Geiriadur Catalaneg-Cymráeg / Diccionari de català i gal·lès d07-m05-2005

http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_d_1112k.htm

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)
Diccionari català-gal·lès
(per gal·lesoparlants)

Llythrennau: D-dC

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització
2005-02-01

D,d
1 llythyren d (enw: de)

d'
1 = de

dació
1 (Y Gyfraith) ildio

d'acord
1 o'r gorau
2 D'acord? Ydy hynny’n iawn gennych hci?

dacsa
1 (plahigyn) indrawn [ar lafar: india-corn, inja-corn]
2 indrawn = grawn y planhigyn hwn

dacsar
1 cae indrawn

dàctil
1 dactul, corfan

dactilografia
1 teipio = ysgrifennu â theipiadur

dactilogràfic
1 teipio

dactilologia
1 iaith arwyddion

dactiloscòpia
1 adnabod trwy olion bys

dada
1 ffaith, darn o wybodaeth
2 dades data, ffeithiau
3 dades personals manylion personol

Totes les cartres adreçades a la Bústia de l’Avui... han de portar les dades personals dels seus autors: nom, cognoms, adreça, número de telèfon i número del carnet d’identitat (Avui 2004-11-12)

Dylai pob llythyr ar gyfer tudalen llythyrau Avui ddwyn manylion personol yr awdur – enw, cyfenwau, cyfeiriad, rhif ffôn a rhif y cerdyn hunaniaeth

dadisme
1 Dadyddiaeth

dadaista
1 Dadäydd

dador
1 rhoddwr

L’Esperit Sant fou enviat als homes com a dador de vida

Anfonwyd yr Ysbryd Glân at ddynoliaeth fel rhoddwr bywyd

daga
1 dagr = cyllel glun, math ar gleddyf byr
apunyalar algú amb una daga trywanu rhywun â dagr

espasa i dagr cleddyf a dagr

enfonsar-li (a algú) una daga al ventre claddu dagr yn stumog rhywun

una daga antiga dagr hynafol

daga argentada dagr ariannaidd

daga de puny dagr (“dagr ddwrn”)

daguer
1 dagrwr, gwneuthurwr dagrau; cyllellwr, gwneuthurwr cyllyll
El daguers confeccionaven dagues o espases Cynhyrchai’r dagrwyr ddagrau neu gleddyfau

"Esmola que esmola, / fes dagues, daguer; / fes dagues que passin / les malles d'acer".

Hogi am y gorau, / gwna ddagrau, ddagrwr / gwna ddagrau sydd yn myd trwy / faeliau dur

dagueria
1 cyllellty, gweithdy cyllyll
Carrer de la Dagueria (enw heol yng nghanol dinas Barcelona) Heol y Cyllellty

2 siop gyllyll

3 cyllellyddiaeth, cynnyrch gweithdy cyllyll

Compraven dagueria (ganivets, punyals, espases) als mercaders

Yr oeddynt yn prynu cyllellyddiaeth gan y masnachwyr

Daia Nova
1 trefgordd (el Baix Segura)
(Mewn ardal draddoiadol Gastileg ei hiaith.)
Castileg: Daya Nueva

Daia Vella
1 trefgordd (el Baix Segura)
(Mewn ardal draddoiadol Gastileg ei hiaith.)
Enw Castileg: Daya Vieja.

Daimús
1 trefgordd (la Safor)

daina (døi-nø) enw benywaidd
LLUOSOG: daines (døi-nøs)
1 ewig lwyd (Dama dama), o ardal Môr y Canoldir; mae ganddi gorngainc gweddol fflat; ac yn yr haf, mae iddi groen cochaidd â smotiau gwyn

La daina es diferencia fàcilment de la resta de cèrvids per les seves banyes aplanades

Mae’n hawdd gweld y gwahaniaeth rhwng yr ewig lwyd a gweddill y ceirw o achos ei gorngainc fflat

