Geiriadur Catalaneg-Cymráeg / Diccionari de català i gal·lès - d07-m05-2005 - Catalan-Welsh Dictionary

http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_del_1720k.htm

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)
Diccionari català-gal·lès
(per gal·lesoparlants)

DEL-DERRUIR

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització
2005-03-09

del
1 (= de + el) o’r

del
1 am ei bod mor..., cymaint

delació
1 condemniad
2 hysbysrwydd

de la mateixa manera que
1 yn yr un modd â

delatar
1 hysbysu = dweud wrth (yr heddlu, etc)
2 bradychu

delator
1 bradychol

delator
1 bradychwr, cyhuddwr
2 bradwr = un sydd yn annheyrngar i’w bobl neu gyd-genedl

del cert
1 i sicrwydd
saber del cert gwybod i sicrwydd

deleble
1 dileadwy

delectable
1 deliciós, plaent

delectació
1 pleser

delectança
1 pleser

delectar
1 swyno
2 delectar-se en ymhyfrydu mewn, ymbleseru mewn

delegació
1 dirprwyo
2 dirprwyaeth = cynrychiolwyr
3 delegació commercial dirprwyaeth fasnach
4 swyddfa gangen
5 swyddfa adran y llywodraeth
6 gorsaf heddlu
7 delegació d'Hisenda swyddfa Cyllid y Wlad (= swyddfa gangen)

delegar
1 dirprwyo

delegat
1 dirprwy
2 cynrychiolwr, asient

delejar
1 bod yn awyddus (i gael)

deler
1 awydd

delerós
1 awyddus

delerosament
1 yn awyddus

deleteri
1 (arogl) drwg
2 (athrawiaeth) dinistriol, andwyol
3 (nwy) gwenwynig

delfí
1 (Hanes) dolffin
2 aer

delfina
1 gwraig dolffin

deliberació
1 ystyriaeth

deliberadament
1 o fwriad

deliberant
1 (cynulliad) cydgynghorol

deliberar
1 dadlau / trafod / trin pwnc
2 deliberar si... trafod a ddylid...

deliberat
1 penderfynol, cadarn, di-droi’n-ôl
d'una manera deliberada o fwriad

deliberatiu
1 (cynulliad) cydgynghorol

delicadesa
1 bregusrwydd
delicadeses danteithion
2 teneuder
2 coethder, coethni
2 tringarwch, tact

delicat
1 tringar
2 (meinwe) main
3 (chwaeth) coeth, chwaethus
4 (iechyd) eiddil, gwan, bregus
5 (lliw) meddal
6 (gwahaniaeth) main
7 (sefyllfa) anodd, tringar
Estem en un moment delicat encara que no ho pugui semblar
Yr ÿm ni’n mentro ar dir anodd ar hÿn o brÿd er nad ÿw’n ymddangos fellÿ

8 (pwnc) anodd ei drin, tringar
tema delicat pwnc anodd ei drin, pwnc tringar
(Amb la nova immigració) el nou govern de La Generalitat té un altre tema delicat sobre la taula (El Punt 2004-01-10)
(Yn achos y mewnlifiad newÿdd) mae gan lywodraeth newÿdd y Gyffredinfa (llywodraeth Catalonia) bwnc arall anodd ei drin i ddelio ag e

9 (bwyta) amheuthun
10 (person) teimladwy
11 (person with food) dicra, misi
És molt delicat en el menjar Mae e’n fisi gyda’i fwyd

delícia
1 pleser mawr
El terrat és una delícia Mae gardd y to yn hyfryd iawn

deliciós
1 blasus

delicte
1 trosedd
delicte fiscal tramgwydd trethi
delicte de sang ymgais i lofruddio, ceisio llofruddio; loffruddiaeth
2 camwedd

delictuós
1 cosbadwy

delimitació
1 gosod ffiniau (ar rywbeth)

delimitar
1 gosod ffiniau (ar rywbeth)

