Geiriadur Catalaneg-Cymraeg - Diccionari de català i gal·lès

http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_a_1079k.htm

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)
Diccionari català-gal·lès
(per gal·lesoparlants)

A - AFUSELLAR

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització
2005-02-01 :: 2005-03-27 :: 2005-06-04

@
1 arroba = malwoden

La immobiliària Riofisa participarà en la promoció de prop de cent lofts en el districte de 22@ (“vint-i-dos arroba”) de Barcelona. (El Punt 2004-01-10)
Fe fydd y cwmni eiddo Riofisa yn cymryd rhan yn natblygiad rhyw gant o loftydd yn ardal 22@ ym Marselona

a (arddodiad)
1 yn (lleoliad)
2 yn (amser)
3 i (symudiad)
4 at (symudiad)
5 i (diben)
a la costa est del país - ar arfordir dwyreiniol y wlad
a la costa nord de - ar arfordir gogleddol y wlad
a la costa oest de - ar arfordir gorllewinol y wlad
a la costa sud de - ar arfordir deheuol y wlad
en nombre superior a - mwy na

a tres mesos de... dri mis cyn...

El cap del govern britànic pronuncia el seu primer discurs de campanya a tres mesos de les eleccions. (Avui 23 01 2005)

Prif Weinidog Prydain Fawr yn rhoi ei araith gyntaf ymgyrchol dri mis cyn yr etholiad

a-
1 (rhagddodiad a welir mewn berfau wedi eu ffurfio o enwau ac ansoddeiriau)

barat rhad, abaratir gwneud yn rhatach

genoll pen-glin, agenollar-se penglinio

llarg hir, allargar hwyháu

lleuger ysgafn, alleugerar ysgafnháu

llis llyfn, allisar llyfnháu

mida maint, amidar mesur, mesuro, cymryd hyd a lled (rhywbeth)

pla gwastad, aplanar gwastatáu

AAVV
1 Associació de Veïns = cymdeithas preswylwyr, cymdeithas a ffurfwyd i fynegi barn trigolion rhyw gymdogaeth (wrth yr awdurdod lleol, ayyb)
See AV

àbac (enw gwrywaidd) àbacs
1 àbacws

abadessa (enw benywaidd) abadesses
1 abades

abadia (enw benywaidd) abadies
1 abaty
2 tiriogaeth abaty

a baix
1 i lawr
2 ar lawr

abaixament
1 gostyngiad

apujament i abaixament del teló codi a gostwng y llen, codiad a gostyngiad y llen (mewn theatr)

l'obsessió malaltissa del PP per retallar la despesa pública i l'abaixament d'impostos

obsesiwn afiach y Partido Popular (plaid wleidyddol agell-dde Gastilaidd) i gwtogi ar wariant cyhoeddus a gostwng trethi

2 l'abaixament de bandera lleiafswm taith tacsi; rhoi ar waith y cloc tacsi / tácsimedr wrth gychwyn taith mewn tacsi (“gostyngiad y faner”) - dengys bris cychwynnol y daith

Les noves tarifes del taxi indiquen que l'abaixament de bandera costarà 3 euros

Mae rhestr o brisiau newydd y tacsi yn dangos taw 3 iwro fydd y lleiafswm

3 darostyngiad

4 (Cristnogaeth) disgyniad yr Iesu o’r nefoedd

Oh Déu, per l'abaixament del vostre Fill, heu aixecat el món, caigut en el mal.

O Dduw, â disgyniad dy Fab yr wyt wedi codi’r byd, oedd wedi syrthio i ddrygioni

abaixar (berf â gwrthrych)
1 gostwng

abaixar les persianes gostwng y llen stribedi

2 plygu (pen)

abaixer el cap plygu’r pen

Per passar per la porta vaig haver d’abaixar el cap Bu raid i mi blygu ’mhen i fynd trwy’r drws

3 dad-dorchi (llawes)

4 gostwng (radiö, televisió)

Abaixeu la ràdio, que crida massa Gostwng sŵn y radio, mae’n rhy uchel (“am ei fod yn gweiddi’n ormodol”)

Va abaixar el volum amb el comandament a distància Gostyngodd y sŵn â’r teclyn pell-reolaeth

5 gostwng (cyflog)

Ara diuen que volen abaixar-nos el sou Nawr maen nhw’n gweud eu bod nhw am ostwng ein cyflog

6 gostwng (pris)

S’abaixarà el preu de les entrades Fe fydd pris y tocynnau’n gostwng

7 gwneud yn llai trwchus (deunydd)

8 gostwng (gas)

9 abaixar veles ildio, ildio’r dydd; rhoi’r gorau i wrthsefyll gan gydnabod oruchafiaeth y gwrthwynebydd

Finalment, Índia i la resta de països en desenvolupament van abaixar veles i es
va acordar que els tèxtils no entrarien dins del pla

Yn y diwedd ildiodd yr India a’r gweddill o’r gwledydd sy'n datblygu a fe gytunwyd na fyddai tecstilau yn cael eu cynnwys yn y cynllun

10 (cyfradd llog) La crisi econòmica fa abaixar els tipus d'interès a la Reserva Federal Nord-americana i al Banc Central Europeu.

Mae’r argyfwng economaidd yn peri i’r cyfraddau llog ostwng ym Manc y Gronfa Fféderal yn Ámerica i ym Manc Canolog Ewrop

11 gostwng (tymheredd)

Cal abaixar el forn a 175 ºC Rhaid gostwng y ffwrn i 175 gradd Celsiws

uns medicaments per abaixar la febre meddyginiaethau i ostwng y twymyn

(berf heb wrthrych)

12 gostwng

És molt perillós passejar pels bancs de sorra que queden al descobert en abaixar la marea

Mae’n beryglus dros ben gerdded ar y banciau tywod sydd yn dod i’r amlwg wrth i’r llanw ostwng

abaixar-se (berf atblygol)
1 gostwng (pris)

abalançar-se (berf atblygol)
1 cyrchu
2 abalançar-se contra cyrchu at

abalançar-se contra un perill mynd bendramwnwgl i berygl

abaltir-se (berf atblygol)
1 mynd i gysgu
2 cwsg yn dod ar

abandó (enw gwrywaidd)
1 gadawiad
2 esgeulustod

abandonament (enw gwrywaidd)
1 gadawiad

abandonar (berf â gwrthrych)
1 gadael

2 abandonar-nos ymadael â ni, marw

Aquest és el casament dels meus pares. Malauradament sis de les persones de la
foto ja ens han abandonat. Hwn yw priodas fy rhieni. Yn anffodus mae chwech o’r bobl yn y ffoto wedi marw erbyn hyn (“ymadael â ni”)

2 abandonar (una lluita) rhoi’r gorau i frwydr

L'única lluita que es perd és la que s'abandona

Yr unig frwydr a gollir yw’r frwydr y rhoddir y gorau iddi

abandonar-se a
1 ymroddi i
abandonar-se a la beguda - ymroddi i’r ddiod, dod yn ysglyfaeth i’r ddiod

abandonat (ansoddair) abandonats; abandonada, abandonades
1 esgeulus
2 esgeuledig
3 gadawedig
ser abandonat - bod wedi’i adael
ser abandonada - bod wedi’i gadael

abandonisme (enw gwrywaidd)
1 ildfrydedd = cyflwr meddyliol yn peri i un bod yn orbarod i wangaloni a rhoi’r gorau i ymdrech, gan gredu bod aflwydd yn anochel

abandonista (enw gwrywaidd) (enw benywaidd) abandonistes
1 ilfrydiwr, ilfrydwraig = un sydd yn orbarod i wangaloni a rhoi’r gorau i ymdrech, gan gredu bod aflwydd yn anochel

abans (adferf)
1 ymláen llaw
2 yn gynharach
3 yn y gorffennol
4 gwell, gwell gan un
Abans morir que ser esclau = gwell marw na bod yn gaethwas

abans-d’ahir (adferf)
1 echdoe

abans-d’ahir l’altre (adferf)
1 dri diwrnod yn ôl

abans de (arddodiad)
1 cyn (o flaen enw)
abans de la missa - cyn yr offeren
2 cyn (o flaen berf)
abans d’acabar l’any - cyn diweddd y flwyddyn

abans que (cysylltiad)
1 cyn

2 yn hytrach na

Convindria una terapia de grup per aquests polítics abans que altre cosa

Byddai thérapi grŵp yn fwy addas i’r gwleidyddion hyn yn hytrach na dim arall

a barat
1 yn gyfnewid (am rywbeth)

abaratiment (enw gwrywaidd)
1 gostyngiad pris

abaratir (berf â gwrthrych)
1 gwneud yn rhatach

abarrotar (berf â gwrthrych)
1 llenwi hyd at rwygo
2 gorstocio

abassegar (ans)
1 sydd yn monopoleiddio

abassegar (m)
1 monopoleiddiwr
2 celciwr

abassegar (berf â gwrthrych)
1 cornelu’r farchnad
2 celcio
3 monopoleiddio

abast (enw gwrywaidd)
1 cyrraedd
2 lluniaeth, cyflenwad bwydydd
3 a l’abast de la mà o fewn cyrraedd
4 no donar l’abast ddim yn gallu ymdopi
5 no estar a l’abast de bod y tu hwnt i ddealltwriaeth rhywun

a bastament
1 i raddau mawr

abastament
1 cyflenwad

abastar

hefyd: abastir
(berf heb wrthrych)
1 cyffwrdd, cyrraedd

(berf â gwrthrych)
2 gallu, medru; llwyddo (i wneud rhywbeth), cyflawni (rhywbeth)

abastir més del que pot torri twll na fedrwch chi mo’i gau (“cyrraedd mwy nag yr hyn a all”)