De daines es calcula que n’hi podria haver un miler Amcangyfrifir y gallai fod rhyw fil o ewigod llwyd

2 com una daina fel yr ewig, yn gyflym
Aquell noi corre com una daina
Mae'r bachgen ’na yn rhedeg fel yr ewig, yn rhedeg yn gyflym

És àgil com una daina Mae e mor heini ag ewig

És lleuger com una daina Mae e mor ysgafndroed ag ewig

daixò
1 béchingalw
Com se’n diu, del daixò, en català? Sut mae dweud y béchingalw yn Gatalaneg?

daixò, dallò, daixonses i dallonses (geiriau sydd â’r ystyr “béchingalw”)

daixonses
1 béchingalw
2 daixonses i dallonses y peth a’r peth, hwn-a-hwn
3 daixonses i dallonses hyn-a-hyn
4 daixonses i dallonses hwn a'r llall

dàlia
1 dahlia

pètals de dàlia groga petalau dahlia melyn

d'alçada
1 o uchder
..1,67m d'alçada 1.67m o uchder

dall
1 glaswellt doldir neu weundir (a lleddir gynt â phladur)

prat de dall cae porfa

Aquestes bordes són construccions de pedra seca de dos pisos. Aquí s’hi acumulava el dall per poder alimentar el bestiar a l’hivern.

Adeiladau deulawr o gerrig sych yw’r ‘bordes’. Yma crynhoid y gwellt i gael bwydo’r gwartheg yn y gaeaf.

2 glaswellt o laddiad cyntaf cae (o’i gymharu â redall = adladd)

dalla
1 pladur
El segar amb dalla és molt cansat. Mae lladd gwair â phladur yn hen waith blin.

dallada
1 medi, lladd (gweithred)

dallador
1 pladurwr, pladurwraig

dallar
1 pladuro

Aquí s’emmagatzemava l'herba dallada. Yma y storiwyd y gwellt oedd wedi ei bladuro

dallaire
1 pladurwr

dallò
1 béchingalw

d’allò més
1 yn fawr ian, tu hwnt

M'agrada d'alló mes pensar que... Mae’n hyfryd gennyf feddwl fod...

dallonses
1 béchingalw

Dalmàcia
1 Dalmatia

dalmatà
1 Dalmataidd
2 Dalmateg

dalmatà
1 Dalmatiad
2 Dalmateg

dalmatana
1 Dalmates

dalt
1 uwchbén = mewn lle uwch
2 de dalt uwchbén
el pis de dalt = y fflat uwchbén
3 mirar de dalt a baix edrych ar un yn ffroenuchel
4 de dalt estant oddi fyny, oddi fry
5 de dalt a baix yn llwyr, i gyd, o'i chorun i'w sawdl, o'r dechrau i'r diwedd
6 des de dalt oddi fry
7 dalt de tot reit ar y top

dalt
1 rhan uchaf
els dalts de la casa rhan uchaf y ty^

daltabaix
1 trychineb

daltabaix
1 i lawr

dalt de
1 dalt de, a dalt de (lleoliad), ar ben
el gat és dalt de la taula mae'r gath ar ben y ford
2 a dalt de (arddodiad - symudiad) i ben (peth)
3 a dalt del tren ar y trên
4 dalt de tot de, a dalt de tot de (arddodiad - lleoliad) ar ben uchaf (rhywbeth)
5 a dalt de tot de (arddodiad - symudiad)
i ben uchaf (peth)

daltonisme
1 daltoniaeth, dallineb lliw

d'altres
1 uns... d'altres = rhai... eraill...
2 eraill
hi ha d’altres elements que... mae elfennau eraill sydd...

dama
1 bonheddwraig, ladi, ledi
2 (gêm) draffts
3 brenhines, (cardiau) (gwyddbwyll)

