kimkat0123k Y Y Twll Cloi. Sef Rhagor o Hanes Ysmala Dai a Shoni yn y Rhyfel. Glynfab. 1919.
26-05-2017

● kimkat0001 Yr Hafan www.kimkat.org
● ● kimkat2001k Y Fynedfa Gymraeg www.kimkat.org/amryw/1_gwefan/gwefan_arweinlen_2001k.htm
● ● ●
kimkat0960k Mynegai i’r testunau Cymraeg yn y wefan hon www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_mynegai_0960k.htm
● ● ● ● kimkat0123k Y tudalen hwn

 

0003g_delw_baneri_cymru_catalonia_050111
 (delw 0003)

 

 

 

 

 

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal
·les i Catalunya
The Wales-Catalonia Website



Y Twll Cloi.

Glynfab. 1919.



Y Llyfr Ymwelwyr / El Llibre de Visitants / The Guestbook:

http://pub5.bravenet.com/guestbook/391211408/


a-7000_kimkat1356k

Beth sy’n newydd?



---

6665_map_cymru_catalonia_llanffynhonwen_chirbury_070404

(delw 4665)

 

Y testun electronaidd heb ei gywirio eto 27-05-2017 001

004, 005, 006, 007, 008, 009, 010, 011, 012, 013, 014, xxx 016, 017, 018, 019, 020, 021, 022, 023, 024, 025, 026, 027, 028, 029, 030, 031, 032, xxx 034, 035, 036, 037, 038, 039, 040, 041, xxx, 043, 044, 045, 046, 047, 048, 049, 050, 051, 052, 053, 054, 055, 056, 057, 058, 059, 060, 061, 062, 063, 064, 065, 066, 067, 068, 069, 070, 071, 072, 073, 074, 075, 076, 077, 078, 079, 080, 081, 082, 083, 084, 085, 086, 087, 088, 089, 090, 091, 092, 093, 094, 095, 096, 097, 098, 099, 100, 101, 102

 

 


(delwedd 5233)

[1]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Y Twll Cloi.

 

Racor o Anas Dai o Finna a'r Ryfal.

"I gatw'r ên Dafottiath gn fyw.”

Gan GLYNFAB.

[Awdwr – “THE RAVEN," Buddugol yn Eist[eddfod]. Gen[edlaethol]. 1911;
“SILVANO," a Nofelau eraill.]

'Shift y Nos.'

CAERFYRDDIN:
W. M. EVANS A'L FAB,

SWYDDFA “SEREN CYMRU.”

=

 


(delwedd 5234)

[3]

 

CYNWYSIAD.

Y Shwrna Ginta – “Ow Ni'n Doi trapped the Sossinger.”

Yr Ail Shwrna – “Anas eetha Toddetic.”

Y Dryttydd Shwrna – “Diccyn o Waith Sharp a'r Llicced."

Y Betwarydd Shwrna — “Scwt ymlän i Ni’n Doi.”

Y Bimfad Shwrna — "Randiboo a’r ’Andy Bombs."

Yr Wechfed Shwrna - “Wara Wick-wiw a’r Byttodd uwchben.”

 

Y Seithfad Shwrna – “Yn Ngwddwg y Cwtin ma Safio'r Can.”

 

Yr Wythfad Shwrna – “O-o—ish---t.”

Y Nawfad Shwrna – “Ow Ni'n Doi cwrsed the Zepps."

Y Ddecfad Shwrna — "Jest myn'd yn Screch."

Yr Unfad Shwrna ar Ddeg — "Colli Aeroplane.”

Y Ddoi-ddecfad Shwrna — “Nabbo Submarine.”

Y Dryttydd Shwrna ar Ddeg. — “Yscursion yn ngenol Scatan."

Y Betwarydd Shwrna ar Ddeg. — "Gilboa.”

Y Bymthecfad Shwrna — “Y Red Cow.”

=

 


(delwedd 5235)

Y TWLL CLOI.

SHWRNA GINTA

 

“'OW NI'N DOI TRAPPED THE SOSSINJERS."

 

Na chi'n gwpod miwn clippad lliccad pwy nillws y turn-out yn yy undergroun' trench, ma'r top-line yn gweyd yn eetha plaen on dyw a. Well, Ni'n Doi drows mas yn fiddicol yu y compatishon wn ytto.

 

I wetai i yn un O'r penota, os slawar dydd, os ma io dan y ddeiar odd Will o Berlin yn setlo i wmladd y byssa i'n siwr o droi mas yn ddobinno ar My Nabs. I ddewishws, a fi gas cistal slashad ag  y cas dyn ariod, gytta Ni'n Doi. O, ia, coliars am weetho dan ddeiar, a ma Will yn cossi gerna erbyn ’yn. Raid cal spessial workars for spessial jobs i chi'n gwpod. Os am labro, rippo top, ne dorri pwccins, we are the boys to do it. Ddotwch chi ddim teelwr i fanedjo pwll glo, na chrydd i ofalu am surjary doctor, er i bod nw'n gweyd fod cwyr-crydd yn beth da i wella scwtta or y'ch deelo chi, on ma arna i ofan nag yw ynny yn ddiccon o gwali-fi-cashons. Ddotwch chi ddim — on yna, cerwch y mlan ar y'ch ’ook y'ch unan, na "game” fach i chi 

=

 


(delwedd 52)

6 Y TWLL CLOI.

i wara tar nosweethi tywyll y, geua, a galwch
i yn Ni'n Doi's Game for wintar’s evenings. Na, na, ma paid cal practiss.

W i'n cofio clywad am wr boneddig odd yn byw miwn palas. Odd a weti gneyd i feddwl i Ian i gal eetha ffest. Fe invitws bothdi annar cant o'i bantnars gy/oethog i'r swppar, on ma'n depyg fod iCal svaitâ,rs yn fwyt o job na chal gwaddedicion. Gorffod iddo engago bachan o Irish- man Odd eb gal practiss, i elpu ando roun soups, Ian so on; odd yo. poor dab ariod weti ando racor na scadervn a thatws drw'r pil. I ddath noswath yt Swppar; odd y gwadded- icion yn dod yn i motors a'u carredges, yn gwpla ac drepals, drip drap ar 01 i giddil. Fi ganws y gloch, miwn i'r dinin 'all, a ma'r ffest yn dychra. Diccyn yn nervous odd yr Irish- man, a phan welws a'r Dukes a'r Dutchesses, y Lords 'a'r Ladies, fi {ath i goesa fa diccyn grynetig, Ion, fi ddalws atti fel tarriar Will mab Ann yn nrowsis y tramp. Odd Dai yn gofyn beth odd Dutchess. Bachan," myntwn i, " paid \ a dangos di ig- norance, ma plant bach yn y, Stander One yn gwpod beth tyw Dutchess, on ita gwraig Dutchman yw i bachan." " 02 •mytnta Dai, cnoi_ i gil, " O, efa• bachY- an." Odd na un 'en Ddutchess yn i cenol nw yn drwm i chlywad: odd onno yn arfadd cario ear- trumpat i bob man, e} mwyn i ddoti fa wrth i chlust i elpu idd i glywad. Ma."r extra-waitar yn dychra ar i draféls; pea-soup odd i dde- partmant e i ddychra. Mlan ag e o un i un yn Wispran Pea-Soup, ser; Pea-Soup, mum." T ddath .o'r diwadd at yr 'en Ddutchess 5236

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 7 Pea -Soup mum," unygit,a fa yn eetha nervous, a'r plât, jest shigglo mas o'i ddeelo fa. " Pea- Soup, mum." I gwnnws yr On vvedgen yr ear-trumpat at i chlust i gal clywad beth odd Irish waitar yn i wispran. On yr areol o eesha practiss, i nath yr Irishman gamsy Iliad. I gretws ma style Dutchess o ifad pea -soup odd a, a'r mowcedd, i arllwysws y platad soup lawr i'r ear-trumpat. I gas ly " sack " miwn shiffad, a beth allsa fa ddishgwl on saek " ar 01 plastro gwynab blouse sheetan tyr Ddutchess a; chawl pts. On', os dim •clan jar i goliar gal y sack pan yn gweetho yn y 'trenches, ma petha felny vn nyt- uriol iddo, Ott,i, ot,ti, yn fwy •nyturiol na r scent odd ar Iddillad fy dwmlws yn y gwely organs yn yr ardd cyn mynd i gwrdd a'l sponar. Begorra," mynta'r Irishman 'wettyny yn y gecyn, " I thought, be jabers, it was a moighty queer way of drinkin' soup. On', ma Dai a, fi ty,n i thrackan i sha dreckshwn y pwll a'r iman-'oles Odd i drappo'r Sossinjers. Diccyn o duadd cleppran odd yn Dai. Gad di lap nawr, Dai," myntwn i. c' Ma raid i ni fod 'mor ddishtaw a Iliccod; râid ar mencos i. Blabban odd Dai o 'Yd; odd a' yn y'n ela i i gofio {anas Beecal Defed y North, os bothdi cant o flynydda nol, a; ma lot o'i short a miwn bod yn awr, (dynon sy'h wilia yn goeddus, ne brygethu, ne areithio; ma räid idd i nw gal mynd mlan a chwppla'i• pishyn 'sy genti nw, sa'r Tyd yn mynd yn flachdar. A. na wdndid Dai, odd a houn o gal gweyd i story. Beth am •anas y Beecal Defed, i liccsech" i chlyw- 5237

=

 


(delwedd 52)

8 Y TWLL CLOI. ad i diccon .tepyg. I gwetas i wrth Dai o ni'n:mynd miwn i'r undergroun' Passage. Ma'r .storvy . " 'ORSE MUSIC." Odd Beecal Defed y North o Gymru, os blynydda nol lyn jshta ar glawdd yn watcho'r deled. O dan i gessal a odd no rwyt instrument eetha od i shâp, i enw fa odd J" Pib-gorn," path tepy.g i'r bag-pipes sy gytta'r Scotch lghlan- dars, y boys a'r coesa noth na. Odd i a fel swn screch-y-côd, ne swn wheel cart. a isha diceyn o sâm arni. Deepan y pit) -corn odd i ela ofan ar y defed odd a'r nack o drespassu. Odd no 'aidi0 gwn 'ela mas un bora, a bechgyn y cotta cochon miwn wyl, a, ar i tracks, i ddethon eebo i'r beecal. Beth yw'r muéic sy gytt,a ti bachan diarth?" mynta un iqdd diccyn yn Tfrâth i dafod, " Os shawns am dune?" On' odd cy beecal weti cwnni mor fora a'r elwr, a yn ddiccon fit i gwrdd a'r boy. " 'Orse Music," mynta'r •beecal, yn escus bod a diccyn a ddamprwdd yndo vn ngwrnpni y ' big bugs.' 53 " 'Orse Music, ser. Gad i ni gal clywad tone {a," mynta un O'r bonddiccions. " O'r gora," •mynta'r {beecal, on' ma tylera i fod." Beth yw'r tylera?" mynt,a nw. Raid i chi roi bobo swllt ne startiÆf y my- sheen ddim. I glascwd bobo swllt miwn wincad. " Nawr," mynta'r beecal, " Troiwch benna'r cvffvla, wath ma potuf mawr mynco, a chors o slwdge draw ma. Pan glywiff y cyffyla y music 5238

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 9 i fydd diccy.n o gontrack gytt,a chi idd i dala I gas 'yn i neyd, a ddychreuws y beecal i wara i dune. Yr arcol ! Ma'r cyffyla tyn dychra dywnso a spriwingad I Odd _y, swn mor orllyd a llaish lanto 'Tj Top yn canu solo twps. Off a un i'r poun, off a un arall i'r gors a'r slwdgee " Stoppwch ! Stoppwch l" mynta nw. W i 0b gwppla wara'r dune ytto," mynta'r beecal tyn wt,hl mlân nes bod i focha fa fel twmplins. Yfa ddoi Ine dri O'r cyffyla erill yn gyrlappo sha dreckshwn gors. '$ Stoppwch, y dyn, w i'n becan arno chi,' mynta un O'r elwrs. W i eb gwppla wara'r dune," mynt;a'r beecal. A wara •natJh a eb eelo pun a odd yr elwrs yn boddi ne fôcu ne beedo. Ma lot 10 frot,Y! y beecal yn y'n gwlad ni o 'yd. Ma raid idd i nw gâl mynd dros i tune: ma na;ormod o frawlan yn y Tarlamant, as _wir ; gorm6d o beeco an grach, on ma raid i rai O'r M.Ps. gal mynd dros i sa'n gwlad ni yn mynd yn racs jibbadares. Dim on conach, a gneyd gwynepa, fir ma rai erill, y tacla ma nw'n galw Pessimists arni nw. Beth yxv Peskimists? ' bnynta Dai. Y •tacla ishal i ysprid," 'Inyntwn i. " Dynon y bivrw iglaw fragwyddol; ma inv fel sa• nw weti câl i geni o dan vmbyrellos. Beth wetws Tit-Bits am deni nw? Ma wetws a I can imagine the wailing of so-me of the leading pessimists, if they could be turned over to Germany, •and trans- formed into Germans." 5239

=

 


(delwedd 52)

10 Y TWLL CLOI.

“O, w i'n gweld," mynta Dai, yn dychra consitro, “rwpath tepyg i 'yn.” Y PESSIMIST. “Y Pessimist yn drist drodd — i gonach
A gwynab fel anglodd:
Ettrych, a clyw a'n attrodd —
Yn y byd os dim o'm bodd. “Eetha right Conundrum," myntwn i. "Ne, fel y gwetws Mishtir, — Pessimist a'i glustiuu'n glo - i obaith,
Y bwbach fyn wylo;
Dyn y glaw — yn y baw'n hir bo
Yn rolan mewn ymbarelo. “Ma isha i'r set gal wthnos yn Germany, a w i felsw ni yn i clywad nw yan cal 'wyl wrth repeeto petar line ginta y dôn Aberystwyth," mynta Dai. "Bachan, i glywas lawar gwaith o bothdi needo o'r ffrimpan i'r tin, on sa'r chaps ma, y Pessimists, on treio'r jwmp, i ddiffotsen y tân mynyffryd i.” I greiddson y man-oles, a miwn a ni i bobo un.

“Mum is the word, Dai," myntwn i. "Tyn di gillath bock mâs, a fel bydd y Sossinjers yn cwmpo i'r pwll tòr ’ack ar y pishyn pren ma."

Na setlwd, a na netho ni, odd dim gair i gâl i wilia nes bo pob Sossinjer ddesa weti cwmryd y plwnsh. Wrth gwrs odd y'n myddylia
ni yn mynd yn y twyllwch a'r dishtawrwydd fel wheels ’en glock weti i’r pwysa dori. Eisht ! Ma swn o ddreckshwn cornal y Sossinjers! I glippas y mys fel signal i Dai i 5240

=

 


(delwedd 5241)

Y TWLL CLOI. 11 fod yn wide awake. Odd i'n dywyll, odd ar mencos i, fel tywyllwch yr Aifft. Eisht,! Ma blwnsh i'r pwll! A doi blwnsh wettyny. I dorras dri ’ack yn y pren, a diccyn o flân y
 mys i yn fargan. Mlan o nw'n dod, fel y wara bach ny — gwt-gwt-wrth-y-ngwt-i, a chympohir odd gan Ni’n Doi ddiccon o waith i dorri ’acks. Na fel buws i am bothdi awr, nes i ni gretu y byssa yn raid i ni weiddu “stop" i gal mas i foyn racor o gôd. On, i ddath yn ddiwadd ar y plwnsho, a ma dywelwch dychrynllyd. I ath mor ddishtaw, chi allsach glywad y'ch llicced yn clippan sa
chi on gryndo yn ddiccon târ. I rosson gwartar awr cyn mwfyd na wilia, on, o'r diwadd, ma laish Dai yn ecco drw'r passage.

“Bachan," myntwn i, "Paid a screchan wy ti gwnrwg a chrottyn Sara Rank y Pwll."

“Beth o bothdi wnnw?" mynta 'Dai.

“Dringatwr bach da diginnig odd a," myntwn i, "On i ddringatws unwath yn ormod: i ath i ben catar i dreio ercyd y pot jam o dop y dressar, a fi gwmpws y pot o farmalade wynab-i-warad ar i ben a. Na lle odd piccil! Y noswath ny i ryttws doi fobby i dy^ Sara, achos bod crottyn yn screchan iw-bwb-murdar, a yn y diwadd dim on y fam odd no yn treio
creepo i wallt a poor dab. "Sawl ’ack sy gytta ti Shoni?” mynta Dai, “Ma gen i iccan.” “I gynnas y lantarn fach odd yn y mock i, a diwadd y gwt ma Dai a finna yn crippan mas o'r man-oles, a chramps syn yn y'n coesa ni, allwch fentro. I rifson yr acks a odd gytta ni bobo iccan. Iccan o Sossinjers yn gorwadd yn

=

 


(delwedd 5242)

12 Y TWLL CLOI. farw ceg ngweelod y pwll. I rytson i wddwg y lefal a fi wetson yr anas wrth yr officar.

“Wot the Llanfair-pwll-gwyn-gyll ar you talkin about," mynta fa, "Twenty Germans trapped?”

Na wetws a, ne rwpath tepyg, on men
ticcyn i droiws ato ni. “I believe you lads," mynta fa. "Yes, I believe you. But it is almost too wonderful to believe.” “You fix a bowk, ser," mynta Dai, “ovar the pit, an I'll bring them up, one by one, ’Eres the ’acks, ser, in my stick." I dynnws i bockat-book mas, a fi scrifenws rwpath yndo, a weti ettrych yn ’urt 'arno Ni'n Doi, off tag e. I ddath “y relief" i gwmryd y'n lle ni, a ma wespwd gan y Kernal. “My brave lads! You deserve three days rest."

=

 


(delwedd 5243)

Y TWLL CLOI. 13

YR AIL SHWRNA,

"ANAS EETHA T0DDETIC." Enjoyo buo ni wir ddyn, on cympohir ma'r postman yn dod, a ma Dai a Finna yn câl bobo fwndal o lethyron, a box bach ne ddoi. Odd i'n blesar ettrych ar y boys odd yn câl
llethyvon, ne barsels, o nw'n s11PP0 0'r golwg i ddarllan—" News from 'Ome." Na lle odd dwr yn ryttag o licced y bechgyn. Chaps ifanc nag odd yn gwpod beth Odd ofan pan taclo'r Sosa- injers; bys Odd yn jofadd i'r bwlats i racso'i crôn nw 'eb fflinshan: gal notyn o dre, 10 wrth dad, ne fam, ne wedgen, lie- fan fel babies bach. On,—-odd no amall i showdwr bach yn effrych yn eetha [diffas, bdd ar mencos i, a fi wetws un v/rth Dai, .a'r dwr lyn Ilond i licced a. I 'ave no Pome to expect a letter {roil, no father, 'no {mother, (no nobody. I am alone in the world." I dwtchws 'yn a •chalon Dai, a gorffod i fi i droi i Ottrych bant, Wot?" mynta Daie Wd? Look ere me boy you shall I'âve?.alf of my letta•rs, I am blowed; an wotevar is in the bloomin boxes you 'shall 'ave Malf {Of that. iNov •cheer up." Fi cheerws up, myn yffryd i, on odd ia'n sniilan wrth feddwl scâl .annar o let,hyr Dai. T gas shâr-a -shâr-alike o barsels 'Ni'h Doi. Na destyn i fyrddoni arno. I elas i yr idea 5243

=

 


(delwedd 5244)

14 Y TWLL CLOI.  

 

i Mishtir, a, y men wthnos, i ddath cân fach berta'r byd yn ol, a ma i i chi.

 

“Y MILWR HEB LYTHYR O DRE.”

 

Fe'i ganwyd yn slums un O'r trefi

Bu fyw ar ymylon y bedd; Yn droednoeth, a'i ddillad yn garpiau,

A newyn yn llwydo ei wedd:

Mhlith crwydriaid cwteri y tyfodd,

Estynodd "Dyngarwch" ei law,

Fe'i cipiwyd o nythle trueni

I'r tlotty a safai gerllaw.

 

Un o gywion yr estrys na wyddai

Am “dad" i'w armddiffyn rhag cam,

Am wresog belydrau o gariad,

Yn tanio dan fynwes ei "fam”:

Un o blant y Gwarcheidwaid yw'r milwr,

Atebodd i sain Corn y Gâd,

Aeth allan fel dewrddyn i Flanders

I ymladd dros Ryddid ei  Wlad.

 

Mae "Safle'r Gerbydres” yn orlawn,

A dagrau yn rhychio pob gwedd,

Mae swn y "Ffarwel" fel cnul angau,

"I ryddid yr ânt — neu i fedd:"

Y fam rydd ei chusan i'w bachgen –

A dacw gariadferch yn  brudd —

Ond "hwn” - ni chlyw neb yn dweyd "Ffarwel”

Does neb i gusanu ei rudd.

 

Mae allan yn moethder yr bhndrech,

Yn mellt gelynion a'i gledd

'Dyw mellt a tharanau yr ornest

Ond megis yn tanio ei wedd:

=

 


(delwedd 5245)

Y TWLL CLOI. 15

Ni wy^r beth yw ofn am eiliad,
Mae'n ieuanc, a'i freichiau yn gre'
Fel cawr mae'n gwynebu'r gelynion
Y "Milwr heb Lythyr o Dre.”

Oer ddwyfron y ddae'r ei wely,
Pan daenir cysgodion y nos,
Pan beidia hyll adsain magnelau
I ruthro dros ddyffryn a rhos:
Breuddwydia! Ond nid oes ymylwaith
O gariad i'w freuddwyd e',
Yn effro, neu'n cysgu, yn unig
Yw'r "Milwr heb Lythyr o Dre."

Ond, wele, pan daenodd y wawrddydd
Oleuni oreurai y bryn,
Fe safodd, fel Ajax, i herio,
Gan ddal carn ei gleddyf yn din:
Daeth bwled lawddryll y gelyn, — Ymsuddodd i'w galon e',
Fe syrthiodd i'r ffôs oer – yn farw, —
Daeth "Llythyr" i'r milwr o Dre.

O Dre! Draw tu hwnt i'r cysgodion:
O Dre! ger gorseddfainc Ein Tad,
Lle nad oes swn erchyll ryfela
Yn rhwygo awelon y wlad:
O Dre! Lle mae hyfryd drigfannau
A phawb yn cydoesu mewn hedd,
Draw — draw — lle mae'r euraidd balmantau,
Heb ofid, heb boen, ac heb fedd.