No es pot ésser a missa i a la processó - Es diu quan una persona vol fer dues coses alhora o bé vol abastir més del que pot

“No es pot ésser a missa i a la processó” (“Ni ellir bod yn yr offeren ac yn y gorymdaith [ar yr un pryd]”) - fe ddywedir pan mae rhywun yn ymofyn gwneud deubeth ar yr un pryd neu yn ymofyn cyflawni rhywbeth sydd y tu hwnt iddo (Torri twll na fedrwch chi mo’i gau)

3 cyffwrdd trwy estyn y braich neu ddefnyddio offeryn
4 darparu, cyflenwi

abat (enw gwrywaidd) abats
1 abad

2 Abat cyfenw (= abad)

abatiment (enw gwrywaidd) abatiments
1 y felan, iselder ysbryd

abatiment (enw gwrywaidd) abatiments
1 y felan

abatre (berf â gwrthrych)
1 bwrw i lawr, dymchwel (casa/ty)
2 saethu i lawr (awyren)
3 saethu (aderyn)
4 bwrw i lawr (person)
5 darostwng
6 digalonogi
7 torri i lawr (pren)

abatre’s (berf atblygol)
1 cyrchu (sobre, damunt = ar) (aderyn) (awyren)
2 mynd lwrw ei hochr gyda’r gwynt (long)
3 gwangaloni

abatussat (ansoddair) abutassats; abatussada, abatussades
1 wedi ei bwyo/ei phwyo (person)

abdicació (enw benywaidd) abdicacions
1 ymddiorseddiad (brenin, brenhines)

abdicar (berf heb wrthrych)
1 ymddiorseddu
2 abdicar la corona ymwrthod â’r goron, ildio’r goron

abdomen (enw gwrywaidd)
1 ábdomen

abdominal (ansoddair) abdominals
1 abdomenol

abecadari (enw gwrywaidd)
1 abiéc, gwyddor

Abel (enw gwrywaidd)
1 Abel

abella (enw benywaidd) abelles
1 gwenynen
2 abella reina mamwenynen
3 abella obrera gwenynen weithgar

abellar (enw gwrywaidd) abellars
1 gwneynfa = garddodiad wenyn, lle i gadw a magu gwenyn

abeller (ansoddair) abellers; abellera, abelleres
1 gwenynen, gwenyn (cymhwysair)

abeller (enw gwrywaidd) abellers; abellera (enw benywaidd) abelleres
1 gwenynwr, gwenynwraig
2 haid o wenyn

abellir (berf heb wrthrych)
1 apelio

abellir-se (berf atblygol)
1 cytuno
abellir-se a cytuno i (wneud rhywbeth)

abellot (enw gwrywaidd) abellots
1 gwenynen ormes

aberració (enw benywaidd) aberracions
1 cyfeiliornad

abeurador (enw gwrywaidd) abeuradors
1 cafn
2 lle dyfrio

abeurar (berf â gwrthrych)
1 rhoi dwr i (anifail)

abillar (berf â gwrthrych)
1 gosod
2 gosod mewn trefn
3 abillar-la bod yn graig o arian, bod yn gefnog, bod gan un hosan go lew

abismal (ansoddair) abismals
1 diwaelod

abismar (berf â gwrthrych)
1 taflu i lawr
1 dinistrio

abisme (enw gwrywaidd) abismes
1 agendor

abismes (eg ll)
1 annwfn

abissal (enw gwrywaidd) abissals
1 gwaddodion affwys

abjecció (enw benywaidd)
1 distadledd

abjurar (berf â gwrthrych)
1 gwrthod ar lw

ablamar (berf â gwrthrych)
1 rhoi ar dân

ablamar-se (berf atblygol)
1 mynd ar dân

ablanir (berf â gwrthrych)
1 meddalu
2 lliniaru (dioddefaint)

ablatiu (ansoddair) ablatius; ablativa, ablatives
1 abladol

ablució (enw benywaidd) ablucions
1 ymolchiad

abnegació (enw benywaidd)
1 hunanymwadiad = peidio â ffafrio eich lles eich hun, neu wrthod breintiau a phleserau i chi’ch hun, ayyb er mwyn ffafrio lles pobl eraill

La seva abnegació, la seva generositat i el seu idealisme ens serviran d’exemple i d’estímul a tots que el vàrem tractar (Avui 2004-02-08)

Mae ei hunanymwadiad, ei haelioni a’i ddelfrydiaeth yn enghraifft ac yn symbyliad i bawb ohonom a fu’n ymwneud ag ef

abnegat (ansoddair) abnegats; abnegada, abnegades
1 parod eich cymwynas
2 hunan-aberthol

abocador (enw gwrywaidd) abocadors
1 tip sbwriel

abocar (berf â gwrthrych)
1 tipio
2 arllwys
3 (ysbwriel) tipio

abocar-se (berf â gwrthrych)
1 pwyso allan (o ffenestr)
2 (pobl) abocar-se a heidio i
3 (hobi, sbort, gwaith) abocar-se a ymrói i

abolició (enw benywaidd)
1 diddymiad

abolir (berf â gwrthrych)
1 diddymu

abominable (ansoddair) abominables
1 ffiaidd, atgas

l’abominable toro espanyolista y tarw ymerodrol Castilaidd ffiaidd

abominació (enw benywaidd) abominacions
1 atgasedd

abominar (berf â gwrthrych)
1 casáu

abonament
1 taliad
2 tanysgrifiad
3 tocyn tymor (trenau, bysiau)

abonar (berf â gwrthrych)
1 talu (pris)
2 talu (bil)
3 talu am (beth)
4 dychwelyd (ernes)
5 abonar a tanysgrifio i
6 digolledi (difrod)
7 bod yn glod i
8 yswirio

abonat (ansoddair) abonats; abonada, abonades
1 tanysgrifiedig

abonat (enw gwrywaidd) abonats; abonada (enw benywaidd) abonades
1 tanysgrifiwr, tanysgrifwraig
2 un â chanddo docyn tymor
3 (lóteri) un sy’n prynu tocyn

abonir (berf â gwrthrych)
1 gwella (cymeriad)

abonir-se (berf atblygol)
1 gwella (clefyd)

a bon preu (adferf)
1 yn rhad

abonyegament (enw gwrywaidd) abreujaments
1 tolcio (gweithred)
2 tolciau

abonyegar
1 tolcio
2 abonyegar-li (a algú) el cotxe tolcio car rhywun

a bord
1 ar fwrdd

abordar
1 hwylio yn agos i
2 bwrddio
3 ymwneud â, ymgymeryd â (mater)
abordar un problema = delio â phroblem
4 hysio ci ar
5 (berf heb wrthrych), (cwch) clymu

abordatge
1 bwrddio

aborigen
1 cynfrodorol, cynhenid

aborigen
1 brodor cynhenid

abraçada
1 cofleidiad
fer-li (a algú) una abraçada = cofleidio rhywun
una abraçada = (ar ddiwedd llythyr) cofion gorau, (ar y ffôn) hwyl iti

abracadabra
1 abracadabra

abraçar
1 cofleidio
Va abraçar la seva mare Cofleidiodd ei mam

abraçar estretament (algú) cofleidio (rhywun) yn dynn
2 amgylchynnu
3 derbyn (barn)
4 mabwysiadu (ffydd)
5 mabwysiadu (athrawiaeth)

abraçar-se
1 cofleidio ei gilydd
2 abraçar-se a = glynu wrth

Abraham
1 Abraham, Abram

abrandar
1 rhoi ar dân
2 ennyn (tymer)

abrandat
1 (ffrae) ffyrnig

abraonar
1 cofleidio yn dynn

abraonar-se
1 cofleidio ei gilydd yn dynn
2 taflu ei hun (contra = yn erbyn)

abrasar
1 llosgi
2 (berf heb wrthrych) crasu (planhigyn)

abrasar
1 (gwynt) llosgi
2 (cariad) llosgi

abrasar-se
1 cael ei grasu (tir)
2 abrasar-se de set bod syched mawr ar

abrasió
1 crafiad, ysgythriad

Abrera
1 trefgordd (el Baix Llobregat)

abreujament
1 byrhâd, talfyriad

abreujar
1 byrháu

abreviació
1 byrhâd, talfyriad, byrfodd

abreviar
1 byrháu, talfyrru

abreviatura
1 byrhâd, talfyriad, byrfodd

abric
1 côt fawr
2 abric de pells côt ffwr
3 cysgod
4 a l’abric de yng nghysgod
5 hafan

