Geiriadur Catalaneg-Cymraeg - Diccionari de català i gal·lès - Catalan-Welsh Dictionary

http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_r_1094k.htm

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)
Diccionari català-gal·lès
(per a gal·lesoparlants)

r - rusticà

R,r
1 llythyren r (enw: era)

rabada
1 ffolen, pen ôl

rabadà
1 bugail = bachgen sy'n bugeilio

rabassa
1 boncyff

rabassa morta
1 [cytundeb ynglyn â rhentu tir at dyfu gwinwydd, a ddeuai i ben unwaith bod deuparth y planhigion wedi marw]

rabassaire
1 deiliad tir yn ôl cytundeb o’r math “rabassa mörta”

rabassut
1 cydnerth

Rabat
1 Rabát

rabeig
1 mwydiad
2 llyn (mewn afon)
3 merddwr
4 pleser
5 ymdrochiad

rabejar
1 mwydo
2 trochi mewn dwr
3 ymhyfrydu mewn

rabell
1 pren olifau gwyllt

rabent
1 cyflym

rabera
1 praidd

rabí
1 rabbi

ràbia
1 cynddaredd
2 y gynddaredd
3 tenir-li ràbia dal dig yn erbyn, bod â'ch pwmp ar
4 agafar-li ràbia rhoi'ch cas ar, cymryd yn erbyn
5 quina ràbia! mae'n yn hala i'n benwan!
6 fer-li ràbia hala'n benwan holics

rabiola
1 pwl o dymer drwg
1 sbel o lefain

rabior
1 ysu
2 plycio, plwcan

rabïut
1 pigog, cecrus, piwis

Rabós d'Empordà
1 trefgordd (l'Alt Empordà)

raça
1 hil
2 brîd
3 cyff

ració
1 dogn
2 rhan
3 cyfran = bwyd wedi ei weini

racionar
1 rhesymu

racional
1 rhesymol

racionalisme
1 rhesymoliaeth

racionament
1 dogni

racionar
1 dogni
2 rhoi allan

racisme
1 hiliaeth

racista
1 hilyddol
2 (eg) hiliwr

racó
1 cornel (o fewn adeilad)
2 tamaid
3 stwff
4 cynilon
5 racó de món lle anghysbell
racons amagats lleoedd cuddiedig

(el) Racó d'Ademús
1 comarca (Deheubarth Gwledydd Catalonia)

raconer
1 cornel (cymhwysair) (dodrefn)
armari raconer cwpwrdd cornel

raconera
1 cwpwrdd cornel

radar
1 radar

radi
1 radiws
2 adain olwyn
3 amrediad
4 radi d'acció cylch awdurdod

radi
1 radiwm

radiació
1 pelydriad
2 darlledu

radiar
1 pelydru
2 arbelydru
3 darlledu

radical
1 trylwyr
2 rádical

radicar
1 bod wedi ei wreiddio; (anhawster, problem) bod

La problema en la meva opinió no radica en això sinó... (El Punt 2004-01-23) Nid hynny yw’r broblem yn fy marn i, ond yn hytrach...

radicat
1 wedi ei leoli
...en una clínica pública radicada a Catalunya
...mewn clinic cyhoeddus yng Nghatalonia (“wedi ei leoli yng Nghatalonia”)

ràdio
1 radio
2 radio = set radio
3 neges radio

radioaficionat
1 darlledwr ámatur, darlledwr cartref

radioactivitat
1 ymbelydriad

radiodifusió
1 darlledu

radiofònic
1 (cymhwysair) radio

radiografia
1 radiograffeg
2 llun pelydr-X

radiograma
1 llun pelydr-X
2 neges radio

radionovela
1 cyfres radio

radiooient
1 cynulleidfa'r radio (cymhwysair)

radiooient
1 gwrandäwr, gwrandawraig

radioscòpia
1 radioscopeg

radioteràpia
1 radiothérapi

Rafal
1 trefgordd (el Baix Segura)

Treflan Gastileg ei hiaith yn ôl Cyffedinfa Valencia.