Fe'i claddwyd yn ymyl y goedwig,
Astyllen sy'n nodi y lle;
’Does neb wrth fyned heibio yn cofo
Y "Milwr heb Lythyr o Dre:”


=

 


(delwedd 52)

16 Y TWLL CLOI.  Ond, tybed fod engyl yn dyfod,
Yn ddistaw, .trwy ganghau y {Trith Can ,adael ei enw'n gerfiedig .Mewn perlog lyth'renau o wlit,h. Cwsg,;Wron, yn ymyJ y Goedwig, Daw Gwanwyn a'i allwedd cyn hir I ddadgloi y blagur, daw glaswellt A blodeu i harddu y tir: Dystawa erch ddadwrdd y brwydro Xmdodda, ymgolla ,mewn hedd, Tyr adar y Goedwig i gantl Eu mawl-gân i Dduw suwch idy fedd. Na'r gân o waith Mishtir 'Ni'n Doi, a os na thoddiff y geira na y 'ch calonna chi, cistal i chi sockno'ch inside a olive oil, ar mencos i. Wel nawr am lethyrôn Ni'n Doi. Beth ma'r glomman yn we.yd?" mynta Dai. Same to you, Conundrum," {myntwn i. W el," mvnta Dai, " Ma Mary Catherine Iin gwe.yd fod Will mab Ann (Weti câl job idd i shuito fa O'r •diwadd, yn mwll y Winsor." Beth .yw'r ,jobbin, bachan," imyntwn i. Wy ti'n gwpod," mynta Dai, " mor ffond odd Will o gwnni ar i drâd i gleppran yn meeting Y gweethwrs?" Ottw, ottw," m.ynf,wn i, "Wad ymlan." Wy ti'n gwpod efyd fod Will mab Ann tvn drwmedd iawn i Btyle, a bod pob yn Shapo i unan i gal meppyn •bach nes bo Will yn cwppla i speech." m.ynta {Da;. Ottw," myntwn i. W el, ma'r gwendid ma yn Will yeti talu'r ffordd," mynt,a Dai. Talu'r ffordd !" mvntwn i. 5246

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 17

 

“Otti, otti. Myn depyg fod doi geffyl eetha stwbwrn yn stapla'r Winsor, a dim shwd beth i'r oslars i ddoti'r "bit" yn i penna nw.”

 

“Ia," myntwn i, “On ble ma Will mab Ann yn dod i miwn?"

 

“Ma Will mab Ann weti cal i encrâjo i fynd lawr i' r stappla bob 'bora pry a' r oslars. Gwaith spessial Will y w aros y ddoi geffyl stwbwrn ia gneyd un to'i speeches. 'Ma'r oslar ar i watch, a'i dcloi liccad ar y. cyffyla, a fel ma Will yn speechan tma'r tddoi gefiyl yu (lychra teemlo yr effath, fel io Ni'n Doi o clan winidoe- ath Will. O'r diwadd ma'r ddoi geffyl yn (lychra gapo, a miwn ma'r bits " yn cal i st,wffo Van agoriff penna'r ceffyla, fel ergycl o fwa satJh." I wyrt,hinas i a fl wc#as. Cistal i Will ma,b Ann gat,w i liccetl y n aeor, wath ma lot o (sharatwvs y' 11 gwlacl vn eetha tepyg icldo, al sveti qualifio i \anw job O'r short." Beth ma Maggie Elen yn i weyd?" mynta, Dai. O, rwpa,th o bo{hdi evfrat,h newydcl e,euad tyfarna. Rw.y New Rules. Fycld -y cldim sin acor +,rw5r clyd(l. acor am ddoidtleg—stov tap am annal? awr wefoi doi; acor am tap am nasv." mynt,wn i. " 'W el, mynyffryd i," mvnta Thi. " Na bellm yw turn out I Ma Tel na yn y' n nicklan i. A ma fydd eapso poppath, os ewli ni nol yn fyw, shW(l own ni a'r d(lwy Aveclgen i lawr éha Gardvdd, ar cldiwef,yclcl klydcl Saf,wrn. Cyracld Card.ydd am dri—sfop ." T fvdcl a lem- Bachan," myntwn j, onade, a Qinger branclv a soda waf,ar cc la," mvnt,a T)ai, " Na 'elwb NV i'n ffansio Ni'n Doi, O'r "ddwy glorninan Maggie  

=

 


(delwedd 52)

18 Y TWLL CLOI.

 

Elen a Mary Catherine, yn mynd miwn i'r Royal yn Gardydd. W i'n ffeilu peedo wyrthin wrth feddwl am y trip. Aros diccyn bach i fi gâl y’m menydd i “workin ordar.”

Fi weetha i ddrama fach wettyny i shuito cwrdd ceenog. Ma i Shoni.

 

Characters: — Ni'n Doi an' their Gels.

Place: — A 'Otel in Cardiff.

Time: — Aftar the War.

 

Enter Ni'n Doi, Maggie Elen an' Mary Catherine. Enter Lanlord.

 

Dai: - Lemonade  for my lady,

Diod fain dod i fi.

 

Shoni: — Rho bepparmint yn ginta,

Ar dagu ma Maggie ma.

 

Dai: Pint o lâth i Mary  Catherine,

An' a jar of Sloe Gin.

 

Shoni: - Ginger Ale's on sale I see,

No, just 'and Ginger Brandy.

 

Dai: — O yffach give me coffee, —

Dash it all — a dish o' Tea.

 

Y Ddoi: — Oi, oi, mun wait 'alf a mo

You mix for us some oxo.

 

“Fi urtiff y Lanlord gei di weld, Shoni," mynta Dai.

 

“Dera," myntwn i, "Walla ma deioni'r wlad odd miwn golwg. Bachan, beth yw 'wn sy'n brasgamu shag ato ni?”

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 19

 

“The Kernal wants to see you in his tent.”

 

I gwnson a fi ddilynson y boy.

 

“Ma' n promoshions ni, Dai," myntwn cal i claddu yn y pwll gitta’r iccan sossinjer. Come to cwrt, yw i, gel di weld."

 

I ethon i miwn i'r tent.

 

“Sarjant Jones," mynta'r Kernal, “take this sissars an cut off your Sarjant's stripes.”

 

I nath Dai, a odd golwg eetha bw^l ar i wynab a.

 

“Sarjant Morgan," mynta fa, yn wara a' i fystash, "Cut off your stripes.”

 

I netho.

 

“You 'ave done a deed worthy to be recorded in the 'istory of the Ridgmant," mynta'r Kernal. “I congratulate you Liff€enant Jones an’  Lifftenant Morgan, the Captain will introduce you both to the officar al the Canteen."

 

“Wel, ar mencos i, na beth odd newitiath ar deemlata! I'r canteen yr etho ni i ifad iechyd da  i'r Kernal, a'r boys fas yn gweiddu nes i bod nw'n grug.

=

 


(delwedd 52)

20 Y TWLL CLOI.

 

Y DRYTTYDD SHWRNA.

 

“DICCYN O WAITH SHARP A'R LLICCED."

 

"GAFFERS AR GWMPNI O SNIPARS.”

 

THE SNIPER.

 

"I will wipe," says the sniper, — “out of bein'  

Dirty Bosches together, Iss y'n jaich, each Sossinger,

Yn 'andy 'll go "down under."

 

Odd Syr Walter Scott a Dickens, a'r boys no, yn ffond o starto penota a phishyn o boatry, a ma finna yn ceesho gneyd rwpath tebyg. Boys eetha clyfar o nw, on', mynyffrad i, fyssa ddim un o nw yn apal i sgrifenu "Ni'n Doi," a doti pwt o englyn yn dop line, wath odd dim un o nw weti cal i neyd yn fardd nol Brain a Defed beirdd Ynys Pryttan.

 

"Buck up, Ni'n Doi," odd y command ontefa, yn niwadd y shwrna ddiwetha. O ni'n ffeilu diall beth odd y "new move" odd ar drôd, nes i'r Kernal y'n ordro Ni'n Doi i fynd idd i wynepu fa yn i dent. I ethon i miwn, a fi sefson o'i flan a mor stiffad a sa ni wedi bytta pound o starch i frecwast.

 

"Lifftenant Jones an' Lifftenant Morgan," mynta fa, yn ffidlan gytta'i fystash, "I am goin' to trust you with a very dangerous expedition. You must, each of you, pick out fifteen of the finest shots in the Ridgmant, an' go out snipin'. Make arrangmants at once."

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 21

 

I salutson y'n doi, a fe droison ar y’n sotla, a mas a ni.

 

“Bachan," mynta Dai, "ma jobbin eetha ticklish, Shoni. I fydd wn yn wath na cheesho clascu rent yn dai'r Cwmpni ar amsar strike.”

 

“Otti, ar mencos i," myntwn i, “on' ma raid
‘show pluck' bachan. Ma'r Kernal fel sa fa weti'n ffansio Ni'n Doi, a wish-yn-y-byd beth fydd o'n anas ni cyn y diwadd."

 

 

Y'ch chi'n gwpod beth yw Sniper spo? I chi'r
seethwrs yn napod yr atar bach ma nw'n galw Snipes arni nw? Wel, ma nw mor fain a mor wimmwth fel ma gofyn cal llicced mor sharpad a nyttwdd, a breecha mor gatarn a'r Rocks o' Giberaltar, cyn y gellw chi ladd o'r tacla bach, pan ma nw'n etfan drw'r ywyr. Os bydd diccwdd i chi ladd un, wel, na chi yn cal y'ch consittro yn good shot, a good snipar.

 

Y'n contrack ni odd peeco mas bobo bymthag o good shots, a fi nethon. W i yn siwr odd dim gwell seethwr na Dai Conundrum Jones, fe seithiff dwll  drw bishyn tair, on i chi dywli'r coin lan. W i'n cofio un diwetydd o ni'n cerad ar yr ewl diccyn o flan Dai, yn tori diccyn o dwtch, a smoko shiggard, a wiw, ma whish eebo blân y nrwyn i. I dinnas y shiggard mas o men, i ddishgwilas nol, a na lle odd Dai yn wyrthin fel sa collad arno. Odd a weti seithu'r lleety o ar flan y shiggard mor lanad a sa chi weti groppo fa a shishwrn. Na diccyn o dwtch sniper i chi.

 

On', ma gofyn cal practiss, os ar mencos i, cyn bo bachan yn qualifyo i fod yn sniper. W i'n cofo clywad am Irishman tyn cal mentyg dryll gytta ffermwr iddo fa gal mynd mâs am ddiwetydd o  seithu. Diccon tepyg na fu-ws a ariod  

=

 


(delwedd 52)

22 Y TWLL CLOI.

 

yn ’andlo dryll, wath odd a weti bod yn rysymu a'i unan ar ’yd fordd fel ’yn — “The more powdar an' shots I'll put in the barrel the more birds I'll kill," mynta fa.

 

I lanws y barrel nes bo peth o'r powdwr yn dyferu mas, a mlan ag e. Odd no dderyn bach yn sefyil ar ben colfan, bothdi ddecllath off, yn ei chanu  ddi i chalon i.

 

“Wait a bit, my purty bird," mynta'r Irish- I'll soon put a stop to your singin' man, I anclws, a fe seethws ! On', yr arcol ! .Nlla'r Irishman yn câl y glatchan ffyrnica gas a ariocl gan fôn y ddryll, nes i fod a ar âscwrn i gefan sn gwttar. Ond, odd y deryn l)ach yn para i ganu. I gwnnws yr Irishman ar drad, ddishgwilws ar y deryn bach, fi shigglws i ddwrn arno, a fl wetws,— Ah, my purty bird, look 'ear be jabers, you would'nt sin; at all, at all, if you was this side of the gun.' On', i gas eetha lesson. Mlan ag e ytto, on' i ofalws ddoti llai o bowdwr a shots y fro nesa. Co dderyn bach yrt canu ytto: i stoppws, i an- clws, fi seithws, fi gwnfipws rwpath i'r llawr, a ma'r boy yn i ryttag i nerth i drâd. I welws rwy griatur od i spriwingad i ar y llawr wrth 'f6n y pren; i gitchws yndo fa, a mynta fa. You was a moighty fine bird afore I blew all your feathers to smithereens Erbyn ettrych, y mowcedd, br6ca odd gytt,a'r Irishman, odd y deryn bach yn f.yw a iach, a' "eb i dwtch. Sa wnna yn y Ridgm'ant fyssa Dai a fnna ddim yn i ddewish un o'it Snipers. On nai ma raid cal pra•ctiss cyn dod yn gamstar fel Sniper. Ma bod yn Sniper yn 5252

=

 


(delwedd 5253)

Y TWLL CLOI. 23

 

golyccu risko'n bywytta bob munad. I chi'n gwpod yn byd o bwy ddreckshwn y daw bwletsan i'ch neggo chi. Risk yw i, ar meneos i. Otti chi'n gwpod beth ma'r Sossinjers yn y'n galw ni? Wel, ma fa. “The Black 'And Gang." Ma preesh ar y'n penna ni, a dyw Comundrum a finna ddim gworth cocsen.

 

Os dim Ots beth fydd y Sossinjers yn i ngyd; walla ma, cario jackad o cldwr i dori sychtvl i i neyci on' roi bobo bilsen iddi nw. Walla xna, cario bwyd i' r french i rwy, boor beggar sy bron i neyd on poi dose o mron-coaf,ecl iddi mv . Tile ma'ch Crist,ionocath chi?" mynta chi. W i ddim yn gwpod wir dclyn, walla i a, yn yr un a Christionocatll pack o 'ono chi sydcl yn Inre, man ma llawar i ffarmwr, ne shoppwr, sy'n ishta kyn y sot, fawr yn doti i Grisfionoeath a,l' nos Sul, yeti cal i cldot,i BYtta'r dillad-dy' -Shul yn y drov isha yn y cys nclrors i gal wthnos o 'olidays, 'yd nes y bydcl isha fa bora Sul nesa. W i yn Ti15.a sense, o Ott,w, wrmvch chi faint, liccwch chi, y ma i yn 'en brycl i •ni effrych yn straight i licced pef,ha. Walla y gnewn i wilia diccyn b ibothdi Crisf,ionoctßh ar 01 i Will o Berlin, a chard,a, O'r sh01ff, gal i clappo miwn yn gwtch glo Buckin' -am P alas. Mlan a matt,ar y sniDin' {a, a beca,n y?ch pardwn chi am y mod i sveth bod yn woblall diecyn ar yr ewl; ma dyn yn cal i Widlan weetha i droi at rwpath y tat fas i.'r jobbin sy miwn llaw. T ni'n gorfforl seethil o bob f,wll chornal; weetha o fan right, yn nannadd trench y •Sossin- jers: Weetha i fyddwn ar ben colfenni tel twrcies y Tfeerad; ieeth'a o genol illins 'ôn dye Shoni," Jnyntd Dai, Mn crippa,n Nar i 5253

=

 


(delwedd 5254)

24 Y TWLL .CLOI. a'i ddeelo fel broea, a '1' boys wrtll i gnvl; u, " ma ecclws vygl'lon catach (Ira M lily neo, i'u ffansio ma it,alean sâlT fyd(l a i weetho yndo." Right Oh," myntwn i, fe selifii Yl boys man 'yn gatw Ilieead ar y Sossinjers, a fi cldwa i ovtta [i.' etllon y 'n doi i miwn i ruins On ecclws odd no eun wal uehal yn sefyll, a l)ilâr o gdd, fei y gwetwn i, acos i 'r top. Co spottyn gen-u-ine," mynta Dai, a co yshgol gweddol gry!; cer i mpyn i, i ro i dreial i'? idea." I ddot,w$d yr yshgol yn terbyn y wal Dai xyn dyehra dringad fel wiwar, a Ian ag e. Bothdi'r cenol odd no dwll y n y \val, a fi gâs y Sossinjers bip ar Dai; odd e cldinm v n specto on' i spectas i. Gen-u-ine," mynta fa, yn tynu spyin' -glass mas o'i boccad. Ma spottyn first class, B-honi wateha di unan, w i'n dod lawr i ereyd y par- affarnalia ." I ddychreiws i shwrna shag i la wv, on', pan ddath a ar gyfar y twll, ma ping, -ping, -pinq• bwlats y Sossinjers yn dychra swno, wiw a rai rwng i goesa fa, a dros i ysgwdcl a, on {now lwe fi scapws. Y peth nesa welas i odd Dai, a dwv- g6s-o-bothdi, yn slidran lawr blwmp i' r llawr. W i'n siwr fod y dynon sy'n byw yn Australia yn cretu fod earthquake weti diccwdd. Bachan," mynta 'fa, wilia,• fel dyn yn ,iof- add o fwrth brown-titus, wynt fel mecin ar- monian la; rap yndi. Bachan gebysf, ma gan y Sossinjers idea gen-u-ine am 'seithu, os myn- yffryd 'i.' Cistal i ni newid y 'taldan, Conundrum., ma'r top yn 'dychra dribblan bachan," myntwn i. " .Ma' 5254

=

 


(delwedd 5255)

Y TWLL CLOI. 25 diccyn ar y mwya o ffoul air ma. Co 'ên dy bach draw mynco, beth sa ni'n newid y'n lodgins. Wy ti weti dopach di unan, fe fydd yn rhaid câl biwsh cânes i di frwshio di cympohir.” “Dw i'n eeto dim ifflyn am ddopach. Der mlan, Shoni,” mynta Dai. Mlan etho ni, a fi wistlas ar y boys erill
i ddod ar y'n ol ni. “Ty bach ffamws," myntwn i pan greiddson ni yno. Odd no stârs a room gwely eetha cyfan, a fuo Dai a fi ddim
yn 'ir cyn doti'r Snipers yn i lle i ddychra'r pottin' bisnas. Seethu buo ni nes odd y'n drylla ni yn ddiccon poth i bopi scatan arni nw. On', yr arcol, ma randiboo cympohir; ma shell yn dishgyn o fiwn pum llath i'r ty! Mas a ni fel gwiningod o flan fferret. “Seek covar," mynta Dai a finna. “Covar be blowed," mynta un o'r chaps, "Puzzle find it." Wir ddyn gwir y gwetws a; trick odd cal gafal miwn brwynan i gwatto wrth i chefan i. W i'n cofio am grottyn yn y lle geso i y ngwnni. Odd rai dynon weddol o ffrath yn arfadd i Okan o bothdi fa, yn gweyd, on' bai fod shuit o ddillad am nano ifa, y byssa'n anodd i beeco fa mas yn inhlith byssa fa iyn anweletig. Rw- path bothdi w.yth 6d odd 'a pan path ar $11. Nia' lle bll-ws •i fam yn twilo am Jack bach trw gyttol y disvetydd; Idrw'•r streets, ma's i'r ceia!, yn ngenol y côd, lawr dlfit'r 'arn, ond dinf sôn iam clafd. Odd neb (weti câl clip ar Jack, myn depyg. Sha thre yr ât,h i yn Weppan ac yn llefan bron tori i chalon: i'r geein yr ath i a'i ffetog wrt,h i Ilic- ced. Miwn friccyn i glvw-ws swn, i dynnws• i ffetog i lawr o at' i Ilicced, a erbyn idd i bippan o Ibo.th'di, bcth' odd no on' Jack bach yn 5255

=

 


(delwedd 5256)

26 Y TWLL CLOI. cwatto yn gomffwrddis wrth gefan y pokai', Chi ' odd dim pokar o•ytta ni, poor dabs, on' fi drench gwag, a awr y slippws pob 1171. Boys," myntwn i " Lets 'ide in the dug outs an' 'ave a bit of a spell." Miwn a ni i'r dug outs, a fi warnes i'r boys i beedo mwdjid nes bysswn i yn roi'r signai. pen deg pnunad ma'r nefodd yn dychl'a d 110, ina'r gira yn dod i lawr. Na beth odd mencos i; nid jokan bwrw Eira odd i, a ' h dod lawr fel sheets gwely. Wyrthi.n o ni ax y dychra, on' miwn ticcyn i ethon i ddye,hra pippo ar y 'n gilydd yn eetha prysur, wath odcl i eetha tepyg fod doi Lifftenant a deg-ar-iccan o Snipers yn inynd i gal i claddu,—yn fyw. • Fel mân-blu teg a drwsiwyd Fry yn ystordy Duw." mynta Mishtir miwn cân {ach tos slawar dydd, on' odd dim t'wyl byrddoni yno ni, wath odd .yr eira weti troi mas yn " jailar," ta'r dug-outs q-eti trol yn s' lock'-ups." Lawr odd yr eira yn dod fel sa fa ddim wet,i cal chance oddiar bora cynt,a'r greadicaf,h. Y men •awr odd dryssa y dug-outs weti cal i ceuacl a dishtawrxvdd tyrnasu. Ma i vn ddobinno," mynta Dai. Sdim use âneddwl 'am roi'r gose idd i, Wath fi gewn y' n drilo fel gwacar gan y Sossinjers." cc Catw'n gool bachan," myntwn i, " Fi d daw rwpath b le i 'achub y'n bywytn ni. Fi [glirson idwll bach yn y drws eira i gal pipno anas, 'a myn debyg fod v boys i evd wet,i gnevd yr peth', a na lle buo ni $.01 lot o ddefed— Dan Iuwchion oerion eira. 5256

=

 


(delwedd 5257)

Y TWLL CLOT. 27 Ond t Ms swn diarf,h yn cwmpo ar y' n clusta ni; dclot,wd pob un yn y dug-out's i bippan mas. Poppath yn wyn, 'eb 01 trod un ened byw. Eisht ! Ma'r swn .yn cryffa ! Y n clod yn nes I Beth sy Ina ! Aerôplane mynyffrycl i . V BETWARVDD SCWT YMLAN 1 NYN DOI." WARA PLANT AG AEROPLANE. I'CEI 'gydawson chi yn y shwrna ddiwe€ha miwn Idiccyn 10 umwr gesso, on' do fa,— gesso 'beth udd weti diccwdd i Ni'li Doi, pun a anglodd ar 01 câl y'n mocu yn yr éira, ne dice,yn o ghow off ar " dintactis of war," fel ma' r serifen- nwrs Sysnag ma yn dishgrifo amall i strokan smart. W el, i chi'n dychra spec€o na,wr ma'r tintacks tot war " gariws y dydd, ne fysswn i icldim yn apal i scribblan y diccyn shwrna ma. Lawr ty dath yr Aeroplane {el rwy dderyn dychrynllyd fawr. German mysheen odd a wcti eolli Nordd yn y storom. 'Miwn ticcyn dyma Ta glonc i'r llawr. Fuas i dclim wineaql cyn i ethrottan i trw'r undargroun' freneh, i warno pob un 'O'r Snipers i fod yn wide-awake, a 'doti bachan i bippan hnas. O new'n eelha bool—pob un mor 'alf-soke a briccan. 5257

=

 


(delwedd 5258)

Y TWLL CLOI. 28 Marr pilot yn crippan mas o,'r Aeroplane YIN et,irych ma a co mor 'urc a Will-bacll-tro-€vsis- rib pa 11 odd y teacher yn yr ysgol -bo' -dydd yn gofyn iddo faint odd twice-one-are-two. Cynipollir ma Yfa'n dychra wara i ddeelo, a ninna yn gysseitmant o flan y 'n trad i dop J" 'n penna. Ond fwdjws ddim un o ni ! N a, o ni'n well-trained; odd na arwdd i fod, cyn byssa un o ono ni y n wyflyd un fotfadd. On', yr arcol. meurn shiffad, cyn y byssa chi y n a pal i wovcl Rhosllanerchrugog-yn -Mochnant, fi Welson ddeæ o Sossinjers yn sefyll roun' i'r myshe.en a mor gysseited a Band-of-Ope round i d urn - about,s Studt. I'll Oivc the sig- " Buck up lads," myntwn i, nal, an' we'll bao• the bloomin' lot.' I roias y signal ! A mas a ni fel bota O'r byd anweletio. " 'Ands up !" myntwn i. Fi nethormiwn wincad. Odd â'n •cldiccon i a-la ceffyl i gnoi cil, wrth weld y Sossinjers, poor dabs, yn staran arno ni. O nw'n ,siwr o fod vn cretu y'n bod ni newydd gwnni yn gorfforol O'r bedd. W i'n cofio stori am fachan ôdd yn arfadd cal booze nawr 'a yn y •man, a, wrth pwrs, .yn cal i unan .vn 'amal yn lodgo yn V gwttar ar ochr yr ewl. Un noswath i ddigwyddws gwmpo i'r cwttar o flan shop undartaker. Odd y gweethwrs coff- inna bothdi 'cwppla am y idiwetvdd, a pan ddetho nw mas i'r ewl, na lle ceso 'nw lanto yn v cwttar yn cysgu fel ploccyn. Odd i'n noswa,th teet,ha 6? , a: odd na ddiccon o sense yn benna'r boys, odd yn maniffackshro coffnna, i wpod ey bvssa'r poor dab vn apt o rewi yn delpyn •cvn bora. Boys," mynta'r foreman, " Citcbwch yn Tanto, fi cariwn 'a i miwn i'r shop, fi gaiff gyscu miwn 5258