6 roba d’abric dillad twym

abrigall
1 cot fawr
2 dillad gwely

abrigar
1 lapio (mewn dillad)
2 cysgodi

abrigar-se
1 cadw yn dwym
2 lapio (mewn dillad)

abril
1 Ebrill

En abril pluges mil (Dywediad) “Ym mis Ebrill, cawodydd wrth y mil” (mae mis Ebrill yn fis glawog)

2 ieuenctid

3 abrils (ffigurol) blynyddoedd

Malgrat els seus anys, era més lleugera que una joveneta de divuit abrils

Er gwaethaf ei hoed, roedd yn sioncach na merch ddeunaw oed

4 a l’abril ym mis Ebrill

abrilat
1 Ebrillaidd
fa un dia abrilat = mae hi fel dydd o Ebrill heddiw

abrilenc
1 Ebrill
flors abrilencs = blodau Ebrill

abrillantar
1 caboli
2 (carreg werthfawr) torri ffasedau

abrinarat
1 (pren) llyfn
2 tenau, eiddil

abrivada
1 naid gwib
2 cyrch

abrivament
1 byrbwylledd

abrivar
1 taflu
2 annog

abrivar-se
1 taflu ei hun

abrogació
1 dirymiad, dilead

abrogar
1 dirymu

abrupte
1 serth
2 garw
3 (arddull) digyswllt

abrusar
1 (effaith yr haul ar blanhigion) deifio, crasu
2 (effaith y gwynt ar blanhigion) deifio

abrusar-se
1 cael eich crasu; cael eich deifio
2 abrusar-se d’amor llosgi o gariad

abscés
1 crawniad

abscissa
1 absisa (geometreg)

abscència
1 absenoldeb
2 diffyg
3 absència de gust diffyg chwaeth

absent
1 absennol
2 dir mal dels absents lladd ar bobl yn ei chefnau
3 tenir l’esperit d’absent bod yn anghofus, bod yn bell eich meddwl

absenta
1 absinth

absentar-se
1 cadw draw (de = o)

absis
1 aps, crongafell; cilfach bwaog ym mhen dwyreiniol eglwys
(pensaernïaeth)

absoldre
1 gollwng oddi wrth bechod (crefydd)
2 dieuogi (cyfraith)

absolució
1 (crefydd) maddeuant pechodau, gollyngdod (oddi wrth bechod)
2 (cyfraith) dieuogiad, gollyngdod, rhyddhâd
3 donar-li (a algú) l’absolució gofyn am ollyngdod, gofyn am faddeuant pechodau

absolut
1 ábsoliwt
2 llwyr
3 (ehtoliad) victòria per majoria absoluta buddugoliaeth â mwyafrif llwyr
4 en absolut o gwbl, yn hollol
5 en absolut dim o gwbl
6 prohibit en absolut
hollol waharddedig, ni chaniatéir ar unrhyw gyfrif, llwyr waharddedig

absolutament
1 yn hollol
2 absolutament res dim yw dim

absolutisme
1 absoliwtiaeth

absorbent
1 amsugnol
2 diddorol
3 (gwaith) anodd, trwm
4 (angerdd, nwyd) ysol

absorbir
1 sugno
2 amsugno
3 (diddordeb) llwyr feddiannu
4 (adnoddau) dihysbyddu

absorbció
1 llynciad

absort
1 wedi ei llyncu / ei lyncu
2 wedi ei llwyr feddiannu / ei lwyr feddiannu

abstemi
1 llwyrymwrthodol

2 (eg) llwyrymwrthodwr, rhywun sydd ddim yn yfed álcohol

Jo estic buscant un abstemi / una abstèmia perquè condueixi ell/a
Rw i’n chwilio am rywun sydd ddim yn yfed iddo fe / iddi hi yrru [’r car i ni]

abstenció
1 ymataliad
2 ymocheliad = gweithred o beidio â chymryd rhan

abstencionisme
1 ymocheliaeth = nacâd i gymryd rhan

abstencionista
1 ymochelwr, ymochelwraig = un sydd yn gwrthod cymryd rhan

abstenir-se
1 ymatal
2 abstenir-se de = ymatal rhag, ymgadw rhag

abstinència
1 ymataliad
2 dirwest

abstinent
1 ymataliol

abstracció
1 haniaethu
fer abstracció de rhoi o’r neilltu

abstracte
1 haniaethol
idees abstractes syniadau haniaethol
2 synfyfyrol
3 gwahanedig

abstret
1 enciliol

abstreure
1 haniaethu
2 tynnu

abstreure’s
1 mewn dwys fyfyrdod, wedi ymgolli

abstrús
1 astrus, dyrys

absurd
1 abswrd, ynfyd

absurd
1 ynfydrwydd

abúlia
1 diffyg ewyllys

abúlic
1 diffygiol ei ewyllys, di-asgwrn-cefn

abundància
1 digonedd

abundant
1 toreithiog
2 abundant en = lluosog ei
anys abundants en salmons = blynyddoedd lluosog eu heogiaid

abundar
1 bod yn doreithiog (de = o)

abundor
1 abundància

abús
1 camddefnydd
2 abús de poder camddefnydd grym

abusar
1 abusar de camddefnyddio
2 cymryd mantais ar
3 ymosod yn anweddus
4 abusar d’una dona ymosod yn anweddus ar wraig

abusiu
1 gwatwarus

a.C.
1 abans de Crist = cyn Crist

acabalar
1 cael
2 cronni

acabalat
1 cefnog, cyfoethog, ar ben ei digon / ei ddigon

acaball
1 diwedd
2 tenir mal acaball cael diwedd drwg
3 acaballes rhannau olaf

acabament
1 diwedd, gorffen
La seva reivindicació és l’acabament del conflicte a Txetxènia
Yr unig beth y maent yn galw amdano yw gorffen y rhyfel yn Tshetshenia

fins l'acabament del segle XIX tan ddiwedd y ddeunawfed ganrif

2 cwblháu, cwblhâd

3 y rhan bellaf, y diwedd un

acabar
1 (berf â gwrthrych) dibennu (bennu), gorffen, cwblháu (cwpla)
2 (berf heb wrthrych) dibennu (bennu), gorffen, cwblháu (cwpla)
en acabar l’estiu ar ddiwedd yr haf

acabar amb la supremacia de
1 rhoi diwedd ar oruchafiaeth (rhywun / rhywbeth)

acabar amb la vida de
1 lladd
encara no han pogut determinar quin tret va acabar amb la seva vida
nid ydynt wedi gallu dangos eto pa ergyd dryll a’i lladdodd

acabar de
1 bod newydd wneud rhywbeth
2 tot just acaba de mae e newydd...

acabar de fer
1 acaba de fer divuit anys mae e newydd gael ei ben-blwydd yn ddeunaw oed
2 acabar de fer una cosa gorffen gwneud peth

acabar fart de
1 cael llond bol ar
si demanes sempre als mateixos veïns, acaben farts de tu
os gofynni di bob tro i’r un cymdogion, cael llond bol arnat ti fyddan nhw

acabar-se
1 gorffen
Ja s’han acabat les vacances mae’r gwyliau wedi gorffen bellach
2 marw
3 gorffen
no acabar-se de ni + gallu
No m’ho acabo de prendre seriosament Rw i’n ffaelu â’i gymryd o ddifri
no acabar-s’ho de creure methu â chredu

no + acabar-se de creure methu â chredu fod..., ffaelu â chredu fod...

No m’acabo de creure que la botiga de la cantonada hagi tancat; és una desgràcia.

Rw i’n ffaelu credu bod y siop gornel wedi cau; mae’n drueni mawr.

no + acabar-se de creure-ho methu credu, methu â chredu’r peth / methu credu’r peth, ffaelu credu, ffaelu â chredu’r peth / ffaelu credu’r peth