Enw Castileg: Rafal

ràfec
1 bargodion
2 talcen ty, piniwn

ràfega
1 gwth o wynt
2 fflach
3 cawod (o fwledi)
les ràfegues de les metralletes y cawodau o fwledi o’r peirianddryllau

Rafel Bunyol
1 trefgordd (l'Horta)

Rafelcofer
1 trefgordd (la Safor)

Rafelguaraf
1 trefgordd (la Ribera Alta)

Ràfels
1 trefgordd (el Matarranya)

(el) Ràfol d'Almúnia
1 trefgordd (la Marina Alta)

(el) Ràfol de Salem
1 trefgordd (la Vall d'Albaida)

rai
1 rafft

rai
1 això rai dim problem

Rai
1 trefgordd (el Capcir)

raier
1 rafftwr

raig
1 pelydryn
raig de sol pelydryn haul
2 ffrwd
3 a raig yn doreithiog;
perdre calés a raig fet colli arian
4 a raig fet yn helaeth
5 beure a raig yfed ffrwd o win (o wingroen)
6 un raig de ffrwd o

raïm
1 grawnwin

suc de raïm sudd grawnwin

raió
1 reion

rajà
1 raja

Rajadell
1 trefgordd (el Bages)

rajar
1 ffrydio, pistyllu
La font no raja Does dim dw^r yn y ffynnon / pistyll

D’on no n’hi ha no en pot rajar

(dywediad) (“O’r fan lle nad oes dim ni ellir ffrydio ohono”)

Ni ellir tynnu gwaed o garreg,

Nid hawdd tynnu mêr o bost,

Nid hawdd tynnu mêl o faen

rajol
1 teilsen

rajola
1 teilsen lorio

rajolí
1 ffrwd fain

ral
1 (hanes) darn o arian = 25 sentims, chwarter pesseta

ralinga
1 rhaff odre (rhaffau godre) – ar gyfer hwyl llong

rall
1 clebran (Cataloneg Uwchfynyddol) (Cataloneg yr Ynysoedd)

Ralleu de Conflent
1 trefgordd (el Conflent)

ram
1 cangen
2 bwnshyn (blodau)
3 ram d’aigua cawod o law
4 ram de l'aigua pandy
ser del ram de l'aigua bod yn gyfunryw-wr
5 ram de Pasqua cangen palmwydden
Diumenge de Rams Sul y Blodau
6 fer Pasqua abans de Rams mynd yn feichiog cyn priodi (“gwneud Pasg cyn Sul y Blodau”)
7 ram de bogereia pwl o wallgofrwydd

rama
1 brigyn
2 canghennau

ramader
1 gwartheg, da (cymhwyseiriau)
2 camí ramader ffordd borthmyn

ramader
1 gwarthegydd, porthmon gwartheg

ramaderia
1 gwarthegyddiaeth

ramat
1 gyr (o dda), praidd, diadell

rambla
1 nant = nant ysbeidiol
2 gwely nant
3 llaid, silt, llifwaddod
4 rhodfa;
La Rambla – enw rhodfa ar wely hen nant ym Marselona

rambo
1 rambo = dyn treisgar

ramificació
1 cangheniad

ramificar-se
1 canghennu

Ramon
1 (enw dyn)

rampa
1 ramp
2 llethr

rampa
1 cwlwm gwythi, cramp

rampell
1 chwiw
2 pwl o dymer drwg
tenir rampells d'humor bod yn oriog

rampinyar
1 dwyn

rampoina
1 gwehilion

Rams
1 (Diumenge de Rams) Sul y Blodau; gweler ram

ran
1 Gweler: arran

ranci
1 llwydaidd
2 hen-ffasiwn

3 darfodedig

És una mostra de la intolerància més rància i obtusa

Mae’n esiampl o’r annioddefgarwch mwyaf darfodedig a phendew

rancor
1 (teimlad) chwerwder

rancorós
1 (teimlad) chwerw

rancúnia
1 (teimlad) chwerwder

Em sembla desmesurada la teva rancunia envers ERC
Mae dy chwerwder tuag at ERC yn ymddangos imi yn afresymol (“yn ormodol”)

randa
1 ymyl les
2 contar fil per randa esbonio yn fanwl (“cyfrif edefyn ymyl les”)

ranera
1 crygni
la ranera de la mort rhwnc angau, rhonc angau

rang
1 rheng

ranura
1 rhych, rhigol

ranxo
1 ransh = tir fferm fawr Americanaidd; yr adeiladau ar y fferm hon

L'exèntric artista obrirà al públic el seu ranxo de Califòrnia durant tot un dia

Bydd y canwr ecsentrig yn agor ei ransh yng Nghaliffornia i’r cyhoedd am ddiwrnod cyfan
2 (Morwriaeth) lle'r criw, trigfan y criw mewn llong
3 (Milwriaeth) pryd o fwyd; fel arfer, un plât yn unig,
a weinir i filwyr, morwyr, carcharorion
4 pryd o fwyd am ddim i'r gymuned, mewn gwylmabsant neu gárnifal