delineació
1 darluniad, dyluniad

delineant
1 dyluniwr

delinear
1 darlunio, dylunio

delinquència
1 tramgwyddaeth

delinqüent
1 troseddwr, tramgwyddwr, camweddwr

delinquir
1 torri’r gyfraith

deliqüescent
1 gwlybyredd

delir-se
1 poeni

delirar
1 bod yn ddryslyd
2 siarad sothach

deliri
1 deliriwm

delírium trèmens
1 deliriwm tremens

delit
1 deléit
estimar amb deliri mopio’ch pen dros

delitós
1 hyfryd

delmar
1 gwneud galanastra ar
2 lloffruddio
3 dinistrio

delme
1 degwm

del migdia
1 y pnawn (rhwng deuddeg a dau o’r gloch)
les dues del migdia dau o’r gloch y pnawn

dels
1 (= de + els) o’r

dels darrers anys
1 yn y blynyddoedd diwethaf
un dels pitjors accidents d'autocar dels darrers anys
un o’r damweiniau bys mwyaf difrifol yn y blynyddoedd diwethaf

delta
1 delta – ardal ar ffurf triongl lle y mae afon yn ymarllwys i’r môr
2 (llythyren Roeg) delta

Deltebre
1 trefgordd (el Baix Ebre)

delusió
1 lledrith, rhithdyb

delusori
1 lledrithiol, rhithiol

del vespre
1 = (amser) yn y nos, yn yr hwyr, fin nos
les set del vespre saith o’r gloch yr hwyr

de luxe
1 moethus

demà
1 yfory, 'fory
Demà serà un altre dia (“Diwrnod arall fydd yfory”) Bydd yfory’n ddiwrnod arall; gŵr dieithr yw yfory - ni wyddys a fydd yn bosibl i ni fynd ymlaén â’rhyn yr ym yn ei wneud heddiw

No deixis per a demà el que puguis fer avui Heddiw piau hi, nid yfory

No deixis per a demà allò que pots fer avui Heddiw piau hi, nid yfory

2 demà mateix yfory (yn union)

demacrat
1 esgyrnog, llwglyd

demagog
1 démagog – areithiwr sydd yn addasu ei eiriau i apelio at ragfarnau’r gynulleidfa ac enill ei chefnogaeth

demagògia
1 demagogiaeth

demagògic
1 demagogaidd

demanaire
1 (rhywun sydd byth a hefyd yn gofyn am rywbeth)

demanar
1 gofyn

demanar-li col·laboració (a algú) amb (alguna cosa) gofyn (i rywun) gydweithredu (â rhywbeth), gofyn (i rywun) gymryd rhan (yn rhywbeth)
Possiblement es podria demanar-li col·laboració amb la campanya “Free Catalonia”

O bosibl gellid gofyn iddo gymryd rhan yn yr ymgyrch “Free Catalonia”

2 gofyn am
3 archebu
4 holi

demanar un favor
1 gofyn ffafr

demanda
1 galwad
a la demanda a ar orchymyn (rhywun), ar ofyn (rhywun)

demandar
1 erlyn, siwio

Els productors de la pel·lícula demanen a la protagonista i als co-productors Tom Hanks i la seva dona Tom Hanks uns 20 milions de dòlars.

Mae cynhyrchwyr y ffilm yn erlyn
2 gofyn am
3 deisebu
4 demandar (algú) dwyn achos yn erbyn (rhywun), dodi’r / rhoi’r gyfraith ar (rywun), mynd â (rhywun) i’r llys

demanar (algú) per (alguna cosa)

dwyn achos yn erbyn (rhywun) am (rywbeth)

demandar (algú) per falsetat dodi’r gyfraith ar (rywun) am ddweud celwydd

Els querellants han demandat per crims de guerra deu empreses nordamericanes que van fabricar l’Agent Orange

Mae’r achwynyddion wedi dwyn achos am droseddau rhyfel yn erbyn wyth cwmni Americanaidd a gynhyrchodd Agent Orange

demandat
1 diffynydd
2 (ysgariad) atebydd

demà passat
1 trennydd

de manera que
1 fel bod...