He llegit les seves manifestacions i no m’ho acabo de creure
Rw i wedi darllen yr hyn a ddywedodd ac rw i’n methu creu / methu â chredu hynny

acabar-se el mòmio
1 (Castileb) y swydd foethus yn dod i ben

acabat
1 wedi gorffen, gorffenedig
2 acabada la vida wedi gorffen ei gyrfa/ei yrfa
3 rhonc, llwyr
4 en acabat (adferf) wedyn

acabat
1 diwedd

acabat de
1 newydd
unes portes de persiana acabades de posar
rhai drysau persaidd newydd eu gosod

acaçar
1 (Deheubarth Gwledydd Catalonia) chwilio am, edrych am
2 (madarch) casglu
3 (cynnud) casglu

acàcia
1 acasia

acadèmia
1 acádemi
2 ysgol breifat
3 acadèmia d’idiomes ysgol ieithoedd
4 acadèmia de música acádemi gerddoriaeth
5 acadèmia militar acádemi filwrol
6 noethlun = llun merch neu ddyn noethlymun wedi ei dynnu o fodel byw
o fodel byw

acadèmic
1 academaidd

acaloradament
1 yn boeth

acalorar
1 twymo
2 cyffrói

acalorar-se
1 cyffrói

acampanat
1 ar lun cloch

acampar
1 gwersyllu = (milwyr) gorchymyn i osod pebyll
2 (bywyd) achub
3 (berf heb wrthrych) gwersyllu
4 (berf heb wrthrych) acampar d’una vida = ffoi o berygl

acanalar
1 rhychu
2 sianeli

acanalat
1 rhychog = (colofn) rhychog = â rhychau bas ar hyd y siafft
columna acanalada colofn rychog
2 rhychog = â rhychau â chefnau cyfochrog

a canvi
1 yn gyfnewid

acaparar
1 monopoleiddio
2 celcio

àcar
1 gwiddonyn, trogen

acaramullar
1 llenwi
2 pentyrru

acarar
1 wynebu
2 (dau destun) cymharu

acariciar
1 anwesu
2 coleddu (gobaith, dymuniad)

acarnissar-se
1 bwrw eich llid
2 ymladd yn ffyrnig

acarnissat
1 ffyrnig

acaronar
1 anwesu
2 mwytho

a casa
1 yn y ty
2 tuag adref; tuag adref; sha thre, gatre
3 bod gartref, bod yn dre
4 anar a casa mynd adref; mynd tua thref, mynd sha thre, mynd gatre

a casa nostra
1 gartref = yng Nghatalonia

acatament
1 parch
2 ymostyngiad

acatar
1 parchu
2 ymostwng, gwrogi

a causa de
1 oherwydd

a cavall
1 ar gefn ceffyl, acha ceffyl

accedir
1 cytuno (a = i)
2 mynd i
3 accedir a un concurs públic gwneud cynnig (am waith yn y sector cyhoeddus), tendro

acceleració
1 cyflymiad

accelerador
1 cyflymol, yn cyflymu

accelerador
1 cyflymydd

accelerar
1 cyflymu

accelerar-se
1 cyflymu

accent
1 acen
2 llediaith
accent castellà acen Gastileg

Té accent de Perpinyà Mae llediaith Perpinyà arno
3 pwyslais
4 (Barddonol) accents cân
els dolços accents del rossinyol cân felys yr eos

accentuació
1 pwyslais

accentuar
1 pwysleisio
2 rhoi acen dros lythyren

3 accentuar-se bod ag acen dros lythyren

“Es clar”? És, del verb "ser" o "ésser" s´ha d´accentuar “Es clar”? ae rhaid rhoi acen uwchben és, o’r ferf “ser” o “ésser” (és clar = wrth gwrs)

accentuar
1 accentuat wedi ei acennu
2 anar accentuat bod wedi ei acennu, bod acen ganddo

Dius que pertanys a l'elit de païs, però no saps escriure la paraula! Elit no va accentuat, ignorant
Rwyt ti’n dweud dy fod di’n perthyn i elît y wlad, ond dwyt ti ddim yn gwybod sut mae sillafu “elit”. Does ganddo ddim acen, y penbwl.

acceptable
1 derbyniol

acceptació
1 derbyniad
2 sense acceptació de persones yn ddiduedd, heb dderbyn wyneb, heb ffafrio neb

acceptar
1 derbyn
2 acceptar-se cael ei dderbyn

accés
1 hawl ymweld
2 mynedfa

accessible
1 hygyrch, hawdd ei gyrraedd, y gellir mynd ato,

accèsit
1 ail wobr

accessori
1 eilradd
2 ategol

accessori
1 atodyn, ategolyn, ychwanegiad
accessoris del cotxe atodion car

accident
1 damwain
pair un accident cael damwain
accident de trànsit damwain ffordd
Set persones moren en accidents de trànsit a Catalunya en només 38 hores
Saith o bobl yn marw mewn damweiniau ffordd yng Nghatalonia o fewn 38 awr yn unig
2 (gramadeg) ffurfdroad, ffurfdro
3 per accident (adferf) trwy ddamwain

accidental
1 damweiniol
2 anfwriadol

3 dros dro

l’alcalde accidental y maer dros dro (am fod y maer ei hun ar daith, ayyb)

accidentalment
1 trwy ddamwain

accidentar-se
1 cael damwain

accidentat
1 anwastad
2 mynyddog
3 garw

accidentat
1 un wedi ei anafu
accidentat un (dyn) wedi ei anafu
accidentada un (benyw) wedi ei hanafu

acció
1 gweithrediad
2 (cyffur) effaith
3 achos cyfreithiol
promoure una acció contra rhoi’r gyfraith ar
4 (drama) actio
5 achos cyfreithiol
6 cyfrandaliad
7 fer acte de
..1/ gwneud fel petái yn...
..2/ gwneud cam i
8 bona acció gweithred dda
9 accions ymddygiad

accionar
1 rhoi ar waith (peiriant)
2 (berf heb wrthrych) ystumio

accionarial
1 cyfranddaliad

accionista
1 cyfranddaliwr

acer
1 dur
2 acer inoxidable dur

acetilè
1 asétulen

acetona
1 áseton

ací
1 (Cataloneg y Deheubarth) yma

àcid
1 sur

poma àcida afal coginio, afal pobi
2 chwerw
3 asidaidd

àcid
1 asid

aclamació
1 cymeradwyaeth

aclamar
1 curo dwylo

aclapador
1 (gwres) llethol
2 llethol
3 ysgubol
victòria aclapadora buddugoliaeth ysgubol

aconseguir una victòria aclapadora cael buddugoliaeth ysgubol

aclaparament
1 lletholdeb

aclaparar
1 llethu

aclaridor
1 esboniadol

aclariment
1 esboniad

aclarir
1 goleuo
2 aclarir la veu carthu’ch gwddf, carthu’ch corn gwddf,
3 (dillad) ystreulio, strelio, rhoi dŵr dros rywbeth, tynnu rhywbeth trwy ddŵr, swilo
4 (hylif) teneuo
5 (coeden) tynnu canghennau
aclarir un arbre tynnu canghennau coeden
aclarir el brancatge d’un arbre tynnu canghennau coeden
6 (coedwig) teneuo
7 (problem) datrys

8 aclarir-li (alguna cosa) (a algú) egluro (rhywbeth) (i rywun), esbonio (rhywbeth) (i rywun)

Pot algú aclarir-me el que ha passat? All rhywun egluro i mi beth sy’ wedi digwydd?

aclarir-se
1 (tywydd) goleuo, codi, brafio, hinddanu, hinoni, codi ar ei heiliau
2 (problem) cael ei datrys

aclimatar
1 (Bioleg) hinsoddi

aclimatarse
1 (Bioleg) ymhinsoddi
2 (persona + lle newydd) ymgynefino â, arfer â

aclofar-se
1 cyrcydu, mynd i’ch cwrcwd
2 (pont) cwympo

acne
1 acne, plorynnod

aclucar
1 (llygaid) cau
aclucar els ulls cau’r llygiad (ar rywbeth)

aço
1 hwn

acoblar
1 ieuo
2 cysylltu

acoblarse
1 (anifeiliad) cydio
1 (pobl) ymgynnull

a coll-i-be
1 yn gocyn celiog, yn gocyn coch
portar a coll-i-be rhoi corn bwch i, cario yn gocyn celiog, cario yn gocyn coch

acollidor
1 croesawgar

acolliment
1 croeso

acollir
1 croesawu
acollir (algú) fredament rhoi glas groeso i, rhoi croeso oeraidd i
2 (deiseb) derbyn
3 rhoi sylw i rywun, gwasanaethu rhywun
A la caserna del carrer Lepant la policia municipal el va acollir immediatament
Yng ngorsaf heddlu Heol Lepant rhoes yr heddlu lleol sylw iddo ar unwaith

acollir-se
1 acollir-se a una llei apelio at gyfraith
acollir-se a una amnistia manteisio ar amnest

acolloniment
1 (iaith lafar) ofn

acollonir
1 (iaith lafar) hala ofn ar, gyrru ofn ar

acollonir-se
1 (iaith lafar) cael ofn

acolorir
1 lliwio
2 paentio

acomboiar
1 (Milwriaeth) hebrwng, danfon

acomiadar
1 canu’n iach â, dweud ffarwél wrth
2 dangos y drws i
3 diswyddo
4 rhoi’r sac i, sacio

acomiadar-se
1 dweud farwél (wrth = de), canu’n iach (â = de)

acomodació
1 (llygaid) addasiad

acomodament
1 yn gysurus

acomodador
1 tywyswr
acomiadora tywyswraig

acomodar
1 addasu
2 gwneud yn gysurus
3 acomadar-li a algú gweddu

acomodar-se
1 addasu ei hun
2 gwneud eich hun yn gysurus

acomodat
1 cefnog, cyfoethog, ar ben ei ddigon

una noia de família acomodada merch o deulu cyfoethog (Avui 2004-01-26)

acompanyament
1 cwmni = cyfeillach, bod â rhywun arall neu rywrai eraill
sense acompanyament ar eich pen eich hun

acompanyar
1 danfon, hebrwng
2 dilyn
3 (Cerddoriaeth) cyfeilio

4 anar acompanyat (per alguna cosa) bod (rhywbeth) i’w ganlyn

Encara es pot salvar el català a Andorra? Doncs, sí, si els discursos van acompanyats de mesures pràctiques (Fòrum Vilaweb 2005-03-15) A ellir achub y Gatalaneg a Andorra o hyd? Wel, gellir, os bydd mesurau ymarferol yn canlyn yr areithiau (ar sefyllfa bresennol yr iaith)

acompanyat
1 sentir-se acompanyat teimlo fel nad ych chi ar eich pen eich hun (“teimlo hebryngedig”)