=

 


(delwedd 5259)

Y •rrwLL CLOI. coffn am "eno„ i fydd 'yny yn fwYl comffwrddis na chwttar ." Right Oh," iP1ynta'r boys, a fe gariwd y, cyscatur i miwn i'r shop, i do+wd a miwn comn odd eb gwppla, i gloiwd y drws, a off a'r gweethwrs sha •thre. Criatur odd Lanto odd yn amal yn cal cc stop lamp;" y fe odd ola' gwt, bob amSar. I gas i warno, R i warno, gan y mishtir yn yr Ysgol- bo' -dydd o bothdi bod yn ddiweddar: i as llawar i Tipsy ar y crôn nôth gan i fam, an so on. On no good I Na lancamiat,h 1 chwi o garritor lanto. I gysgws, i wrnws, i ddi-tmws I Fi ddath y wawr i ddywnso 'ar i wynab a.; dclath un o belyttra'r {oil go,cclish blân i clrwyn a. I agorws i liccedl Drychws rouny i'r room 1 1 rwbbws li licced nes i bod nw gochad a Ilicced Kippar-'errin'e I gwnnws i ishta. Odd a'n teetha sobor nawr. Dim on' coffnna. odd route about iddo. " !Wel, @nynyffryd i," mynta Ma i ar mencos i. la wir ddyn. Wel, raid lwo, i warnws mam fi lawar ,gwaith o bothdi bod miwn pryd. I wetws y Manidjar y ceswn i y c' stop lamp diwetha cympohir, a wir ddyn, g€ir y gwetws a. Ma i I ar mencos i, ma'r atgyfottiad weti cymryd lle, a lanto -pen-Steps weti cal i atal ar 01.;Wel, cistal cal mwgyn bach, no jaw o bacco Ringar, er nnwyn coolo diccyn or y menydde Sdim i neyd, ma i weti diccsvdd diccyn llefrvvifh, a raid ceesho i thrackan i ar i 01 nv ar y'n '00k y'n unan." Odd lanto diccyn yn fwy cool nâ'i• Sossinjers allwch wpod wrth yr lanas. nabson y criv i gyd fel Wara plant. an' a flyin cc " 'Leven prisnars," mynta Dai, 5259

=

 


(delwedd 5260)

Y TW.LL CLOI. 30 concordance in good rypâr. Now, Sossinjers, all 'ands on deck, an' carry the paraffarnalia to •the British 'Ead Quartars Off a ni, a'r Sossinjers yn cario'r Aeroplaue sha drec!cshwn y 'n lines ni. Na randiboo odd yn y camp pan greiddson ni no. Wel, i gretas 1 y byssa'r Offcars yn cwmpo ar y' n gwdclsven ni, i'n cysanu ni, do •wir ddyn. I lath Dai a _Fi1)_ na a'r boys erill i dent y General, a na lle odd ffest clwb O'r short. ora yn y 'n 'aros ni. My gallant comrades," mynta'r General, yn rwy short o snwffan llefan gan falchde-v. will all be mentioned. The 'two Liffteuant,s will be recommended 'for the D.S.O." Wrth fynd anas i wetos. Dai," myntwn 'i. " Os 6s racor o bromcsh- ions yn y 'n aros ni, •i fydd yn •raid i N i' n noi Shapo rwy;short o gontrivance i gario'r tif,les, bacha,n." W i'n eofio darllan," mynta Dai, o goeddata'r plant am ddefed Syria, fod i nw mor fawrt nes odd y beecal yn gorffod clvmu cart bach i Éârio'r gwt. Allu di fentro, Shani, y bydd cistal droppo notyn at William cv yn bwll y IWinsor. lyn gofyn iddo ddychra cwppwl o blanks i neyd bobo gart i. •Ni.'n Doi i gario'r dygrees ma." Pan o ni'n ifad iechyd da i'n giddil yn v tent, o ni (gyd yn teemlo eesha rwpath i dwymo'n inside ni, Wath o ni brail sfthu tar 01 tmampan trw'r eira. Fi gwnnws y Sais, v, ch'eopvn fi Dai „vn .'i bwnsho, ôs 'slawar dydd, far i' drâd, a .mvnt;a, !fa— " 'Ealth to the Kern'al, a.n' a cheek to Tnflll.en- za. T gwnson i cycl i fifad iechyd da. 'am Tnfluenza, w i'n 'cofio story g,lywms i 5260

=

 


(delwedd 5261)

TWLL CLOI. 31 am fachan odd yn jofadd o wrth influenza, a ma bantnar yn dod, a yn roi diccyn o ddreckshwns iddo shwd i roi stop ar y clefyd. Ma'r
dreckshwns. “Cerwch a phottal o whishki gytta chi i'r gwely ’eno, a dotwch y'ch "hat" ar y pillow, a na shure .shot i'ch gwella chi.” “Ia," mynta'r claf, "ma amall i ddoctor yn recommendo whishki, on' beth sy gytta’r “hat” i neyd a’r fisnas?” “Gnewch chi fel w i'n weyd," mynta’r pantnar. Miwn a chi i'r gwely, cymrwch eethha glassad o John Dewar, ne rwy freed o'r short, a pippwch ar yr hat." “Ia," mynta'r claf. Os ma un " hat, " fyd:d no, cymvwc\n eetlux glassad ytto la," mvnt,a'r clo,f, "w i yn. i gwel(l i ar mencos i. Go on." Pippwch ar yr "hat" vffo, a, .os gwelwch chi racov " ma beth(li i chi stoppo'r mod dion am y nos ." Fi ddiallws bach2,n y story wet,fvny. Fi liccws y moddie.n (sticcw3 y con- scription " ar menccs i, nes erbyn cenol nog, 011(1 no ddiccon o hafta ar y gobcnnvdA i starto Jumble Sale. odd taelo On' comvch chi " Rill or Cuve " moddion mor gryfad y rate no fachan priod ttmvaflm;a'i wraigt yn ootha climev- coq i iechyd, i wetws y doctor y yn confirmation " ayni cvn v Lvsssy €!00- raid cal ath am i.dd i wella. Bachan e.etlra ishnl yo i ymovlchiata orlrl v gwvaic. P. a'n .confirmaffion," gel ma my cc i f.n, vn beth costus. " Look 'ere," mynta'r doctor, T know you are 5261

=

 


(delwedd 5262)

32 Y TWLL CLOI. poor, I'll take the case on these terms — One Guinea — Kill or Cure." Na setlwd, on' diwadd y gwt, i ddiffotws y fenyw fach rwng i deelo nw. Cympohir ma Bill " y doctor yn dod. O," mynta'r gwitwar, " Aros diceyn bach doctor, contraek yw contrack."• Juawr ag e i'r sur- jary. " Wot is this Bill," mynta fa yn eetha werv. For Medical attendance," mynta'r doctor. Ay, ay," mynta'r gwitwar, the contrack was One Guinea—Kill or Cure. Did you " Cure 'Y her Xo," mynta'r doctor, 'c and no one else could." Did you Rill Woe man," mynta'r doctor, " Certainly not." W el, mun, you Pave broken the contrack. You cc did'nt cure 'er, nor you did'nt kill 'er. Good mornin' ser. I startws y doctor ar i iol a, on miwn ticcyn ma fa'n tori mas i wyrthin, a wara teg iddo fa, odd gwell principle yndo na Will {o Berlin, i stickws at i gontrack Kill or Cure. Ma'r Sais ny gas scuffle a Dai yn dod miwn i'r tent yn wena i gyd. Look 'ere 'chaps," mynta {a, me •an' my butties 'ave settled to 'ave a sing-song to-night. Are you game Nindoi?" Right Oh," mynta Dai, c' Shoni an me will sing a song or two." Wel," mynta'r Sais, " I ave composed a spessial song for you Dai, I 'ope you will not feel insulted.•' 5262

=

 


(delwedd 5263)

Y TWLL CLOI. 33 “All right," mynta Dai, “sing wotevar you like you will nevar result me." Fi ddath saith o'r gloch, a fi geson y Kernal i ishta yn y gatar, a ma'r program off. Os dim eesha gweyd enwa'r canion i gyd, spo; y peth mwya newydd odd can y Sais i Dai Conundrum Jones. Rwpath yr un dwtch a part blân y diwn Tipperary, toncwch i ar onno, os na ddaw i treiwch i ar rwpath arall. Dychmyccion yw'r pynillion wrth gwrs, a na beth yw byrddoniath ontefa. DAI CONUNDRUM JONES, D.C.M. He lay within a dug-out,
For he'd had a rousing bout,
He found he'd crept within a gun
When he was "fired" out;
He gripped his bay'net tightly,
As he flew on through the mist,
He "skewered" 'thirteen Generals
Killed a platoon with his fist. The Captain said — "Conundrum
You've a Sunday off this week,"
And when the day came Dai was off, —
A diver's dress to sneak:
He reached the Kiel Canal by night,
He dived — O, 'twas a treat!
He drilled holes in the bottoms
Of the Kaiser's blooming fleet. Dai sat upon a mermaid's lap
And watched them coming down,
Then up he went, and, on the bank,
He saw Von Tirpitz frown:

=

 


(delwedd 52)

Y TWLIJ CLOI. lle tied him by his whiÅkers To the spikes above the gate, The Kaiser came to sack old Von, But found ho camc too late. Odd Dai yn cochi fel crottan Od pan yn cwrcld a'i sponar. " 'Old on, I'm b10Äved," mynta, •I)ai too much poatry. (Jails is Silance," mynta'r Kernal, miwn llaish fel tromboon, " Silance ! Poa,try or no poa.trv, I lieve Lifftenant Dai Jones is quite (able to do so. Yr arcol na weiddu wettyny; pob pen y n acor o achos supplimant y .1Cernal, a Dai y n plyccll i ben i gwatto'i (wynab on' odd a mo.? falchad phwnsh. Mlan 5th y gân. Cohundrum raced {along the sky, A bi-plane took him up, I-le hovered ro.und the birth -place Now the berth of Bertha, Krupp: The Kaiser's palace vas his mark, And soon it met its doom. one bit " left for Bill— There's only And that's the " padded room.' In Loos there was a corner, As tight as tight could be, bring out Come boys," says Dai, tools And make a bomb " of me: We rammed him {in a mortar, He was blown right to the square, Three thousand Huns threw -clown arms.-- They saw Dai Jones Was there. vour their 5264

=

 


(delwedd 52)

Y CLOI. Gormottiath ar mencos i," mynta, Dai, rwno i ddannadd, " O, ia, mynyfTryd i. Eisht bachan," myntwn i, " Bydd yn dawali dim on diccyn 10 sport, yw; ma, fa,'n dangos fod cett,yn o olwg gan y boys ar Ni'n Doi." 'I ddibennws y gan yn syttan, do wir ddyn, wath ma bounce mwya, clyehrynllysl •fas i'r tent. Pounce wettyny ! I needws y Ivernal lyn gorffor- 01 i mas O'r gata,r. Beth odd no? O suppriso attack gretson mi. I chi, pan yn grots, wet,i bod yn pocan pren i nyt,h cacwn. No, lle odd y gysseiCment, ontefa? 'Run .pot,h! effathl•y pown- san ma arno •ni, off a ni, yn gvca,ll trw'n giddil, pob un y n llaytJtag i gâl gafal ar i awls e Where are the Snipers," mynta'r Kernal, Let the two Lifft,enants form a Bombing Party. Odd dim eesha gweyd ddwywat,h. I grynoi- son at, y'n giddil. setlon y program, i wilson am y bombs, a off a ni yn ddoi gwmpni, a Ni'n Doi y n ledars. I allwch wpocl Rod amsar twym O'n blan ni. 5265

=

 


(delwedd 52)

Y 'rwrur, CLOI. 36 V EEMFAD SHWRNA RANDIBOO A'R 'ANDY BOMBS, A destyn " cynangheddol " ontefe, fel mo'r beirdd yn arfadd gweyd, ond walla gwetiff boys y gatar farddol fod na Broest Lafarog yn y line, ne O'r short. Gweted nw beth wet;an nw, ma na lawar i Sossinjer yn y German trenches yn ffeilu gweyd gair ar 01 câl dose O'r " 'andy bombs a'u " llafarog " nw weti cwppla. On' bant a'r cart ! Dai a finna yn ledars ar y " Bombin Party " odd yr 'int geso chi yn y shwrna O'r blân. Y n wir ma'r shwrnion ma yn mynd mlân 'efyd, cistal tynu i fwccwl cympohir, ne i fydd Ni'n Doi yn qualifyo am Oid Age Pension y Gwr Bach o Gricciath. Odd Mary Cathrine, i chi'n gwpod anas y grottan ma; i yw clomman Dai, odd i un diwetydd yn ongan dillad ar y line, a ma fenyw y drws nesa Ian yn pokan i thrwyn dros y railing. " 'Ave you 'eard from Davey lately, Mary Cath- rine .?" mynta i. " Yes," mynta wedgen Dai. " Oh," mynta'r fenyw, " Is it true 'e 'as been com- moted?" c' Yes yndeed," mynta'r wedgen, yn roi ffing iddi i grecian ffringe, " yes yndeed, 'e an' Shoni 'ave been comported into Lifftenants, an the two 'ave been made leadars of a spitoon." I gas y glonkan onno eetha lond pen, miwn a 'i 5266

=

 


(delwedd 52)

• Y:T.W.LL' CLOI. 87 i'r ty. Na grottan sharp a'r venjance yw Mary Cathrine, er fod amall i air 'eb fod up-to-date. Platoon odd y grottan yn feddwl. On' mlan ar anas. I chi'n gwpod beth y w " bomb " spo. Rwpath tepyeca'r byd i blwm pwdin amsar Dolig o ran ship, a ma i llawn mor both efyd. Ne, gwetwch, rwpath fel pledran o lard weti cal i blackleado. Pelen roun, ne rwpath fel shâ,p wi, phishyn bach o beth i ni'r coliars yn i alw yn ffuse yn ongan wrthi. I chi'n tano'r ffuse, a yna yn sho€to'r bomb i genol y Sossinjers. Raid i chi fod yn eetho quick efyd, ne falla y bydd yr Amberlance yn dod i'ch peeco chi Ian yn bishes mor fanad a'r stwff ma'r bwtchwr yn gneyd sossinjevs o ono. Gorffod i Ni'n Doi gal lot o bractiss, i fuon wrthi am feesh trw gyttol yr amsar. OD i ddethon yn gamstars cympohir. Sa Dai yn gweld cleren ar gloch-dy ecclws fi fysso'n " gome to " arni: fi anelsa, a fe shotsa mor straight a sath, i fyssa no un gleran yn llai i gocclish i dop-pee fa. " Bomb l" mynta un O'r Offcars, a ma i off, yr arcol ! " Shoni," mynta Dai, yn ishta ar i sottla ar dop y trench, fel coliar ar y partin dwpwl. " Dere Ian moa i ti gal gweld y panarmonium bachan, ma'r Sossinjers yn i cherad i fel gweepad, ottin ar mencos i.' I etho Ian, o fi ishteddas wrth ochor Dai, odd O'n spottyn eetha pyryclus, on odd gan y Sossinjers ddiccon o waith i neyd i safio'u cron i unan, eb eesh& meddwl am voi bobo bilsen i yours truly—Ni'n Doi. Mynd! Yr arcol, na beth odd mynd! Odd O'n ddiceon i ela dyn i wyrthin i farwolath wrth i gweld nw yn cnocco yn erbyn i giddil yn y communication trenches. Dim on nifar fach rossws ar 01, grippws y poor dabs 'ny i miwn i'r dug-outs, gel 5267

=

 


(delwedd 52)

Y .TWLL OLOI. 38 Iliccod ffrenig i en gwttar pan fyssa tarriars ar i nw. Beth i chi'ch doi yn moyn ishta lawr yn secur? Rosswch diccyn bach, y'n cenyns mawr ni syn wara'r introduction i'r Cantata nawr, fe dc-lavv' y Bombin Chorus 'mas law. Os odd y poor beggars yn arfadd gweyd i patar nawr odd yr amsar, shwd weddi odd i os dim stremp da f, walla i bod i rwpath yn depyg i weddi,r grottan fach. Odd diccyn o streeff weti bod, myn depyg, rwng y grottan a'i brawd bach. I âth nurse O'r plant sha'r gwely, a lawr a'r ddoi fach ar i penlinnia i weyd i patar. O'r diwadd fi ddath yn stop ar y grottan a ma beth wetws i mynto'r nurse. " Dear Lord, yxcuse me for a little bit, 'cause I want to give Tommy a kick." Diccon tepyg ma rwpath O'r short liesa'r Sossinjers weyd, on " no go " ar mencos i, odd dim stwff " kick ar 01 yn y carda. Ma'r signal i ni O'r diwadd. O ni weti gweetho tunnal fiwn i dair llath i drenches y Sossinjers, a weti doti eetha charge o dinah-mite. Wiw, ma danad! Os dim geira gytta fi yn ddiccon cryf i ddishgrifo yr olyccfa. Fi ddu-ws y nefoedd fel y black gan y baw a'r llacca, y cerryg, O'r cÖd. Miwn shiffad ma ni off! Charge! Ja mynyffryd i. Odd dim eesha i'r offcars weyd ddwywath; off a ni a'r cwta bombs ar y'n cefna, odd gan Dai a finna bobo ddoiddag. Mlan a ni am gant 118th nes cyradd y trench cynto. Anghofia i byth O'r pantomine, na no, wir ddyn. Ceeshwch ddychmycu. Dai a finna a'r boys erill yn ryttag dros ymyl y trench fel dynon a chollad, a'n necas ni odd dod o 'yd i Sossinjers odd yn sewlcan yn y dug-outs, ne yn cwatto miwn manna erill o'r trench. 5268

=

 


(delwedd 52)

Y .T.WLL CLOI. 39 I welswn Dai yn cwnni low, wetws a ddim, 8. mlan etho i alto. I greiddas ochor Conundrum miwn win- cad. Dim on pwynto a'i law odd a, jest marw eesha wyrthim I bippas lawr i'r trench, a na lle odd tri German lysty yn eloso'n dyn at, ochor y trench fel tair o ddefed yn gwascu yn erbyn bôn y clawdd pan fydd storm yn acos. I allswn dwtch a penna'r tri sa ni on plyccu, wath o nw fel ostriches yn cwatto'u penna, a chretu i bod nw'n sâff. I netho sign ar Dai, Ian ath dwy fraich, lawr 0th dwy fomb, a off ath tri Sossinjer i dra- gwyddoldab. Fi warson avoc a'r blaggards, on raid lwo, gorffod i Ni'n Doi an' Co. i chered i, wath fi dd8th German re- inforcemants, a odd y'n bombs ni ar ben. Nol etho ni, a phob un yn fyw, a dim golwg gwath ar y gweetha, na sa'r gath weti bod yn i scrapin a. Gwaith eethoa biBhi yw bombin', ma diccyn o golli wys wr€h y gwaith, a ar 01 i fi ishta lawr, i findas fod y wys weti cwnni diccyn o rash ar y ngwynab i. " Dai," myntwn i, " Otti'n ngwynab i'n goch? " " Go weld, bachan," mynto Dai, yn dishgwl arno i. Ma fa bachan. Wy ti'n siwr o fod yn ngenol frech y ieir, wyt ar mencos i, " Beth di'n gleppran bachan," myntwn i, "Gad di foddar." Walla mod i'n wrong, Shoni," mynta Dai, gobeetho mod i, on' gweld y plifyn na ar di gap di nath i fi gretu di fod ti yn starto yn frech y ieir." I ddath yn nos, a fi geson gwppwl o oria o gyscu, a nid eb eesha. O ni weti roi shwd weltad i'r Sossin- jers, fel na odd dim want ar y tacla eear i'n dishturbo ni am diceyn. " Beth yw'r gronan na bachan mynta Dai. " W i ddim yn gwpod," myntwn i. rwy un 5269

=

 


(delwedd 52)

Y .TWLL CLOI. 40 weti câl i atal ar 01 alli fentro. Cistal reckno'r Bombin' Brigade." I recknwd nw, a ar y mencos i, odd un yn eesha. " Ere's off mynyffryd i," mynta Dai, a off acr fel llychetan. Fi ddath yn 01 yn llysco un O'r Bombars acha raw, fel y bachan 'ny gas y V.C. yn y Dardanelles. Y Sais odd a, weti racso'i gose wrth grippan o dan y barb-wire. Fuo ni ddim wincad cyn i gario fa i dent y doctor, bothdi milltir O'r trenches shag i nol. I dotwd a yn y gwely, a ma'r doctor a'r nurse yn dod idd i dendo fo. Gronan odd y poor dab o yd, ond fi egsaminws y doctor a, a fi wetws wrth y nurse. c' Put a mustard poultice on 'is back, an' put bags of salt at 'is feet." I glywswn Dai yn pwffan wyrthin. " Bachan," myntwn i, " Paid a bod mor ysgawn.' " Alla i ddim peedo wir ddyn," mynta Dai. Pwffan wyrthin odd Dai, a O'r diwadd ma fa'n troi at y doctor— Doctor," mynta Dai, " You bettar ordar some vinegar for 'is 'ead, an some peppar for 'is nose, an then you will make a bloomin " cruet stand " of 'im." I wyrthinws y nurse a'r doctor, a off a Ni'n Doi gan atal y Sais yn cyscu yn esmwth. Pan greiddson ni y boys erill, fi mnson y lot miwn gysseitmant dychrynllyd. The Kernal 'as been 'untin' for you," mynta un O'r boys, " an' wants you in 'is tent in a shiffy." Off a Dai a finna ar râs gwyllt, yn ceesho gesso beth odd yn bod. I basson y sentry, a fi wetws wnnw, • The Kernal is waitin." 5270

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 41 Y pL01. Miwn a ni, i nethon salute, a ma'r Kernal yn ando pappar bach i Dai. " Read this Lifftenant Jones," mynta fa. " Yscuse me, Ser," mynta Dai yn fanars i gyd, " I am not much of a scolar: I cant read words with more than two cylindars." I wyrthinws y Kernal, a fi geso i shot ar y not,yn, a ma beth odd or y pappar. " Dear Kernal, Are those two dare-devils Ni'n Doi still alive, and under your command? If so, could you spare them for a month or two? Please send them to my Head We must put a Quarters at stop to the Zeppelin raids. Yours faithfully, General. I roias y notyn yn 01 i'r Kernol, a na lle odd Dai a finna yn staran i dop y tent fel dummies yn ffeilu gweyd bo." Wel?" mynta'r Kernal. Wot are we to do aftar reachin' there, Ser?" mynta Dai. You will be taught 'ow to manage an Aeroe plane. Somethin' must be done to put a stop to tho 'avoc done by the Zeppelins. The General thinks you are the men to do it. Remembar it is great complimant. Now go, an' pack up, a guide is lines." waitin to conduck you to the Fi salutson y Rernal, mas a ni. Wait," mynta'r Rernal. Just one word.--— Good Luck to you Ni'n Doi, you are startin a cyreer that may sycure for you the V.C." 5271

=

 