de manera definitiva
1 yn bendant

de manera extensiva
1 yn fanwl

de memòria
1 ar eich cof
aprendre alguna cosa de memoria dysgru rhywbeth ar eich cf

demarcació
1 darnodiad, diffiniad
línia de demarcació llinell derfyn
2 gwahanrediad, gwahaniaethiad
fer una demarcació estricta de gwahanredu yn glir rhwng dau beth
3 etholaeth
Parlaran els candidats de totes les demarcacions
Siaradiff ymgeiswyr yr etholaethau i gyd

demarcar
1 diffionio, darnodi, gosod terfynau

demència
1 gorffwylltra

dement
1 gorffwyll

dement
1 gwallgodfddyn, gwallgofwraig, un lloerig, un loerig

demèrit
1 anhaeddiant

demeritori
1 anhaeddiannol
2 annheilwng

demés
1 yn ogystal, at hynny
demés de yn ogystal â

demesia
1 gormodedd

demesiadiament
1 yn ormodol

demesiat
1 gormodol

demetre
1 gollwng, anfon i ffwrdd

democràcia
1 democratiaeth

pseudodemocràcia siwdo-ddemocratiaeth
2 llywodraeth ddemocrataidd
un suposat pla del règim castrista de desestabilitzar les democràcies llatinoamericanes (El Punt 2004-01-10)
cyllun tybiedig gan lywodraeth Castro i ansefydlogi llywodraethau democrataidd América Ladin

demòcrata
1 (ansoddair) démocrat
2 (enw gwrÿwaidd) démocrat

democràtic
1 democrataidd

democràticament
1 yn ddemocrataidd
Aquest és un govern elegit democràticament (El Punt 2004-01-26)
Llywodraeth wedi ei hethol yn ddemocrataidd ÿw hon

democratitzar
1 democrateiddio

demografia
1 demógraffi, demograffeg

demogràfic
1 demograffaidd , demograffig

demolició
1 chwalfa

demolidor
1 dinistriol, difethol, distrywiol
2 (ymresymiad) anorchfygol, grymus
3 (ymosodiad) diffeithiol

demolir
1 dymchwel, cgwalu

de molt
1 yn fawr iawn
Més d'un es va equivocar i de molt
Bu i lawer o bobl gamgymryd, a chamgymryd yn fawr a wnaethant

de moment
1 am y tro

de moment encara
1 hyd yn hyn

demoníac
1 cythreulig

demora
1 oediad
2 (morio) cyfeiriant, cyfeirbwynt
3 sense demora yn ddi-oed

demorar
1 oedi

demostrable
1 dangosadwy, profadwy, egluradwy

demostració
1 dangosiad
2 arddangosiad (emosiwn)

demostrar
1 dangos
2 ardangos

demostratiu
1 dangosol, dangosiadol

dempeus
1 ar eich traed
estar dempeus bod ar eich traed

denari
1 degol

denari
1 denariws

denegació
1 gwrthodiad, nacâd
2 gwrthodiad (apêl) (Y Gyfraith )

3 dilead, diddymiad

denegació de comanda dilead archeb, hybys fod prynwr wedi penderfynu peidio â phrynu rhywbeth a archebywd ganddo; hysbys fod gwerthwr ddim yn fodlon neu ddim yn gallu cyflenwi’r nywddau a archebwyd
denegació de comandes dilead archebion

dènau
1 (Deheubarth Gwledydd Catalonia) pedwar ar bymtheg, un deg naw (19)
[Catalaneg safonol: dinou]

denegar
1 gwrthod, nacáu

Dénia
1 trefgordd (la Marina Alta)

denieirola
1 (Gogledd Catalonia: Rosselló) cadw-mi-gei [Catalaneg safonol: guardiola]

denigració
1 difenwad, enllib

denigrador
1 difenwol, enllibus

denigrador
1 difenwr, enllibiwr

denigrant
1 diraddiol

denigrar
1 lladd ar

denominació
1 enwi (gweithred)
2 enwad
3 dynodiad
4 enw

denominador
1 enwadurol

denominador
1 (Mathemateg ) enwadur

denominar
1 enwadu
2 dynodi

denotació
1 dynodiad

denotar
1 dynodi

denou
1 (Deheubarth Gwledydd Catalonia) pedwar ar bymtheg, un deg naw (19) [Catalaneg safonol: dinou]