He de dir que, sabent que hi sou, em sento molt acompanyat

Mae rhaid imi ddweud, o wybod eich bod chi yno, fy mod yn teimlo fel nad wyf fi ar fy mhen fy hun

acompliment
1 cyflawniad

acomplir
1 cyflawni
2 (rhagddywediad) gwireddu

acomplir-se
1 cael ei gyflawni
2 cael ei wireddu

acompte
1 rhagdaliad

aconseguir
1 cael
2 goddiweddyd
3 bwrw
4 llwyddo
Va aconseguir ser metge a còpia de força de voluntat i moltes hores de feina
Llwyddod i fynd yn feddyg diolch i rym ewyllys a llawer o oriau o waith
5 (nod) cyrraedd
No va aconseguir el seu propòsit Chyrhaeddodd mo’i nod
6 grym
aconseguir el poder ennill grym

aconsellar
1 cynghori
2 argymell

acontentar
1 plesio, boddháu
ser de bon contentar bod yn hawdd ei blesio
ser de mal contentar bod yn anodd ei blesio

a contracorrent
1 yn erbyn y llif

acoquinar
1 brawychu

acoquinarse
1 brawychu

a cor
1 yn un côr
cantar a côr canu yn un côr

acord
1 cytundeb
arribar a un acord dod i gytundeb
2 (cerddoriaeth) cord
3 D’acord O’r gorau!

estar d’acord amb (algú / alguna cosa) cytuno â (rhywun / rhywbeth)

Estic força d'acord amb el teu missatge Rwy’n lled gytûn â dy neges
Jo estic totalment d'acord amb tot això que dieu Rwy’n cytuno’n llwyr / Rwy’n llawn gytuno â’r hyn yr ych chi’n ei ddweud

acordar
1 cytuno
2 penderfynu
3 (cerddoriaeth) tiwnio, cyweirio

acordió
1 acordion

acordonar
1 ynysu

Açores
1 Azores

acorralar
1 heidio
2 cornelu, gwthio i gornel, gwasgu i gornel, cael i gornel

a corre-cuita
1 ar hast, ar frys

acostar
1 dod (â rhywbeth) yn agos, mynd (â rhywbeth) yn agos

acostar-se
1 dod at (un), mynd at (un), dynesu, dod yn agos (a = at)
2 (dyddiad, tymor) dod yn nes
S’acosta el bon temps Bydd yn haf cyn bo hir

acostat
1 yn agos

acostumar
1 acustomar (algú) a cynefino rhywun â
2 (berf heb wrthrych) acustomar a (fer alguna cosa) arfer (gwneud rhywbeth)

L’actor Joel Jordan acostuma a fer papers còmics

Mae’r actor Joel Jordan yn gwneud rhannau comig fel arfer
3 acostumar a fer arfer gwneud

Quant temps acostumen a viure els óssos?

Am faint o amser y mae eirth yn arfer byw?

acostumar-se
1 acustomar-se a ymarfer â

acustomar-s’hi ymarfer â hi, ymarfer â’r sefyllfa

anar-s’hi acostumant dechrau ymarfer â hi, dechrau ymarfer â’r sefyllfa

Aneu-vos-hi acostumant Dechreuwch ymarfer â’r sefyllfa

acostumat
1 estar acostumat a (fer alguna cosa) bod yn gyfarwydd â (gwneud rhywbeth)

acotació
1 nodyn ymylol

acotar
1 iselháu
2 acotar el cap plygu pen
3 plygu dros
acotar l’orella sobre plygu dros rywun (yn y gwely)

acotar-se
1 (ci) swatio, cwtsio
2 darostwng ei hun

acotxar
1 gorchuddio
2 lapio (mewn dillad)
3 lapio (rhywun) yn y gwely

acotxar-se
1 lapio eich hun (mewn dillad)
2 eich lapio eich hun yn y gwely

acovardir-se
1 cael ofn

No et donaré el gust d'acovardar-me davant teu

Chei di mo’r pleser o ’ngweld i â d’ofn di (“ni roddaf i ti y pleser o gael ofn o’th flaen”)
2 gwangaloni

acràcia
1 gwendid

àcrata
1 anarchaidd

àcrata
1 anarchwr

acre
1 chwerw
d’un humor acre drwg eich tymer

acreditació
1 achrediad = cadarnháu bod rhyw gorff addysg yn cyrraedd safon dderbyniol;
cymhwyster = cadarnhâd fod unigolyn yn addas ar gyfer rhyw swydd
Els porters de les discotèques protesten contra un decret que exigirà passar uns cursos per obtenir una creditació
Mae porthorion y discotecau yn protestio yn erbyn ordinhad a fydd yn eu gorfodi i dderbyn hyfforddiant i gael cymhwyster (i wneud y swydd)

acreditar
1 bod yn glod i
2 achredu

acrílic
1 acrulic

actitud
1 agwedd

acrobàcia
1 acrobateg, campau

acròbata
1 ácrobat

acròstic
1 acrostig

acròpoli
1 acrópolis, uchelgaer

acta
1 tystysgrif
acta de naixament tystysgrif geni
2 tystysgrif
actes (d’una reunió) (cyfarfod) cofnodion
llibre d’actes coflyfr, llyfr cofnodion

acte
1 gweithred
2 (Theatr) act
3 séremoni
4 sala d’actes neuadd ymgynnull
5 digwyddiadau (mewn gwyl)
6 fer acte de presència bod yn bresennol
7 cyfarfod
8 a l’acte ar unwaith

acte electoral
1 rali etholiadol, cyfarfod etholiadol

actini
1 actiniwm

actitud
1 agwedd

activar
1 rhoi ar waith
2 cyflymu

activitat
1 gweithrediad

actor
1 actor

actriu
1 actores

actuació
1 perfformiad
2 ymddygiad
3 gweithred
4 (Chwaraeon) perfformiad
una actuació decebedora pefformiad siomedig
5 actuacions achos cyfreithiol
6 actuacions datblygiadau (= adeiladu)

actual
1 presennol

actualitat
1 newyddion
2 digwyddiadau diweddar
3 sefyllfa bresennol
l’actualitat política y sefyllfa bresennol ym myd gwleidyddiaeth
4 continuar d’actualitat dal i fod yn destun dadl

5 ja... en l’actualitat yn awr, ar hyn o bryd

L’objectiu del govern de Castella és erosionar l'economia de Catalunya i, de fet, em sembla que ja ho està fent en l'actualitat

Diben llywodraeth Castilia yw erydu ecónomi Catalonia, a mewn gwirionedd mae’n ymddangos imi mai dyna maent yn ei wneud ar hyn o bryd

actuar
1 gweithredu
actuar gwneud rhywbeth, gwneud pethau yn faleisus
2 (Theatr) perfformio
3 actuar com a ymddyn fel
actuar com a babaus ymddwyn fel ynfydion

acudir
1 mynd, dod
acudir a treballar mynd i weithio
2 ymweld â

acudir-se
1 cael syniad

acudit
1 jôc

ser d’acudit bod yn chwerthinllyd

Es d'acudit que algú de la PP acusi a ERC de ser fatxes!

Mae’n chwerthinllyd bod rhywun o’r PP yn cyhuddo ERC o fod yn Ffasgwyr! (Dilynydd plaid ffasgaidd yr unben Franco yw’r PP; plaid wrth-ffasgaid bu’r ERC erioed)
2 ffraethineb
3 stori ddifyr

acular
1 mynd lwrw eich cefn

2 symud yn ôl, bacio

acular - fer recular el carro per acostar-lo a un lloc de càrrega o descàrrega.
“acular el carro” - bacio’r gert i’w symud i le llwytho neu ddadlwytho

acular es carro fins arribar en es coll des pou

bacio’r gert nes cyrraedd pen y pwll

3 mynd yn eich gwrthol, symud yn ôl, encilio

no deixar-se acular peidio â gadael cael eich symud yn ôl

acumulació
1 croniad, ymgroniad
2 cronni, ymgronni

Això es deu a l'acumulació de gasos com el diòxid de carboni (CO2) a l'atmosfera.
Mae hwn yn galnyniad i ymgronni nwyon fel deuocsid carbon (CO2) yn yr átmosffer

acumular
1 casglu

acumular anys de retard bod wedi ei ohirio ers blynyddoedd (“casglu blynyddoedd o oediad”)

L’inici del concurs per adjudicar les obres suposa la culminació d’un projecte que acumulava anys de retard