(delwedd 52)

42 Y TWLL CLOI. “Good night, an thenkyw ser," mynta Dai, yn scrapin i dalcan. Off a ni! Pan wetso ni wrth y boys i gretson y byssa nw yn shigglo'n deelo ni off; fi jofeddas i bôn yn y ngarddwn am wsnoth. Fi ddath y guide, un o'r -------- odd a, on yn apal i
frygawthan diccyn o Sysnag cyffyla. "Wel, ma i mynyffryd i," mynta Dai, yn cleppran ar y ffordd sha'r lle diarth. “Ma jobbin fydd yn fwy pyrycclus na gweetho o dan y screens ar ben Pwll y Winsor. On, bachan, w i'n gweld shawns weti dod i gario'r convention sy gytta fi i mas.” “Invention," myntwn i. “O'r gora in-vention ta, os wy ti mor byrticilar o bothdi geira. On cistal cyradd y spot cyn tynu plans ontefa?" "Ia," myntwn i. “On raid lwo, Dai, fod gytta fi diccyn o gewc ar yr idea, os wir ddyn, a weti i ni ddod yn gamstars ar etfan fi gewn amsar i gonsitro." I greiddson 'Ead Quarters General ------, a fi ddath yr 'en foy mas i shigglo deelo a ni. “Bon jour Nindoi,” mynta fa. “Ay, ay, mynyffryd i," mynta Dai. “’Ow are you?" Shigglo deelo fuo ni am diccyn, a wettyny ethon i gâl eetha ffeed yn dent y General, a wnnw'n jabbran trw gyttol yr amsar. “You will ryquire," mynta fa — "Ze nonchalance — wot you call it --- ze –H’m.”
“Challenge, I'm blowed," mynta Dai, Shoni an me will challenge the bloomin lot of 'em. On newn ni Shoni? Bachan, apeta'r gwrboneddig." “Non, non," mynta'r General yn smilan. "Nonchalance — ze — coolness, — ah - ze esprit — Dont Care." “O, ay, ay, ser," mynta Dai a sleishen o 'am yn i
ben, "O ay, ay, ser. Shoni an me do understan.
Ond di ni Shoni, bachan wy ti'n ishta fel delf, acor

=

 


(del
wedd 52)

Y T.WLL cL01. 48 di ben, ne fe gretiff yr 'en foy di fod ti yn eelod O'r deafandum brigade?" I ddibenson y pryd bwyd a fi arweenws y General ni at y mychanic. Odd na bothdi dwsan o fysheens yn y shed, a un diocyn o size yndo, wn myn depyg odd i gario Ni'n Doi i Ian i'r cwmwla i gwrdd I startson y bora wettyny ar y'n a'r Zeppelins. lessons; dim on Ni'n Doi a'r injinaire odd yn y secrat, odd pob un arall yn gorffod catw bant, fel sa'r spottyn, odd Dai a finna yn treeco yndo, yn llawn O'r frech gcch ne'r pâs. V WECHFAD SHWRNA. " WARA A'R BYTTODD UWCH- BEN DIM eesha gweyd tam bob wip-stitch, ôs a? S Fi ddath yn amsar, ar 01 wsnoth ne ddvry, i ni geesho peeco tricks yr etfah i Ian, a na lle odd Dai a finna, un ar ,troy yn ngwmpni'r in- jinaire, yn myn'd Ian i'r ywyr, jn etfan nol a blân, Ian a lawr, upside down, inside out, wynab i warad, a fchapars O'r short, fel atar yn cwrso cilion. Thorson Ni'n Doi ddim cwment o gapars ariod O'r blân yn y'n 6B, naddo br rnencos i. Fi ddysg- son y ffordd i starto a 'stoppo ma 'yny Sn ddic- cyn o drick. I glywas lain fachan byrnws Toto. 5273

=

 


(delwedd 52)

44 Y TWLL cruor. car, a fi ddyscws y, ffordd i starto?r consarn on odd eetha twp o bothdi stoppo. Dacha n' caretig odd y boy. Odd e ati foto y n mynd yr ewl drwmpeg un divetydd, a fi rows lift i 'en Svraig fach O'r wlad. Fi ethon yn eetha jokoso am bothdi ddwy fill- dir, ond,—wiw yr lath y moto yn erbyn post taligrafft, .a fi gas yr 'en wraig fach i unan yn ishta yn dwt ar genol yr ewl. I gwnnws vn ddiccon digonsarn, odd i yn cretu ma felna odd petha \ i Wod,;wath Pon odd y, ifide ginta gas i miwn moto. " ,Thenkyw ser,"' mynta• i, yn gneyd cwrtshi nes shifto'r lluwch, s" Thenkyv ser am y ride, fi ynjoyas j'm unan, on gwetsvch 'ser, shwd i chi'n stoppo'r moto-car os Tydd post taligrafft yn diccwdd bod yn acos?" Good, good l" in.ynta'r injin'aire wrtho ni un bora•. Rwy 'annar Frenchman Odd a, a odd a'n gallu gweyd •amall i lair o Gwmrag. Odd Dai yn pleto •ma' un O'r Johnny 'Winwns odd a. I ddethon mivrn trawad _yn 'apal i fynd i'r Ian y'n unen,—a na enjoymant. 'Odd Dai weti cwm- ryd yn i ben ma' 'atto Ni'n Doi odd y bardd nw in pwynto pan y 5vetws " Uwch, uwch, ucfraichY yr él Dringed i gatar angel s" On' ma (dyn jn iapt o gret,u poppa th miwn gysseitm'ant. " Good, good*' mynta'r Johnny Winwns. A'r 01 !pythfwnos fne dair vrsnoth o bractisg är etfan, fi {datht y General i'n gweld ni, a) fi'n camolws 'fi yn ddychhynll._yd. On' fi dywlwg 5274

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 45 'int y byssa fa un dishgwl i ni roi Cru) uwch sha dreckshwn y sérs O'r planeta. any time Right you are ser," mynta Dai, you like, ser, only I want to 'ave a little extra practiss with my invehtion. It is goin to make convolutions in flyin' " Tres bien,—very good," 'mynta'r General, yn shotto'i freecha o bothdi fel ma'r 'portars yn i neyd i starto'r Irish Yxpress, " Tres bien." Odd patant Dai yn first, class, on catwch u'n dawal, wath sa Will o Berlin yn cal clip arno, i fydd y tryfal ma diccyn cyn cwppla. Fel y gwetas i, practiso ptfan fu-ws Dai a finna am amsar, a odd Ino golli wys allwch fentro; odd Dai weti sychu i dalcan 'a llewish i got, mor amal, nes odd (a.'n spots bach cochon i gyd. Baéb'an,"" myntwln i, ' 'Ma 'di dalcan di fel pishyn o Pam yeti fer€i. Wy ti'n dost?" " Nacw, bachan," myn€a Dai, 'c On ma rwpath gwanol i rash jest 'tori mas;arno i, i sveti cal pwl bach O (yrddoni. .Walla cistal i weyd a nawr tro bo:ni'n fyw. Os neb' yn gwpod beth all ddiccwdd i Ni'n Doi pan fyddwn ni yn dodj an y sérs miwn fflyin' -mysheen Dai," myntwn i, yn sobri 'diccyn, Ma lot o sense yn beth ,ti'n weyd. Mas a'? Typddoniath, 'a' fi scrifenna (i a lawr, e fydd yn drate i' r 6s ddaw ar y'n lol ni. Mas y dath a yn reepin, a-ma fa i chi. TRIP YN YR YWYR." Ffarwel nawr i'r ddeiar, (Am spel to-be -shuar) Y n etfan fel:atar, Y byddwn—Ni'n Doi,— 5275

=

 


(delwedd 52)

46 Y CLOY. Lan rwng y planeta, Yn wavo y 'n 'atta (Os na ewn ni'n gatta) Y byddwn cyn 'gloi. Ar gwrs fel bytheead Roun' cornal y Lloiad, A wiw yn ,spriwingad 'Dros lwybra y 'gwynt: I " Satwrn P" y pippwn, Ar " Oil tia gocleeshwn, A wetyn fi blwnshwn I " Mars 2' ar y 'n 'ynt. Ta.ligrafftwn i c' Venus Please keep a bed for 'us, We're two quite:notorous, Tis Shoni an' (Me: I " Neptune •ewn I dreelo rwy gettyn, Peth eetha cyffretin Fydd etfan i ni. Fi gwtchwn wrth gefan Rwy gwmwl yn syttan, (Nid achos bod loran) Pan glyw-wn ni Zepp; Dewn mas fel •llychetan, Fi rosVn iddi glatchan, Ar ascwrn i chefan; (Bydd yn gwneyd hvep) . Pan glywiff O'r fanas, T)rw ddrws back i balas, Fod " shockin galanas Y n diccwdd upstairs . 5276

=

 


(delwedd 52)

47 Y TWLL CLOI. Fod Zepp weti hollti, Gan Dai Jones a Shoni, A nawr yn y North Sea Y n racs jibbadares. Wel Dai," myntwn i. Raid i lwo y. mod i'n licco'r syniata 'sy gytta {i yn y gân,. ON ma'r pishyn byrddoniath tepycca 1 grychydd wy ti weti gyfansoddi ariod.' Ar 01 i ni bleso'r Mychanic a'r General, ma Dai yn dychra YÄplaino'r patant. Gessoch chi ddim beth odd •pe do fa? Wara. teg i chwi, odd dim dishgwl i chi neyd. IWel, catwch y secrat. Ma I chi weti bod miwn printin offce spo, a weti gweld y gillath tfawr hia sy gytta'r printars i dori'r raflins io y pappra? Giloteen yw i enw i. Naddo, walla, wel, dewch ytto am dro bach. I chi weti bod miwn sceepor, a weti cal clip ar y mysheen shaffo, a weti gweld y cillith sy'n .shaffo gwair i'r cyffyla. Wel, catwch y gillath yn y'ch meddwl am diccyn bach. Ytto un gair bach. I chi weti gweld y t,rych- Wris yn Ilifo kcôd, beth ma nw yn i alw yn cross-cut saw," un dyn vn qtsynu pob pen pan yn Ilifo stoncyn. 'Ottich O ni'n meddwl y byssa chi yn 'cal short o ddirnata€h on i fi bai•a mlan. Nawr, myddylwch iam gillatli weddol 'ir, rwy short o gross breed rwng giloteen, cillaf,h shaffo, a' cross cut Peb ddannadd, a na• bart o? bat,ant Dai yn y'ch gafal chi. Odd y gillath mor 'ir a gweelod y fflyin -mysheen, la 'mor sharpad a chill- ath bwtchwr. Idea Dai odd ffxo'r Éillat,h o clan y fflyin -mysheen, etfan fright dros ben German Zeppelin, nes byssa'r Éillath yn {i (thori i 5277

=

 


(delwedd 52)

48 Y TWLL CLOI.

 

chenol mor lanad a bwtchwr yn tori ystlys gig moch.

 

“Good, good," mynta'r mychanic.

 

Fi ath y General i gal glassad wech.

 

“Excellent! Guerre a mort' — War to the death l" mynta {a. Am bythywnos fuo Jli'n gneyd dim on elfan yn acos i'l llawr, yn practiso i dori cwta yr un shâp a byloons, la todd no •,bothdi eqnt o "fyloons yn soun With raffa. Dai odd yr " Observar " a fi odd y " Pilot."' Lan a ni, roun a ni, a wiw—eetha sweepad eebo i'r byloon,—a w... ! na i yn ddoi annar. Odd y General fel dyn a chollad gwyllt yn gweiddu—" Guerre a ! Guerre a mort," a Dai yn ettrych arno fel delf weetha. Shoni," mynta Dai. "' Licswn sa'r General yn stoppo gWeiddu " GwQr •a Mortar," fydd dim eesha'r s-twff arno (Ni'n Doi, son 'i fydd eesha dic- cyn ar blokes y Zepps, i blastro'u unen, cyn cwpplw ni a 'nw. Beth idi'n weyd." I ethon i Ian am y last trip, fi shâpson y peth tepycca allse nw i Zeppelin, a fi gollyngwd i yn i•ydd. Ma Dai a finna dychra'r cwrs. Gwaith eetha calad, ar mencos i; cwrso a dodjo, dodjo a chwrso, islido 'a mynd mlan, Ian a lasvr, a Dai ia'i licced led y pen. O'r -clivadd ma' Dai yn gweiddu— On {the ball Shoni !" Extra, betrol i'r injin, 'a wiw, dros y cwtin mwg â " Conundrum's Patant Zepp gcleishyn Knife," yn gneyd i gwaith A'. 1. I rappwd y cwtin o flan i drwyn i flan i gwt, mor lanad 5278

=

 


(delwedd 52)

Y TULL CLOI. 49 a sa chi'n:scleisho erfinen. Do wir Oddyn, a â'n elws i i gofio (am [Filgi Mock Penronen. I ddeth- on lawr nor ysgawn a , phlifyn ialen bis-cotta' wrth ochor y General a'r Mychanic. Bravo Nindoi,"' mynta'r General. I geson spel {ach, wath odd poppath up to the knockar nawr, a fi tethon i dent y General i gâl glychu'n whistles. Beth Wetso chi? Eesha gwpod rwpath o bothdi Milgi Mock Penronen. Wel, gwetwch yn uwch ta, wath ma rattle dych- rynllyd gytta in jin Aeroplane, a diccyn o drick y w clywad (lyion yn wispran. A gweyd y pan ma Dai a finna •Ian y n yr di ni ddim yn wilia on gneyd gwynepa y' n giddil annar yr (amsar. Er mwyn y' ch pleso chi cistal gweyd stori 'am iy:t Milgi yn y benod nesa. Mockyn Penronen i gwet,ws i yn parlwr bach y Ship. Os byddwch chi lyn cretu fod men- ydd Mock a diccyn ô freed in J arubbar Yiido, a bod na diccyn o stretcho'n 'bod, wôl, fe—set- lwch y squârs •a Mockyn. 5279

=

 


(delwedd 52)

50 Y TWLL CLOI. Y;T.WLL CLOT. Y SEjTHFAD SHWRNAO YIN NGWDDWG Y CWTIN SAFIO'R CAN A MILGI MOCKYN, AN' SO ONO OACIÆER odd Mockyn Penronen, on' eel ha good short, a odd gento filgast O'r enw Flan, toppar o ast ddala sgwarnocod, a chistal poacher a'i mishtir. Un pyrnawn odd y cldoi yn cymry_d stroll (ach dros dir y Cwm, a fi gwrddson a'? •ffermwr. Shwd i chi eddi, ser?" mynta Mockyn. Da diginnig, Morgan," mynta'r ffermwr. Os rwpath i gâl ma, ser? " mynta Mockyn. Os," mynta'r ffermwr, " Os, bachan, sgwarnog a chefan du yn ishta ar y twmpin co, bob nas bothdi wech O'r gloch. Ma polo l\lilgi yn y pentra .weti câl cwrs ar i 01 i, orl yn ffeili dala'r criatur bach wimmwth. Otf,i enw, ser," mynta tMockyn, Wel gaiff Ffan dreial Caiff, caiff, os {wy ti'n clewish, dere nos yfory. On' cistal i fi roi 'tip bach i ti. Dere Ina . Ettrych ar y ttwll ma sy lar weelod glwyd. Wy ti'n weld la? Wel, na'r fan ma 'r sgwavnog yn meiddu pob milgi. W iw yr aiff i clrw'r twll a erbyn {od y milgi weti springan dros ben y 5280

=

 


(delwedd 52)

51 Y iCLOL. glwyd, ma'r sgw:arnog tach Svet,i câl blan, a'n cwatto yn !ddiccon pell off. O," mynta Mockyn, " Fi garant,ia. daliff I Iddwa i a F fan Ian ma erbyn wech Ffan i. dhwetydd fory, a li fydd y, sgwarnog • Each .a'r cefan du yn st,wff cawl idiweCydd drenny,dd Y nosWath 'ny ichi allsach weld Mockyn yn i grwmp yn cwt,chan wrth y glwyd, y n potchach rwpath a' r twll, a beth odd y crea'€ur ffals yn i neyd pn clymu " Bill -'00k " yn ngenol y twll. os na Edcfaliff F fan di, fi N a," mynta fa, ddaliff y bilwg di," a off a Mockyn, bron yn i ddoi-ddwpwl gan wyrthin, sha 'thre. Am wecll O'r gloch y Inoswâth Xvett,yny odd y sgwairnog yn ishta y fwmpin, a Mockyyn a Ffan yn closo trw'r berth, yn ddishtaw bach, shag affi. Yr arcol! Ma' r cwrs yn idychral Off 'a' r sgwar- nog, a Ffan yn djn (wrth i chwt i. Greiddwd y twll, a wiw O'r sgwarnog rwng y bilwg a'll post, I ffeelws man a stoppo Ifiwn pryd, clwyd. i ddalws y ibilwg Ffan ar flân i thrwy;n, a fi ollt,ws i'n lân drw ascwrn •i chefan i flan i chw€. Beth wettyny?" mynta un o bantnars Mock- yn. " {Wtel," myn{a• Mockyn, 'c Fe gwnwcl sgwar- nog arall, i iaf,h y dcloi ,annar ar 01 bobo sgwar- nog, a fi laddson y "cldwy. needas inna clros ben y glwyd, i gitchas iyn ly dcloi annal', i clap- pas nw tat i giddil pan 6 nw'n •dwym, a 'i fit Ffan yn 'cwrso sgwarnocod am wett,yny Ffan yn 'fyw nawr Mockyn?" myfta un O'r boys. Nac y w. iMa• (Ffa.n wéti blingo os blyn— ydda," mynta Mock, " Fi nef,ho o fenyg o'i chr6n i, a Ije" sy'n od, pan fysswn i yn cered iar 'yd y cei@, a bod dlccwdd i winingen ne sgwarnog gwnni o mlan- i, lodd y ddwy fanag 5281

=

 


(delwedd 52)

52 Y TWLL CLOI. yn slippo off o ar y neelo i, a starto ar I ol nw. Pesswch odd pantnars Mockyn am amsar; fen- tra .ddim un p. nw weyd tho fa i fod a 'n gweyd celwdd. On diccon tepyg fod Mockyn weti trodd y story gwment p weetha nes i fod a'n cretu i fod:a'n gweyd gwir, ffact o odd a weti dod i gretu unan. Ma'r story Ina yeti'n catw ni o wrth gwaith, sef roi cownt shwd p Ni'n Doi yn rappo fyddwn yn apal i ganu lym 'On gomic Zeppelins. song 10 nwn i thoncan i os deugan mlynadd yn 01, cyn diwadd shwrna ma . "Up in a byloon, boys Up in a byloon All among the pretty stars, Sailing (roun the moon. Bachan," mynta Dai, yn pippan dros y'n Ys- gwdd ii, na {clop Jine da diginnig mynyffryd i, ia wir ddyn." Otti ma {a," myntwn i, t' Ma onna a diccyn o dwtch yndi; fi lgretiff y dyrllenwrs y'n bod Nifn Doi weti ' gravitato ' miwn rwy goledje ne giddil yn •F$rainc." Beth wetast ti am 'grafu tatto, bachan?" myn- ta- Dai. " Fyssa gneyd jobbin O'r short yn ishel- âd (dychrynllyd i ddoi showdwr fel Ni'n •Doi. Dim O'r jobbin na- i'r bachan main md, Shoni} créf, di fi. iAr 01 i ni gwppla gwascu peepan wynt Will o Berlin, w i'n meddwl tywli Iliccad o bothdi i 'dreio eal jobbin i fod yn slieffonier i;rsvy wrboneddig." Shaffâ,r bachan," myntwn i, c' Rwpath i ddalal ornamants lyvvt sheffonier, ma larno (i dan nag vy ti ddim yn diall Sysnag yr 'Igh Class Daü 5282

=

 


(delwedd 52)

Y .T.WLL CLOI. Y TWLL CLOI. 53 Gravitato yw cal scoleecath miwn coledje, châl dygree fel {B.A., Bell). , Q.P., a chambwls O)'r short.;Wel, ma raid lwo god top line yn un eetha Ftylish. Dywettiad Cwmrag rwpath fel—" Y 11 pgwddwg cwtin safiÖ'r can," pr:oblam ' yn Sysnag, ' Pultum in Carvo ' Latin, fel y gwetas i yn un O'r penota O'r blân, Miwn iaith blaen, fel sy gytta ni, ma'r exclam- ation gora o ddywettiad O'r Llond bam- box p, sense weti;câl i scwt,to i fox-pills 2' Cis- tal ti bippan Os y w'r scriws i gyd yen righti as dim use mentro y•wyr a scmw loose, i elli lanw llawar i job y ddeiar a scriw yn ecsha, ma, Jai yn Tembars o parlamant, diccon tepyg, laa,i yn sét, fayr, a walla yn y pwlpiti on âna J•aitd cal poppath yn saty a c' in workin ordar," pan fyddwn Ni'n Doi yn wilmoean roun i'? sérs a'r planeta Shoni," mynta Dai, yn citcho y box toolsj W i'n cofo beth wetws gwas baéh y ffeerade'j ' Beth? wetas i. Odd fi fishtir weti . pyrnu moto-car, a ar 01 dod gapable iar ddreivo fi addaw-ws fynd a'r Wraig a'r gwâs bach a'r forwn am drip i Mynta'r crottyn wr_th y forwn y bora 'ny Mary I 'ave washed allovar an changed all my Iclothes this mornin." Wot l" mynta Mary, c CYOt1 changed all your clothes on Sunday, 'an washed 'on Saturday, woii you Want to do it, agen go *Oon mun?" I 'am afraid Master is'nt much of a' sheffon- ier," mynta'r crottyn, 'a' golwg brytsur, an prap$ we Till 'ave a ihaccidant. If we do, a-n T am tumbled hut, I want, 'the "doctor ari'•• t,ho crownar to find me Olean w,otevar e" Miwn !ascwrn i, inyn-twn• i2 Odd loti yn- tngopyn (yl crottyn; i'n cretu ma'r ffordd 5283

=

 


(delwedd 52)

54 Y TWLL CLOI. Y CLOL. i Ni'n Doj gâl wash tallovar. Right O ! own i gâl:eetha scrwbbad cyn starto .wettyny, os JandWn ni sn Mars', fydd dim eesha i 'r chans "ny sy la gwy,nepa fel bâr o sepon melyn, i dywli Pints fod eesha scra€rall arno Right you are! Y greed mynta Dai. Ni nethon 'ny; on *beth sy gy,tta'r " Lop -line i Jleyd a Zeppelins. IWel, 'yn. bo r celfyl yn ryttag mâs kYW'r iamsar i farro drws y slapal ontefa? Cyn bo'r Zeppelins yn cyradd Pryttall yw'r pmsar idd i nabbo nw, a'u scleisho nw a phatant Dai. Ma {nw'n gweyd yn y pappra fod y Zepps yn cyradd Pryttan bothdi deg O'r gloch y nos, a'n bisnas {ni y w eeesho doti brake ar carda cyn bo:nw'n cyradd. Na newn ni allwch fentro. Wel,—Goo'-bye, Ni'n Doi off am drip i'r cwmwla, cyn y by]dd Dai a finna yn cwpplu oilo mysheen, cistal i chi ddarllan y ddoi bennill ma nath Mishtir i'r " Cwmwl." Chi gewch ancam tshwd spottin fydd Dai a finna yn tryf- eilu drosto, a diccon tepyg ma wrth gefan cwnn - WI 2' y byddwn Ni'n Doi cwatto, i watcho'r Zepps yn dod •sha dreckshwn y slatar-'ous-e. Pan welwn ni nsv, wiw—mas {a hi fel ergyd o raw a nia i'n (ddobinno. MO Mishtir 'a ecliccyn o olwg ar y ddoi ben- nill am i bod nw weti dal trip i America a weti dod nol yn 'shff. Ma Inw'n- wänol i rai dynon sy;weti 'cwmryd (trip i America, a ofa.n nol. Mor hardd, ar brydnawnddydd o hâf yw'r olygfa, Y 'cwmwl fry, fry, y nef, a'i gymdeithion Fel plant ieuanc gwridgoch jn tnynd am eu rhodfa AYr haul dafla'i Trid megys perl ar ei ddwy- fron: 5284

