pob ffôl a fyn ymyrraeth.

20:4 Y diog nid ardd, oherwydd oerder y gaeaf; am hynny y cardota efe y cynhaeaf, ac ni chaiff ddim.

20:5 Megis dyfroedd dyfnion yw pwyll yng nghalon gŵr: eto y gŵr call a’i tyn allan.

20:6 Llawer dyn a gyhoedda ei drugarowgrwydd ei hun.- ond pwy a gaiff ŵr ffyddlon?

20:7 Y cyfiawn a rodia yn ei uniondeb: gwyn eu byd ei blant ar ei ôl ef.

20:8 Brenin yn eistedd ar orsedd barn, a wasgar â’i lygaid bob drwg.

20:9 Pwy a ddichon ddywedyd, Mi a lanheais fy nghalon, glân wyf oddi wrth fy mhechod?

20:10 Amryw bwysau, ac amryw fesurau, ffiaidd gan yr ARGLWYDD bob un o’r ddau.

20:11 Bachgen a adwaenir wrth ei waith, ai pur ai uniawn yw ei waith.

20:12 Y glust yn clywed, a’r llygad yn gweled, yr ARGLWYDD a wnaeth bob un o’r ddau.

20:13 Na châr gysgu, rhag dy fyned yn dlawd: agor dy lygaid, fel y’th ddigoner â bara.

20:14 Drwg, drwg, medd y prynwr: ond pan êl o’r neilltu, efe a ymffrostia.

20:15 Y mae aur, a gemau lawer: ond gwefusau gwybodaeth sydd ddodrefnyn gwerthfawr.

20:16 Cymer wisg y gŵr a fachnïo dros estron; a chymer wystl ganddo dros estrones.

20:17 Melys gan ŵr fara trwy ffalsedd: ond o’r diwedd ei enau a lenwir â graean.

20:18 Bwriadau a sicrheir trwy gyngor: a thrwy gyngor diesgeulus dos i ryfela.

20:19 Y neb a fyddo athrodwr a ddatguddia gyfrinach: am hynny nac ymyrr â’r hwn a wenieithio â’i wefusau.

20:20 Y neb a felltithio ei dad neu ei fam, ei gannwyll a ddiffoddir yn y tywyllwch du.

20:21 Etifeddiaeth a geir ar frys yn y dechreuad; ond ei diwedd ni fendithir.

20:22 Na ddywed, Mi a dalaf ddrwg: disgwyl wrth yr ARGLWYDD, ac efe a’th achub.

20:23 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD amryw bwysau; a chlorian twyflodrus nid yw dda.

20:24 Oddi wrth yr ARGLWYDD y mae cerddediad gŵr: ond beth a ddeall dyn o’i ffordd ei hun?

20:25 Magl yw i ŵr lyncu peth cysegredig; ac wedi addunedu, ymofyn.

20:26 Brenin doeth a wasgar yr annuwiol, ac a dry yr olwyn arnynt.

20:27 Cannwyll yr ARGLWYDD yw ysbryd dyn, yn chwilio holl gelloedd y bol.

20:28 Trugaredd a ffyddlondeb a gadwant y brenin; a’i orseddfa a gadarnheir trwy drugaredd.

20:29 Gogoniant gwŷr ieuanc yw eu nerth; a harddwch hynafgwyr yw gwallt gwyn.

20:30 Cleisiau briw a lanha ddrwg: felly y gwna dyrnodiau gelloedd y bol.

PENNOD 21
21:1 Fel afonydd o ddwfr y mae calon y brenin yn llaw yr ARGLWYDD: efe a’i try hi lle y mynno.

21:2 Pob ffordd gŵr sydd uniawn yn ei olwg ei hun: ond yr ARGLWYDD a bwysa y calonnau.

21:3 Gwneuthur cyfiawnder a barn sydd well gan yr ARGLWYDD nag aberth.

21:4 Uchder golwg, a balchder calon, ac âr yr annuwiol, sydd bechod.

21:5 Bwriadau y diesgeulus sydd at helaethrwydd yn unig: ond yr eiddo pob prysur at eisiau yn unig.

21:6 Trysorau a gasgler â thafod celwyddog, a chwelir megis gwagedd gan y neb sydd yn ceisio angau.

21:7 Anrhaith yr annuwiol a’u difetha hwynt, am iddynt wrthod gwneuthur barn.

21:8 Trofaus a dieithr yw ffordd dyn: ond y pur sydd uniawn ei waith.