raó
1 rheswm
per raons professionals yn rhinwedd eich swydd
2 gwybodaeth
3 donar-li la raó a cytuno â
donar-li la raó a dangos bod (rhywun) yn iawn
(Y Gyfraith) dyfarnu o blaid rhywun, rhoi dyfarniad o blaid rhywun
El Tribunal Suprem ha donat la raó a la familía
Mae’r Goruchaf Lys wedi rhoi dyfarniad o blaid y teulu

4 no mancar-li ráo (a algú) bod yn iawn

Van dir que no sabríem gastar els diners que haviem guanyat amb seny, i potser no els mancava raó.

Fe ddywedasant na fyddem yn gwybod sut i wario’r arian yr oeddem wedi ei ennill yn synhwyrol, ac efallai yr oeddynt yn iawn (“nid oedd rheswm yn eisiau ganddynt”)

5 donar-li raó de rhoi gwybodaeth am
6 tenir raó bod yn iawn
Té més raó que un sant Mae’n llygad ei le (“Mae e’n gywirach na sant”)

El meu avi em deia que només hi ha dos partits: els que s’atipen i els que es volen atipar. I tenia més raó que un sant.

Dywedai fy nhad-cu nad oedd ond dau fath o blaid - y sawl sydd yn stwffio ei hun a’r sawl sydd yn ymofyn ei stwffio ei hun. Ac yr oedd llygad ei le

Tens tota la raó Rwyt ti’n berffaith iawn
7 a raó de yn ôl cyfradd o

Actualment els valencians estan perdent la llengua a raó de l'1% anual

Ar hyn o bryd y mae’r Falensiaid yn colli’r iaith yn ôl cyfradd o un y cant bob blwyddyn

raonar
1 rhewsymu
2 siarad

rapaç
1 rheibus, ysglyfaethus
ocell rapaç aderyn rheibus, aderyn ysglyfaethus
2 lladronllyd
3 (anifail) rheibus, ysglyfaethus, ysglyfiol,
4 (aderyn) rheibus, ysglyfaethus

rapacitat
1 rhaib, rheibusrwydd

rapada
1 cneifiad
2 (pen) cropiad

rapador
1 barbwr
2 cneifiwr

..1 rapar
1 eillio, siafio
2 (pen) cropio

..2 rapar
1 (olifwydden) blodeuo

rapè
1 snisin

rapejar
1 dwyn, lladrata

..1/ ràpel
1 abseiliad (= disgyn ochr mynydd ar raff)

..2/ ràpel
1 disgownt arbennig

ràpid
1 cyflym
2 (enw) ràpid trên cyflwym
3 (enw) ràpids geirw, dyfroedd gwyllt

rapidament
1 yn gyflym

rapidesa
1 cyflymder
amb rapidesa yn gyflym

rapiditat
1 cyflymder

rapinya
1 ymosod a dwyn

2 ocells de rapinya adar rheibus, adar ysglyfaethus
aus de rapinya adar rheibus, adar ysglyfaethus

rapinyaire
1 aderyn rheibus, aderyn ysglyfaethus
2 lleidr

rapinyador
1 lladronllyd
2 (enw) lleidr

rapinyar
1 dwyn, lladrata

La Inquisició va ser destinada a rapinyar els béns dels jueus
Diben y Chwil-lys (Chwil-lys Castilia) oedd dwyn eiddo’r Iddewon

rapir
1 = raptar

rapsode
1 adroddwr

rapsòdia
1 rhápsodi

rapsòdic
1 rhapsodïadd

rapsodista
1 adroddwr

raptar
1 herwgipio, cipio, dwyn ymáith

rapte
1 herwgipiad, cipiad, dwyn ymáith
2 el rapte de les sabines cipiad y Sabinesau, cipio’r Sabinesau