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 55 Y OLOI. M.chluda haul n,awr, y cwmwl dywylla,— Prudd-hau mae yn awr @ dan bwys Yfgaru, Ond ptto, fel pe wyleidd-dra, a jwxid@ Tra'r haul olaf-gusan i'w rudd Sydd yn rhoddi. Rol hirfaith sychedu dan boethder heulwenau I-loll gaatur groesawa ef megys etifedd; Vr heli p'r lweilgi syßth yu ddefnynau A grôwyd fry, fry, yn ystoray, trugaredd: Y n Inyfnder y gauaf, pan ohwytha'r gogleddwynt A jphiccell o rew-wynt aaro pob gwrthrych, Vsgyidwa yr eira fel plu—bYidd am danyn€ Y n Tantell o burdeb -nefolaidd a harddwych. Bachan," mynta. Dai, " Ma pWla o wyrthin jest a ngwppla i, mynyffryd i. .WJ i' n cal gwelad- icath ecclur, fel ma'r. pyrgethwrs yn weyd, ar yr '011 gonsarn. sw i'n ffansio clywad y Zepp- elin yrn rappo fel swn fflounces Mary Cathrine pan gitchws i ffrock dev?' Sul i yn y barb -wire. IWy ti'n cofo Paid a beccso,v myntwn i, " Ma dychfa'r diwadd jn anas ryfal ma, ma raid i Dai, (fod yn Vide-awake, Walla cewn ni bip ar ddrsvs Iffrynt y Red Cow Berlin, fydd i weld a (yn cwnni'n calon ili." " Arno i ofan nag i Ni'n Doi ddim yn ddiccon o scolars i wpod y gwafiiath rwng " Red Cow a f' Black 'Orse," yn iaith y Germ'ans. Cistal satisfyo @lunen svftlf weld y 'spot, i fyddwn co cympohir,?' mynta Dai. Ma'r General a'r Mychanic yn ryattag mas i weyd goo' -bye, •a Good m;uck. I égsaminws y. General y " patant, scleishar. ' Bravo ! 2' mynta fa, " Ze Germans will re- membar ze Rwgsia-n Baron. I-la ! I-lav | 2'• 5285

=

 


(delwedd 52)

56 Y TWLL CLOI.

 

O jli'n ffeilu beth odd y General frygawthan y, Mlan' lag e, yn gres- endo, staccato, ia sforzondo bob yn ail, Wath odd un pnnar O'r General yn Ightalion o ochor i fatn Wot About the Ewssian Baron? " mynta Dai yn eetha ecar. I iwg!ws y General y story, a ma i. Odd no dre yn Rwssia a wal fawr roun ddii a doi ddrws d tarn cryf i fynd trwyddi nw. Am ddeg o'r gloch y nos odd y ddoi ddrws yn cal i ceiad by clock-work. Owmpo ilawr odd y drys- sa yen i neyd, a todd gweelod y tldoi ddrws mor ddd gofyn bod yn sharpad a chillath bwtchwr. .€ide awake pan ,fyssa'r 'clock jn dpchra taro. Fi ddath y Baron satcha cefan ceffy sha'r dre ma, pun a odd yr en lfoyv gwpod y rules dw i ddim tn opal i weyd. Odd a'n passo t.rw'r drws pan Ddd y clock yn cwppla taro! Mlan ath y ceffyl, (odd no bishtyll 10 iddwr tu miwn, a fi drows Baron ben y criatur blinetic iddo gal llwncad; o ddwr. On, j mQwcedd! Fi. glyw- ws swn tu 01, drychws DOI, a na lle odd pob di- feryn [odd j ceffyl yn i ifad yn rwshian mas fel dwr o bishtyll. Odd y ceffyl weti cal i dori yn-tddoi annar, a edd un anar ar 01 'Iu fas i'r drws arn. Nol:a'r Daro.n! I winiws y ddoi annar ,wrth i giddil a sprigs o laurel, a fi gatws y ceffyl lyn fyw. Miwn ämsar i dyfws y laurel or gefan y ceffyl fel llwyn o g6d gwspris. Odd dim -ôts gan y Baron' pwy dy- wydd Odd i, odd [e yn eetha comffwrddis ar gefan y ceffyl, cyscoti io dan y llwyn. Na Story y i ne beedo. On i fydd na- Vaniath Ian yn ywyr, fydd dim sprigs o laurel i gal co, os na -thwciff boys y Zepps beth O beeca• "drain" o fWndal yr men fos sy yri (Lloiad. 5286

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 57

 

“Right” mynta Dai. Lan a ni, a'r General a'r Mychanic yn shigglo bobo neeshad bock, nes:Ni'n Doi gâl pwl O irath Äürth gofio yr Pen gân fach doddetic-—t' Chwif- io'r Catach Gwyn e" Goo' {now wotevar. Ond2--- Myddylwgh am deno Ni'n Doi, With grippan sha'r _gwely yn (dawal, Y n Sweepo drw'r nefodd yn gloi— Fel Milgwns ar iatan yr !äwal: Bydd Will Berlin Ian y lofft, Y n cwtchan yn din •clan Sr dilla.d, A'r Crown Prince, •a'i fen•njdd yn sofft, Y n staran fel bachan â ôhollad. YR WYTHFAD SHWRNA. " 0-0 W EL, myn yßlon i Sh0Å1i," mynta Dai, Wy hi siwr o fod tyn jofadd o wrth softnin'€ Q' the brain, Wyt wir ddyne ' Pam Wy ti'n cretu rwpâth feln'a bachan? % myntwn i. " •Wel, ettrych ar top-line; bpwyl sy'n mynd i Iddiall rwy gonSarn O'r short2 Fydd gan y dyrllenwrs ddim stremp O beth Wy ti'n geeÅho Weyd; ma fa'r i)eth tepycca i scleishen o dali- " Catw'n gool, Dai," myn•twn ma lot dychrynllyd 5287

=

 


(delwedd 52)

58 Y TWLL CLOI. o feddwl yn cwatto o dan gessal yr ’ead-line na; os ar mencos i. Na beth ma dynon gweebotus yn i alw yn “gonscriptive ’ead-line.” Ma na ddishgrifiad byw y top-line, ti'n gweld. Beth yw a? Wel, y machan mawr i, swn y gillath yn rappo'r Zeppelins sy na, bachan, clustfeena Dai. O – O -----ish------t.” Clyfar ar mencos i,"' mynta Dai, yn lorchan ar ascwrn i gefan, "gen-u-ine mynyffryd i. Ia, wir ddyn na diccyn o dwtch y 'gravitato’ytto
Shoni." “Be chi'n weyd?" mynta chi'r dyrllenwrs, "Dai yn gorwadd ar ascwrn i gefan a Shoni yn scribblan! Na Ni'n Doi weti cal i dala o'r diwadd. Os dim lorchan a scribblan yn cwmryd lle miwn
aeroplane lan yn ngenol y cwmwla." Diccon tepyg naccos a. Ottich chi'n cretu y'n bod Ni'n Doi yn ddiccon twp i dreelo pythywnos miwn lle mor ôr a’r ywyr yr amsar ’yn o'r
flwyddyn? I edfanson i spottyn mor oerad a'r North Pole: o Ni'n Doi bron sythu. Sa ni'n wilia gair, odd y gair yn pocan mas o'n penna ni yn un pishin. Na fel buo Dai a fi yn sportan a’n giddil un diwarnod dychrynllyd o ôr, odd gomrod o rackets gytta'r injin i ni ddiall y'n giddil yn wilia. Beth i 'chi'n gretu netho ni? Fe ddychreuson wilia a'n unen yn uchal. Nawr, i fi gal treio'ch arwan chi yn dawal bach, i chi gâl notiwn o beth odd yn mynd mlan. I chi weti gweld y penny-in-the-slot printin mysheen yn stashions, lle i chi'n apal i brinto'ch enwa am geenog. I chi'n tynu pishin o din mas o'r slot a’ch enw chi arno. Wel, na rwpath tepyg i beth odd yn diccwdd yn y'n anas Ni’n Doi, - ond yn lle “tin”, yn anal ni odd no weti rewi yn strips. O ni’n wilia am spel, y brywddeca yn rewi,

=

 


(delwedd 52)

59 Y T.WLL •CLOI. un sna±ch a'r dannadd, a na'r pishyn yn rydd i ni idd i "ando fa o un i'r llall. I geson• I gatson y pishis ia am sport ilencos i. ddwyrnôta, @ fi fuon yn meddwl i cinnig nW fel curosity i'r;Welsh Mewseum yn Gardydd. On" fi lath yn accidant 'arno ni. Dyn-di-shefo-ni," mynta .chi. Do, I ethon yn ry apos i'r Lloiad; i bippson miwn itrw drws y back, a, fel odd i'n diccwdd, odd yr én foy sy contrack y côd yn y Lloiad, wrthi yn fishi yn pocan tan. el ffeilson droi off yn iddiccon qüick, a, phan etho 'ni i bippo ar y pishis ia', odd pob un weti toddi. I ath Dai 'mor 'fflattad a, ffroisan. Shoni," mynta Dai, a golwg drisht, arno W i weti (darllan lavar gwaith am ffeeraton a phyrgethwrs, yn annarch idorf a gôira toddetic,' jon ma'r shawns ginta ddath o fwn cyradd i fi gal pip ar eira O'r short." Odd ,i'n •eetha gwir fod Dai yn lorchan ar i gefan, a finna yn scvibblan, wafJh o Ni'n Doi weti idod •nol i'? ddeiamt ar 01 gneyd avoc ar bothdi dwssan 10 Zeppelins Will o Berlin a'i bantnars. I welsoch yn y pappra fod Zeppelin weti cwmpo yn garlibbwns i'r North Sea. Do figinta. Shot down by some Dutch' Soldiars," myfit'a' nw. Efa'n .Ävir? Dim [O'ch Dutch Soldiars chi ! Gof- nwch i Dai Conundrum Jones. Os i chi am $lywad Dai yn recu yn Va.f,h na phawan, g wetwch ny:wrtho. I fydd gyn amsar twym ar y com- portar lelws y celwdd na i'r pappra. Ma' Dai yn ttyngtl caiff wnnwl ergyd yn bit i st,wmog setliff yr insuggostion lof the stummuck " am i 6s. Ni'n Doi setlws onno mynyffryd i. iddo 5289

=

 


(delwedd 52)

60 Y TWLL CLOI. A tsvato?yn bed i A gwated i'r Oil gwnni." Mynta pappar larall The Zeppelin came 'down like a gigantic flaming torch. Shot by the guns." Yr un criatur celwddog wetws 'yn ddiccon tep- yg ! Ma rwpath felna yn y,'n ela i i gofio am brecath Dan Rolant y Bala, pan odd a'n dish- gifo colliata yr en Jacob. Rwpath fel 'yn odd part p'r brecath, i darllen i netho i miwn Ilifyr. Chi notisswch, ddiccon tepyg, y geirq, miwn crom- facha. Daf odd yn shotto reina i miwn, fel sa da'n cleppran ga'i unan. c' Joseph yntau nid yw fygw. (Dyna gelwydd Jacob). Simeon jntau nid yw fyw. • (Dyna gelwydd eco; 'clywch ar yr hen batriarch pâlu celwydd dan (ei ddwylo) ." comportars " na weti A 'oelwdd ma'r bod yfii heyd 10 bothdi'r Zeppélins. Nawr, ddyr- llenwrs, dysgwch y'bh plant i svqyd y gwir, trw apad ceiôétshvn m'a nes b(o'r creiga yn ecco trv aymru i gyd, 0-— Penpych i Garningli Garn Fawr Ian i'r Frenni Plinlimmon *rol ynny Yn derbyn y glee e' Moel Siabod 'a'r 'Banna Catar Idrig O'r Wyddfa: Yn Sysnag cyn c' Tis good nevs, I spec." JA' Carnedd Llewelyn 'A iEppynt lydd •wetj,n 5290

=

 


(delwedd 52)

Y TWLL CLOI. 61 O'r trad lan i'r coryn
Yn shigglo i gyd, -
Am fod Dai a Shoni
Yn fyw iach a ’einy
Yn addo eleni
Gal ’eddwch i'r byd. Nawr blant apetwch — "Who smashed six Zepps?” Atab: - Ni’n Doi.

 

“Bachan, dyw'r idea ddim yn original, Shoni," mynta Dai. “Beth iti'n frawlan," myntwn i, yn werwi. “Catw di wallt,” mynta Dai. “W i yn i weld a yn ry depyg i'r gân fach no — "Who Kil- led Cock Robin O gorwadd 'odd Dai, sa clii swet,i'n ngatal i i fyncl inlan a' r story. " Dai," wetas i, " Shwd Eetha blinetie bachan," mynta Dai, "W i' n teemlo yn 'depyg i'r grottan fac.h petar Sôd, odd yn mynd sha'r gwely, 'a'r nurse yn i chommando i i sveyd i phalar. Say your prayars my dear," mynta'r nurse. I Pave," mynta'r 'grott,an ,a'i doi liccad bron céiad. Wot did you say?" my_nta'r nurse. I said—Please yzcuse me •cos am so tired Did you get, an *anser," mynta'r nurse. " Yes. I-le said—Please don't, mention it, Miss Jones." " W inna ee+eha tepyg, jn flinetic clychryn- llyd. Cer di mlan;a'r ianas, w i yn dye.hra slwmbran. 5291

=

 


(delwedd 52)

62 Y T.WLL CLOI. " Please don'! mention it, Conundrum , Inyn- "cistal i fi ddishgrifo—- twn i, Ow NI'N DOI CWRSED c;' I'r Jan! I'r Ian I I Frynna ban anryttadd Fi ddi-unws Dai, a fi bippws dros y'n ysgwdd i. Bachan,'-' mynta fa, wy Iti'n practiso Solo Twps? Na'r gân ganws Dick mab Lisa, pan gas a'r ,wopor, y tylera •nag odd Y] Byrniad ddim i (glywad i laish a byth wett,yny. gwir wetws la, wath i retirwts Dick oil' stage, a fi briotws, a echympohir odd i 011 ddolighf, a i ganu—" Mary 'ad a little .lamb," i ela'r babi i gyscu." Eisht ! Ca di ben," mynt,wn i. c' Ro wara teg i fi !roi cownt;am—" Ow Ni'n Doi cwrsecl the Zepps," (Wath m'a'r .svlad yn dishgwl." Bachan, ma gen .ti Iddoi ben i di brecath. Wy' ti'n dychra dod diccyn yn glassical," mynta Dai, ";Wel, scrifenna inlan, w i'n mynd i bippo dros lethyr Mary Catherine. .Wy.' ti'n cofio beth odd weyd o .bothdi Ann mam Will?" Bydd yn dawal, bachan," myntwn i, yn ceesho i fydd y, idjrllenwrs yn apt scribblan .diccyn, o gretu y'n bod Ni'n Doi weti cal _y'n nâbbo gan Y Sossinjers e" Ma, Ann yn braggo," mynta. Mary Cathrine. " Our Will did 'not join the showdars by " Sup- scription." " Myn idepyg i (fod a' wet,i pleso'r 'Kernal Wath ma •beth ma Ann yn i fraggo now 'o Pas b'een mâde a Cockarel in the Bantams there you Mary Cathrine." O," mynta'r Svedjen " 'Ats "e? Th'at is nothin to fivot, Dai Itan' Shoni 'ave been made. They 'ave both been made—'t Cormorants of the •Air 5292

=

 


(delwedd 52)

63 Y TWLL CLOI. Bach•an, i geiws i phen slap," mynta Dai. Wel," myntwn i, ';a'n amynadd fel pw.ysa 'en Cistal i titha neyd glock jest ryttag i lawr. yr •un gpeth. (Ca Idi ben e" Wir Iddyn i igeiws i ben glatch, a; fi geso inna ddiccyn o Ilonydd i fynd mlan a' r anas . Y NAWFAD SHWRNA, 'OW NI'N DOI CWRSED ZEPPS." T A DAWSON yr Aerodrome. Na •ghi Pi! a I chi'n gwpod diccyya 10 dwtch yndo fa. beth yw Aerodrome spo? W el, rwy short, o stapal i Eflyin' Myslieens—cyffylty'r y w yr, na I wei$das mas—-'C Let, go beth yw ta. son go, Ian a Ni'n Doi i'r ywyr las uwchben fel clempyn .0 [dderyn dychrynllyd fawr. Shag i Ian yr etho ni, i ddreckshwn y sérs a'r planeta., yn gneyd .y.r 'yn ma nw yn i alw yn 'c Cork-Screw Ascent." Na ichi to, Be chi'n weyd?" mynta boys yr 'Op Bit,tars 'ta'r Lemônade. c' Allsach chi'ch doi ddim mynd am drip .i'r ywy_r, 'eb foddrach am Gork-Screw? (Rag y'ch cwilydd chi Wel, Wir ddyn, ma clywad rwpat,h felna yn ewnni wyrt,hin arno i. Offi ar mencos •i e Ma gweebotath rai dynon yn eet,ha bache Cork-Screv 5293

=

 


(delwedd 52)

64 Y TWLL CLOI. Ascent y w mynd Ian i'r shâp cork-screw, ne, gwetwch fel un O'r stârs na sy ngenol O'r shqppa drapars sha Gar4ydd Clutach. Ott,ich chi'n 'satisfied lar y 'r exclama- ne {ion Ina? I'r Ian! I'r Ian! Dai l'ar y look out a wrth yr injin. I dynnws Conundrum i spyin'- glass mas i gal pippan ar y byttodd odd about. Cymar bwyll, Shoni," mynta Dai, " Cymar bwyll bachan cebyst. Catw diccyga racor i'r law dde, ne i fydd yn eolishon ryngo ni a un o-.r byt- todd bach ma; bachan, ma nw g bothdi'n Penna ni Tel 'aid p gilion. Slow down, ar mencos i Shoni ! (Wy ti'll gwpod ble i hi? Wel, mynyffryd' i, dim Ion jest scapo cnocko telpyn mas o Mars netho •ni, ia, wir ddyn. Bydd yu fwy carcus da ti e" Ffor' wy ti'n gwpod ma Mars odd a?" wetas i, yn wyrthin wrth weld Dai mor ffyrs. On' o ni dreifo yn eetha gofalus. " Gwpod?" mynta Dai, (Jin poeri jaw' mas o'i (ben. Old on, Dai," myntwn i, paid a phoeri mas jo'r mysheen, rag iôfan i'r jaw tybacco fynd i licced un or chaps sy ar y look out yn un O'r byCtodd jshlaw. Shwd ti'n gwpod ma Mars odd (a?" " Sdim fears y gneiff y bachan ma fistake, yn enwetic Os cafiff ta glip lar y dynon ar mynwod. Co un O'r boys, ar locsis Iliw mustard, yn shigglo neeshad bock ârno ni. la, wir ddyn. Bachan ma' gysseitmant co! Ma'r Streets llawn o ddynon, mynwod la i)lllant, la phob un yn wâfo neeshad. I tshiggla; i neeshad i nol 'arni 'nV, fel mayr Coast 5294

=

 


(delwedd 52)

Y CLOI. 65 Guards yn taligraffto tat 'i giddil. Ott,in, ar men— cos i, gna nw'n w_ilia Ni'n Doi. Eishtl la, mynyffryd •i. la— A Message from Mars Welcome (Ni'•n •Dol." Slow down Shoni, ff epeta •i'r boys. Aros i gal:w.qra teg i •daligfafftjo. -Nawr •ta— Sorry (cant come 'to Mars today: Ni'n Doi are goin' to visit, My Nabs in Berlin. We will come for a week-end attar the war is lovar." Na Siomediccath i'r beehgyn arno i ofan, Shoni,l' mynta Dai, ' 'W i felswn i'n gweld rai 10'r plant yn plwckan wrt,ll ffedoca i mamma, a Drn snwffan llefan. Mlan a tis Shonii sdim i neyd, pn fe talwn jn straight O'r Red • Cow, ar QI screggo gwddwg y Kaisar e" Y n (syttan fi glywswn weelod Fflyin' -My- sheen yn vaspan yn Iddychrynllycf, fel swn cart yn dros an o gerryg. Bachan, Be:sy'n Ibod, Dai?" myntwn i. Shoni,l' mynta Dai, '_' Dere mas o roun. Wy ti yn ngenol Milky Way ß Ma'r én ifyttodd bach ma gel marbles, os na shifti di fe (yddan yn siwr o dreelo gweelod consarne Dere mas bachan,—full steam ahead.' Mas etho (n-i, 'on nid achos fod Dai a finna' yn cretu;ma byttôdd bach Llwybyr Lleet,hog odd yn scrapin gweelod yr Aeroplane. Joke fa-ch Dai odd jonna, 'rwpath Sn depyg i'r jokan am y Ger- man *Aeroplane ffnso yn soun yn yr ywjr, ta'chos fod mysheen:weti colli •1 ff6rdd yn y 'Milky 'weti •coyddi y, Milky Way yn• fenyn i gid, nes cloggo'r mysheen'a-ry. 5295

=

 


(delwedd 52)

66 Y ,T€WLL .CLOI. Shoni," mynta Dai yn gysseited, " Ger - man anysheen diccyn jshlaw. i 1", gad i ni gal go !axni.' Right O," myntwn i,yn eetha, cool. " Dolon ar mencos i, practiss makes master oncefa. -Ala'r cwrs yn tdychrla ! Ar i 01 i am ddeg- milltir -ar-iccan. Lan uwch i Phen i, h lawr syttan oyrth i ochor i,; arllws bwlets iddi fel cawod gessar; mlan la ni o'i blan i; i droison roun, nol shag latti fel tarw Ffynonwen yn erbyn post 'y ,glwyd. I (drows y German pilot i fysheen diecy;ll bach i'r ,llaw [with, a na lle odd y bachan odd yn gneyd yr un jobbin (a observar—yn ongan mas yn farw ceg. Extra dose o iron-coated pills a na'r injinaire yn cal i setlo, Itchg'r consarn fel dram Wag wrth y 'n Aero- plane ni,? mynta Dai. Na netho ni, la fuo ni fawr •amsar cyn llysco'r German mysheen i'r .British lines. Na lle odd gweiddu ! On odd dim lamsar i Wasco; Ian a ni fel O'r blan i'r ywyr, i greiddson bothdi naw mil o drotfeddi i genol y cwmwla, a'r arcol, ma Zeppelin yn dod. Odd i'n ,sobor o bert, yn eetha tepyg .yn i movemants i 'en glacwydd ar boun o ddwr. " Slippa wrth gefan y csvmSvLco, Shoni,v mynta Dai, f' i ni gal tvVar:at wick-wiw a'r Zepp am ddic- cyn 'bach, jest i gal y'n anal." Sha tcefan y cwmwl y slippo ni, 'a Dai a'i ddoi âiccad {el 'dwy Sawsar yn catw look-out. Dod odd y Zepp ! O'r diwadd fi ddath o deno ni, rwy khort 10 gwtin rnwg o bothdi saith cant trotfadd o *yd. 5296