Mae cychwyn y broses o roi’r gwaith adeiladu ar gynnig yn gam sylweddol mewn prosiect (“yn anterth prosiect”) sydd wedi ei ohirio ers blynyddoedd

acumular-se
1 ymgasglu, ymgronni

acupunctura
1 aciwbigiad, nodwyddo, nodwyddiad

acuradament
1 yn ofalus

acurat
1 gofalus
2 cymen
3 (disgrifiad) cywir

a curt terme
1 (benthyciad) dros gyfnod byr

acusació
1 cyhuddiad
2 cyhuddiad (cyfraith)

acusador
1 cyhuddol

acusador
1 cyhuddwr, cyhuddwraig

acusament
1 acusament de recepció cerdyn cydnabod derbyn llythyr
No hem rebut encara l’acusament de recepció de la carta que es va enviar al senyor Ferrer

Yr ym heb dderbyn eto y cerdyn cydnabod am y llythyr a anfonwyd at y Bonwr Ferrer

acusar
1 acusar de cyhuddo o
2 (cyfraith) acusar de cyhuddo o
3 dangos
4 acusar recepció cydnabod derbyn (llythyr)
Acuso recepció de la seva carta de data d’ahir

Cydnabyddaf dderbyn eich llythyr a anfonwyd ddoe (“â dyddiad ddoe”)

acusat
1 un wedi ei gyhuddo/ei chyhuddo
l’ acusat y cyhuddedig

acústic
1 acwstig

acústica
1 acwsteg

adagi
1 dywediad, ymadrodd
No és gens estrany que molts conciutadans s’identifiquin amb l’adagi “Cornuts i pagar el beure” cada vegada que han d’aturar-se davant de la barrera del peatge d’una autopista
Nid oes syndod fod llawer o gyd-ddinesyddion yn ymarddel â’r dywediad ““Cornuts i pagar el beure” (= bod yn gwcallt sydd yn talu am ddiodydd y dyn sydd yn cael cyfathrach rywiol â’r wraig) bob tro y mae rhaid iddynt aros wrth atalfa tollfa traffordd (Mae llywodraeth Castîl yn dwyn rhan sylweddol o gyfoeth Catalonia â’i wario yn helaeth er enghraifft ar rwydwaith o draffyrdd di-dâl; ar y llaw arall y mae llywodraeth Catalonia yn gorfod adael i gwmnïoedd preifat wneud a rhedeg y traffyrdd, sydd yn rhai y telir tollau am eu defnyddio)

adàgio
1 adagio, darn araf

a dalt
1 uwchbén, fry
2 ar y lloft, lan stâr

adaptable
1 addasadwy

adaptació
1 addasiad, cyfaddasiad
2 trefniant (cerddoriaeth)

adaptar
1 addasu, cyfaddasu
2 trefnu (cerddoriaeth)

adaptar-se
1 ymaddasu

ad calendas graecas
1 pan ddaw dydd Sul y Pys, pan ddw nadolig yn yr haf, bore ffair niwl, dydd ffair niwl

Ens equivoquem si fem propostes “tàctiques i realistes” que deixin l’objectiu final ad calendas graecas

Nid ydym ni’n iawn os gwnawn ni gynigion “tactegol a realistig” sydd yn gadael y nod terfynol hyd fore ffair niwl

addicció
1 dibyniad, caethiwed

addició
1 ychwanegiad
2 bìl, taleb (mewn bwyty)

addicionar
1 ychwanegu

addicte
1 dibynnol, caeth

addicte
1 adict
2 cefnogwr

additament
1 ychwanegiad

adduir
1 rhoi ger bron (profion, tystiolaeth)

adelerat
1 awyddus
2 pryderus

Ademús
1 trefgordd (el Racó d’Ademús)

adepte
1 deheuig, medrus

adepte
1 arbenigwr
adepta arbenigwraig
2 (crefydd) dilynwr
L’Islam conservador guanya adeptes al Sud-est Asiàtic (Avui 2004-01-04)
Mae Islam ceidwadol yn ennill dilynwyr yn y De-orllewin Asiaidd

adequar
1 addasu, cyfaddasu

adequar-se
1 addasu ei hun, cyfaddasu ei hun

adequat
1 addas

adequatament
1 yn ddigonol

adés
1 gynnau fach

a desgrat de
1 yn wahanol i

a deshora
1 ar gamadeg, ar gamamser

adesiara
1 o bryd i bryd

a despit de
1 er gwaethaf

adéu
1 da boch, hwyl
2 fer adéu chwifio llaw wrth ffarwelio
3 adéu = dacw’r drws fan draw

Aquestes empreses canvien els condicions del contracte laboral quan els doni la gana, i si no t'agrada adéu.

Mae’r cwmnïoedd hyn yn newid amodau’r cytundeb gwaith pryd y mynnon, ac os nad yw hyn yn dda gennyt, dacw’r drws fan draw.

adéu-siau
1 da boch, hwyl
2 (eg) ffarwél

adherència
1 glyniad, ymlyniad

adherent
1 glynol, ymlynol (a = to)

adherent
1 dilynwr, dilynwraig

adherir
1 adherir a glynu (rhywbeth) wrth
2 (berf heb wrthrych), glynu

adherir-se
1 adherirse a glynu wrth
2 cefnogi

adhesió
1 ymlyniad
2 cefnogaeth
3 cytundeb

adhesiu
1 glynol, ymlynol

adhesiu
1 glynyn, sticer

adhesivitat
1 gludiogrwydd

àdhuc
1 hyd yn oed

adiar
1 pennu dyddiad ar gyfer

adient
1 adient amb addas at
2 (lliw), cydweddol = sy’n cyd-fynd

adinerar
1 gwerthu
2 gwerthu am bris da

adinerar-se
1 mynd yn gyfoethog, ymgyfoethogi
2 ffynnu

adinerat
1 cyfoethog, cefnog

a dins
1 oddi mewn

adipós
1 brasterog, blonegog

adir-se
1 adir-se amb gweddi

a distància
1 o bell

adiu
1 da boch, hwyl (Cataloneg Uwchfynyddol)

adjacència
1 agosrwydd

adjacent
1 cyfagos, gerlláw

adjectiu
1 ansoddair

adjudicable
1 y gellir ei ddyfarnu

adjudicació
1 gwobr

ajudicador
1 dyfarnwr

adjudicar
1 ajudicar a dyfarnu i, gwobrwyo
2 ajudicar a cyfrannu i

adjudicar-se
1 cymryd meddiant o, meddiannu

adjudicatari
1 grantî

adjudicatiu
1 dyfarnol

adjunció
1 ychwnaegiad

adjunt
1 cysylltiedig
2 (mewn llythyr), amgaeëdig
3 cynorthwyol

adjunt
1 cynorthwy-wr, cynorthwy-wraig
2 cydymaith

adjuntar
1 cysylltu
2 amgae (mewn amlen)

adjuració
1 anogaeth

adjurar
1 annog, cymell

admetre
1 cyfaddef
2 caniatáu

Els socialistes al·leguen que la democràcia no pot ser hereva del franquisme. El Congrés admet honorar Companys però rebutja que l’Estat demani perdó. (Avui 29 Medi 2004)

Y Sosialwyr yn honni na ellir ystyried y llywodraeth ddemocrataidd yn aer y régime Ffrancoaidd. Y Cyngres yn caniatáu talu teyrnged i Companys (arlywydd Catalonia a ddieneiddiwyd gan y Castiliaid) ond yn gwrthod y syniad y dylai’r Wladwriaeth ofyn am faddeuant
3 derbyn (damcaniaeth)
4 (ystafell) dal

adminicle
1 teclyn

adminicular
1 cadarnhaol

adminicular
1 (verb) cadarnháu (dadl)

administració
1 gweinyddiaeth
2 rheolaeth
3 l’administració central y llywodraeth ganol
4 administració de loteria gwerthfan tocynnau lóteri

administrador
1 gweinyddol

administrador
1 gweinyddydd
2 rheolwr, rheolwraig
3 stiward (ystâd)

administrar
1 gweinyddu
2 rheoli
3 administrar un càstig a cosbi
4 (sagrafen) gweini
5 (eiddo) gweinyddu
6 (gwlad) gweinyddu

administratiu
1 gweinyddol
2 rheolwrol, rheolaethol

administrativament
1 yn weinyddol

admirable
1 rhagorol

admiració
1 edmygedd
2 signe d’admiració ebychnod
3 estar en admiració bod yn rhyfeddu
4 sentir admiració per (algú) edmygu (rhywun)
5 ser l’admiració de tothom bod yn destun edmygedd pawb

admirador
1 edmygol

admirador
1 edmygydd

admirar
1 edmygu
2 parchu
3 synnu

admirar-se
1 admirar-se de synnu wrth

admiratiu
1 edmygol
punt admiratiu ebychnod

admissibilitat
1 derbynioldeb

admissible
1 derbyniol

admissió
1 mynediad (a = i)
2 addefiad
3 mewnfa

admonició
1 cerydd

admonitori
1 rhybuddiol

adob
1 trwsiad
2 (coginio) dresin
3 gwrtaith
4 paratoad (at ryw weithred)
5 (lledr) trin
6 toddiant trin lledr

adobacamins
1 fforddoliwr, gweithiwr hewl, dyn trwsio lôn

adobar
1 trwsio, reparo, cyweirio
2 piclo
3 (coginio) sesno
4 (lledr) trin
5 gwrteithio

adober
1 barciwr

adoberia
1 tanerdy, tanws

adoctrinament
1 hyfforddiant
2 egwyddori, trwytho

adoctrinar
1 hyfforddi
2 adoctrinar en egwyddori â, trwytho â

adolescència
1 glasoed

adolescent
1 glaslanc, glaslances

Adolf
1 enw mab

adoloriment
1 dolur
2 galar

adolorir
1 brifo

adolorit
1 dolurus, poenus

adonar
1 fer-lo adonar de gwneud i rywun sylweddoli

adonar-se de
1 sylweddoli
2 sylwi ar

adondar
1 hyfforddi
2 dofi
3 torri (ceffyl)
4 ymdopi (â phlentyn drwg)
5 cynefino â

adondar-se a
1 ymgynefino â

adopció
1 mabwysiad

adoptar
1 mabwysiadu

adoptiu
1 mabwysiadol
país adoptiu gwlad fabwysiadol
fill adoptiu mab mabwysiadol
fill adoptiu (d’una localitat) rhyddfreiniwr (trefgordd)