raptor
1 herwgipiwr, herwgipwraig

Raquel
1 (enw merch) Ratshel

raqueta
1 raced
raqueta de tennis raced tenis
2 esgid eira ar ffurf raced

raquial
1 racidaidd

raquidi
1 racidaidd

raquis
1 (planhigyn) echelin deilen, racis
O’r Groeg rhakhis = gwrym

raquític
1 llechog
2 pitw, annigonol

raquitis
1 = raquitisme

raquitisme
1 y llechau, y llech, gwaith y llech

rar
1 anghyffredin
2 òd, hynod
és rar que... mae’n òd fod...
3 anaml
rares vegades yn anaml
4 prin
amb rares excepcions ag eithriadau prin
5 (Ffiseg) tenau

rarament
1 yn anaml

rarejar
1 prinháu

raresa
1 prinder
2 peth prin
3 hynodrwydd
4 pwl o dymer

..1/ ras ansoddair
1 (blew) byr
animal de pèl ras anifail blew byr
portar la barba rasa bod gennych farf wedi ei dorri’n fyr
2 fflat, gwastad
3 cel ras wybren glir
4 fer taula rasa dechrau o'r newydd, dechrau â llechen lân
5 nenfwd
6 (cynnwys) cyfuwuch â rhan uchaf cynhwysydd; hyd y fyl, hyd yr ymyl
7 (hedfa) isel iawn, bron cydwastad â’r ddaear
8 (mesur) llawn
9 tirar ras saethu’n isel
10 passar ras (algú) mynd heibio i rywun yn gyflym
11 a camp ras yn yr awyr agored

12 ras i curt yn gryno

Catalunya te ras i curt el que es mereix Mae gan Gatalonia, yn gryno, ei haeddiant

..2/ ras enw
1 tir gwastad heb goed yn y mynydd
2 al ras yn yr awyr agored

dormir al ras

cysgu dan y sêr,

cysgu yn y stafell werdd,

cysgu yn yr awyr iach
cysgu allan,

cysgu yn sawdl y clawdd,

cysgu ym môn y clawdd,

cysgu yng nghlais y clawdd
Hefyd: passar la nit al ras

..3/ ras enw
1 satin, sidan gloyw (o’r enw lle Arràs, Gogledd Ffrainc)

rasa
1 ffos
2 ffos traenio

rasament
1 yn blaen, yn agored

rasant
1 sydd yn braidd gyffwrdd
2 (enw) graddfa

rasar
1 braidd gyffwrdd

rasca
1 crafiwr

rascaculs
1 slèd, slej; cerbyd â goseiliau a ddefnyddir i sglefrio ar eira (“crafu + tinau”)

rascada
1 (gweithred) crafiad
fer-li una rascada (a alguna cosa, a algú) crafu (rhywun, rhywbeth)
2 crafiad = croen toredig
3 crafiad = toriad mewn arwyneb

rascador
1 (offeryn) crafiwr, rhathell, ffeil

rascadures
1 naddion

rascar
1 crafu
2 crafu i ffwrdd
3 bod yn arw

rascassa
1 sgorpion môr

rascla
1 = rascló

rasclada
1 cribiniad
2 (dail) cribinio at ei gilydd
3 (chwyn) diwreiddio â rhaca
4 ( tywod, pridd) llyfnháu â rhaca

rasclador ansoddair
1 sydd yn cribinio (gwellt, ayyb)

rasclar
1 cribinio

rascle
1 rhaca
2 og

rasclet
1 og
2 cribin fach
3 cyn, gaing
4 (Celfyddyd) cyn, gaing
5 bwyell fach at dynnu rhusgl corc

rascló
1 rhaca fach
2 (Rallus aquaticus) rhegen ddw^r

Rasigueres
1 trefgordd (la Fenollada) Yma y siaredir Ocsitaneg â dylanwad y Gatalaneg arni

raspa
1 rhathell, ffeil

raspall
1 brwsh
2 raspall del cap brwsh gwallt
3 raspall de les ungles brwsh ewinedd
4 raspall de dents brwsh dannedd

raspallar
1 brwshio

raspall de dents
1 brwsh dannedd

raspament
1 crafu

raspar
1 crafu

Rasquera
1 trefgordd (la Ribera d'Ebre)

rasqueta
1 (offeryn) crafiwr

rastre
1 ôl
2 trywydd
3 No n'ha quedat ni rastre Does mo'i ôl i'w weld

rastrejar
1 dilyn trywydd (un)

rasurar
1 eillio

rata
1 llygoden fawr (llygoden ffrengig, llygoden ffyrnig)