=

 


(delwedd 52)

Y rrWLL OLOI. Go," mynta Dai. 67 Lawr ta ni !nes jest twtch a'r Zeajp: i sefson, fel epog, borotd wQQith. Mlan yn straight Shoni, »awr lam y pat,ant,'-' rnynta Dai. Mlan etho 'ni:a,— I {dorsÖn y Zepp yn j chenol fel Cori .ystlys o gig moch, a welson y Zeppelin yn cwmpo, yn ddoi iannar, dwmbwl dambal i'r môr yn acos i Numbar lone," mynta Dai, " Gad i Ifi slippo i'r iddeiar i ryport0!, p, chal freed o oil i'r injin e" Fi iddishgynson, ia i yn siwr na ddishgynws doi yn falchagh D!ariode I greiddson dent y French General, ca odd wnnv, or i 'fod a yn jofadd o wrth lwmb?ago, Cyn dywnso fel Bravo ! Bravissimo I Nindoy," mynt,a fa . Sforzando, Allegro, (Agitato,)' mynta Dai lletu i {rest. I geson jeetha Üeed {wrth gwrs, a; ordors i gwmryd ,cwpwl , to o spel. 5297

=

 


(delwedd 52)

68 TWLL Y DDECFAD cru01. SHWRNA. " JEST •MYN'D YN SCRECII. AS ta Ni'n Doi dent y French General M mor falchad 'a doi bwnsh. Allwn i ddim peedo Iteemlo'n falch wrth glywad Dai yn a pad miwn (foreign langwidge; sefyll ar i soila o {Ion y General at _yn i apad a trw weyd, Sforzando, Allegro, Agitato Dera waff, Dai," myntwn i." y y ti yn y ngapso i, Ävyt, mynyffryd i. Dera waff bachan i ni gal spel lie down cyn ail starto cwrso Zepps. Bachan (ble rpeecast fti'r scoleecath na Ian -T)ai? O !ti'n (rosvlan y geira mas fel rwy gonfessar miwn coledge." I ishteddson, la; dynson y'n peepa mas i gal oviff fach gomffwrddis (ar ben y'n unen. I ti gal gwpod, Shoni," mynta Dai, " i wéta. I (l)'eecas Tdiccyil O'r Ightalian i Ian yn smop y ba'chan 'ny o jn i {alw yn Macaroni Brother* wnnw iodd yn gwyrthu Ice Cream drws nesa on doi i Mari, myngu Will mab Ann. Wy ti yn i gofio fa on odd a' weti slip- cc Ottw, !ottw," myntwn i, po ngof i bachan, odd wir ddyn." I orweddws Dai, Wath odd y sham-pag-ne geso ni wetiYn tela Ini diccyn yn gysclyd. Odd 'awl 5298

=

 


(delwedd 52)

Y ,T.WLL gytta i gal spel efyd, CLOI. 69 a chwmxycl spel netli0 Lan a Ni'n Doi yn yr Aeroplane fel sa ni'n cal (y'n seithu o ganon. Lan, Ian, i'r y w yr las. Pull Ior the Look out Shoni l" mynta, Dai, shore bachan. Ma' r Zepps fel 'aid o weep'd o bothdi'n penna Hi. Full steam ahead sha cefan y Lloiad i gwatto diccyn bache N a fe, Shoni, i gnewn [nawr, i fu-ws jest mynd yn screch arno Eage up, Shoni, cistal bachyn mas h 'itcho'r laeroplane wrth gornal y Lloiad.. Beth di'n weyd " NV alla •na fydd y boy sy yn y Lloiad ddim yn ffolon," .myntwn i. Bolon ne boedo," mynt,a Dai, c' 'Ero goes, Os aiff y boy !a'r baich draen ddangos i natur, a ,estyn i big, TL landwn yn i back-kitchen a." Itcho'r laeroplane netho ni, ond, yr arcol, y peth (nesa qwe)as i odd Dai yn jwmpo mias, yn lando yn Lloiad ! Dera ml, bachan," 'myntsvn i. Paid a bod yn fryfyccus. Dera inas o na, Dai, walla' ma' Lloiad leeb ySv i mish ma e?' 'Wyrthin odd Dai, la; in'a Ta'n 'dychra" parad'o _a; phippan fo bothdi. " Paid la; (Wandro'n mell Dai, w -i yn becam arno {i," (myntwn i, Wath c 1 lwn i Oddim peedo i gonspiro fa. I always 'conspire 'a 'man with pluck ." Bachan," 'mynta Dai, " Ma' Beth' ysV pamor- a'ma ! Things tare [disprovin every trip Svo take mun, (ay yndeed (to goodness .24' Der:a, Dai, 'to {bo iti'n sat," myntwn i, 'Ccyn bo if wpath yn diccwdd.' IWyrthin la; wistlan 'ar yn jail odd Dai. Ond ! 5299

=

 


(delwedd 52)

70 Y CLOI. cyn Ibo chi' n cal tamsar i besswch! Yr arcol, gollws 'bachyn i tafal! Ma 'r Aeroplane backo nol—nol, {nol o 'yd ca—— DAI ATAL AR OL YIN Y LLOIAD. Pan o ni'n ongan JFng Piahiroth a Baalseph- on, catw Jlicced ar Dai? i gyfansoddas ddoi bennill. Ma 'IIW, rwy short o gân irath: Dyn clpo Conundrum I war wd trick câs, Gas i fatal {ar pl yn y Lloiad, O'n, lallwn (ddim 'ell) Ar y méncos i, ama Fi dorws bachyn inivn wincad: Ma'n lanodd i ddishgyn I'r ddeiar eb Dai,— Os dim i heyd, nacos, on snwffan, On" 'yn fi Stiffeia, On' eal wara teg, I pfaliff Dai Jones fam i unan. Lan ! Lan ! Miwn unicadd, Eb gwmpni'n yn y byd, On' l)'achan (draén lar i yscwdd • On' os 6s co iddynon Y n /byw yn lle, I Startiff 't Male, Voice" 'fel ma'n diccwdd: Shwcl 'leisha fydd gento Dw i'n gwpod {dim Wyd On' 'yn fi Kvaranta, eb ofan, Sforzando, IAllegro, Agitato, ia'r breed, Bydd y Lloiad Male Voice jn i elfan. Pellach, pellach odd yr A"eroilane yn myna ! 5300

=

 


(delwedd 52)

71 'OLOI. Odd y gwynt yn y i e V n systt,an i welswn Dai fel sa fa'n shapo i gwmryd maid ras. zOld Dai I'l myntwn i. " 'Old oil bachan cebyst ! •Paid la bod ffwl i needo, i gwmpid yn Yfflon jibbadares i'r ddeiar, a fi fyddan y» di glascu di miWn cwt,yn, fel clascu _briwsion or él ysgol-shul. Sa manna, Dai, i geesha {i Vg,noovro'r inysheen i' r ochor arall, gal gwynt ngefan i. Keep 0061, Dai?" On? ('%10 go,' myn yffrjy]d I Nol, nol, o ni'n mynd, (a; Dai, poop dab, tar 01 yn Lloiad. Y, gair diwetha wetws la (odd?yn,—— Shoni, Ipaid @ Ibecso o bothdi n, i shifta i yn oetha,• !allu fentro. I ffydda i Vrth di gwt ti mewn shiffad. Gryndo ma, Os landi di yn 9 'IRed Costr 6 mlon i, cofa dwymo sleevar Sin b'arod i Dai Conundrum, Wath ma pippan ar yr Oira tar ben y: mynydda co syn i gneyd i yn grôelon io ôr. Olive Oil, Goo' -bye e" Os buas i jn Ipcos i fynd a chollad arno i, ariod, iwél, nawr (odd Pny. I welswn Dai yn t,roi yn esttan, a dychr.a ry-tt,ag fel milgi ' 'bev sy'n bod?" 'myntwn 'i, 'c Ma gan Dai scâme Ian i lewysh.' Llai la; lla.i Odd y Lloiad yn ettrych, a nnna'n dishgyn, (dishgyn, klishgyn (o P ycL peth odd yn y'n mecso€(i odd cesa Dai le i ishta pan fyssa i fyn fgsvartar Lloiad, wat,h bachan sy'n pmoyn " elbo' itoom" brjw Dai. Un ipeth Iodd yn n'ghalon i odd y ffact y (byssa Dai Sivr (o scwtto i untan i'r Parish Council, i gwell 'sh@p !â'r y 'tyyydd 0 2yn i (mas. Ettrych (i @drekshvn y Lloiad 10 ni o 'Yd. O'r idiwadd i twelswn du bothdi size a;nn'ar Ooron', (Pe gwetwch {ddwj naV, i gal bod Yli 5301

=

 


(delwedd 52)

72 Y TWLL CLOI. gyssaet. Odd y spottyn yn dod yn f Wy, fwy fwy (o 'yd. Jaist i," smyntwn i, yn sychu dagra irath a llewysh y ngot. ' 'Al' mencos i ! la, wir ddyn• I drychas ytto. (Wel, cretwch fi ne beedo, D odd no, odd a sv,eti twccid umbrelo yr hen chap sy yn y Lloiad, a weti gneyd parashoot o Ono. Lawr odd a'n dod, a lawr o ninna mynd. Bon jour*' mynta Dai 2 yn ongan wrth andle yr umbrelo, â yn IY_i masso i fel llychetan, " jour, Shoni Morgan, 'ow are you mun? " " Aros bachan," myntwn i, " Aros, cymar bivyll, put the brake on Dai." A o ni'n wyrthin a snwffan llefan lar nail. ' 'Aros mynyffryd i i ni gâl lando gytta'n giddil. Dai Oi! Dai Oi," anyntwn i. Be sy'n bod, bachan," mynta Dai, y_n roi eetha ehwfflad i n. I needas hr nrâd, yn e•ttrych yn urt; i rwbbas y'n Ilicced; gltchas yn neelo Dai, a fi gwasgas nw nes odd Dai Sn gwichlad. Wy ti off (o (ait di ben?" mynta Dai, " Be sy'n bod Bachan," myntwn i, (g.'r wys diferu o ar y'n (nalcan i. f' Dai, bachan, i geso freuddwd dychrynllyd .22 " Sdim llawar o ryfadd," mynt@ Dai " O ti'n gorwadd ar di gefa.li, ia di ben acor fel ffwrnas flast,:a yn Xvthi la. wrni fel ootar pen pwll. Dera, di-una ma'r !a.msqr Xveti dod i ni i fynd i gwrso Zepps Miwn la ni i'? Aeroplane. Let go," mynta• Dai, a Ian a ,ni. 5302

=

 


(delwedd 53)

73 Y TWLTJ CLOI. YR UNFAD SHWRNA AR COLLI AEROYLANE." SiâWRNA ddiwetha o ni'n wispran y n y' cn clusta chi o botlidi .bod Nin Doi yn i tt)lraclqan dreckshwn yr y wy,r, i genol Zepps 'atrl Folekers. i nettiaon 'ny, diccon tepyg yu ch bod tchi Sveti darllan fod Zepps a Fokkers, chonsarn O'r short, weti bod y n cwxnpo O'r y wyr fel icawotydd [o bis -gleishon. Ma'r anas yn Tfact, Ni'n Doi nach yr avoc. la, wir _iddyn, Dai a Finna. Be chi' n staran felna? Y reswm naß y w y 'n enwa ni yn y pap- pra yw yn lle bo Will a'i bantnars yn gesso ble i ni, Iwath sa My Nabs yn specto i fyssa'n apt to gatw i Zepps a'i Fokkers yn; i cwbwrta. I chi' n diall .nawr? IWel, catwch y secrat. •Na'r anas o Adda y n Tutan 'yd at Will Berlin—" Un sy'n 'oi, la un arall y n meti," ne yn Sysnag—" One sows an' anothar reaps e" Walla' nag yw'T cwtashwn ddim yn gorrect, o ni ddirn yn (sponiatwr mawr lariod. Son;am sponio ! W {'n cofio class yn yr Yshgol Sul yn a Mishtir Ni'n Doi odd gaffar y [class. •Odd Dai la Finna a phetwar o chaps erill yn y class. O Ni'n Doi mov dwppacl a sledge on erbyn 'eddy i ni ymhlith y b6ta golaétig. On' yr arcol, odd y petwar arall— ivel, {e, Ids dim 'occordian weti goeddtt a geira• diecon 'crYf i ddishgrifo penna'r petsvar. Y n class y -clysgson ni i ddarllan Cwmrqg. 5303

=

 


(delwedd 53)

74 X CLQX, Miwn bothdi meesh ho ddoi, mi mishtir yn ra 'oli:amall i gwestshwn, mâ'r anas yn bob gair. Gofnwch i Mishtir. "A 'r Phariseaid, a 'r Sadduceaid a'r Ysgrifen« yddion,?' so 'on. Na'r atnod, a fel y gwét.ws yr Pen 'Wraig 'ny, ina i Pistol Jonah, ne i'n siwr i bod i rywla yn Testamant Newydd Navr boys," mynta Mishtir, apetwch amali i Tomos, pwy, a pheth odd y rai Wei," anynta Twm, yn Wara a'i doppee, i'n crétu fina O'r Uppar Tens o nw. Ma Tvrm yn roi ffling i'r ceetyn gwallt o ar i dalcan, gyn ettrych mor Fmportant, a D. D newydd cal i .ddygree. Odd a'n dishgwl tel sa' fa Ävéti cal gwaradicath o high-dea odd weti bod yn gwasgu tar i fennydd a os meesh . la," mynta Mishtir, 'eb smile ar i wynab' " la, la beth yw'ch barn chi William?" a, W el, rwpath yn depyg i Tomos," mynta Will mab Ann. " Allwn i gretu ma rai O'r ' crachach' O JIT." "Navr Morgan," jnynta' Mishtir, " Os gen i chi !T15ath i sveyd? ' Ma Mockyn Ty Top jn troi gsvyn i licced i'r golv.rg fel yen glacwydd Mari-rank-y-Forge pan odd jnarblan yn i wddwg d. W i yn cretu," mynta Mock, 'e ma rwy short O inspectarS o nw, rwpath tepjg i Mr. (Fel iodd â'n- diccwdd Insp@ctar News'ance odd Mr. A'gorsvs Dai a Finn'a• ddim O'n penna•, on' i ffeelws Mishtir a 'oli racor. I chi'n d) all regettiad 57 (Story spo? Wel, Son lam spon'io startvrs y Dishyn m'a, i chi'n barod i lwo 5304

=

 


(delwedd 53)

75 Y TWLL CLOI. Will, a, Mockyn miwn bod fod:amall i Dwm, s. On , y Peth odd yn ngil moch i odd 'y_n— Ni'n Doi csy'n 'oi avoc Y n ngenol y Zepps, A erill, yn met,i'r anryffadd: Ni ewn rwy. ddiwetydd Miwn " pwmps " llan i' r steps, A'r Brenin yn falch i ni gyrradd: Fi binniff iar frestis Dai Jones Dinas Cross, A Finna, rwy fedal size cossin, Ni'n Doi " \wetiff ynt,a, You've pumped tall the sauce Out, of Billy, my cousin in Berlin A sdim Ots da ni, metan yr anryttadd faint, fynna (nw, 5creggo Will o Berlin •a'i griv ancam sbywyd 'Ni'n Doi, a ,chal ishta ar y'n sotla unsvath !ytto ar bartin dwpwl P WII y Win- sor, ne lweeto i' r carredge ar weelod y pwll ihl lando ni tar bon pwll. Wettyny, sha t,hrO at Mary Cathrine a Maggie clomenod ni nawr, on y'n gwracedd ni prydni, os na e.hwm- pa i miwn cariad a gweetw My Nabs o Ber- lin, 'Wath [gweetw fydd i pan gwrddiff Dai a' Finna a Will. iWel, Ian la. ni! Lan Ii'r ywyr las uvchben i genol y Zepps. Na lle buo NiYn Doi fel sa ni:miwn lali-bwl-binna {yin enocko'r pinno' Un' lar [01 y na,ll, lawr io nw'n mynd. Zepps ant Fokkerg, Fokkers an'• Zepps, yn gailibbwns, nes i Dai roi oeth'a screch. Olt Shoni, lar moncos i, 011 ! T ni'h vnlôado gomrod o Irwbbish bachan, fi Fla ndârs Ffraine a Zepps a Fokkers. Eage up, Shoni, 5305

=

 


(delwedd 53)

76 Y T.WLL CLOI. Ian ti wrth gefan Mars i ni gal svcl, a ynjoyo conserva tion a landlord y, Ijlvue I gaiiT Genral 'Aio a'r chaps sy gytta fa i rawo'r rwbbish i r gob. 2011 yr arcol! Fi ath rwpatll yn wro'iio ! Etha'r mysheen ddim shag i Ian na .vshag i lawr. ddath yn Diahiroth a Baalsephon yn y_l'n anas ni. Ma i'n ddobinuo bachan Dai," myntwn i, cc w i'n ffeelu mwdjid y consarn. Catw'n gool Dai; treia grippan at yr injin, ma rwvatll weti cloggo 'ar mencos i." I grippws Dai. Right O, myn- I gwela i," mynta Dai. yffryd i Shoni. On' cistal i styiTaglan lawr sha'r ddeiar i ryparo.' Lawr etho ni, a fi landon yn eetha sâf. Os bu eesha Cwrdd Diolchgarwch ariod, nawr odd i eesha fa. Sa ni weti loifran am bothdi cwartav awr larall i fysso'r mysheen yn dishgyn fel er- gyd o raw: i fyssa Dai a Finna yn ,yfflon catach, a fyssa'n yn cal y'n clascu at y 'n gidd- il fel cols miwn gwacar. Wel Shoni Morgan," mynta Dai, let us let, us coagulate each othar, it, shiggle ('ands; would be an awful thing if Ni'n Doi was found unconscience. Bachan ma un atan i'll mvsheen fel reetill. Ma i, mynyffryd i, a as dim shawns i gal gafal miwn stwff i ryparo ." Eisht !" myntwn i, " Cwat di ben wrfh gefan y stoncyn na, w i'n specto y 'n bod Ni'n Doi Mabr môr mynco, a yn •ngenol y Sossinjorse co slashyn o German yn cyscvt asv-nvrn i gefan o dan 'dwmpin o sand e" la," myn€a J)ai, t' Ta bachan, a co rw- submarine wrth ochor y p'ath tepycca'r byd i 5306

=

 

 (delwedd 53)

Y TWLL CLOI. 77 dwr. Now, Ni'n Doi, if you lose an aeroplane try tan' nab a subnxarme. i dynson y n peepa Inas i gal Wiff facil, ma dyn yn a pal i gonsiL1'0„'n well wrtll bwifan dic- cyn ton lobbi a. O, ia, gweld un O'r Sossinjers_ ar lascwrn i geran, a i giywad a' n wrni lei trom- boon oncela? G weld submarine yn cwatto miwn cornal, yn poppa n Ian a lawr y n cellma jokose ar wynab y mor. 'e Ow do you ynjoy the panama Mr. Jones? " myntwn i wrth Dai. N a' r welad- icath wetas i am deni. Sossinjer wetas ti? " mynta Dai, " y mhle bachan? " fair do's Dai," wetas i ar mencos i." O niYn gweld fod Dai y n weenad gwyllt am gal owascu i beepan WY nt a. Fe dosson pwy odd yn i gal o'i screggo fa . Two out o' three," myntwn i, ne slap toss, Dai, beth y w. i i fod? " Slap togs, mynyi'fltyd i, nj fe ddi-uniff y bloke," mynta Dai. " Tails," mynta fa, a " tails ' odd a. Off a Dai fel gwennol, a miwn winead ma {fa'n soun' WIAth i gornopian a. Yr arcol odd y poor dab yn wthi fel punchar rniwn wheel moto-car, ne Mari-pen-steps y n ngenol y Brown- titis. FJishf, mun," mynta Dai, or mynyffryd i I'll Screg you, there you. Goff," my tita'r bloke, I give in. needas inna mlan i sezo'i fagla fa, a na lle Odd Dai a Finna. John y gwas vn ngaf $al a llwtwn datad odd yn c)ychrn, Orvfet,tle 'Mein frott„" mynta {a, miwn llaish yn an- nar mocu•f give in. Os coveyn tyny di boeea•cl di, Shoni?" myhta Dais 't stwff a idd i ben a.' Wir ddyn fi gas y !ammad corovn mwy o effath jar y Sosginjer na din, Ma'r 'dwr yn

=

 


(delwedd 53)

78 Y TSVLL 0L01. pistillo p'i licced a, a mat fa'n dychra snwffan " iWots the .mattar mun mynta Dai. Lagar Boer! Lagar Beer l" mynta Ia. Odd y geira yn dod mas bob ochor i'r cyn, ga o mv'n depyg i beth ma boys y, cly- grees yn i alw yn eira ranetic. Ira th gwnnws ar y boy; i nath y corcyn iddo gofio am " 'En NV lad i Enedica th, ' wath odd tast lagar beer arno; findo (pottal no ddwy natll Dai yn y trenches, a o ni weti catw y corcyn yn gof_ atal. " No Struggle, Mein Gott," Illynta fa . All Yight, Cock Robin," mynta Dai. you do, fit •will be dobinno op you, my nabs. Now, were is your pantnars?" r bointws j Sossinjer at dj bach '€6 gwellt. Ma fa'n gneyd moshwns i scrifeni; i andws Dai flacled dalan so bappar iddo, a ma'? pfisnar of war yn dychra scribblan. Ma beth scribblws Thirty Germans are in that, cottage; they are all drunk by novr. Spare my life. I'll you to {work the submarine, an" go were evar you like." Sdim use cretu poppa.ih, Shoni," mynta Dai, on' raid Ivo fod cock-robin yn drychid yn Cach- an eetha ryspectable.2' Eetha 'right," myntvn i, 'c w i'n cofo story vetws Griffths, Cardvdd 'am German Wdd ar i long a yn croeshu i America. T gwmows y bloke yn dosb iawn; odd poena dychrynll.yd yn i 'iJ)side 'a, a odd pawb weti roi POI)' gopatli i Ian lar v sFelf. Dont itrouble About me," mynt,a fa• wrtli y 5308

=

 


(delwedd 53)

79 Y TSYLL CLOI. ' [When (I am dead just push me out through the port-hole, an" continue ypur journ- ey. Marw- nath a. " Murphy," my,nta'r Captun wrth un o blanc Go down to bunk 25, an' push the body of !the dead German through the port-hole . ' Degorra, I will," mynta'r Irishman . Miwn ticcyn i gwrddws y Captan _a Murphy a fi ,wetws wrtho. Did you carry out my o+clq.rs, Murphy?" Be jabers I did, sorr, but, I 'ad a divvil of la job to get im through, for 'e was kickin an scratchin like old Nick isself .'2 Wot," mynta'r Captan a'r wys yn byrmanu wot the cwmseibran ar you ar i dalcan a, talkin 'about?" " Yes, Isorr. '•E told mo 'e wasn't Ælead. Sez Oi, Through the port-ole ye go, ye spa.lpeen: do ye know betta.r than the Captain? An' please sorr, ye cant belave a' German at any toime, an that German is now two miles âstern of us." Numbar 25 u5as dead," mynta'r Captan, a'i Vallt yn cwnni fel brwsh canes. c' No. 25 wag dead. ' ' " Numbar 25 did ye say Captain? I thought, ye said Numbar 45,Yt' mynta'r Irishman yn ddic- con digonsarn, a off ag e. E,etha. right Shoni," myn'ta Dai, on ma vn yn •saf. Now Laga'r Beer, lie down, go to cwtch e' Domin lath y prisnar miwn clippad: i fivla.d y byrddwyton', neeshad bock Dai yn datwYr corcyn yn i le yn i ben a. Off a: ni,Dai Finna, at t'-tô-gwellt, i nesson shag ato hr fleena"n trâd. Nac sight welso ni drw'r t O nwYn gorvadd yn mhob t,wll a chornal, a• phob un yn feddv sock. Dyn-di-shefoni, •chlywson ni 5309