de nova creació
1 newydd ei ffurfio

dens
1 dwys
2 tew (hylif)
3 tew (mwg)
4 trwm (llyfr; araith)
5 tew (coed)

densament
1 trwch, yn drwch
2 densament poblat trwchus eich poblogaeth

densificar
1 dwysáu

densitat
1 dwysedd
2 cynhwysedd = dwysedd corff o'i fesur yn ôl y swm o fater i'r uned o faintioli

dent
1 dant
2 ysgithr
3 dant blaen
4 dant (llif)
5 dant (peiriant)
6 dent d'all ewin garlleg
7 armat fins a les dents llawnarfog, mewn llawn arfogaeth
8 cruixar de dents / petar de dents clecian, rhincian (dannedd) (o oerfel)
9 deixar-hi les dents bod ar ei golled (wrth gwrso / siaso)
10 dent de llet dant sugno, dant babi
11 dent incisiva dant blaen, blaenddant
12 ensenyar les dents dangos eich dannedd
13 escuradents pic dannedd, deintbig
14 no passar-se de les dents ni + bod dim cynnig i rywun gennych
15 parlar entre dents siarad dan eich gwynt / anadl / dannedd
16 prendre a dents gwneud eich gorau glas
17 riure de les dents enfora chwerthin gydag ymdrech
18 tenir bona dent bod ar eich cythlwng
tenir les dents llargues bod ar eich cythlwng
19 venir amb les dents esmolades bod yn barod i gladdu bwyd
20 voler agafar la lluna amb les dents ymofyn yr hyn sydd yn amhosibl

dentada
1 cnoad
2 brath, brathiad
3 ôl dannedd

dentadura
1 dannedd
dentadura postissa pâr o ddanedd dodi (Gogledd Cymru: par o ddannedd gosod)
2 tenir una bona dentadura bod dannedd da gan rywun

dental
1 deintiol

dentar
1 rhoi dannedd i
2 magu dannedd (baban)

dentat
1 danheddog (rhan o beiriant)
2 danheddog = (deilen) ac iddi ymyl ar lun min llif (botaneg)

dentat
1 dannedd
2 tenir un bon dentat bod dannedd da gan rywun

dent de lleó
1 dant y llew

dentell
1 dentyn = un o gyfres o flociau bach hirsgwar o dan ran ymdaflol cornis / pensaernïaeth /

dentellat
1 blaen-ddanheddog (IOA) = (deilen) ac iddi ddannedd ar yr ymyl sydd yn ymestyn tuag ymláen / botaneg /

denteta
1 dant bach
2 fer-li dentetes (1) tynnu dŵr o ddannedd un (2) gwneud i rywun genfigennu

dentició
1 danheddiad, deintiad = y broses o fagu dannedd

denticle
1 denticl = math o dafod bychan i nodi'r gwhanol raddau ar gylchau'r cwadranr

dentifrici
1 past dannedd

dentifrici
1 deintolch; past dannedd (cymhwysair)

dentina
1 dentin

dentista
1 deintydd
cirurgià dentista deintydd

denudació
1 dinoethiad

denudar
1 dinoethi

denúncia
1 (y Gyfraith) cwyn
2 cwyn
3 hysbysiad
fer una denùncia cyflwyno cyhuddiad (y erbyn troseddwr), hysbysu ('r heddlu)

denunciar
1 rhoi gwybod i, hysbysu ('r heddlu)
2 rhoi gwybod i, hysbysu
denunciar-li alguna cosa ei hysbysu am rywbeth
3 denunciar un furt gwneud hysbysiad am ladrad
4 rhoi gwybod am (berson) i ('r heddlu), hysbysu ('r heddlu) (am berson)
5 datgan
6 ardatgan, condemnio

deontologia
1 dyletswyddeg
2 etheg rhyw brofesiwn
deontologia mèdica etheg feddygol