estar més avall que les rates de claveguera bod yn is na llygod y garthffos (wrth sôn am wehilion cymdeithas)

ratadura
1 twll llygoden fawr

ratafia
1 rataffia

rata-pinyada
1 ystlum

ratar
1 hel llygod, llygota

ratera
1 trap llygod

ratificació
1 cadarnhâd, cadarnháu

ratificar
1 cadarnháu

ratlla
1 llinell
2 rhesen
3 (chwaraeon) llinell
4 (ardal) ffin
5 passar de la ratlla mynd dros y tresi, mynd yn rhy bell
6 posar a ratlla atal
7 passar ratlla a diléu
8 estar a la ratlla dels cinquanta (“bod ar linell yr hanner cant”) tynnu ymlaen at yr hanner cant, gyrru at yr hanner cant, bod bron yn bum deg oed
9 rhesen
10 crafia (paent, carreg)
11 llinell (ar y llaw)
12 (brethyn) rhesen
13 (printio) llinell
14 (côd mors) dash
15 (trwser) plyg
16 (gwallt) rhesen wen, rhaniad

ratllador/a
1 gratur, gratiwr (ar gyfer briwsion bara, caws)

ratllar
1 llinellu = rhoi llinellau
2 crafu (paent)
3 (paentio) strimyn, stremp
4 gratio (bara, caws)

ratllat
1 rhesog
2 (papur) llinellog
3 (paent) wedi ei grafu
4 (caws) wedi ei gratio

ratllat (enw gwrywaidd)
1 llinellau wedi eu tynnu ar bapur
2 patrwm â streipiau

ratolí
1 llygoden

rata-penada
1 ystlum [= rata-pinyada]

rat-penat
1 ystlum [= rata-pinyada]

ratxa
1 gwth o wynt
2 rhesen, strimyn
3 sbel
4 a ratxes (gweithio, ayyb) bob yn ail â pheidio

ràtzia
1 cyrch (milkrol, heddlu)
des de va iniciar-se la ràtzia contra els immigrants
oddi ar gychwyn cyrch yr heddlu ar y mewnfudwyr
2 cyrch dros ffin

rauc
1 cryg
2 (sw^n) anhyfryd

rauc
1 (llyffant) crawc

raucar
1 crawcian, rawcio

rau-rau
1 edifarhâd, cnofa cydwybod

raure
1 crafu
2 lefelu (cynnwys rhyw cynhwysydd fel ei bod yn gydwastad a'r ymyl)
3 clirio
4 chwynu
5 (berf hen wrthrych), dod i ben
6 (berf hen wrthrych), aros
7 (berf hen wrthrych), gorwedd

rauxa
1 ysgogiad, hwrdd
2 pwl

rauxós
1 cynhellol
2 anrhagweldadwy

raval
1 pen y dref, rhan o dref y tu allan i dref gaerog
2 maestref = pentre neu fferm ar ymyl tref
3 enw lle - e.e. El Raval (1) Barcelona, (2) Cardona, etc

rave
1 rhuddygl (planhigyn)
2 rhuddygl (gwreiddyn bwytadwy y planhigyn)
3 peth diwerth, ffeuen, botwm corn
no importar-li un rave (a algú) (alguna cosa) ddim yn hidio ffeuen (am rhywbeth)
4 agafar el rave per les fulles cael y pen chwithig i'r llinyn, camddeall yn llwyr
(yn llythrennol: “cymeryd y rhuddygl gerfydd y dail”)

Jugant amb la gramatica i agafant el rave per les fulles es poden dir moltes bestieses

ravenar
1 cae rhuddygl

ravenera
1 (Raphanus sativus) rhuddygl
2 plat rhuddygl (i ddal rhuddygl ar y bwrdd)

rave de mar
1 (Cakile maritima) hegydd arfor

ravenissa
1 (enw cyffredin ar fath o blanhigyn) cedw

ravenissa blanca
1 (Diplotaxis erucoides) cedw gwyr yn âr

ravenissa borda
1 (Sinapsis arvensis) cedw gwyllt

ravenissa incana
1 (Hirschfeldia incana) cedw penllwyd

rave rusticà
1 (Armoricacia rusticana) rhuddygl poeth

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització
2005-02-06 :: 2005-03-22 2005-03-24

····
Ble'r wÿf i? Yr ÿch chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weørr am ai? Yuu ørr vízïting ø peij frøm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website