=

 


(delwedd 53)

so Y TWLL ddim ,shwd vcrni ariod O'r man nw'n clepyg i' r yn Fel gwiciliad soniarus CLOT. l)lân . wetws pump Nawr a Y bardd— iccan o foeh. Y DDOI-DDECFAD " NABBO SUBMARINE." ISHT Dai," myntwn i. f' De sy mas ar y Illôr bachan?, Llong ryfal, ar mencos i. la wir ddyn." I gitchas yn y spyin' -glass, a fi ddrychas at y Ilong. Jaist i, Dai," myntwn i, bron nuynd a chollad ärna i. " Dai bachan, Ilong ryfal Beatty onna. Catw'n gool bachan," mynta Dai, ' 'p. paid mynd mor gysseited, beth os taw a, beth o botinch I bippas o bothdi, a wir ddyn, i welas 'on din samwn gwag: i gitchas yndo fa fel sw ni'n cal gafal miwn fforf,shwn." Shoni," mynta Dai, " Wy ti off o ar di ben; i fyddi di yn cwalifyo i gal tickat i Garfyrddin os na ddoti di'v brake on." Dai," mynfwn i, "W i'n mynd i weetho EJiotrope' o 'wn." Witnas mencos i," mynta Dai, " Na ddic- con o gonffdance, fod Shoni Morgan off o ar i 5310

=

 


(delwedd 53)

81 Y TWLL CLOI. ben. 'Old on, myn yffryd i. Eliotrope ! Dachan, rwpath i fhapo blouses i'r crottesi ifanc YYV. Eliotrope; rwy short o liw y w a. On wir ddyn, gara ,tqg i ti, nawr y ceso gramp ar yr 'high" dea. Eliograff wy ti'n feddwl. Eetha strokan Wy ti'n meddwl wilia a Dali Beatt,yt-— Shoni. dots san' dashes,—dashes an dots. Starta'r cor— pirâshion Shoni.' Starto netho i, a ddiallws y Cardinal odd ar y Ilong. Ma 'r nec@s,— AVe is NiYn Doi; aeroplane damaged: caught a Sossinjer: thirty Germans drunk in cot— tage a 'undrad Nards away to the right let em Pave a shell ." Ma'r {attab yn dod fel ergyd o fwa sâth——" All light!' Ma bounse (dychrynllyd! Mlan dath y shell o fiwn decllath i'r ty-iô-gwellte Mas a'r tin sqmwn ytto. Ten yards short," myntwn i. Ma i$n ialibaloo miwn wincad: \miwn i'r ty bach yr lath y shell, a ma pob ened yn Otfan iYr;byd lapall eb feenad o ryppydd. Fydd dim eesha talu groun' rent am y ty-to -gwell€ bytlf mwy.s Mah Itin samsvn yn dychra cleppran yttoe ' Splended shot fmyn yffryd i," myntsvp if G' Everything is blowfi to jibbadares Cympohir ma gwppwl o fâta yn dod o svrth' y Ilong {ryfal, law ma Jdri offcar, a u dillaql lyn ffrils yn ffrals i gyd, n landoe 1 ethon, Ni'n Doi, i gwi'dd la nw @ salutson. ' r you Doi," mynta'r -car- dinal. You done one Of the finest deeds in the of the Your names are well known in t}ie Army an in the Navy. I

=

 


(delwedd 53)

82 Y TWLL CLOT. will l)ring your names to tho dyrec(; notice of the (We Pave been searchin for a marine. V I gochws Dai. Shoni," mynta. " Arno i ofan y spwyliff Beatty y 'n •sport ni; chewn ni ddim yscursion. Yxeuse me," myntwn i, yn bowo. There's the submarine. 1311t Dai an me thought of avin a flip up the Spree in ordar to call on Will of Berlin Will you let us ave it for a month Smilan natll Cardinal Deatty, a fi dorrws y ddoi arall mas i wyrthin. Were is your crew?" mynta fa . Ere is one," myntwn i, yn pwy_nto at y pris- an Dai an me makes three." nar, Wel," mynta Beatty, " W el, on condition that cc you Qqre not goin to run any risks you may use the submarine: we cannot spare two of the short of rNi'n .Doi to be shut inside a - Consternation Camp. Ryport yourselves at Scapa Flow in a month; you will probably be wanted at, Buckin- am Palas soon." I andws fwndeli o facco-fflat i Ni'n Doi, a off ag é a'r offcars gytta- fa i gyfeerad y man- o' -war. Yxcuse me Sir Davey," mynta• Dpi, Tn wob street is Buckin-am palas, not for Shoni an me to lose the way?" I gariws y gwynt gwestshwn Dai ar i afan y ffor-go-wifh, a ma fa ar atan y gwynt o vd— In Xvot tsfreet is Buckin-am P ala's. On i gewn v;pocl r Ivy ddiwetydd. Treni na fyssa Beatty, weti clyvad," myn- on sdim! llavtar o Ots Walla, wafh ma' {a Dai. b'rawd T wrn Readin Shackie yn blisman yn Tulun- dan, fi ddovr vrnnw g_ytta ni ddiccon tepvg. I dynson y corcyn mas o ben y bloke; o 5312

=

 


(delwedd 53)

83 Y .TYVLL CLOI. ni'n Iddoi men un nawr, watll odd i bantnars a yn eeiha itawal yn ctfan _drw'r ,ywyr fel glo man. Wei, nun, mynta Dai, Odd y poor dab weti urto, y n staran arno N i' n from? was you born Now Lagar Beer," myntwn i, Doi. Berlin 01' were mun. I spose you n re a in Sossinjer I'm from Beoorra - I'm not," mynta fa, County Cork, in dear awld Oireland ." Wel ar mencos i," myntWn i, " Ma beth y w supprise. " la wir ddyn," mynta Dai, " Eetha right; ma'r dywettiad ny eetha gwir—Cynt cwrdd doi ddyn na doi fynydd.' Otti •ma (fa Dai?' myntwn i, " Offi ma- fa bachan. I ffndws Mari, war Mockyn Blue Bell, fod y dywettiad yn wir pan ddalws y packman i yn [cwatto yn y cwtch dan star, y n back kitchin Will mab Ann. Otti offi bachan ma fa." " Mynyffryd i," 'mynta Dai, a'i ddoi liccad fel doi golsyn, " na sponiad O'r lleisho a'+ llefan nath a pan stwffson ni'r corcyn rwng i ddanadd a, meddwl ain dre nath y boy—County Cork—a Ni'n Doi yn cre•tu ma bla-s L'Qga,1' ar y corcyn elws irath arno fa." Son am ddoi golsyn, ma rwpath felna yn y' n elai i gofio am Dai Pick-an-toss yn dod sha thre O'r élwb ar nos Satwrn. Odd Myrged i wraig a yn (y gwely Ys oria", a fi gishvts Dai grippan misvn i'r ity eb yn wpod i'r glommnn. T lwyddws i finddr latch a {miwn ag e. Off la'r scitsha miwn windad. On, i ddatlf wh,nt Wiff ar Dai, a nas beth 'i cwpplws al. Odd dim tan' yn y gecin, fi tatli slia• dreckshwn- y ba-ck kitchin yn y t)nvyll. Odd Myrged yn- arfaJdd cwatto'r matches rag ofan

=

 


(delwedd 53)

CLOI. i Dai ddoti'r ty ar din. A gweyd Y pan fyssa Dai yn gatal clwb nos Sacwrn odd la cidim yn gwpod llawar o waniatdl dwr 'thân, oilon clocs a back-ache-pills so ion. I grippws sha dreckshwn grlit y back - kitehin! Yr areol ! odd no ddoi golsyn o yn (dishgleero o dan y grat. Landed," mynta Dai yn ddislltaw. C' Landed mynyffryd i. Nawr am ' fwgin O'r cet,fYi1 cwtfa' fel emah• bardd gyn i weyd.' I dynws bishyn o bappar mas ,Q'i bock? i mowlws a'n spil, a {i nessws at y colsyn. I on •y mowcedd—os do fa, na durn out, odd no wthi y ddoi ben i'r spil, a fu-ws Dai dclim yn ir cyn i skidadlan i O'r 'back-kitchin yn enoeeo'lt cydeera shang-di-fang. Nid doi golsyn odd no, on cloi liccad y gath, a allsa'r ga-th ddim jofadd i Dai i bwsho spil idd i Ilicced i. Pan greiddws a'r gwe!y ma Myrged yn di-uno, yn cynni canwll. A na sight! Odd gwynab Dai yn scratches i gyd, fel sa ridgmant o gilion ivéti bod yn ceébo trenches arno. me i chi weti bod Dafydd? " mynta; Myrged yn eetha werw. O," mynta Dai (a nos cyn Dolig odd i), O, weti bod yn peeco mXvar 'alli fentro; ble ti'n meddwl w i weti bod I wetws yr anas, a fi ffeelwg Myrged i naggo fa aehos i bod i 'n wyrthin nes jest mynd 'yn i doi ddwpwJ. On, {i ofalws yr en giwen atal box 0 fatches yn andy i Dai er12syn y byssa fa'n cyr- add O'r clwb o 'yn i mase Rwpath fepyg i'r doctor cyffyla yn ordro'r gwas bach i wthi powdwr boipen lawr i gorn- gwddwg ceffyl. Fi ddath y gwas i mas O'r 5314

=

 


(delwedd 53)

Y TWLL CLOI. 85 stapal, a'i ddeelo gwascu pit i stwmog, yn gronan fel moto -car a eesha oil. Wots the mattar mun?" mynta'r Doctor, "wot are you 'owlin about? Did you blow. the powdar down the 'orse's throat?" No •ser," mynta'r gwas. Wot the dickens are you sayin? Why did'nt you," mynta'r doctor. Please ser," mynta'r gwas, " Please ser, the 'orse blew first," Y n anas Dai Pick-an-toss y gath wthws ginta. Wel, Patrick," mynta Dai, " Exclaim your- self. .was you with the sossinjers? " I was a prisnar with the spalpeens,v mynta Pat. " Look jere begorra{, I'll pay the blaggards out some day. Look, see this?" I drychson! iYr orcol! Odd a weti châl i beggo yn soun' wrth y ddeiar, fel ma nw'n gney@ a nanny-goats. Fe tynson a'n rydd, i gwnws ar i drâd. i stretchws i goesa', fe gapws, fe wetws. Now lead me to the Raiser, an be jabers Cll grack 'is skull.' " Dacha•n,? mynta" Dai, ya Wy,rthin, " Ma Pat- rick yn {teemlo diccyn iyn werw iat Will o Berlin, Cool [down Patrick You shall ave 'a chance to Yit the cokernut, if you 'yill ygree to work the injin of the Submarine. Shoni {an me Want to talco a ltrip to see My Nabs 'the Raiser. Wot do you " I'm your man," myn•tat fa, a'i wynab a'nl myna yn (depyg i 14th skim gatri dymera at Will. Wots your name myn•twn i e Patrick Sullivan, sorr,v myn•ta fa•. Sit down, Patrick,'2 injntaw Dai, 'in' keep, 5315

=

 


(delwedd 53)

86 Y .LWLL CLOI. your "gir Fraps IWill o Berlin will your cokernut first. V crack If "e does it first," mynta Patrick, blown {to smithereens, for I'll put a dinahmite cartridge in me 'at." 'c Dyw Pat ddim yn ét,yriad y ôesa fe i wthi yn yfflon catach 'efyd," mynta Dai. " Na lle byssa golyccfa, lontefa, Shoni, ar mencos i, fi dalsa'r ffordd i gal snap shot—pishes o Pat,riek a. 'phishes o Will y Kaiser, yn cwrso'i giddil yn yr ywyr.l' Y DRYTTYDD SHWRNA AR DDEG. YSCURSION YN NGENOI} SCATAN." DDYLSWN fod Bea+ty weti ela marines i ercyd yr Aeroplane, a chos i fod a, fel gvetws a i lethyr ato Ni'n Doi, yn cretu ma'r Welsh Mewseum {odd i fod i le fa yn cc dyfotol. Os diccwdd bod amall i stop weg- insa cwmrylcl lle y Winsqr a phwlla erill, cerwch lawr i weld yr Aeroplane, ia wir ddyn, fi daliffYJ ffordd i chi. I ethon i gyfeerhd Submarine, Pat a" Ni2n Doi. 5316

=

 


(delwedd 53)

Y CLOI. 87 f' There's lanothar prisnaat on lb0Qrd,'•' mynta Pat. f' NV-Ott, I'm blowed2'2 ,mynta, 'Dai, •E A Sossin'- jer c' No, fan Englishman, a bloke that puts picters into ithe papar,s. PE's Vot they calls artist: u xnyjnt•a, rat. LaVr a; ni i genol y_! Submarine, a; na lle odd bachan odd y» ltynu pittwi•s tar i 'yd-cyd yn I dorson cordyn a fa2n' soun ovrth bost. dychra ,cwnni ar i drâd. Dychra?. my_nta' chi. la, Idychrø cwnni, i gretas i na fyssa fa byth yn csvppla cwnni. Cwnni Odd o 'yd, rwy slimy myn main a Ith'air dyad i sana•. I gwm- rws rwpa±h yn tacos i gwartar awr i straitno'i un'an " Ar mencos my»ta {Dai, " Sa Wn yn did- ewdd erbyn ftqrth,• fyssa dim eesha cill- ath i dori bava inenXn .z' Gad i n'aÄVr,' Dai, paid a; (bod mor ffrâtli$ i newn iüse O'r chai) ma:; i gaiff dynu pittwrs O'r pethia sy dan y a; sharks, kippa•rs a' bloatars, sprats a' Scatan, an so on'. I allsvn• gal views o longa Will o Berlin sy Teti (cal i shinko. Ma' Dafi Jones ia'r' Mermaids voti gneyd cwbvrta-- coinal ia dressin tables, a' phetha felna• a Ilongä rylftal iWill erbyn 'yn. r agorivn Cinemas in' Dinas a; Yet-y-bompren•, a ma' deitl un-: Yscursion lyn ngen-ol Scätan.v r Wetson w±th" y Saig pivy o hie is Doi,'.' Dai, 'c Us Two, Slioeni me. The Sossinjexs call us ms calls us "'n Deäuf,2'. the 5317

=

 


(delwedd 53)

Y ,T.W.LL' 01/01. 'ad from Lenin an Trotski, beggin on us not to come to Rwssia, was with this dyureckshon Nindoiovitsh, Dinas, Pem. I gwmpws i 'yd, fi ath yn ddoi ddwpwl fel sa f.a weti cal twtch O'r cramp. I straitnws i unan aniwn 'alt-a -shake, a, mynta fa. Ave been on the look out for you in ordar to send your picters to the pa pars. Jly ffortshwn will soon be made. I wetas y plan on do fa? Walla naddo fa 'efyd? IWel, yr highdea sy gytta Dai a finna yw. cal -trip lawr i'r Spree, a specan aftarnoon tea gytt@ My Nabs a'i wedgen. y'ch bod chi yn barod i gretu fod scriws y'n penna ni yn d,ychra loosno. W el, ta, cistal i'r gath ddod mas O'r cwtin i gal Idiccyn o âr ffresh. Fe lwetir fod Will o Berlin yn crynu yn i scitsha Xag ofan i gonvolushion dori mas yn Berline Er mÄvyn bod yn siwr o'i ergyd ma My Nabs Sveti cwnni bach ar ynys yn ngenol iafon ma nw'n galw Spree arni. O balas Will mal rwpath' tepyg i 'eadin-galad, rwy. short o unldar-groun' 'passage ytni Imynd i'r ty bfth' ar y Spree. 'Navy, tpan glyw-iff My Nabk y, dynon a'r msnwod lyn dychra screchan bothdi drws y back,• off yr aiff a' a'i glomman, a'i blanc, a'r bwtlfrs• a' r 'tacla grill, i'r ty ma. T Ni'n Doi yn gwpod secrat. Y plan sy dan y'n gwägooti ni yw'yn,— 5318

=

 


(delwedd 53)

Y TWLL CLOI. 89

 

roi supprise visit i William, a roi diccyn o anas i fywyd iddo fa. W i’n ffansio i weld a’n staran ishta delw. Yr areol na beth fidd doi I liccad. William,.  ifYddwn ceesho gwOyd o wirionadd grtho * $2, i fydd ytn rwpath newydd yn i barm'- ffarnalia ZI)ô5V My Nabs a'r gsvirionadd ddim .weti bod yo.n shigglo deelo o tar meesh Awst 19.1'4. 1 gaiff Dai roi pa noramd i Will O'r ryfal, i ddangosiff iddo fa shwd odd Bantams Cwm Rhon- dda war!a bwlbinna arr Prussian Guards, shwd odd crocs bach ffermydd air clercs shoppa yd tapal i dlOi Wurtumbergers, y Branderbergers, phob short " ergers'Y m'ade in Gerrna•nyo sv.ynab Xvarad; fod yr Ostria-ns a'r Bulgars, lay Twrkg eal i gibbetach' fel bônal cabbédo•s. Cistal mlan ia'r ShWrnla€, ne fi ddaw yr aliar jeebo la dim un dra'm lawn gy,tta' Conundrums la: Finn'a, a i fydd nt lefery'dd gytta; Twin Migh- tiri taliargy (ma Twm yn' diccyn o denor, a'i ffug- enw fa; yiv---Eos Spraggs). I gitunson 'a bächan qpittwrg tar unwath. will make my ffortshlon,t' myntta• {a, if I g.ycüre la' pictor bf the Raiser;oii (the Spree.v 'f Well/' tnynta Dai, " You'll "ave to bé putty shayp (about .the job, for Wen Patrick an' Ni'n• Doi nave sta,rted oparash'onß on My Nabs, the Raiser Pont know i$elf.'* r et,lion y'n petwar i ceesh'o (weld rwy arwdd lty40-gWellt. Dim ons gpott.yn€ 'du 'a t,hÅvlI yn• y kideiax odd no. Näccô! Both'di iccan• llath' 'ne (raeor, 'a- be chi'n• mesur 'a if,hâp Bwiniddeg, i ffndSôn• fox diccvn• o 'size yndo. T a•gorgon• 'a, h'r "dol.—odd a'n lln,xvti n 'fwyd. ni wô+,i lando Bach-an." mvntn T)ni. miwn coor-swop, mvnyffryd i." 5319

=

 


(delwedd 53)

90 1 y box shag at y Submarine Eetha ffeed gwrs, odd y peth cinta, gyn gneyd paratoata gyfar y daith. Practiso fuo ni am w•thnos ne racor—on• o'i' tliwadd fi ddethon yn gamstars. I ketlwd ma fi odd i fod yn Caplan, DOI 1 ofalu am pippin show—-y Periscope, Patrick a' r Sais, odd i fod yn injinaires, a phob uh yn Odd y Sais webi cal cwnnad da, a yn gwpod shTd i garfo, fuas i ariod yn apal i gapfo dim ond sossinjer ne ffagotsan. Mentro mas i'r mor o ni, pellach pellach bob dydd. Odd Patrick weti peeco diccyn o jograffy Ian pan yn brisnar yn y Submarine. cc Oi, Cock Robin 'J' mynf,a Dai," Wot is this place • Ma Patrick yn pippan;trw'r Periscope. Ee jabers, we are 'at the mouth of the Elbe. DOWD to the bottom sve go." Lasvr etbon ni, yn eetha esrn+th', i orwadd ar Ävely bach o san-cl, a no setlo ni am y nos, vath odd gofyn bod yn sveddol garcus, wafh dic- con tepyg fod y Sossinjerg tar y look out. Yno buo ni yn wilia- yn attrodd, a _ phanu. cc Oi, Patrick," friynta Dai, 'C We bettar keep a Diaxea. Wot you say?" r never suffered from the complaint," mynta Pat yn smiJan. Complaint, inynyffryd i," mynta' Dai. issnt ta complaint mun, it is a book; prapg you call it a Dairy?' Y xcuge rne," mynta'r Sais, VOC you mean is a Diary, an •accoun't of our voyage up the 5320

=

 


(delwedd 53)

Y CLOI. 91 Ay, lays I'm blowød, if I nevar to move," mynta Dai. " Ay, ay mun, . thats 'im Web i gatson ddyddiatur fel ma'r .prygethwrs yn i neyd, a'r Sais odd i ddoti'r anas i lawr • on zna arno i ofan nag ôs dim diccon o bappar yn y twlad i gofnoti'l anas. I fydd " Ni'n Doi—Day by Day on the Spree " yn y Mewseum yn Gardydd yn catw cwmpni i'r Aeroplane. Wen we reach the Kaiser, wot are we goin to do gnynta'r Sais. The Raiser will be ' injected ' from the 'ouse," mynta Dai, yn lletu {rest. " Ay, ay, ontefa Shoni Yes," mynta'r wech-a-thair, yn munshach i fystash i beedo dangos i fod a jest ollti eesha wvithin, Yes e" An then we Will illiterate ' 'im from the. face fof the earth," myrita Dai. I gyscson neppyn y'n petvar, on gorffod i ni gwattc am yn acos i dli divyrnod, dim on poppan Ian, nawr a? yn y man. Y lle nesa ceso ni y'n unen odd ax y spot lle ma;'r Spree yn laxllws i miwn i'r Elbe. I gitchws Dai yn y spyin-glags fi bippws o bothdi, a ma fa'n troi tat Patrick a'r Sais yn eetha gysseited. Ave There mer is I'm blowed," myntq fa. a Ipip Patrick I bipson y'n tri, a Dai yn dywnso a gweiddu There Per is." Wot is mynta'r Sais. Tm—the island mun 2' Tm mynta Dai, Wir ddyn gwir y gwotws a, na lle odd ty bach Will ar yr ynyg yn ngenol yr afon Spree. Lawr 5321

=

 


(delwedd 53)

92 Y CLOI. i'r etho ni, odd yn raid glyehu y'n peeea fel short o Élappo cefna'n giddil bod weti dod mor acos. Am fi ishteddson i gonsitro Chynu plans. Ala nw —Y Sais a Patrick i aros yn y Submarine: I) ia Finna i gâl y'n lando ar yr ynys; ar 01 setlo scwarS a SWill o ni i fynd nol i'? Sul) - marine, a Xvettyny off sha Seapa Flow af Dafi Deatty i gal dishQlad o, de cyn star to sha 13110k. in-am P alas. Ar 101 i'r Oil fynd lawr yr ail noswafh ma'r Sais 5711 gweiddu— Time inynta fa. " SAIf jpast six," )nynta Dai, yn ettrych ar Y clock. " Time for Ni'n Doi +0 start on the job, I mean,?•' mynta'r Sais. Cyn (pen cwartar awr ima Dai a Finna• yn -commu mas ax dir Sycli. Olive Oil," mynta Dai yn svilia French yn ddishtaw. Good Luck." odd attab Patrick a'r Sais. Lawr lath y Submarine i gw±cho ar y gweelod, a mlan etho Ni'n Doi i ne'd evenin' call ar My Nabs, a, yn cerad fel sa ni yn drad y'n sana fi sefson 'With ddrws y ffrynt. Annwl ddyrllenwrs, byddwch yn eefha cool, wath ma 'anas.yn llawn cysseitment yn y?ch weefo chi; far inencos i. 5322