deontològic
1 dylketswyddogol
2 ethegol
codi deontològic cod arferion

departament
1 adran
2 swyddfa
3 rhaniad (carej trên)
4 rhaniad (drôr; bocs)
5 rhanbarth, ardal
6 departament – rhaniad gweinyddol gwladwriaeth Ffrainc

departament de màquines
1 peirianfa (llong)

departir
1 sgwrsio (amb = gyda, de = am)

departir de
1 gwahanu oddi wrth
departir els bons dels dolents gwahanu’r rhai da oddi wrth y rhai drwg

departir-se
1 ymadael, mynd i ffwrdd (de = â)
2 torri cysylltiad (de = â)

depauperació
1 tloduso
2 nychdod (Meddygaeth)

depauperar
1 tloduso

depauperat
1 gwan iawn

dependència
1 dibyniaeth = cyflwr dibynnol
2 dibynwlad, gwlad ddibynnol, tiriogaeth ddibynnol
3 ystafell
4 dibyniaeth = peth dibynnol
5 allandy
6 staff, gweithwyr
7 adran
8 swyddfa
9 estar sota la dependència de bod o dan reolaeth un

dependent
1 dibynnol (de = ar)
2 isradd (gramadeg)
oració dependent = cymal isradd

dependent
1 gwas siop

dependenta
1 morwyn siop

dependre
1 dibynnu (de = ar)
2 dibynnu (de = ar) = bod cyfrifoldeb un
3 dibynnu (de = ar) = (gwlad) bod wedi ei rheoli gan...
4 Això depèn Mae'n dibynnu
5 si de mi depengués petái hynny’n dibynnu arnaf fi
6 dependre de si mateix sefyll ar eich traed ei hun

deperdició
1 colled (gwres; ynni)
2 lleihâd (cyfalaf)

de pet
1 yn sydyn

de petit
1 yn blentyn

depilació
1 diflewiad

depilar
1 diflewio

depilatori
1 diflewol

de ple
1 yn llwyr, yn gyfan gwbl

deplorable
1 alaethus, gresynus, truenus

deplorar
1 gresynu wrth
2 galaru
3 bod yn ddrwg gan, bod yn flin gan
Ho deploro molt Mae'n ddrwg iawn gen i

de poc
1 (â gorchymyn)
Vés més amb compte de poc caus Bydd yn ofalus neu fe gwympi di
2 yn ddiweddar

deponent
1 deponent (gramadeg)

deport
1 adloniant

deportació
1 allgludiad

deportar
1 allgludo

deportat
1 un deoledig, un ddeoledig
Els deportats catalans als camps d’extermini nazis
Y deoledigion Catalán yng ngwersylloedd difodi’r Natsïaid

deposant
1 un sy'n rhoi tystiolaeth

deposar
1 rhoi o'r neilltu, gollwng (agwedd)
2 diswyddo, diorseddu (llywydd)
3 dymchwel (llywodraeth)
4 taflu i lawr (arfau)
5 gosod (gwaddod, gwaelodion)
6 (Y Gyfraith) tystio = datgan ar ei lw mewn llys barn
7 (berf heb wrthrych), ymgarthio, cachu

deposició
1 datganiad
2 honiad

de potes
1 caure de potes syrthio ar eich traed, cwympo ar eich traed
caure de potes, com els gats syrthio ar eich traed, cwympo ar eich traed

de pressa
1 yn frysiog, ar frys, ar hast

deprevació
1 llygredd, drygedd

deprevar
1 llygru, difwyno

deprevar-se
1 mynd yn llygredig

depravat
1 llygredig

depreciació
1 dibrisiant

depreciar
1 (berf â gwrthrych) dibrisio
2 (berf heb wrthrych) colli gwerth, gostwng mewn gwerth

depredador
1 anrheithgar

depredador
1 anrheithiwr, anrheithwraig
2 ysglyfaethydd

depredar
1 anrheithio

depressió
1 pant
2 (Economeg) dirwasgiad
3 (Tywydd ) diwasgedd
4 iselder ysbryd, y felan