21:9 Gwell yw bod mewn congl yn nen tŷ, na bod gyda gwraig anynad mewn tŷ eang.

21:10 Enaid yr annuwiol a ddeisyf ddrwg, nid grasol yw ei gynlydog yn ei olwg ef.

21:11 Pan gosber gwatgwarwr, y bydd yr ehud gallach: a phan ddysger y doeth, efe a dderbyh wybodaeth.

21:12 Call y mae y cyfiawn yn ystyried am dŷ yr annuwiol: ond y mae DUW yn difetha y rhai annuwiol am eu drygioni.

21:13 Y neb a gaeo ei glust rhag llef y tlawd, a lefain ei hunan, ac nis gwrandewir ef.

21:14 Rhodd yn y dirgel a dyr ddigofaint; a gwobr yn y fynwes, lid cryf.

21:15 Llawen gan y cyfiawn wneuthur barn: ond dinistr fydd i weithwyr anwiredd.

21:16 Dyn yn myned ar gyfeiliorn oddi ar ffordd deall, a orffwys yng nghynulleidfa y meirw.

21:17 Y neb a garo ddifyrrwch, a ddaw i dlodi: a’r neb a garo win ac olew, ni bydd gyfoethog.

21:18 Yr annuwiol a roddir yn iawn dros y cyfiawn, a’r troseddwr dros yr uniawn.

21:19 Gwell yw aros yn yr anialwch, na chyda graig anynad ddicllon.

21:20 Y mae trysor dymunol, ac olew, yn nhrigfa y doeth; ond dyn ffôl a’u llwnc hwynt.

21:21 Y neb a ddilyno gyfiawnder a thrugaredd, a gaiff fywyd, cyfiawnder, ac anrhydedd.

21:22 Y doeth a ddring i ddinas y cedyrn, ac a fwrw i lawr y cadernid y mae hi yn hyderu arno.

21:23 Y neb a gadwo ei enau a’i dafod, a geidw ei enaid rhag cyfyngder.

21:24 Y balch a’r gwatwarwr uchel, yw enw y gŵr a wnelo beth mewn dicllonedd balch.

21:25 Deisyfiad y diog a’i lladd: canys ei ddwylo a wrthodant weithio:

21:26 Yn hyd y dydd y mae yn fawr ei awydd: ond y cyfiawn a rydd, ac ni arbed.

21:27 Aberth y rhai annuwiol sydd ffiaidd: pa faint mwy, pan offrymant mewn meddwl drwg?

21:28 Tyst celwyddog a ddifethir: ond y gŵr a wrandawo, a lefara yn wastad.

21:29 Gŵr annuwiol a galeda ei wyneb: ond yr uniawn a gyfarwydda ei ffordd.

21:30 Nid oes doethineb, na deall, na chyngor, yn erbyn yr ARGLWYDD.

21:31 Y march a ddarperir erbyn dydd y frwydr: ond ymwared sydd oddi wrth yr ARGLWYDD.

PENNOD 22
22:1 Mwy dymunol yw enw da na chyfoeth lawer; a gwell yw ffafr dda nag arian, ac nag aur.

22:2 Y tlawd a’r cyfoethog a gydgyfarfyddant: yr ARGLWYDD yw gwneuthurwr y rhai hyn oll.

22:3 Y call a genfydd y drwg, ac a ymgûdd: ond y ffyliaid a ânt rhagddynt, ac a gosbir.

22:4 Gwobr gostyngeiddrwydd ac ofn yr ARGLWYDD, yw cyfoeth, ac anrhydedd, a bywyd

22:5 Drain a maglau sydd yn ffordd y cyndyn: y neb a gadwo ei enaid, a fydd bell oddi wrthynt hwy.

22:6 Hyfforddia blentyn ym mhen ei ffordd; a phan heneiddio nid ymedy â hi.

22:7 Y cyfoethog a arglwyddiaetha ar y tlawd; a gwas fydd yr hwn a gaffo fenthyg i’r gŵr a roddo fenthyg.

22:8 Y neb a heuo anwiredd a fed flinder; a gwialen ei ddigofaint ef a balla.

22:9 Yr hael ei lygad a fendithir: canys efe a rydd o’i fara i’r tlawd.

22:10 Bwrw allan y gwatwarwr, a’r gynnen ac â allan; ie, yr ymryson a’r gwarth a dderfydd.

22:11 Y neb a garo lendid calon, am ras ei wefusau a gaiff y brenin yn garedig iddo.