=

 


(delwedd 53)

TWLL CLOI. 93 Y BETWARVDD SHWRNA AR DDEG, " GILBOA e" Al giniews y top-line " Gilbqa.'i' Myn dep- yg 'fod i dacu fa o ochor i fam yn sponiatwr dychrynllyd 0 dda, a, ma natur y cyw tyn y cawl fel i chi'n gwpod, a ma twtch O'r i'én foy yn ngwad Dai. Ysht,yr y gair, allw colli gola, miwn ôn ni gretu, rwpath fel Waith,'P Wel y gwetas i yn un o'l penota O'r blân. 'Ma'l ffeeraton a'r "pryget,hwrs yn eetha ma yn i weiddu ffond O'r gair " Gilboa; fa yn y pwlpi€ weetha, cret,wch chi fi, weti colli gola " yn y brecath ma nw prydni. sefson Nvrth ddrws y ffrynt. I gnocson yn wedd- 01 0 ddelicât. Dim !attab. T gnoeson •to. No Ro dro i'r bwlyn, Dai," myntwn i. •r (nath lar mencog i, a misvn a ni. On! na lle ,Odd drws arall; i agorson wnnv, a odd no dryttydd (drws tyn y'n uros ni. Shoni, bachan,P' inyn€a Dai, Tant,o Brat- tish' 'siwr o fod 'weti bod ma yn troiVr fir. Beth ti'n Kveyd?" " Walla fod a," myntwn i yn smilan, 'c no gnoc i'r drws." I gnoctvs. a ma laish O'r tu fisvn yn gweyd twpa'th Tel Pyn 5323

=

 


(delwedd 53)

94 Y TWLL Endlichl Herein l", Yshtyr geira na yw a odd y bloke yn dishgwl i ddim gwpod. Miwn etho ni i Yoom fach dwt, yn dishgleero gytta'r " indecent light." Ma slashyn o sossin- jer yn- cwnni o'i gatar, i wynab a yn depycv i (wynab Bull-tarriar AWill -mab-Ann. " Ach l' inynta fa, 'c Achtung l" Bachan 'allu fen+xo ma doctor yw a, a ma fa inoyn cal pip (ar y'n tyfota ni." Disht Dai," inyntwn i, I ni miwn tr,ap, ottin twir ddyn e" Achtung," mynta fa, " Attenshon ! VI ho are you? ' • Ni'li Doi." mynta Dai. Slips; ar mencos i," hnynta fa witho i, w veti dodi nrôd yndi T)er Name! Das Paar! Och, och," mynta CC I-Tse Two Want, to shiggle 'andS with the Kaiser," mynta Dai. Das flachfe ich min," mvnta'r Sossinjer, •Meinetwegen—Tn Deiser Minute e" Are you talkin Short 'and?" mynta Dai, yrr c' No," (mynta mivn Sysnag eetha tidv, That is twof I;th011ght, I am qnife willin', you kball Vee the Kaiser this very minute. You are Das Paar.' Ma fa'n Xvilia titv'r Teliffone on' dim on Das P aar o •ni'n callu ddiall. Sit down," mynta fa. Bac.han," inviffa Thi, Sogqin:er v.n rew- T ni we{i bod yn ee+;ha ott,in wir Can. dd.vn, Wath ma Will diccsvcld bod vn nre. 5324 CLOI. —At last, come in— i wedgen ne beedo, w
TWLL CLOI. 93 Y BETWARVDD SHWRNA AR DDEG, " GILBOA e" Al giniews y top-line " Gilbqa.'i' Myn dep- yg 'fod i dacu fa o ochor i fam yn sponiatwr dychrynllyd 0 dda, a, ma natur y cyw tyn y cawl fel i chi'n gwpod, a ma twtch O'r i'én foy yn ngwad Dai. Ysht,yr y gair, allw colli gola, miwn ôn ni gretu, rwpath fel Waith,'P Wel y gwetas i yn un o'l penota O'r blân. 'Ma'l ffeeraton a'r "pryget,hwrs yn eetha ma yn i weiddu ffond O'r gair " Gilboa; fa yn y pwlpi€ weetha, cret,wch chi fi, weti colli gola " yn y brecath ma nw prydni. sefson Nvrth ddrws y ffrynt. I gnocson yn wedd- 01 0 ddelicât. Dim !attab. T gnoeson •to. No Ro dro i'r bwlyn, Dai," myntwn i. •r (nath lar mencog i, a misvn a ni. On! na lle ,Odd drws arall; i agorson wnnv, a odd no dryttydd (drws tyn y'n uros ni. Shoni, bachan,P' inyn€a Dai, Tant,o Brat- tish' 'siwr o fod 'weti bod ma yn troiVr fir. Beth ti'n Kveyd?" " Walla fod a," myntwn i yn smilan, 'c no gnoc i'r drws." I gnoctvs. a ma laish O'r tu fisvn yn gweyd twpa'th Tel Pyn 5323

=

 


(delwedd 53)

CLOI. 95 tvVetas i adim, on, yn syttan, fi glywswn swn tiâd Lei anwstwr 'eavy drygoons yn eerad ar balin. JMa'1 drws,yn acor, miwn y detho nw. Achtung,l';nynta'l bull-tarriar. I seiws y wech Sossinjer fel w,al. Ma'? bull- tea riar yn i annarch nw:, on os dim stremp da fi beth yetws ton" diwadd y gwt i geson y,'n maltcho jnas {O'r room, laWr 1 steps, mlân dan y ddeiar, a O'r diwadd ma ordors ytto-—Achtung —n fi spfson o flân drws mawr •'arn. Miwn y peso jij'n gcwffo, a fi geiws y 'drws 'arn glatch. Odd i yn •etha tywyll no ofyd. Ble wy (ti Shoni?" mynta Dai, Cistal i thrac.kan i sha dreckshwn y 'Twll Cloi. Ma'n lamps Ini mas bachan. •Eeth ti'n weyd? " Cyn bo yn cal amsal i attab Dai, ma slidin-d001 yn cal i acor yn y Val, a llaish yn gswyd—-- " Das •Abendb10t-—Suppar." T estinnws y bloke ddoi fasin yn llawn o rwpath (pôth, a dwy gannwll, un wéti chynni. Wrâ,h Iola'r gannwll i geson bip ar y lodgins. Room fach scwâl odd i, eet,ha glân wir ddyn, doi fwely yn y cornal, dwy gatar, a Ipord {ach roun'. Wel, Dai" myntwn i, Cistal staran petha yn i gwynepa—Ni'n Doi is prisnars of war." Sdim lots Shoni," mynfa Dai, " Fi ddasv rwp- nth' b aywla, 'allu idi fentro, on cistal ifad y cawl yn ginta. Dim Tfol Wirt, ma -fa'il tasto rsvp- neth i{epvg i Oxigen Soup. TJisht l" F.et,ha (right," inynt,wn i, c' On dim on' Wath ne ddwy y shigglWs yr Ox' i chwt _vndo. fa'n tvân bach@an." I Yfson y cawl odd v Sogsin:ev weti fvdvddio yn AbQndbT0t, a ina Dai yn corad yn gras i'r 5325

=

 


(delwedd 53)

96 Y CLOI. room, tyn citcho miwn doi bishyn o iron, s•twff ma mv'n neyd i dwlca moch Ma twpath, Shoni,v mynta Dai, " Fi weetha i bobo frestplate i Ni'n Doi, a, og ôs seethll i fod i gewn diccyn o sport, watcho gwyn. epa'•r firin' -pafty .' Fi {01 weddson, fi gyscson, a, fi ddi-unson. agar son äli'n Ilicced ma'r 'slidin-door yn slidro ytto, llaish yn gweyd— Das Friihstück—the brecwa•st.l' Delia [mynt,a Dai, " i gewn farr a' s&vmog lawn. Cheerio , Dim on cal (amsa:r' i •fy€ta brecwast gwishgo'r 'corrigated (iron geso ni, cyn bo'r ärn cyn câl i 'acor. ia wech' o Sossinjers yn dod i iniwn . " Achtung l" imyn€a'r Offc'ar. Cyn bo 'chi yn cal amsar i begswch' ma Ni'n noi yn (cal y' h (ariVan mas i yaafd fawr; yn cal y? n doti lerbyn Val, h'r firin' party csvmryd i lle. I ddlatli yr offc'af a phishy_n o •shale Fn i law, la fi shapivg ax y' n brestis• ni, o bothdi'r Spot lle ma'r galon• yn tsuppogo b'od. Ma i, ' ,myn€a; Dai, " Ba'ch'a?n•, ma: beth ma nvr i talsv yn Uman Taygaf, ia- Sh'oni P' Dont put la anshikuff jo,siaY our eyes" mynt,a' fa yr ficiär,?'oos I pick out the T)ai best 2" Rechtc' hnyn'ta'r offda-r, 'stearaf ar 'a fa'n troi y firin'-päfEy, Fire l" lie o'dd T {a' gn SysnEag b'T.1a4g. Ifel cawad o bys yn erbyn y corrigated brest-plate. Sa chi’n gweld i gwynepa nw! I

=

 


(delwedd 53)

Y TWLL CLOI. 97 ffeelws Dai a dala, a ma fa'n dychra pwffân wyrthin. "Ma'r Sossinjers weti brâtu dwy wascod dda, Shoni,” mynta Dai, na gyd yw'r damedge so Shoni," imynta Dai, far. Ondl Beth •sy'n bod I Nia diccyn fwstwr tu lias i'r yard i Ma Uhlan Oflicar gyrlappo i miwn lacha cefan ceffyl I • Aehtung l" unynta pa with y firin' party, " Right about face l" Fi d10iws y firin? party a'u cetna shag atto ni. Shpwdar Arms l" mynta'r Uhlan. Bachan,e mynta Dai, " Ma'r Sossinjers ma bounl o fod yn good ßhots; ma nw'n mynd i dreio tricks Buffalo Bill; ma nw'n mynd i'n seithu ni dros i ysgwydda eb ettrych: ma i'n ddobinno pr y corrigated brest-plat,e i ddylsa fod shuit gyfan gytta ni. Olive Oil Shoni. Goo" bye." " Two deep ! March l" mynta'r Uhlan. A fe fartshon. Beth (sy'n bod Shoni?" mynta Dai, " Walla bod y Dowdsvr weti dampo .' Eisht bachan cebyst, gad di jokes, mä'r Uhlan Offcar yn dod shag ni," myntwn i. Kamara•cles Ni'n Doi," mynta Ifa yn estyn i lav. A y, ay,Y' mynta Dai, 'c Ow are you?" J a," mynta fa. " Das P aar spared my life, an' I save Das Paa•r e" Shigglo deelo buo ni am amsar. Nawr, P wy 'Odd' la? Ottich' chi'n gesso? Wel, y fe odd y rwpatli o rywle " wetas i am deno. Na• pwy odd a,-—yr Uhlan Offdar arbetson' ni i fywVV1 a', pan' gollws Dai a • Finn•âVr Ridgmärft og gla-wâr 5327

=

 


(delwedd 53)

9S Y ICLOI. dydd. Ma brith gof gyitt,a chi Sl)o. Ma i bedi- gree fa o bothdi'r ddecfad shwrna o ail lifyr i alw Y Partin I)wpwl.v Rowell bip sat no, wat,h ma:'r anas yn sponiad byw o eira'r fat,nod fach sy yn Llifyr y gethwr----'s Bwrw di fara ar wynab y clyfrodd." I ethon gytta. fa idd' i d', i geson y'n intex= (luso idd i wraig t,chan o fenyw fawr,— on •cyn isllta lawr i ynjoyo amaneggs, i wetas witho lam y brest-plate. Y mowcedd ma fa'n dychra fryrthin, a odd a 'n wyrthin cwmment, gorffod i'r Odd a jn i galw dcli— gorffod idd i rytt,ag rnerth i thrâd i ercyd tair Qottal o Lagar Beer i stoppo'i besswch I wetson o @bofhdi'r Submarine, a P acrick, n. a'r Sais, a fi ddychreiws ivyrthin to, on gorffod i {i stoppo, Vach;odd i gyn mynd yn gostus, Odd a'n golyccu lair pottal arall i ddoti'r brake ar yr ail bwl o besswch. Y SYMTHECFAD SHWRNA "Y RED COW," i DDATfI ,Franz, na enw'r officar, a Frau, wraig a, ni i weld y Submarine, i shigglo deelo a Patrick a Johnson y Sais. geson tamsar 'apuS, a i foddlonws y ddoi i griwsan o 'bo€hdi am !ddiwyrnod ne ddoi fel y byssa i Sn diccwdd, nes bo Dai a; Finna yn barod i fatal a Berlin. .1 chi' n cofio'r gân doddetic yn y, Shwrna Ginta o Ni'n Doi? Beth 5328

=

 


(delwedd 53)

Y CLOI. Dai? O, ia— wetws Ff.arwel 'i'r (Winsor a'r glo xnân Y cogs iatr sprags tarn diccyn, Lle nesa gwelwch Sh0Jii a Fi Fydd tyn Lted Cow .yn Berlin. 99 1 Fi gwmxsvs dros bum mlynedd i Ni'n Doi gyradd Berlin, goni fi greiddson O'r divadd. Odd Fltanz a Frau wed mynd diccyn O'n blan ni, ar 01 matal a criw y Submarine. " Yr iarcol ! Beth sy'n bodi?" mynta Dai. " Et- trych lar J?ranz yn vyttâg shag atto ni, tywli i 'af„ yn i chiccoi i, yn gweiddu. Bachan, ma fa siwr o fod off o War i ben e" " Der {Tag I Der Tag myn•ta fa. Der Freudenschrei l" ,Wots ithe 'mattar mun myn•ta Dai. Ma IF ranz yn citcho yn y' n deelo ni, a yn shigglo rcleelo nes bod y'n ysgwydda ni yn dost. The Day! The Da.y l" •myneta fa. c' Listen, Das 'Paar—the shout. of joyZArmistice ! Armis- {ice l)' I gwelson i, ar mencos y Ryfäl ar ben. Come talong, Das Paar;" •myn•€a' Franz, " Lag- ar Deer, Laga.ô Beer." Cympohir ma'r Frau yn waltzan sha'g atto ni? y jpef,h 'tepvcca'r byd i 'én geffyl cwmpni yn y styrries. On's ha Te, Odd pawl) iveti mynd a chollad nrni 'nw. Miwn ticdvn i 'ath Dai a- Fin- na a Trianz i weld y sights' of Berlin—yr TJn- ter-den-Linten an' go on. Y n n.vturiol i gwnnsvg sichad (arno ni, a fi intws Dai y byssa- cistal i ui bippan 'miwn i un O'r 'Otels. All:riQhf," mynta Franz, z' Come along to the Tub. Miwn a ni trw'r 'crowdi, on' Tl gas Franz n?al 5329

=

 


(delwedd 53)

100 Y TWLL CLOI. miwn cwtch bach eetha comffwrddis, Wath odd landlord yn ,ewyrth iddo-—brawd i fame Yxcuse fine, Franz , mynta Dai, Rule IICuh in English? v RED Cow," mynta Franz, yn syehu sleevar i'r gweelottion a un llwncad. " Gen -u -ing mynyffryd i Shoni," I) nawr am bobo sleevar extra. ai I ceson a, a'r noswath 'ny, i jethon tri i'r three-atar a i'r Red Cow, wettyny, jest i weyd god-bye svrth y landlord. Erbyn cenol nos, 01 Igweyd " Thenkyvvr " wrth Franz a Frau, w i ddim quite y n siwr pun a, glycho ni'n yno cyn natal, on', 'na fe, sdim oesha gweyd y pyrticilars i gyd, diwadd y gwt fi landson yn y Submarine. Odd Patrick a Johnson yn cyseu yn Irondin, Ion' fi ddi-unson pan glywso mv swn corcyn lyn câl i dynu 'mâs o fa'n eetha larwm i rai sy â'u gv/ddwca yn weddol o sych. OFF SHA SCA2& FLOW." I (dreulson amsar gen-u-ine yn y Submarine ar y Yn shwrna sha Scapa' Flow. Odd diccon awdd gwpod i bod i iweti bod yn ' 'stop wegins ar Will 10 Berlin. O ni'n galw miwn am'all i dre fach lar ochor yr jafon Elbe. on' o'clcl dim' eoshd csvatto flan !dwr nawr. O o rfi'n mofiad ar wynab ly Idwr, a'n penna' yn yr âr. I baentson enw 'newydd •spon •ar y Subm'arine, a, o barch iYr (Prif tWinit,og, fi bvdyddsolf i yn " Merry Megan." JWrt,li gwrS i eth-on yn 01 i'r •startin point, iYr Spottyn lle cego• ni afal yn y Merry M'égan, 'a; -€1 netlion v spot yn 'Ead Qvartarg. Piscotta, canu, taettroldd éfory-ayes, nat y "n anag ni .ami Xvth"nos. Un {diwetydd, o ni Ian dioovn yn bell vn y 5330

=

 


(delwedd 53)

TWLL' OLOI. 101 North Sea yn dalas scatan„• pan y ryt€ws Patrick atto ni a'i anal Svn i ddwrn. " Tots that pereession?";mynta {a. i staras, a fi I gitchag vn y spyin'-glass, wetas's--- • Full steam ahead, Patrick ! Down you pops we'll go close up Ito them. P raps it is Dafi Beatty.' Ma i off. Sa chi'n gweld y " Merry Megan yn i braggamu ddi; fuo ni faÄvr eiliata cyn bod ar bvs Yl percession. , Joist i Daib" myntwn i, " Ar mencos i ! W ti'n gwpod beth lenw'r Ilong gint,a? Wel, mvn- vffryd i CARDIFF i! Ease up PatriGk-- back watar mun."' I stoppws y Merry Megan miwn a ma omcar yn gwoiddu {rw dwndishtr—i fhndson mas wettyny ma Commandar Sinclair odd a. Ma wetws a: 'Urry up, Ni'n Doi; get, right in front, vou are keepm' the percession 'waitin'. 'Were the Pen- trepôth 'ave you been?" Na anryttadd! la wir (ddyn. Ni'n Doi yn Submarine Merry Megan; {yn arWan v German 'i scapu Flow. .Weti lando i geson eetha ffest, elwb wrt,h gwrs; at nol on board the Cardiff i ynjoyo shiggards yn nghwmpni Sinclair. On', ma daligrafft yn 'dod i Ni'n Doi. Ma fas. If Captain Jones {Ind Captain Shoni Morgan have arrived, gend them with all speed to Buckingham Palace. Let them come by submar- ino; the Lord Mayor land Corpora- tioh ntvill meet them oat Westminster Bridge." BY ORDER 5331

=

 


(delwedd 53)

102 Y TAVLL OL01i. Fi greiddson Westminster Bridge, on’ di Ni’n Doi ddim yn licco ffuss, a fi ddodjo’n y Lord Mayor an' Corporashion trw slippo lan I ewl fach grôs. Fi ath Patrick a Johnson i weld y sights ar i {00k i unen. ony ma Ni'n Doi? " mynta Orn smila». 'f la(i ia," mynta ni, Urn tux llaish. Twm 'Eadin Shackie Dyn-di-shefo-ni ! Be chi!n geesho Efa svir ddyn P' mynta Dai. la," mynta fa. " I ichi i ddod gyttav fi gâl diccyn o frecwas$ a wettyny fi'ch guida i chi roun' Llu'ndan, Wath idyw'r turn out yn in-am P alas ddim cw(mryd lle sbo i annar dydd fory. I ethon gytta fas conemynyffryd' i, (odd supprise thoro-bred yn y'n aros ni. Ottich chi yn dychra specto? Na, gwetwch gwir, otti chl'n gesso? Wel, pippwch ar wddwca Dai a Finna, ma weti cal i cyfro a, black eyes—ma'n gwddwca ni yn ddu;alc lyn lâs. Pam? cistal gweydt. Pwv odd no; Yl ddwjl wedgen— ary Catherine a Maggie Elen—a na lle bu-wls cofleedo ! No] nau lawr a'r blinds, tma'r olycdfa yn fattar ry dicklish i fachan shy fel fi idd 1 ddishgrifo. P wy arall ddangosws i beeg on' Caplan Ted. On" i Chi ddoti'r plisman a'i glomm'an i miwnc na enwa'r cwmpni ishteddws !wrth y: ford i yn- OYO amaneggs:, ang So ton, yn dinin-room brawd hw;m 'Eadin' Shackie. Ma preesh y pappar tmor ddychrynllydi sdim use ceesho roi anas poppath bippson ni arno Llundan. I droison Imwn British Mewseum,i a sa chi yn gsveld Dai yn staran wrth weld y ryfaddota. I sefson o flân cya mummies. Beth rai'n Shoni 'mynta Dai. 5332

=

 


(delwedd 53)

Y CLOk. 103 Mummies, bachan. Paid a dangos di ig- cc noi ance;•' i. Mummies I mummies{," jmynta fa. cc Dynon Neti maxw os milodcl o flynydda;" myntw•n i. ATI," mynta Dai, " Aw, Pfa n. On' beth yw(l' gard'an na sy 'ar i frost, a—B.ô 519?" Bachan," myntwn i, " Paid (lwp, on' na numbar y Motor-cmr if llacllclws a. mlan.'-' 1 welson soppyn o i geson ginno yn un man; tJô miwln i ethon i'r Cinema', a geson swpptbl' yn y Criterimn. trvnYi0th o ,Ni'n I)oi o flin King Georget a fi ddath twscid o broffoleetha i ben. Ma beth odd yn y newyddiatur: " Two heroes decorated. Captain Dai Jonesj Dinas Cross, land Cap- tain Shoni Morgan; Yef,ybomprell, decorated by the King. The V.Cs. have risen from the ranks." Na chi anas Dai a a'T R,yfal cwpp\a cliwadd. Ma f' Shift, y ,Nos " bel\i a i Ni'n Doi 'anclo'T lamps i'! lampnian Be qghi!n yn y lamproom. Thenkyw i chi'l dyrllenwrs, ly» c»rae- eddi a phian€, ni cyd, on', yn gsqpodi vralla c-wrclchvn ili?to. DIWEDD. 5333

 

Sumbolau: ā ǣ ē ī ō ū / ˡ ɑ æ ɛ ɪ ɔ ʊ ə ɑˑ eˑ iˑ oˑ uˑ ɑː æː eː iː oː uː /

ɥ / ð ɬ ŋ ʃ ʧ θ ʒ ʤ / aɪ ɔɪ əɪ ɪʊ aʊ ɛʊ əʊ /

ә ʌ ŵ ŷ ẃ ŵŷ ẃỳ ă ĕ ĭ ŏ ŭ ẁ ẃ ẅ Ẁ £

---------------------------------------

Y TUDALEN HWN: www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_100_y-partin-dwpwl_0123k.htm

---------------------------------------

Creuwyd: 28-05-2017

Adolygiad diweddaraf: 28-05-2017

Delweddau:

---------------------------------------

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Wefan CYMRU-CATALONIA
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web CYMRU-CATALONIA (= Gal·les-Catalunya)
Where am I? You are visiting a page from the CYMRU-CATALONIA (= Wales-Catalonia) Website
Weə-r äm ai? Yüu äa-r víziting ə peij frôm dhə CYMRU-CATALONIA (= Weilz-Katəlóuniə) Wébsait