Damòcles
1 Dámocles
espasa de Damòcles cleddyf Dámocles

dama-joana
1 costrel

damàs
1 damasg, sidan caerog

Damasc
1 Damasgws

damisel.la
1 merch

damnable
1 damnadwy, damedigol

damnació
1 damnedigaeth

damnar
1 damnio

damnat
1 collfarnedig

damnat
1 un collfarnedig, un gollfarnedig
2 sofrir com un damnat dioddef yn enbyd (“dioddef fel un collfarnedig”)

damnificar
1 niwed, difrodi

damnificat
1 wedi ei niweidio

damunt
1 uwchbén
2 ar ben hyn, ar ben hynny = yn ychwanegol
3 per damunt yn arwynebol
escombrar per damunt rhoi ysgubiad bach i

damunt
1 uwchbén
penjat damunt la taula yn hongian uwchbén y ford
2 ar ben (ysgol, ayyb)
3 ar ôl
una desgràcia damunt l'altra trychineb ar ôl trychineb, un trychineb ar ôl y llall

damunt
1 al damunt ar y top
Posa-ho al damunt Doda fe ar y top

damunt la terra
1 ar glawr daear

dandi
1 dandi, coegyn

danès
1 Danaidd
2 Daneg

danès
1 Daniad
2 Daneg

danesa
1 Danes

Daniel
1 Daniel

Daniela
1 Daniela

dansa
1 dawns
2 dawnsio

dansaire
1 dawsiwr, dawnswraig

dansar
1 dawnsio

dantesc
1 Danteaidd

Danubi
1 Donaw

dany
1 difrod
2 anaf
patir grans danys cerebrals dioddef o anafiadau difrifol i’r ymenydd
3 danys difrod
4 danys i perjudicis difrod a niwed
Demanar una indemnització per danys i perjudicis gofyn am iawndal am ddifrod a niwed
5 pagar els danys talu am y difrod
grans danys difrod mawr
sofrir danys cael eich niweidio

danyar
1 difrodi
2 anafu

danyós
1 niweidiol

d'aquesta manera
1 felly, yn y modd hwn

d'aquí
1 sydd yma

d'aquí a
1 (amser), o hyn...
d'aquí a poc temps toc
d'aquí a un moment toc
d'aquí endavant o hyn ymláen, o hyn allan, a hyn i maes

dar
1 = donar rhoi

dard
1 picell
2 saeth (barddoniaeth)

dardaire
1 loetrwr

Darnius
1 trefgordd (l'Alt Empordà)

darrer
1 diwethaf
la darrera vegada que... y tro diwethaf i...
2 olaf
el darrer dia del mes diwrnod olaf y mis
3 diweddaraf
4 pellaf
5 en els darrers anys yn ystod y blynyddoedd diwethaf
6 (llawr), uchaf
al darrer pis ar y llawr uchaf
7 (rhes) cefn = sydd yn y cefn
un seient de la darrera fila sedd yn y rhes gefn
8 ens darrers anys dros y blynyddoedd diwethaf yma

darrer
1 olaf
el darrer de la classe yr un olaf yn y dosbarth, yr olaf yn y dosbarth, yr un ar waelod y dosbarth

darrerament
1 yn ddiweddar

darrera
1 y tu ôl i

2 ar ôl
3 y tu hwnt i
4 darrera la porta y tu ôl i'r drws
5 un dia darrera l'altre un diwrnod ar ôl y llall
6 (ystyr) cudd
7 darrera de / al darrera de tu ôl = yn gyfrifol am

Qui hi ha darrera les amenaces de mort contra SA? Pwy sydd tu ôl i’r bygythiadau i ladd SA?