Ador
1 trefgordd (la Safor)

http://www.diariparlem.com/modules.php?name=Sections&op=viewarticle&artid=7
Gwefan “Diari Parlem”

adorable
1 annwyl, serchus, hoffus

adoració
1 addoliad

adorador
1 addolgar

adorador
1 addolwr

adorar
1 addoli

adormiment
1 cysgadrwydd, syrthni

adormir
1 bwrw cwsg ar
2 gwneud yn gysglyd
3 bod yn cysgu

adormir-se
1 (person) mynd i gysgu
2 (troed) mynd i gysgu

adorn
1 addurniad
2 (dillad) addurn, ardduniad
3 (Cogionio) addurn, ardduniad, garnis

adornar
1 addurno
2 (dillad) addurno
3 (Cogionio) addurno

adossar
1 adossar a pwyso yn erbyn = rhoi i bwyso yn erbyn
2 adossat a â’ch cefn at
Es Pedrís Llarg és el banc de pedra adossat a la paret de l’església parroquial de Begur, al Baix Empordà
“Es Pedrís Llarg” (Y Fainc Hir”) yw’r fainc garreg â’i gefn at eglwys y plwyf ym mhentref Begur yn sir Baix Empordà

3 adossat ynghlwm
Alguns guerrillers portaven explosius adossats
Roedd rhai o’r herwfilwyr yn cario ffrwydron ynghlwm wrth eu cyrff

adossar-se
1 adossarse a pwyso yn erbyn

adotzenat
1 aflednais, di-foes, isel, comon

adquirir
1 cael, cael gafael yn
2 prynu

adquirit
1 caffael, caffaeledig, a gafwywd

adquisició
1 caffaeliad, meddiant
2 caffaeliad = dysgu
3 pwrcas

adquisitiu
1 caffaelgar, meddiangar, cribddeilgar

adquisitivitat
1 caffaelgarwch, meddiangarwch

Adrall
1 enw lle

Gent d'Adrall ferms pel treball (Dywediad) “(mae) pobl Adrall yn benderfynol o weithio”

adreç
1 paratoad
2 (Coginio) addurniad
3 sythu, unioni
4 set
adreç de casa offer ty
adreç de cuina offer cegin
adreç de llit dillad gwely

adreça
1 cyfeiriad
Quina adreça tens? Beth yw dy gyfeiriad?

adreçador
1 plaen, plâm
2 fer passar (algú) per l’adreçador gwneud i rywun ddilyn y rheolau
3 passar per l’adreçador dilyn y rheolau

adreçar
1 sythu
2 rhoi ar ei ben (polyn, etc)
3 darparu
4 rhoi yn iawn
5 cyfeirio (llythyr at)
6 adreçar-li la paraula (a algú) siarad â
7 rhoi trefn ar

adreçar-se
1 sythu
2 adreçar-se a siarad â

adrenalina
1 adrénalin

adret
1 (person), sownd
2 medrus, celfydd, cywrain

a dretes
1 o fwriad

Adrià
1 Adrian

Adriana
1 (nom de dona)

adroguer
1 groser

adrogueria
1 siop groser

adscripció
1 penodiad
2 aelodaeth plaid

adscriure
1 penodi
2 ysgrifennu ar ymyl y dalen
3 ysgrifennu yn yr ochr

adulació
1 gweniaith, gorganmoliaeth

adulador
1 gwenieithus

adulador
1 gwenieithwr

adular
1 gwenieithu

adulatori
1 gwenieithus

adult
1 oedolyn, oedolion

adult (ansoddair)
1 mewn oed

adúlter
1 godinebus

adúlter
1 godinebwr, godinebwraig

adulteració
1 llygriad

adulterar
1 adulterar amb llygru â
2 (berf heb wrthrych), goddinebu

adulteri
1 goddineb

adunar
1 casglu

adunar-se
1 ymgasglu

adust
1 wedi ei ruddo, wedi ei ddeifio
2 sarrug

adveniment
1 dyfodiad
2 esgyniad i’r orsedd

advenir
1 digwydd

advent
1 Advent

adventici
1 damweiniol, trwy hap a damwain

adverar
1 profi
2 (Y Gyfraith) profi, gwirio, gwireddu

adverbi
1 adferf

adverbial
1 adferfol

advers
1 croes
2 gwrthwynebus, gwrthwynebol
la part adversa y blaid wrthwynebol

adversament
1 yn groes

adversari
1 gwrthwynebus

adversari
1 gwrthwynebwr

adversitat
1 adfyd, drygfyd
2 anlwc

advertència
1 rhybudd
2 cyngor
3 ymwybyddiaeth

advertiment
1 rhybudd

fer advertiments a rhybyddio (“gwneud rhybuddion i”)
2 cyngor

advertir
1 rhybuddio
2 sylwi ar
3 tynnu sylw at

advocacia
1 cyfraith = proffesiwn

advocació
1 atalwad, atalw

advocadessa
1 cyfreithwraig

advocat
1 cyfreithiwr
2 bar-gyfreithiwr
3 dadleuwr
4 advocat defensor cyfreithiwr dros yr amddifyniaeth

5 l’advocat del diable dadleuydd y diafol

fer d’advocat del diable bod yn ddadleuydd y diafol

però deixa’m que faci una mica d’advocat del diable...

ond gad imi fod yn dipyn o ddadleuydd y diafol...

aeri
1 awyr (cymhwysair)
2 ansylweddol
3 línia aèria airline
4 correu aeri post awyr

advocar
1 advocar per dadlau dros

aero-
1 (ffurf ymgyfunol) awyr; awyrenneg
aeroclub, aerodinàmica, aeròdrom, aerograma, aeromedicina, aeromodelisme, aeronau, aeroplà, aeroport etc

aerobi
1 aerobaidd

aerobi
1 aerobeg

aerodinàmic
1 erodunamig

aerodinàmica
1 erodunameg

aeròdrom
1 awyrenfa, érodrom

aeròlit
1 awyrfaen, maen mellt

aerolliscador

1 hofranlong, llong hofran

aeronau
1 awyrlong

aeronauta
1 awyrennwr

aeronàutic
1 awyrennol, awyrenegol

aeronautica
1 awyrenneg, eronoteg

aeroplà
1 awyren, éroplen

aeroport
1 maes awyr

aerosol
1 chwistrellydd

aeròstat
1 awyrlong

afabilitat
1 rhadlonrwydd, hynawsedd

afable
1 rhadlon

afaiçonar
1 llunio
2 creu
3 (disgrifad) addurno

afaitar
1 eillio, shafo
2 fulla d’afaitar llafn eillio
màquina d’afaitar rhasel

afaitar-se
1 eillio ei hun, “shafo”

afalac
1 gweniaith
2 sylw gwenieithus

afalagador
1 boddhaol

afalagar
1 boddháu, plesio, bod yn dda gennych, bod yn falch (o rywbeth)

M’afalaga molt l’èxit que manté en Joan Manuel (Avui 2004-01-11)