depressiu
1 iselhaol, gostyngol

depressiu
1 (Meddygaeth ) pruddglwyfus, iselhaol

depressor
1 (Meddygaeth ) gostyngol

depriment
1 digalon, trist , melancolaidd, pruddglwyfus

de primer
1 ar unwaith
2 yn gyntaf

de primera
1 dosbarth cyntaf
2 ardderchog

deprimir
1 gwasgu
2 darostwng
3 digalonni (rhÿwun), tristáu (rhÿwun), torri calon (rhÿwun), torri ysbrÿd (rhÿwun), rhoi’r felan i (rÿwun)
L’hivern em deprimeix Mae’r gaeaf yn fy nhristáu

deprimir-se
1 mynd i'r felan

deprimit
1 yn y felan

de producció pròpia
1 hunan-gynyrchedig

de prop
1 yn agos

de puntetes
1 ar flaenau eich traed

depuració
1 pureiddiad
2 glanhâd
3 (Gwleidyddiaeth) carthiad

depuradora
1 gwaith trin dŵr
2 gwaith chwalu carthion

depurar
1 pureiddio
2 glanháu
3 (Gwleidyddiaeth) carthu

derbi
1 ras geffylau ar gyfer ceffylau o waed pur nad ydynt yn lla na thair blwydd oed
2 gêm pêl-droed rhwng dau dîm o’r un dref

de res
1 croeso! (ateb i gràcies = diolch)

de retruc
1 de retop

dèria
1 obsesiwn
2 craze = fashion

3 tenir dèries bod yn od
Cadascú té la seva déria Mae gan bob un ei hynodion bach rhyfedd
4 Som apassionats amb les nostres dèries Rym ni’n frwd am ein hobsesiynau (casglwyr amywiol bethau – tocynnau, topiau poteli, ayyb)

deriva
1 noflithriad
a la deriva nofio ar wyneb y dŵr
anar a la deriva mynd gyda’r llif, mynd yn ddi-lyw

El vaixell va a la deriva, segons els corrents que hi hagi.

Mae’r llong yn mynd ddi-lyw, yn ôl y llifoedd sydd yn ei chario (“yn ôl y llifoedd sydd yno”)
vaixell a la deriva llong sydd yn mynd gyda’r llif,
2 vagó a la deriva wagen wedi rhedeg yn rhydd
tren a la deriva tren wedi rhedeg yn rhydd

derivació
1 tarddiad
2 (Trydan) siynt
3 pila en derivació celloedd yn báralel

derivar
1 tarddu (de = o)
2 (Trydan) siyntio
3 dargyfeirio
4 (berf heb wrthrych), tarddu
5 (berf heb wrthrych) nofio ar wyneb y dŵr

derivat
1 (ansoddair) deilliedig, tarddiadol
2 (enw gwrywaidd) is-gynnyrch

derivatiu
1 (ansoddair) deilliadol
2 (enw gwrywaidd) (Gramadeg) tarddair
3 (enw gwrywaidd) (Diwydiant) deilliad

dermatologia
1 dermatoleg

dermis
1 dermis

derna
1 darn

derogable
1 diddymadwy

derogació
1 diddymiad

derogar
1 diddymu

derrama
1 dosraniad
2 rhaniad

derramar
1 dosrannu

derrapar
1 llithro

derrocar
1 dymchwel (llywodraeth)
La guerra per derrocar el règim del dictador Saddam Hussein (Avui 2004-01-04)
y rhyfel i ddymchwel llywodraeth yr unben Saddam Hussein

derrota
1 gorchfygiad, methiant

derrotar
1 (Milwriaeth) gorchfygu, rhoi ar ffo
2 (Chwaraeon) curo, gorchfygu

derruir
1 dymchwel

Adolygiadau diweddaraf - darreres actualitzacions - 15 05 2001 :: 20 11 2002 :: 2003-11-09 :: 2004-01-12 :: 2005-03-09

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weørr am ai? Yuu ørr vízïting ø peij frøm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website

CYMRU-CATALONIA

DIWEDD / FI