darrera
1 cefn
les rodes del darrera yr olwynion cefn
2 al darrera ar y cefn, yn y cefn

darrerament
1 yn ddiweddar

darrere
1 = darrera

darrerenc
1 diweddar (ffrwythau)

darreria
1 diwedd
a la darreria de l'hivern ar ddiwedd y gaeaf
2 (pryd o fwyd) pwdin, peth melys

dàrsena
1 doc

Das
1 trefgordd (la Baixa Ribagorça)

dat i beneït
1 ser dat i beneït bod y canlyniad i’w ragweld

data
1 dyddiad = diwrnod o'r mis
2 dydd = amser rhyw ddigwyddiad
3 dyddiad = diwrnod o'r mis wedi ei ysgrifennu ar ddogfen, etc
4 sense data heb ddyddiad
amb data equivocada â dyddiad anghywir (arno)

datador
1 dyddiadydd = stamp i farcio'r dyddiad ar ddogfen

datar
1 dyddio

datar de
1 dyddio o

dàtil (da-til) enw gwrywaidd
LLUOSOG: dàtils (da-tils)
1 dât (ffrwyth); datysen

datiler (dø-ti-le) enw gwrywaidd
LLUOSOG: datilers (dø-ti-les)
1 pren datys

datiu
1 (ansoddiar) derbyniol (gramadeg)
2 (enw gwrywaidd) cyflwr derbyniol (gramadeg)

dau
1 dis (deis)
jugar als daus chwarae disiau
dau carregat dis llwythog
tirar els daus taflu'r disiau, bwrw'r disiau
2 ciwb = peth ar ffurf dis
3 sgwâr = rhaniad bwrdd gwyddbwyll

daurar
1 goreuro
daurar la píndola rhoi mêl ar y wermod, rhoi siwgwr ar y bilsen

daurat
1 aur
de color daurat o liw aur

davall
1 tanodd

davall
1 davall, davall de dan, o dan

davallada
1 llechwedd
2 cwymp, gostyngiad
3 dirywiad

davallar
1 (berf â gwrthrych) dod â pheth i lawr, mynd â pheth i lawr
2 (berf heb wrthrych) dod i lawr, mynd i lawr
3 lleiháu (twymyn)

davall especificat
1 y mae sôn amdano/amdani/amdanynt isod

davant
1 yn y blaen
2 gyferbyn
3 gerbrón, yn bresennol, sydd yno
4 yn wyneb
5 o flaen (y glannau)
van ser llançats al mar davant la costa italiana
Cafodd eutaflu i’r môr o flaen arfordir yr Eidal
6 davant per davant yn wyneb ei gilydd
7 davant per davant yn union o'i blaen/o'i flaen
8 portar davant de la justícia rhoi cwrt ar
9 posar-se al davant (d’algú) achub y blaen (ar rywun), ennill y blaen (ar rywun), mynd heibio (i rywun), goddiweddyd (rhywun)

Pel que fa a la producció de cèl.lules fotovoltaiques, el Japó s’ha posat fa poc al davant (Avui 2004-01-10)

Parthed cynhyrchu cellau ffotofoltaidd, mae Japán wedi ennill y blaen yn ddiweddar

davant
1 o flaen
davant mateix de yn union o flaen

davant
1 blaen
les rodes del davant yr olwynion blaen
2 mynwes

davantal
1 arffedog ('ffedog), barclod

davant de
1 o flaen; = davant

davant dels seus nassos
1 dan eich trwynau, o flaen eich llygaid

daventejar
1 gadael ar ôl
2 achub y blaen ar

davanter
1 arweiniol

davanter
1 arweinydd
2 blaenwr

David (dø-vid) enw gwrywaidd
1 Dafydd (Dai, Dei, Deian, Deio, Deicws), Dewi

d'avui per demà
1 d'avui per demà dros nos = mewn amser byr iawn (“o heddiw ar gyfer yfory”)
No és pot resoldre d'avui per demà Ni ellir ei gywiro dros nos

d.C.
1 (talfyriad = després de Crist) O.C. oed Crist

Adolygiadau diweddaraf - darreres actualitzacions
19 05 2001 :: 26 10 2002 :: 2004-01-12 :: 2005-02-06 :: 2005-03-09

···

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weørr am ai? Yuu ørr vízïting ø peij frøm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website

CYMRU-CATALONIA

DIWEDD / FI