Rw i’n falch iawn o’r llwyddiant y mae Joan Manuel yn dal i’w gael
2 gwenieithu

afamat
1 newynog
estar afamat bod chwant bwyd ar

afanada
1 mân-ladrad

afanar
1 lladrata, bachu, sbachu, sbachio

afany
1 ymdrech, diwydrwydd
2 awydd

afanyar-se
1 brysio, hasto
2 m’afanyo a dir prysuraf ddweud

Afarb
1 trefgordd (la Ribera Alta)

afartar
1 gorfwydo, syrffedu

La salut no afarta (Dywediad) ?Nid yw pobl iach yn gorfwyta

2 afartar (algú) gwneud i rywun syrffedu ar rywbeth
3 afartar (algú) de cops curo (rhywun) yn ddidrugaredd

afartar-se
1 stwffio ei hun

Em vaig afartar de pa Bwytais fara nes syrffedu

2 gwneud rhywbeth yn ormodol

afartar-se de riure bod yn glana chwerthin

afavorir
1 ffafrio
2 helpu
3 (ffawd) gwenu ar
4 (dillad) rhoi gwedd dda ar
5 (llun, portread) dangos rhywun ar ei orau
6 gweddi i
El groc no t’afavoreix gens Dyw melyn ddim yn gweddu i ti o gwbl

a favor de
1 er budd, er lles, er mantais i
2 votar a favor de pleidleisio dros

afeblir
1 gwanháu

És un greu atac contra la nostra llengua, és la clara voluntat de dividir i afeblir.
Mae’n ymosodiad difrifol yn erbyn ein hiaith, mae’n fwriad digamsyniol o rannu a gwanháu

afeblir-se
1 gwanháu, gwanychu

afecció
1 serch, cariad
2 (Meddygaeth) gwaeledd

afeccionar-se
1 dod yn hoff (de = o)

afeccionat (ansoddair)
1 amatur

afeccionat (eg)
1 amatur
2 cefnogwr (chwaraeon)

afectació
1 rhodres, ffunatwch, diffyg naturioldeb

afectar
1 effeithio
2 effeithio = peri difrod i
Les flames van afectar principalment un magatzem de paper de l’empresa
Mwy na dim, fe effeithiodd y fflamau ar storws papur o eiddo’r cwmni

afecte
1 hoff

afecte
1 hoffter

afectiu
1 affeithiol

afectivitat
1 affeiothildeb

afectuós
1 serchog

afegidura
1 ychwanegiad

afegiment
1 ychwanegiad

afegir
1 adio, ychwanegu

afegir el gest a la paraula
1 troi gair yn weithred (“ychwanegu yr ystum / y gweithrediad at y gair”)

afegit
1 ychwanegiad
2 ecstra

afegitó
1 ychwanegiad

afer
1 mater
2 ministre d’afers estrangers gweinidog materion tramor

afermar
1 cryfháu
2 cadarnháu

afermar-se
1 bod heb ei gynhyrfu gan rywbeth, bod yn ddidaro er gwaethaf rhywbeth

a fer punyetes
1 cer i grafu

aferrar
1 cydio mewn / yn
2 glynu (Cataloneg yr Ynysoedd)

aferrar-se
1 glynu

aferrissar-se
1 brwydro yn ffyrnig
2 gweithio yn galed

aferrissat
1 ffyrnig

presentar una aferrissada resistència gwneud gwrthsafiad ffyrnig, gwneud gwrthwynebiad ffyrnig

afganès
1 Affganaidd

afganès
1 Affganiad, Affganes

Afganistan
1 Affganistán

afí
1 cysylltiedig

aficionat
1 ffan
2 amatur

aficionat
1 ser aficionat a bod yn frwd dros, bod yn selog dros
un home molt aficionat als escacs dyn sydd yn chwaraewr gwyddbwyll brwd

No sóc gaire aficionada al futbol Dw i ddim yn rhyw selog iawn dros bêl-droed, Does gen i fawr o ddiddordeb mewn pêl-droed

afidàvit
1 affidafid

afigurar-se
1 dyfalu, tybio

afilar
1 hogi, rhoi min ar, rhoi awch ar

afilerar
1 rhoi mewn llinnell

afilerar-se
1 sefyll mewn rhes, sefyll yn un rhes, sefyll yn gyfysgwydd
2 (Byddin) mynd i’r lleng

afiliar
1 afiliar-se a ymaelodi â

afiliat
1 aelod

afillar
1 mabwysiadu

afinador
1 cyweirgorn
afinador de pianos tiwnydd piano

afinar
1 perffeithio
2 tiwnio

afinar-se
1 dod yn nes at

afinitat
1 afinitat amb cydweddoldeb â
per afinitat trwy briodas

a fi que
1 er mwyn, i
a fi que les coses quedin clares i gael fod yn hollol glir ynglyn â’r mater hwn

afirmació
1 cadarnhâd
2 datganiad
3 honiad

afirmar
1 cadarnháu
2 datgan
3 honi = dweud fel petái’n wir

afixar
1 rhoi i fyny (posteri)
2 (Ieithyddiaeth) rhoi ad-ddodiad (rhagddodiad, mewnddodiad neu ôl-ddodiad)

aflaquir
1 gwanychu

aflaquir-se
1 gwanychu

aflautat
1 ffliwtog

aflicció
1 galar, tristwch

afligir
1 cystuddio, trallodi, gofidio = peri gofid neu drallod

afligir-se
1 cael gofid mawr, cymryd ato = gofidio yn sgîl rhyw ddigwyddiad neu anlwc

aflonjament
1 meddalu

aflonjar
1 meddalu = gwneud yn feddalach

aflonjar-se
1 meddalu = mynd yn feddalach

aflorar
1 blaguro
2 brigo, dod i’r brig, dod i’r wyneb; = amlygu ei hun

La crisi ha fet aflorar tots els resentiments, molts de caire personal, entre els partits

Mae’r argyfwng wedi peri i’r drwgdeimlad rhwng y pleidiau, llawer ohono yn bersonol yn ei hanfod, ddod i’r brig

afluència
1 mewnlifiad, dylifiad
2 tyrfa
3 digonedd, helaethrwydd
4 dylifiad
una massiva afluència de persones a les platges dylifiad mawr o bobl i’r traethau
una progressiva afluència de visitants dylifiad cynyddol o dwrisitiaid
5 huodledd

afluent
1 ffrydiol, rhedegog, llifeiriol
2 llednant

afluir
1 (hylif) llifo
2 (pobl) llifo, pentyrru

afluixar
1 llacio
2 lleiháu
3 gollwng (brêc)
4 afluixar un renec gollwng llw
5 afluixar la bossa rhoi arian (“llacio’r bàg”)

afluixar la mosca talu (“llacio’r mosca”)
6 (berf heb wrthrych), gostegu (gwynt)

afluixar-se
1 llacio, mynd yn llac

afoll
1 difrod

afollament
1 difrod
2 gormes
3 (anifail) erthyliad

afollar
1 difrodi
2 gormesu
3 afollar-se (anifeiliad) erthylu

afonacases
1 afradwr, gwastraffwr (“un sydd yn suddo tai”)

afonar
1 suddo (Deheubarth Gwledydd Catalonia) [= enfonsar]

afonar-se
1 suddo (Deheubarth Gwledydd Catalonia) [= enfonsar-se]

afonia
1 colled llais

afònic
1 cryg
2 estar afònic bod wedi colli ei llais / ei lais

a fora de
1 y tu allan i, (De Cymru) y tu faes i [tu fâs i]
2 ond

Aforj
1 trefgordd (el Baix Camp)

aformaent
1 prisio, prisiad
2 amcangyfrif

aforar
1 prisio
2 mesur

a força de
1 a força de treballar trwy weithio yn galed

afores
1 cyrion tref

aforestació
1 coedwigo, coedwigaeth

aforestar
1 coedwigo

aforisme
1 gwireb

aforístic
1 gwirebol

afortunadament
1 wrth lwc

afortunat
1 ffodus, lwcus

afrancesar
1 Ffrengigo

afrancesat

afranquir
1 rhyddháu

a frec de
1 yn cyffwrdd â

Africa
1 Affrica, yr Affrig

africà
1 Affricanaidd

africà
1 Affricaniad, Affricanes

afrikaans
1 Affricâns

africat
1 (ansoddair) affrithiol
2 (enw) affrithiolyn

afrodisíac
1 affrodisaidd

afrodisíac
1 affrodisiad

afront
1 sarhâd

afrontació
1 agosrwydd
2 afrontacions ffiniau

afrontar
1 wynebu
2 afrontar un repte wynebu sialens
afrontar el repte de wynebu’r sialens o ...

afrontar canvis delio â newidiadau

No sabem afrontar canvis Ni ydym yn gwybod sut i ddelio â newidiadau
3 sarháu (yn gyhoeddus)
4 ffinio (sir, ystâd, etc) â

afrontat
1 (herodraeth) taldal (wrth sôn am fwystfil neu helm sydd wyneb yn wyneb â’r edrychwr)

afrontós
1 sarháus

afta
1 (Meddygaeth) gân, llindag

afuar
1 hogi
2 rhoi min ar, dodi awch ar
3 afuar sobre ymdaflu ar

afusar
1 meinháu, tapro, blaenfeinio, pigfeinio

afusat
1 blaenfain, pigfain

afusellament
1 dienyddiad trwy saethu, saethiad

afusellar
1 saethu yn farw
2 dienyddio trwy saethu
3 llên-ladrata = defnyddio gwaith llenyddol un arall gan honni mai gwaith gwreiddiol ydyw

Adolygiadau diweddaraf - darreres actualitzacions
09 05 2002 :: 28 10 2002 :: 2003-12-09 :: 2003-12-29

····

Ble’r wyf i? Yr ych chi’n ymwéld ag un o dudalennau’r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weø(r) àm ai? Yuu àa(r) vízïting ø peij fròm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website

CYMRU-CATALONIA